Dimitris Armodoros
Ο Σπυρίδων Ευσταθίου Παπαλεξάτος γεννήθηκε το 1912 στο χωριό Βιγγλί, το οποίο βρίσκεται στο Βόρειο τμήμα του νησιού. Παρότι δεν είναι ευρύτερα γνωστός, είναι ένας πρωταγωνιστής στο χώρο των εφευρέσεων, με πολλά κατορθώματα και πλούσια δράση στη ζωή του. Οι εφευρέσεις του χρησιμοποιούνται από όλους μας σήμερα και θα νιώθαμε όλοι υπερήφανοι, αν γνωρίζαμε ότι ένας συμπατριώτης μας ήταν αυτός που τις εφηύρε.
Από παιδική ηλικία έδειχνε ότι ήταν σκεπτόμενο και ξεχωριστό άτομο, με έφεση προς τη μάθηση, τα γράμματα αλλά και την έρευνα. Σε ηλικία μόλις δεκαέξι ετών, έκανε τα πρώτα του βήματα. Μετά από παρατήρηση, είχε αντιληφθεί ότι τα αυγά στη φωλιά μιας κότας εκκολάπτονταν μόνο και μόνο από τη θερμοκρασία που παρήγαγε το σώμα του ζώου. Αυτό μπορεί σήμερα να μας φαίνεται αυτονόητο, αλλά την εποχή εκείνη, στα χωριά ιδιαιτέρως, δεν ήταν διόλου γνωστό. Όταν, λοιπόν, το ανέφερε σε μερικούς χωριανούς, έγινε περίγελος. Είναι συνηθισμένο να ειρωνευόμαστε κάποιες φορές ανθρώπους των οποίων το πνεύμα βρίσκεται πιο μπροστά από το δικό μας.
Ο νεαρός τότε Σπύρος, πείσμωσε και θέλησε να αποδείξει το ορθό της παρατήρησής του. Οξύ πνεύμα, όπως ήταν, σκέφτηκε να θερμομετρήσει το σώμα ενός κόκορα και ανακάλυψε ότι είχε ακριβώς την ίδια θερμοκρασία με την κότα. Έτσι, οδηγήθηκε να πιστέψει ότι ακόμη και ένας κόκορας θα μπορούσε να παίξει το ρόλο μιας κότας και να δώσει την ευκαιρία στα πουλάκια να βγουν από τα αυγά, έτσι όπως ακριβώς θα γινόταν αν βρισκόταν μία κότα πάνω από τα αυγά. Τότε σκέφτηκε να μιλήσει ξανά στους χωριανούς που αρχικά τον ειρωνεύτηκαν και να τους προτείνει κάτι εντελώς απροσδόκητο. Τους πρότεινε, να στοιχηματίσουν ότι θα καταφέρει ο εφευρέτης να βάλει έναν κόκορα να εκκολάψει αυγά ακριβώς σαν μία κότα. Φυσικά, όλοι γέλασαν με την καρδιά τους. Και ένας από τους πιο «έξυπνους» του χωριού, δέχτηκε να στοιχηματίσει, πιστεύοντας ότι σίγουρα θα κερδίσει το στοίχημα, μιας και η ιδέα ενός κόκορα να εκκολάπτει αυγά ήταν τουλάχιστον κάτι φαιδρό. Φυσικά, ο μικρός Σπύρος είχε προετοιμαστεί καλά, μιας και ήταν σίγουρος ότι κότα και κόκορας είχαν την ίδια θερμοκρασία σώματος. Έτσι, το στοίχημα συμφωνήθηκε επίσημα και με μάρτυρες. Η εύλογη δυσκολία που αντιμετώπισε ο μικρός Σπύρος ήταν, φυσικά, το πώς θα έπειθε έναν κόκορα να κάτσει πάνω από τα αυγά. Έτσι λοιπόν, άρχιζε να γυμνάζει τον κόκορα σε κάτι τέτοιο και στον τέλος τον έδεσε πάνω από τα αυγά. Εκεί ο κόκορας έμεινε για τις απαιτούμενες ημέρες και φυσικά τον τάιζε και του έδινε και νερό. Όταν πέρασε το προαπαιτούμενο χρονικό διάστημα, η αγωνία όλων τελείωσε και φυσικά τα πουλάκια βγήκαν ζωντανά και υγιέστατα. Ο Σπύρος κέρδισε το στοίχημα και όλοι έμειναν άφωνοι, ίσως πιστεύοντας ότι έκανε κάτι το μαγικό. Όμως, το μόνο που έκανε ήταν να εφαρμόσει επιστημονικούς κανόνες παρατήρησης, έρευνας και πειραματισμού (το στοίχημα). Στη συνέχεια, επειδή ο κόκορας δεν ενδιαφερόταν για να φυλάξει και να προσέξει τα πουλάκια, ο μικρός Σπύρος τα κρατούσε για κάποιες μέρες μέχρι να μεγαλώσουν στον κόρφο του.
Το πιο σημαντικό κομμάτι της ιστορίας αυτής, δεν είναι το γεγονός ότι ο εφευρέτης κέρδισε το στοίχημα, αλλά κάτι άλλο. Η είδηση ότι ένας τρελός Κεφαλονίτης έβαλε έναν κόκορα να εκκολάψει αυγά δε μαθεύτηκε μόνο σε όλη την Κεφαλονιά, αλλά έκανε το γύρο του κόσμου. Τότε λοιπόν, κάποιοι επιστήμονες σε εταιρείες του εξωτερικού, εφηύραν την εκκολαπτική μηχανή, η οποία σήμερα χρησιμοποιείται ευρέως σε όλα τα ανά τον κόσμο ορνιθοτροφεία. Η εκκολαπτική μηχανή παίζει σήμερα τεράστιο ρόλο στην παραγωγή ορνίθων και έχει διευκολύνει πάρα πολύ τις διαδικασίες. Φυσικά, πουθενά δεν αναφέρεται ο εφευρέτης της μηχανής αυτής, μιας και ο Σπύρος ποτέ δεν επεδίωξε να πάρει πνευματικά δικαιώματα. Όμως, αυτοί που δημιούργησαν για πρώτη φορά εκκολαπτική μηχανή, εμπνεύστηκαν από το στοίχημα το οποίο κέρδισε ο Κεφαλονίτης εφευρέτης. Είναι φανερό, ότι η εκκολαπτική μηχανή λειτουργεί και ζεσταίνει τα αυγά με την ίδια ακριβώς λογική που ο κόκορας κατάφερε να δώσει ζωή στα πουλάκια.
Παίρνοντας θάρρος από την πρώτη του ευκαιρία, συνέχισε τις προσπάθειες σε άλλους τομείς και συνεχώς βρισκόταν σε μία πνευματική διέγερση διαβάζοντας πολλά βιβλία. Λίγοι ήξεραν με τι ακριβώς ασχολείται κάθε φορά. Οι ασχολίες του γίνονταν γνωστές κάθε φορά που οι πειραματισμοί του γίνονταν ευρύτερα γνωστοί, όπως τότε με το στοίχημα και τον κόκορα.
Λίγο καιρό αργότερα ερευνούσε τον τομέα των ιπτάμενων μηχανών. Τότε, για μία ακόμη φορά, διαδόθηκε η δραστηριότητά του αφού στον Κορινθιακό κόλπο, στην περιφέρεια Αιγίου, κατάφερε κυριολεκτικά να πετάξει με κάποια αυτοσχέδια ομπρέλα. Κανείς δεν ξέρει τι ακριβώς στόχευε με αυτό του το πείραμα. Άλλες φορές είχε καταφέρει ξανά να πετάξει στο χωριό του με άλλα αυτοσχέδια, αλλά καλοζυγισμένα πανιά.
Την εποχή εκείνη που ο μικρός εφευρέτης έκανε τα πρώτα του βήματα, η κατάσταση στην Κεφαλονιά, καθώς και σε όλη την Ελλάδα, ήταν πολύ δύσκολη. Προερχόμενος από φτωχή οικογένεια, το σπουδαίο αυτό μυαλό δεν είχε την ευκαιρία να σπουδάσει και να εκμεταλλευτεί το έμφυτο ταλέντο του προς τα γράμματα. Επειδή η κατάσταση όλο και δυσκόλευε και η φτώχεια γινόταν όλα και πιο δυσβάσταχτη, αναγκάστηκε μετά τα είκοσι του χρόνια να ξενιτευτεί προς την Αμερική, όπως συνηθιζόταν τότε.
Στην Αμερική, όπως ήταν αναμενόμενο, συνέχισε την ίδια πνευματική προσπάθεια που είχε προκαθορίσει την ζωή του από μικρή ηλικία. Εκεί συνέχισε να ασχολείται με την έρευνα, την παρατήρηση και τον πειραματισμό. Στην Αμερική έφτασε σε σημεία μεγάλων επιτυχιών.
Πολλές ήταν οι εφευρέσεις του κ. Παπαλεξάτου και στην Αμερική, όμως για καμία δεν αναγνωρίστηκε, αφού ποτέ του δεν επεδίωξε την προσωπική προβολή και την επίσημη κατοχύρωση των εργασιών του. Μία τέτοια περίπτωση, που έγινε τελικά γνωστή, ήταν αυτή της εμφάνισης του γραμμόφωνου σε αυτοκίνητο για πρώτη φορά. Πριν εμφανιστεί το κασετόφωνο, χρησιμοποιούνταν το γραμμόφωνο με δίσκους, όμως ποτέ δεν υπήρχε σε αυτοκίνητο γραμμόφωνο, παρά μόνο απλά ραδιόφωνα. Η ιδέα του ήταν γύρω από το πώς θα μπορούσε να μπει γραμμόφωνο που να παίζει δίσκους σε αυτοκίνητο. Έτσι λοιπόν, ο Κεφαλονίτης εφευρέτης, κατάφερε να φτιάξει ένα αυτοσχέδιο γραμμόφωνο αυτοκινήτου, το οποίο ταίριαζε στον εσωτερικό σχεδιασμό κάθε αυτοκινήτου. Κάτι τέτοιο αποτελούσε καινοτομία, αν σκεφτεί κανείς ότι αυτό συνέβη γύρω στο 1955. Για να κάνουμε μία σύγκριση με σημερινά δεδομένα, η εφεύρεση αυτή ήταν κάτι σαν το σημερινό CD player αυτοκινήτου, μόνο που τότε δεν είχε υπάρξει άλλη φορά μέσο που να παίζει μουσική από δίσκους στο αυτοκίνητο. Ο εφευρέτης θεώρησε καλό να παρουσιάσει την εφεύρεση του σε κάποια από τις μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες. Φυσικά, η εταιρεία εμφανίστηκε ως πρωτοπόρος, λανσάροντας στην αγορά το πρώτο γραμμόφωνο αυτοκινήτου. Τελικά δε δόθηκε καμία αναγνώριση, ούτε χρηματική, αλλά ούτε και ηθική στον Κεφαλονίτη εφευρέτη.
Μία άλλη εφεύρεση που τελικά αναγνωρίστηκε και του δόθηκε ηθική και χρηματική αποζημίωση, ήταν αυτή του αποκαφεϊνομένου ελληνικού καφέ, δηλαδή ελληνικός καφές χωρίς καφεΐνη. Κατόρθωσε τελικά, τη συγκεκριμένη εφεύρεση να την κατοχυρώσει σε όλη την επικράτεια της Αμερικής. Τότε, η Ελληνική εταιρεία παραγωγής καφέ «Βενιζέλος», έδινε επίδομα 20 σέντς ανά κιλό που πωλούνταν.
Οι πνευματικές του δραστηριότητες κάλυπταν και άλλα πεδία, όπως αυτό της ακαδημαϊκής έρευνας, με μεγαλύτερό του κατόρθωμα την επίδοση ερευνών στην επιστημονική κοινότητα πάνω στο άλυτο μέχρι σήμερα πρόβλημα του τετραγωνισμού του κύκλου. Πολλές φορές, έδινε διαλέξεις πάνω στον τετραγωνισμό του κύκλου και σε άλλα θέματα φυσικής σε διάφορα πανεπιστήμια της Αμερικής, με κύριο το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης (New York University).
Μέχρι και σήμερα διασώζονται έγγραφα του, όπου υπάρχουν μελέτες για τον υπολογισμό των αποστάσεων των πλανητών, αλλά και τον υπολογισμό του βάρους της γης. Μέχρι και κατά τα βαθιά του γεράματα ήταν ένας ενεργός ερευνητής. Οι δραστηριότητες του θα συνεχίζονταν ακόμη και σήμερα, όμως το νήμα της ζωής του κόπηκε το 1992 σε ηλικία 80 ετών. Ο εφευρέτης Σπυρίδων Ευσταθίου Παπαλεξάτος, πρέπει να κάνει όλους εμάς τους Κεφαλονίτες υπερήφανους. Αποτελεί ένα λαμπρό σημείο της ιστορίας του τόπου μας. Μία προσωπικότητα που πάντα υιοθετούσε την επιμονή στην κατάκτηση των στόχων μας και τη μαχητικότητα. Αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για όλους μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου