Ανδρέας Λασκαράτος: Eνας σπουδαίος σατιρικός συγγραφέας, πνεύμα ανήσυχο που δημιούργησε έργα που συνήθιζαν να έρχονται σε σύγκρουση με τις αντιλήψεις της εποχής του. Εξέφραζε ελεύθερα και ανεπηρέαστα τις απόψεις του και προκαλούσε με τη γραφή του γι' αυτό γνώρισε διώξεις, τη φυλάκιση αλλά και τον αφορισμό. Απέναντί του βρέθηκε κυρίως η εκκλησία.
Γεννήθηκε την 1η Μαΐου το 1811 στο χωριό Ρετσάτα, κοντά στη Ληξούρι της Κεφαλονιάς κατά την περίοδο που τα επτάνησα περνούσαν από τη γαλλική στην αγγλική "κηδεμονία". Ως γόνος πλούσιας οικογένειας γαιοκτημόνων, σπούδασε νομικά στο Παρίσι, όμως το επάγγελμα του νομικού το εξάσκησε μόνο όταν βρέθηκε σε οικονομική ανάγκη. Υπήρξε μαθητής τουΑνδρέα Κάλβου, ενώ γνώρισε και τον Διονύσιο Σολωμό, κάτι που ασφαλώς επηρέασε τη μετέπειτα πορεία του.
Ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία, την ποίηση, ενώ είναι πιο γνωστός ως λιβελογράφος. Εξέδωσε αρκετές σατιρικές εφημερίδες όπως ο «Λύχνος». Καταφέρθηκε εναντίον της αδικίας, της πολιτικής ανικανότητας, των θρησκευτικών προλήψεων αλλά και την αυθαιρεσία της θρησκευτικής αρχής, κάτι που έφερε και το "ρήγμα" στις σχέσεις του με την εκκλησία. Έζησε ολόκληρη τη διαδικασία της ένωσης και τάχθηκε κατά της παράδοσης άνευ όρων των νησιών στην Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια των διώξεων έζησε στην Κέρκυρα, τη Ζάκυνθο και το Λονδίνο, ενώ τα τελευταία του χρόνια τα πέρασε στο Αργοστόλι.
Τα μυστήρια της Κεφαλονιάς και ο αφορισμός Τα "Μυστήρια της Κεφαλονιάς" είναι το πιο γνωστό έργο του Ανδρέα Λασκαράτου. Γράφτηκε το 1856 με υπότιτλο «ή σκέψεις απάνου στην οικογένεια, στη θρησκεία και στην πολιτική εις την Κεφαλονιά».
Ο ίδιος γράφει στον πρόλογό του: "Σκοπός του παρόντος βιβλίου είναι το σιάσιμο μιας σφαλερής ιδέας όπου έως τώρα εβασίλεψε και βασιλέβει ακόμη στην κοινωνία μας. Η κοινωνία μας νομίζει πως δεν πρέπει να ξεσκεπάζονται τα ελαττώματά της και θεωρεί ως εγκληματίαν εκείνον οπού το κάμη. – Νομίζει εξεναντίας ότι είναι χρέος κάθε καλού πατριώτη να κηρύττη αρετές εις τον τόπον των ελλαττωμάτων της. Τούτο έκαμε ώστε καθένας, φοβούμενος την πρόληψή της, αρνήθηκε να της ανοίξη τα μάτια εις τες αληθινές πηγές των κακών της. Ενώ απ' άλλο μέρος οι κατεργαραίοι, που σε κάθε κοινωνία ποτέ δεν λείπουνε, εκερδοσκοπήσανε ναν την αποκοιμήσουν, απάνω στον κρημνό της ανοησίας της, για να κλέψουν την υπόληψή της.
Εγώ δεν ημπορώ, εν συνειδήσει, να ναναρίσω την κοινωνία μας με το ναρκωτικό νανάρισμα των λαοπλάνων. Ούτε μήτε να σιωπήσω τα ολέθρια αποτελέσματα μιας τέτοιας σατανικής κερδοσκοπίας. Εγώ εξεναντίας ξεσκεπάζω τα ελαττώματά της με θάρρος και με εξουσίαν. Με όλην εκείνην την εξουσίαν οπού μου δίνει η Αλήθεια".
Το βιβλίο "Τα μυστήρια της Κεφαλονιάς" χωρίζεται σε τρία μέρη ανά θεματική, στα οποία ο συγγραφέας παραθέτει τις σκέψεις του για τα συγκεκριμένα ζητήματα. Στο έργο του σατιρίζει τις προλήψεις, τις κοινωνικές συμβάσεις και τις δεισιδαιμονίες αλλά και τη διαφθορά του ορθόδοξου κλήρου της Κεφαλονιάς. «Η ψυχή μας λοιπόν είναι συνθεμένη από δύναμες ανθρώπινης φύσεως και δύναμες μιας άλλης ανώτερης φύσης. Η πρώτες μας συγγενέβουνε με τον κόσμο. Η δεύτερες με τη Θεότητα». «Υπάρχει τω όντι μια ηθική τάξη πραγμάτων, ένας Οικουμενικός Αιώνιος Κόδικας, ο οποίος εμπεριέχει όλες εκείνες τις ηθικές αρετές οπού ολόκληρο το ανθρώπινο γένος ομολόγησε πάντα και θέλει ομολογήσει»αναφέρεται στο κεφάλαιο "Θρησκεία" του βιβλίου.
"Αυτή τη θεότητα ο Λασκαράτος τη θεωρεί κάτι πολύ μεγάλο και υψηλό και νομίζει πως η τρέχουσα τότε χριστιανική εκδοχή της τη μειώνει και την ευτελίζει"γράφει ο Βαγγέλης Σακκάτος στον "Ριζοσπάστη". Παραθέτει δε και το εξής απόσπασμα από τους«Στοχασμούς» : «Ύψωσε την ψυχή σου και την φαντασίαν σου εις τα απειράριθμα ηλιακά συστήματα του απείρου Παντός. Ιδές εις αυτά όλα ενωμένα ένα μόριον της Μεγαλειότητος του Θεού, και στοχάσου ενταυτώ ότι τα χριστιανικά μπαίγνια πιστεύουνε, πως τον θεόν εκείνον τόνε γνοιάζει τι μαγερεύουμε και τι τρώμε, διά να μας ανταμοίψη ή να μας παιδέψη!.. Οποία 'μπαιγνιοσύνη...».
Τα "Μυστήρια της Κεφαλονιάς" προκάλεσαν μεγάλες αντιδράσεις οι οποίες κατέληξαν στον αφορισμό του Λασκαράτου αρχικά από τον Μητροπολίτη Κεφαλονιάς και έπειτα από την Ιερά Σύνοδο. Συγκεκριμένα στις 2 Μαρτίου του 1956 ο μητροπολίτης Κεφαλονιάς Σπυρίδωνας Κοντομίχαλος, αφορίζει τον Ανδρέα Λασκαράτο και φυσικά το βιβλίο. Ο αφορισμός είχε προαποφασιστεί και συνταχτεί νωρίτερα (φέρει την ημερομηνία 16 Φεβρουαρίου 1856). Ο Λασκαράτος καταφεύγει κυνηγημένος στη Ζάκυνθο, αλλά στις 16 Μαρτίου 1856 αφορίζεται και εκεί, από τον μητροπολίτη της, Νικόλαο Κοκκίνη.
«Εάν όμως παρακούσει ταις εκκλησιαστικαίς ταύταις παραινέσεις και μη εις το πυρ δώσει τα παρ' αυτώ σωζόμενα αντίτυπα της παρ' αυτού εκδοθείσης Βίβλου, έχομεν αυτόν αφωρισμένον παρά Πατρός, Υιού και Αγίου Πνεύματος, παρά της Μίας Αγίας Καθολικής και Αποστολικής του Χριστού Εκκλησίας, παρά των τριακοσίων δέκα και οκτώ θεοφόρων πατέρων, έστω τρέμων και στένων επί της γης ως ο Κάιν, κληρονομησάτω τη λέπραν του Γιεζί και την αγχόνην του Ιούδα. Ταύτα μεν, η δε του Θεού χάρις και το άπειρον έλεος, και η ευχή και η ευλογία της ημών ταπεινότητος είη μετά πάντων ημών» αναφέρει ο αφορισμός της Κεφαλονιάς, τον οποίο σχεδόν όλοι οι παπάδες του νησιού διάβασαν από τον άμβωνα, με ελάχιστες εξαιρέσεις, σύμφωνα με το "Ριζοσπάστη".
Ο Λασκαράτος στην «Απόκριση εις τον αφορεσμό», γράφει πως «όταν ένας ήθε είναι αφορεσμένος από την Αγία Τριάδα, ήθελ' έχει αρκετά» και όλοι οι άλλοι «ενοχληθήκανε αχρείαστα». Πάντως λίγο πριν πεθάνει ο Λασκαράτος, ο επίσκοπος Κεφαλονιάς, Γερ. Δόριζας "λύνει" τον αφορισμό. Γράμμα του γιου του σατιρικού συγγραφέα, στον Τύπο, με τη συγκατάθεση του Ανδρέα Λασκαράτου, αναφέρει ότι τα «διάφορα μη αληθή» που δημοσιεύτηκαν περί αφορισμού δεν τους αφορούν, «αφού μάλιστα ως γνωστόν ο πατήρ μου εξακολουθεί να έχει τας αυτάς αρχάς και ιδέας, τας οποίας ανέκαθεν είχεν».
Ο Ανδρέας Λασκαράτος πέθανε τελικά στο Αργοστόλι, 23 Ιουνίου 1901. Το έργο του, πολύ πρωτοποριακό για την εποχή παραμένει διαχρονικό έως σήμερα. Αναμέσα στα κυριότερα έργα του, είναι: "Τα μυστήρια της Κεφαλονιάς", "Ιδού ο άνθρωπος ή ανθρώπινοι χαρακτήρες", "Ποιήματα και Ανέκδοτα", "Οι καταδρομές μου εξαιτίας του Λύχνου", "Απόκριση στον αφορισμό".
tvxs , και Inkefalonia.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου