μια ακόμη ομηρικη θεωρεία,,!

Ποια ήταν η Ιθάκη του Οδυσσέα; [Του Χ. Κατσίμπα]
(εστάλη από Β.Λορετζάτο)

ΤΜΗΜΑΤΙΚΗ  ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΟΜΗΡΙΚΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ

«Όμηρος αρχηγέτης της γεωγραφικής εμπειρίας»

Στράβων

Ο Ερμής ο Κυλλήνιος και η κατεύθυνση του Άδου

«Κι ο Ερμής από την Κυλλήνη, των μνηστήρων τις ψυχές φώναζε έξω και κρατούσε στα χέρια του τ όμορφο μαλαματένιο ραβδί, που μ’ αυτό μαγεύει τα μάτια των ανθρώπων, όσων θέλει, κι΄ άλλους πάλι τους σηκώνει από τον ύπνο.

Μ’ αυτό κεντώντας τις τίς οδηγούσε, και κείνες τσιρίζοντας ακολουθούσαν. Και καθώς την ώρα που με θόρυβο πετούνε νυχτερίδες στο μέσα μέρος μιας πελώριας σπηλιάς, όταν καμιά πέσει από την αρμαθιά του βράχου, όπου κρατιούνται αναμεταξύ τους, έτσι και εκείνες τριζοβολώντας πηγαίνανε μαζί του, ενώ ο Ερμής ο πανούργος τις οδηγούσε μέσα από μουχλιασμένους δρόμους. Πέρασαν τα ρέματα του ωκεανού και τον άσπρο βράχο και σίμωσαν του Ηλίου τις πόρτες και τη χώρα των ονείρων και δεν αργήσανε να πάνε στο λιβάδι το γεμάτο με ασφοδίλι, όπου κατοικούν οι ψυχές, σκιές των πεθαμένων. Και βρήκαν την ψυχή του Αχιλλέα υιού του Πηλέα και του Πάτροκλου και του υπέροχου Αντίλοχου και του Αίαντα, που ήταν ο καλύτερος από τους άλλους Δαναούς στη μορφή και στο σώμα, ύστερα από τον ασύγκριτο υιό του Πηλέα. Γύρω απ’ αυτόν ήτανε μαζεμένοι εκείνοι και τους πλησίασε η λυπημένη ψυχή του Αγαμέμνονα του υιού του Ατρέα κι άλλες συγκεντρώθηκαν ολόγυρα, οι ψυχές εκείνων που μαζί του πεθάνανε στου Αίγισθου το σπίτι και τους βρήκε η μοίρα του θανάτου…»

                                                Οδύσσεια ω 1 – 22

μετάφραση Γ.Δ. Ζευγώλη     

Σαν συνειδητός γεωγράφος ο Όμηρος δεν θα μπορούσε να αποφύγει τον πειρασμό να δώσει άλλη μία από τις λεπτομερέστατες γεωγραφικές του περιγραφές ακόμα και στην «Μικρή Νέκυα», όπως  ονομάζονται οι αρχικοί στίχοι της  ραψωδίας ω της Οδύσσειας.

Ο Ερμής, που στην προκριμένη περίπτωση έχει την ιδιότητα του ψυχοπομπού, είναι ο πρωταγωνιστής σε αυτήν την νοηματική ενότητα. Αναφέρεται ως «Κυλλήνιος» όχι για κάποιον άλλο λόγο αλλά διότι ξεκινά με αφετηρία την Κυλλήνη και παραδίδει στον Άδη τις ψυχές των φονευθέντων μνηστήρων. Ο ρόλος του είναι ο ίδιος με τον ρόλο του Αρχάγγελου Μιχαήλ στην κατοπινή Χριστιανική θρησκεία. Οι ψυχές των επίδοξων διεκδικητών της καρδιάς της Πηνελόπης και της περιουσίας του Οδυσσέα, οδηγούνται από τον αγγελιαφόρο – άγγελο Ερμή και μετά από ένα σχετικά σύντομο ταξίδι καταλήγουν στο βασίλειο του φοβερού Αϊδονέα, που ήταν σύντροφος της Περσεφόνης και αδελφός του Δία. Ο ρόλος του Ερμή τελειώνει εδώ και οι ψυχές παραμένουν μόνες τους να συναντήσουν τις ψυχές των άλλων αποθανόντων στη λεκάνη απορροής του Αχέροντα του Πυριφλεγέθοντα και του Κωκυτού.

Από την άλλη πλευρά η Κίρκη, με τις οδηγίες που δίνει στον Οδυσσέα, μας αφήνει λεπτομέρειες για την τοπογραφία και τοπολογία της περιοχής:

            

«….να βάλεις το κατάρτι και να κάτσεις, αφού ανοίξεις τ’ άσπρα πανιά. Το φύσημα του Βοριά θα σου κυβερνάει το πλοίο. Όταν όμως περάσεις με το καράβι μέσα απ’ τον Ωκεανό, εκεί που βρίσκεται χαμηλή ακρογιαλιά και ιερό δάσος της Περσεφόνης, και ψηλές λεύκες και ιτιές χωρίς καρπούς, σ’ αυτό το μέρος του Ωκεανού ν’ αράξεις το καράβι σου, και συ να πας στα μουχλιασμένα ανάκτορα του Άδη. Εκεί χύνονται μέσ’ τον Αχέροντα ο Πυριφλεγέθοντας κι ο Κωκυτός, που τρέχει απ’ τα νερά της Στύγας, εκεί είναι και η πέτρα που ενώνονται με το βροντερό βουητό…»

            (Οδύσσεια λ 506 – 515)

Το «φύσημα του Βοριά» μας υποδηλώνει την κατεύθυνση του πλοίου και κατ’ επέκταση την τοποθεσία της Κίρκης που όπως αναμένεται είναι βορειότερη από αυτήν του Άδη, διότι όπως είναι κατανοητό με Βόρειο ούριο άνεμο ακολουθείται Νότια πορεία. 

Το «φύσημα του Βοριά» είναι όμως επίσης χαρακτηριστικό για αυτήν την περιοχή του Ιονίου, όπως το επιβεβαιώνει ο RodHeikel,  στον Οδηγό Ιστιοπλοΐας για το Ιόνιο και στο «ΤetraSailingGuides», όπου στο κεφάλαιο «prevailingwinds» παραθέτει χάρτη με τους επικρατούντες ανέμους για την περιοχή μας.

Ο Άδης πάλι, είναι ένα από τα πρώτα σημεία από αυτά που αναφέρει ο Όμηρος και που έχουν ταυτισθεί γεωγραφικά εδώ και πολλούς αιώνες.

Στην επίσημη έκδοση – Οδηγό του Υπουργείου Πολιτισμού για "Το Νεκυομαντείο του Αχέροντα" (καθ. Σ. Δάκαρης) στη σελ.8 αναγράφονται:

    

«Είναι αναμφισβήτητη  η ομοιότητα της ομηρικής περιγραφής με το τοπίο  της Αχερουσίας  και του  Αχέροντα με μόνη διαφορά ότι ο Όμηρος στην  Οδύσσεια δεν  κάνει λόγο για την Αχερουσία λίμνη. Το χαρακτηριστικό όμως για την Οδύσσεια σημάδι ήταν τα τρία ποτάμια, ο Πυριφλεγέθων  που χύνεται στον Κωκυτό, και ο Κωκυτός που σμίγει με πολύ  βουητό με τον Αχέροντα νότια του βράχου, στην κορυφή του οποίου αποκαλύφθηκαν  το ελληνιστικό  νεκρομαντείο, κάτω  από  το νεκροταφείο και  από τα  ερείπια της μονής του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, όπου το χωριό Μεσοπόταμος.Τα τρία αυτά ποτάμια είναι ο σημερινός Βουβός (Πυριφλεγέθων) και ο  Μαύρος (Κωκυτός)  που  ενώνονται  με  τον  Αχέροντα  λίγες εκατοντάδες μέτρα νότια του ελληνιστικού νεκρομαντείου…»

    

και συνεχίζει (σελ.9):

    

«Tην ομοιότητα της Ομηρικής περιγραφής είχαν παρατηρήσει και οι αρχαίοι γεωγράφοι όπως ο Παυσανίας ( 1,17,5 ) που σημειώνει:

Μου φαίνεται ότι ο Όμηρος αυτούς τους τόπους είχε δει και τόλμησε να περιγράψει  στην ποίησή  του τη  χώρα του Άδη και να δώσει στα ποτάμια εκείνα τα ονόματα των ποταμών της Θεσπρωτίας»

Τα υπόλοιπα σημεία των προαναφερθέντων  στίχων της Οδύσσειας θα προσπαθήσουμε επίσης να εντοπίσουμε στο άρθρο μας αυτό:

Η Γεωγραφική προσέγγιση

Ερμής δε ψυχάς Κυλλήνιος εξεκαλείτο  (Οδύσσεια ω 1)

Το πρώτο σημείο που είναι και η αφετηρία του Ερμή είναι προφανώς η Κυλλήνη. Στην προκειμένη περίπτωση το «Ερμής ο Κυλλήνιος» που αναγράφεται στην αρχή της ραψωδίας ω, δεν αναφέρεται σε κάποια από τις ιδιότητες του Ερμή (προφανώς δεν επέχει μόνο θέση επιθέτου) παρά σε ένα σημείο αφετηρίας για τη συνολική του πορεία όπως η Κυλλήνη. Είναι αναμενόμενο ότι οι κατοπινοί «αρχαίοι» Έλληνες, αναγνώστες και λάτρες του Ομήρου, θα κατασκεύαζαν ίσως και κάποιο ναό για τον Ερμή στην τοποθεσία αυτή, επειδή και μόνο αναφέρεται από τον Όμηρο.

Ο ιστορικός Ηρόδοτος γράφει για τους θεούς που παρουσιάζονται στα Ομηρικά Έπη:

“Ο Όμηρος μαζί με τον Ησίοδο

                                                 χάρισαν στους Έλληνες  τους θεούς”

Ο Ηρόδοτος όμως πάλι, (484-426 π.Χ.) ενώ αναγνωρίζει τη μεγάλη προσφορά του Ομήρου στην πολιτισμική γιγάντωση του οικουμενικού Ελληνισμού, ταυτόχρονα τοποθετεί χρονολογικά τον Όμηρο μόλις λίγους αιώνες πριν από την ...δική του γέννηση. Η εκτίμησή του αυτή αφήνει πολλά ερωτηματικά ως προς την ακρίβειά της. Δηλαδή, πριν από 400 χρόνια από αυτόν, δεν υπήρχαν θεοί; Η τουλάχιστον δεν υπήρχαν στην αντιληπτική ικανότητα των ανθρώπων; Στα θεμελιώδη ερωτήματα αυτά δεν έχει ούτε ο ίδιος την απάντηση. Ίσως τα 400 χρόνια που πιστεύει ότι τον χωρίζουν από τον Θείο ποιητή τα θεωρεί υπερβολικά πολλά, που για τις ιστορικές μνήμες της εποχής του όντως να ήταν. Για εμάς τους ανθρώπους όμως που ζούμε στην απαρχή της ΙΙΙ μ.Χ. χιλιετίας, τα 400 χρόνια πριν θεωρούνται πλέον σαν πρόσφατο παρελθόν. Οι γνώσεις μας για το παρελθόν έχουν αρκετά  αυξηθεί, ώστε να μπορούμε να γνωρίζουμε πλέον καλά τι κάνανε επιτέλους αυτοί οι αρχαίοι, ακόμα και τις μικροϊδιαιτερότητες του χαρακτήρα του καθενός.

            

Οι άγγελοι – αγγελιοφόροι όμως, εξακολουθούν να μεταφέρουν στους ανθρώπους το θέλημα του Δία, όπως ακριβώς οι κήρυκες μεταφέρουν εντολές και ειδήσεις στους ανθρώπους. Ο Αχιλεύς υποδέχεται τους κήρυκες του Αγαμέμνονα:

            

«Χαίρετε, κήρυκες, Διός άγγελοι ...»

                                                ( Ιλιάς Α 334 )

Είναι αναμενόμενο, ότι ο Ερμής θα ακολουθούσε την πιο σύντομη οδό για να εκτελέσει το μακάβριο έργο του. Με την έννοια αυτή, οι ερμηνείες διαφόρων άλλων ερευνητών, όπως π.χ. ότι «ο Ερμής πέρασε από τις …..Ηράκλειες στήλες, ή ότι η πορεία του διέρχεται από τον ….Όλυμπο ή ακόμα από τη …Λιβύη» (sic) , όπως έχει γραφτεί κατά καιρούς, δεν θα μπορούσε να έχουν νόημα, διότι αυτές οι υποτιθέμενες «βόλτες» που θα έκανε ο Ερμής με τις ψυχές των φονευθέντων μνηστήρων της Πηνελόπης πάνω από τη Μεσόγειο, μόνο ως άσκοπες θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν.

Το επόμενο βήμα λοιπόν είναι να ενώσουμε στο χάρτη με μία ευθεία γραμμή την αφετηρία με το πέρας της διαδρομής. Η απόσταση που διανύει ο Ερμής από την Κυλλήνη μέχρι τον Μεσσοπόταμο, όπου ευρίσκεται το Νεκυομαντείο όπου και η κάθοδος στον Άδη, είναι περίπου 154 χιλιόμετρα και το αποτέλεσμα αυτής της εργασίας είναι εντυπωσιακό:

«….Παρ’ δ’ ήσαν Ωκεανού τε ροάς και Λευκάδα πέτρην

Ηδέ παρ’ ηελίοιοπύλας και δήμον ονείρων

ήισαν.  αίψα δ’ ίκοντο κατ’ ασφοδελόν λειμώνα,

ένθα τε ναίουσιψυχαί, είδωλα καμόντων…»

                                                ω 11 – 14

Ωκεανού τε ροάς

Ο Ερμής ξεκινώντας από την Κυλλήνη με Β-ΒΔ κατεύθυνση διασχίζει τη θάλασσα διατηρώντας μία ευθύγραμμη πορεία. Η πορεία του αυτή δεν διέρχεται από κανένα νησί μεγαλύτερο ή μικρότερο ή το απειροελάχιστο τμήμα στεριάς, όπως επίσης και δεν διέρχεται από κανένα από τανησιά που σήμερα διεκδικούν την πατρίδα του Οδυσσέα, όπως τα νησιά  Κεφαλονιά και Ιθάκη, κάτι που οπωσδήποτε δεν θα πρέπει να το αφήσουμε απαρατήρητο. Είναι μία ευθύγραμμη πορεία, αποκλειστικά θαλάσσια και οι χάρτες ναυτικοί και γεωγραφικοί αποδεικνύουν την ορθότητα και αυστηρή ακρίβεια της Ομηρικής περιγραφής.

...και Λευκάδα πέτρην

Απεναντίας το όνομα της σημερινής νήσου Λευκάδας πρωτοεμφανίζεται μέσα στον Ομηρικό στοίχο, δηλώνοντας έτσι και την ταυτότητα του νησιού:

Η νοητή ευθεία γραμμή διέρχεται από την ονομαζόμενη «πλάκα της Γύρας ή Γυράπετρα», όπου η Γύρα είναι γνωστό σημείο όχι μόνο στους ντόπιους κατοίκους αλλά και στους θερινούς παραθεριστές του νησιού. Αυτή είναι η πλάκα που κατά την Ομηρική εποχή ονομαζόταν «Λευκάς πέτρη» και που σε αρκετά κατοπινούς χρόνους έδωσε το όνομά της σε ολόκληρο το νησί. (Λευκάδα)

Από την Γεωλογική έκθεση του Ι.Γ.Μ.Ε. για την Λευκάδας (Η Γεωλογία της νήσου Λευκάδας  υπό Ιωαν. Μπορνόβα), ανασύρουμε τα ακόλουθα, όσον αφορά τη χρησιμοποίηση της Γεωλογίας στην Αρχαιολογία :

  

"....Eν τω πλαισίω των ερευνών του W.Dοrpfeldειργάσθη, ως ανέφερα ήδη, ο W.Seidlitz. Ούτος εν τη προσπαθεία του , όπως διαπιστώσει εάν η Λευκάς κατά τους Ομηρικούς χρόνους ήτο νήσος ή χερσόνησος, εξετέλεσε σειράν μικρών δειγματοληψιών εις την περιοχήν της λιμνοθαλάσσης, επί της πεδιάδος, καθώς και εις την νοτίαν αυτής κορυφήν, όπου εμφανίζονται οι μεσοζωικοί και τριτογενείς σχηματισμοί.

Εις την  τελευταίαν του  εργασία δίδει και γεωλογικόνχάρτην τμήματος της  Β.Α. Λευκάδος  εις τον  οποίον  περιλαμβάνεται  και τμήμα της Ακαρνανικής ακτής.

Παρ' όλον ότι  η δημοσίευση του χάρτου αυτού εγένετο μετά τας πρώτας  εργασίας   του  Renz   περί  Λευκάδος,   εν  τούτοις  δεν εχρησιμοποιήθη δεόντως η πείρα του τελευταίου.

Ούτω  οι   επικλυσιγενείς  σχηματισμοί  του  Μειοκαίνου  δεν διαχωρίζονται  του φλύσχου  και   τα  μειοκαινικά   κροκαλοπαγή σημειούνται, ενίοτε,  ως ηωκαινικοί ασβεστόλιθοι. εις την πλευράν της Ακαρνανίας οι τριαδικοί δολομίται εμφανίζονται επωθημένοι επί ανωκρητιδικώνασβεστολίθων,   ενώ  εις   την  πραγματικότητα  οι τελευταίοι ούτοι δεν υπάρχουν.

     Τα  κυριώτερα   συμπεράσματα  των   μελετών  του  W.Seidlitz δύνανται να συνοψισθούν ως ακολούθως:

1. Στρωματογραφικώς αναγνωρίζει πολλούς εκ των           μεσοζωϊκών σχηματισμών, χωρίς εν τούτοις και να τους καθορίζει λεπτομερώς.

          2. Τεκτονικώς θεωρεί ότι η Λευκάς συνίσταται εκ  τριών λεπίων και διακρίνει τον ρηξιγενή χαρακτήρα ταύτης.

          3. Τον αποχωρισμόν της Λευκάδος από την Ακαρνανίαν θεωρεί λαβόνταχώραν κατά το τριτογενές.

          4. Θεωρεί ότι κατά τούς Ομηρικούς χρόνους είχε περισσότεροννησιωτικόν χαρακτήρα ή σήμερον.

          5. Θεωρεί το ψηφιτοπαγές του ζωστήρος (κ. πλάκα) ως νεώτερον του VII π.Χ. αιώνος και αναφέρει ότι εύρε μεταξύ των ψηφίδων του και τεμάχια αγγείων Μυκηναϊκής εποχής.

          Δέχεται συγχρόνως μίαν πρώτηνανοδικήνκίνησην εις την ανατολικήνακτήν της νήσου πρό της εποχής των υπό του Doerpfeld αποκαλυφθέντων τάφων και εν συνεχεία μίαν καθοδικήνκίνησινασθενεστέραν. Η τελευταία αυτή κίνησις θεωρείται μεταγενέστερα των υπό των Κορινθίων κατασκευασθέντων λιμενοβραχιόνων......."

Αυτά αναφέρονται από τον Ι. Μπορνόβα (Ι.Γ.Μ.Ε.), στη γεωλογική μελέτη του για τη Λευκάδα στις σελίδες 18-19.

Η γεωλογία της περιοχής μας διδάσκει επίσης τα ακόλουθα:

Στο βόρειο τμήμα του νησιού υπάρχει μια τεράστια πλάκα η οποία ξεκινάει από τον Αη-Γιάννη της Λευκάδας και καταλήγει περίπου στον Μύτικα της Πρέβεζας και η οποία διακόπτεται από ασυνέχειες, όπως π.χ. τα λεγόμενα «διαβασίδια» προς τον οικισμό του Αγίου Νικολάου και προς την μετέπειτα δημιουργηθείσα από προσχώσεις λίμνη Βουλκαριά. Αυτή η πλάκα που γεωλογικά ονομάζεται «κογκλομερές του ζωστήρος» αποτελείται από λεπτές ψηφίδες οι οποίες ενώνονται μεταξύ τους κυρίως με την βοήθεια ανθρακικού ασβεστίου και άλλων συστατικών και οι οποίες ψηφίδες «κολλάνε» δηλ. «κογκλομερίζονται» με πολύ μεγάλη ταχύτητα. Πρόκειται για ένα φυσικό φαινόμενο εξελισσόμενο δυναμικά. Η πλάκα αυτή έχει στο ύψος της μικρής νησίδος του Αγίου Νικολάου μέσο όρο βάθους περίπου 60 εκατοστών. Εάν θεωρήσουμε ότι η στάθμη της θάλασσας εδώ και 4 χιλιετίες περίπου έχει ανέλθει γύρω στα 3,5 – 4 μέτρα για την περιοχή αυτή του Ιονίου και ότι η Λευκάδα έχει υποστεί γεωλογικό «tilt», δηλαδή ταπείνωση του Βορειοανατολικού και ανύψωση του Νοτιοδυτικού τμήματός της (περιοχή Δουκάτο ή Λευκάτας), και δεν επανήλθε στην αρχική της θέση, μπορούμε να εκτιμήσουμε ότι η πλάκα της Γύρας, για την οποία αναφερόμαστε, ήταν περίπου στο επίπεδο της θάλασσας. Αυτό σημαίνει ότι τα κύματα που βλέπουμε να ξεσπάνε σήμερα, έξω από το νησάκι του Αγίου Νικολάου, κάποια στιγμή πηδούσανε πάνω στην επίπεδη αυτή πλάκα. Τότε συνέβαινε το εξής: το όλο σύστημα λειτουργούσε σαν μία τεράστιαπροθερμάστρα αλυκών. Εξατμιζόταν το νερό και παρέμεναν οι κρύσταλλοι του αλατιού, οι οποίοι ασπρίζανε. Αυτό ονομάστηκε τότε «Λευκας Πέτρη» όπως την αναφέρει και ο Όμηρος, και στη συνέχεια σε μεταγενέστερα χρόνια, έδωσε το όνομά της σε ολόκληρο το νησί που μετονομάσθηκε από Ιθάκη σε Λευκάδα.

(Από προηγούμενο δημοσίευμα του συγγραφέα σε τοπική εφημερίδα της Λευκάδας, αναφορικά με την προέλευση του ονόματος της νήσου. )

Ο Στράβων στα «Γεωγραφικά» του, εσφαλμένα αναφέρει τα ακόλουθα, τα οποία δυστυχώς υιοθετήθηκαν από μεταγενέστερους ερευνητές και παρέμειναν ως πεποίθηση μέχρι σχεδόν στις ημέρες μας :

«Μετέφεραν τη Νήρικο στο μέρος που ήταν κάποτε ισθμός και τώρα πορθμός, ενωμένος με γέφυρα από στεριά σε στεριά, και τη μετονόμασαν Λευκάδα, από το όνομα, καθώς νομίζω του Λευκάτα. Είναι ένας βράχος, κάτασπρος, μπροστά στη Λευκάδα στο πέλαγος και μπροστά στην Κεφαλληνία. Από εκεί, λοιπόν και το όνομα..»

Δεδομένα όμως είναι ότι ούτε οι βράχοι του ακρωτηρίου «Δουκάτο» στο οποίο αναφέρεται ο διάσημος αρχαίος γεωγράφος ασπρίζουν ιδιαίτερα, αλλά και το νησί θα λεγόταν «Λευκάτα» και όχι «Λευκάς» ή Λευκάδα», όπως διατηρεί το όνομα μέχρι σήμερα, εάν η θεωρία του Στράβωνα ήταν σωστή. Τα περίπου 600 χρόνια που μεσολαβούν από την εποχή της επικυριαρχίας των Κορινθίων στο Ιόνιο, μέχρι την εποχή του Στράβωνα, ήταν αρκετά για να παραποιηθούν οι γεωγραφικές πληροφορίες, δεδομένου ότι δεν είχε υπάρξει συστηματική καταγραφή, αλλά καθώς επίσης οι διάφορες εκτιμήσεις μπόρεσαν να υποκαταστήσουν την επιστημονική παρατήρηση. Η «Λευκάς Πέτρη» όμως παραμένει με συνέπεια και πειθαρχία αμετακίνητη στην θέση που την αναφέρει ο Όμηρος.

(Ηδέ παρ’ ηελίοιοπύλας)

Eνα άλλο ενδιαφέρον σημείο από όπου ο Ερμής και η άχαρη συνοδεία του περνάνε από κοντά, είναι oι πύλες του Ηλίου,. Οι πύλες γενικά σημαίνουν είσοδο, πέρασμα σε κάτι. Αμέσως μετά τη Λευκάδα Πέτρη αρχίζει η είσοδος του Αμβρακικού κόλπου με την αραιή πλέον πορθμιακή σύνδεση Ακτίου – Πρεβέζης, μια και η υποθαλάσσια σήραγγα έχει αναλάβει τον κύριο  φόρτο της οδικής κυκλοφορίας του δυτικού άξονα της Ελλάδας. Το θαλάσσιο πέρασμα στον Αμβρακικό κόλπο παραμένει αδιατάρακτο και η ανανέωση των νερών του σχεδόν όπως και πριν. Οι ποταμοί Λούρος και Άραχθος εξακολουθούν να εργάζονται μεταφέροντας ύδατα και φερτά υλικά στον κόλπο της Άρτας που με την σειρά του ξεχύνεται στο ανοιχτό Ιόνιο δημιουργώντας μικρούς κυματισμούς κατά την συμβολή των υδάτων.  Ο ήλιος στην Δύση του ρίχνει μια τελευταία ματιά στην Κορωνησία και στο σύμπλεγμα από τα νησάκια της που είναι στο κέντρο του κόλπου. Το όνομά της αυτό (Κορωνησία) μας θυμίζει νησί στεφανωμένο με κορώνα, όπως τέτοιες κορώνες ζωγραφίζαμε στους ήλιους μας όταν ήμασταν παιδιά. Να ήταν άραγε το νησί του Ηλίου αυτό; Εκεί οι σύντροφοι του Οδυσσέα φάγανε τα βόδια του Ηλίου και αυτός θύμωσε και τους στέρησε την ημέρα της επιστροφής (το νόστιμονήμαρ). Πάντως συμπτωματικά (;) τα δύο μεγαλύτερα νησάκια του συμπλέγματος των νησιών της Κορωνησίας ονομάζονται το ένα «Βουβάλα» και το άλλο «Βουσινάρα ή Βουζνάρα». Από άλλη σύμπτωση πάλι (!) το απέναντι ακρωτήριο που ευρίσκεται στη βόρεια Ακαρνανική ακτή του Αμβρακικού κόλπου , κοντά στη Βόνιτσα, ονομάζεται «Ακρωτήριο Αγελάδα». Η Κορωνησία συγκεντρώνει όπως φαίνεται πολλές προϋποθέσεις να είναι το Ομηρικό «Νησί του Ηλίου». Οι συμπτώσεις όμως συνεχίζονται. Για να πάνε ο Οδυσσεύς με τους συντρόφους του στο νησί του Ηλίου έπρεπε να περάσουν από την «Σκύλλα και τη Χάρυβδη». Παράξενοι αλήθεια οι συμβολισμοί αυτοί. Γεωγραφικά το Νησί του Ηλίου θα έπρεπε να ευρίσκετο μέσα σε κάποιο κλειστό κόλπο, όπως είναι ο Αμβρακικός, διαφορετικά το πλοίο θα μπορούσε να παρακάμψει τα εμπόδια αυτά παραπλέοντάς τα. Ανατρέχοντας σε χάρτες της περιοχής, έκπληκτοι διαπιστώνουμε ότι τόσο οι επίσημοι ναυτικοί χάρτες, όσο και οι χάρτες της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (Ε.Σ.Υ.) αλλά και της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού (Γ.Υ.Σ.), το ακρωτήριο του Ακτίου το ονομάζουν «Άκρα Σκύλλα». Η μικρή παλίρροια της εισόδου του Αμβρακικού από την κυκλοφορία των νερών του κόλπου και την ανάμειξή τους με το Ιόνιο πέλαγος δεν θα ήταν δύσκολο να αποδοθεί στην πανάρχαια Χάρυβδη, που επίσης εκθέτει παλιρροιακές ιδιότητες. Ο Ερμής ο Κυλλήνιος πέρασε κοντά από τις Πύλες του Ηλίου και ο Όμηρος για ακόμα μία φορά δίνει δείγματα γεωγραφικής πιστότητας.

…..και δήμον ονείρων

Ισως από τα πιο δύσβατα εδάφια του Ομήρου να είναι το σημείο αυτό. Θα μπορούσε ίσως να αποδοθεί σαν ποιητική έκφραση του Ομήρου δεδομένου ότι επακολουθεί αμέσως μετά η επίσημη παράδοση των ψυχών από τον Ερμή και η πρώτες τους εντυπώσεις από τον κάτω κόσμο. Η ψυχική τους (sic) προετοιμασία θα μπορούσε να διασφαλιστεί από επίγεια σημάδια, που να φανερώνουν ότι πλησιάζει το τέλος της πορείας αυτής προς τον Άδη, ότι δηλαδή οι  Πύλες του Αδου είναι πλέον κοντά. Οι Αιγυπτιακές πυραμίδες σηματοδοτούσαν το πέρασμα της ψυχής σε μια άλλη διάσταση που ισοδυναμούσε με την αιωνιότητα και με την αθανασία.

Αλλά και σχεδόν ολόκληρος ο Ελλαδικός χώρος είναι διάσπαρτος από πυραμιδικές κατασκευές, άλλες μικρότερες και άλλες μεγαλύτερες, ανεξακρίβωτης χρήσης μέχρι στιγμής. Υπάρχουν αρκετές δημοσιεύσεις για το θέμα αυτό και δεν θεωρώ ότι στα πλαίσια του παρόντος θα μπορούσαμε να επεκταθούμε περαιτέρω. Μια μικρή έρευνα στο διαδίκτυο μας εμφάνισε πυραμίδες και σε άλλα μέρη της γης.

Από το άρθρο «Ανακάλυψη πυραμίδων στην Ιταλία !!!» της 31 Μαϊου2003 ανασύρουμε:

«Οι πυραμίδες τελικά είναι παντού !!! Σε όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη του πλανήτη. Η πιο πρόσφατη σχετική ανακάλυψη έγινε στην Ιταλία. Συγκεκριμένα ανακαλύφθηκαν τρεις πυραμίδες στην πόλη Montevecchia κοντά στο Μιλάνο.

Η ανακάλυψη έγινε με τη βοήθεια εικόνων από δορυφόρο και οι πυραμίδες είναι πραγματικά εντυπωσιακές. Πρόκειται για λίθινες κατασκευές εκ των οποίων η ψηλότερη έχει ύψος 150 μέτρα (!!!). Θυμίζουμε ότι η Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας έχει παρόμοιο ύψος (148 μ. περίπου).

Τόσο καιρό οι πυραμίδες ήταν ... "αόρατες". Για την ακρίβεια έμοιαζαν με φυσικούς λόφους, καθώς ήταν καλυμμένες από χώμα και βλάστηση.

Το μεγαλείο της κατασκευής τους φαίνεται να πλησιάζει αυτό των αιγυπτιακών πυραμίδων, αφού πέραν του σημαντικού ύψους τους, έχουν και οι τρεις την ίδια γωνία κλίσης (42° - 43°) και είναι τέλεια ευθυγραμμισμένες με τον αστερισμό του Ωρίωνα (όπως και οι τρεις πυραμίδες της Γκίζας).

Πόσο παλιές είναι κανείς δεν γνωρίζει ακόμα, αν και πρέπει να είναι πάνω από 3.000 ετών.

Αλλά σίγουρα δεν χτίστηκαν από τους κυνηγούς και τους καρποσυλλέκτες που κατοικούσαν την περιοχή πριν από 3.000 χρόνια. Αντίθετα πρόκειται κατά τα φαινόμενα για δημιουργήματα ενός τεχνολογικά ανεπτυγμένου πολιτισμού. «

(Πηγή: http://www.100megsfree4.com/farshores/a03ipyr.htm)

Ακόμα και από την μακρινή .... Κίνα έχουμε αναφορές για πυραμίδες. Σε άλλο άρθρο από το Διαδίκτυο διαβάζουμε:

«ΚΙΝΑ: Η ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΠΥΡΑΜΙΔΩΝ;

Η πεποίθηση των μελών του club «Ουφολογίας» του Χονγκ Κονγκ ίσως έχει κάποια στέρεα βάση. Είναι αλήθεια ότι η Κίνα, όντας κλειστή και απόμακρη για τον «δυτικό κόσμο» κρύβει ακόμα πολλά απ’ τα μυστικά της … φυσικά και μεταφυσικά.

Δεν είναι για παράδειγμα πολύ γνωστή η αναπαράσταση ενός αρχαίου κινέζου αυτοκράτορα .. παρέα με ένα αντικείμενο που θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ένας ιπτάμενος δίσκος (!).

Ούτε επίσης είναι γνωστό η ύπαρξη αναφορών – ακόμα και πρόσφατων – για πλήθος πυραμίδων στα βάθη της χώρας. Κι όμως, οι αναφορές υπάρχουν! Μάλιστα οι «οπαδοί» των UFO, δεν χάνουν την ευκαιρία να αποδώσουν την κατασκευή αυτών των πυραμίδων σε εξωγήινους επισκέπτες.

Μια καταγραφή της ύπαρξης των πυραμίδων, έρχεται απ’ τις αρχές του 20ου αιώνα, όταν δύο αυστραλοί έμποροι που ταξίδευαν στις αχανείς εκτάσεις της ενδοχώρας, αντίκρισαν έκπληκτοι να υψώνονται μπροστά στα μάτια τους, περίπου 100 (!) πυραμίδες. 'Oταν ρώτησαν τον ηγούμενο ενός μοναστηριού της περιοχής, έλαβαν την απάντηση ότι είναι «πολύ αρχαίες» και ότι πιο παλιές γραπτές αναφορές που έχουν γι’ αυτές είναι 5.000 ετών, κάτι που τους δίνει τουλάχιστον αυτή την ηλικία, ενώ θα μπορούσε κάλλιστα να είναι και παλιότερες! Εκείνη την εποχή όμως την Κίνα διοικούσαν οι αρχαίοι – σοφοί αυτοκράτορες που απέδιδαν την κατασκευή των πυραμίδων στους «Γιους του Ουρανού» που έφτασαν στη Γη καβάλα πάνω σε σιδερένιους δράκους (αναφορά ίσως σε εξωγήινους κατόχους μιας πολύ υψηλής τεχνολογίας;)

Αλλά υπάρχουν και πιο πρόσφατες αναφορές! Το 1994, ο αυστριακός HartwigHausdorf ταξιδιώτης στην επαρχία Shaanxi – περιοχή κλειστή για τους ξένους – πριν λίγα χρόνια – κατέγραψε με την κάμερά του, κοντά στην πόλη Xi’an, 6 πυραμίδες. Το περίεργο είναι ότι όταν πρόβαλε το βίντεο στην πατρίδα του, διαπίστωσε ότι στο βάθος της εικόνας εμφανίζονταν κι άλλες πυραμίδες, γύρω στις 100 όπως τις μέτρησε! Μάλιστα το ύψος της μεγαλύτερης – που αποκαλείται «Μεγάλη Λευκή Πυραμίδα» και βρίσκεται στην επαρχία Sichuan – είναι γύρω στα 300 μέτρα, δηλαδή διπλάσια από την πυραμίδα του Χέοπα στη Γκίζα!

Πρόσφατα οι κινέζικες αρχές έκαναν των μυστήριο των κινέζικων πυραμίδων ακόμα πιο … δελεαστικό, καθώς κήρυξαν την περιοχή της Μεγάλης Λευκής Πυραμίδας, απαγορευμένη, σαν στρατιωτική ζώνη και πεδίο βολής πυραύλων.»

Περισσότερα για την μυστηριώδη Κίνα, στις ιστοσελίδες:

http://fyi.cnn.com/2002/fyi/news/05/15/ufology.china/

http://english.pravda.ru/main/2002/10/22/38514.html

Δεν ξαφνιαστήκαμε που στην έρευνά μας αυτή αντικρίσαμε και εμείς πυραμίδες.

Στην παραλία του χωριού Ριζά Πρέβεζας, κοντά στην Λυγιά (μεταξύ Πρέβεζας και Πάργας) υπάρχουν πέντε μικροί χωμάτινοι λοφίσκοι που θυμίζουν έντονα πυραμιδικούς τύμβους. Είναι ευθυγραμμισμένοι και ευρίσκονται πάνω ακριβώς στην πορεία του Ερμή υποδεικνύοντας ταυτόχρονα την μακάβρια κατεύθυνσή του. Οι ντόπιοι τις αποκαλούν «Τσούκες» και επειδή ακριβώς είναι εύκολα αναγνωρίσιμες, χρησιμοποιούνται από τους ψαράδες σαν υποβοηθητικό σημείο στη στεριά για τον εντοπισμό των διχτυών τους στην θάλασσα. Υπάρχουν αρκετοί θρύλοι στην περιοχή που τους θέλουν κατασκευασμένους από ανθρώπινα χέρια και όχι ιδιομορφίες της φύσης. Οι γεωλογικοί χάρτες τις αναφέρουν σαν γεωμορφολογική ανωμαλία και σημειώνουν την ύπαρξη γύψου. Η παρουσία νεράιδων και λοιπών ξωτικών στην περιοχή συμπεριλαμβάνεται στις λαϊκές παραδόσεις των παλαιοτέρων κατοίκων, ενώ  η σύγχρονη σχετικά ιστορία αναφέρεται στα παρακείμενα «Αρτολίθια» που είναι βράχοι διαβρωμένοι από τη θάλασσα σε παράταξη και σχηματίζουν ένα είδος φυσικού λιμανιού. Εκεί εύκολα ένα μικρό σχετικά πλοίο θα εύρισκε ένα υπήνεμο αγκυροβόλιο για να προσδέσει και να ξεφορτώσει το φορτίο του σε περιόδους πολιορκίας των γύρω ιστορικών κάστρων, μέσα στο φάσμα της νεώτερης ελληνικής ιστορίας. Στην προκειμένη περίπτωση το φορτίο αυτό θα ήταν άρτος, εξ΄ού και το όνομά τους «Αρτολίθια».

Οι πυραμιδικοί τύμβοι πάλι στη στεριά είναι κυμαινόμενου ύψους από οκτώ έως εικοσιπέντε μέτρα, με τους μεγαλύτερους να ευρίσκονται στο κέντρο της διάταξης. Η πυκνή βλάστηση στις πλαγιές τους καθιστά την προσπέλαση σχεδόν αδύνατη, ενώ η τοπική αρχαιολογική υπηρεσία έχει κηρύξει τμήμα της περιοχής σαν «αρχαιολογικό χώρο» λόγω της ανεύρεσης ορισμένων τάφων που ανήκουν σε διαχρονικές περιόδους και χωρίς επακριβή χρονολόγησή τους. Η περαιτέρω αρχαιολογική έρευνα της περιοχής ήμαστε σίγουροι ότι θα επιφυλάξει αρκετές εκπλήξεις.

…………………….

«…αίψα δ’ ίκοντο κατ’ ασφοδελόν λειμώνα,

ένθα τε ναίουσιψυχαί, είδωλα καμόντων…»

«… δεν αργήσανε να πάνε (=σύντομα πήγαν) στο λιβάδι το γεμάτο με ασφοδίλι, όπου κατοικούν οι ψυχές, σκιές των πεθαμένων.»

Η εναπομένουσα απόσταση είναι πλέον μικρή, (σε σχέση με την συνολική διανυθείσα απόσταση), όπως γράφει ο Όμηρος και όπως επαληθεύεται στον χάρτη και στο έδαφος.

H Kίρκη συμβουλεύει τον Οδυσσέα να μεταβεί εις

    "...Αίδαου δόμους και επαινήςΠερσεφονίης..."            ( κ 488 ) 

«Λίγα χλμ. πριν την Πάργα, στο μικρό παραλιακό χωριό Αμμουδιά, ο Αχέροντας χύνεται στη θάλασσα μ΄ ένα σιγανό μουρμουρητό. Σύμφωνα με την Οδύσσεια, εδώ είναι η είσοδος για το χθόνιο βασίλειο της Περσεφόνης. Κοντά στις εκβολές του ποταμού βρίσκονται το Νεκρομαντείο, ο τόπος όπου οι ψυχές επικοινωνούσαν με τους ζωντανούς και αποκάλυπταν το μέλλον.

Η λίμνη Αχερουσία απλώνονταν τότε στη μέση όπου σήμερα βρίσκεται η εύφορη πεδιάδα  κι ο επισκέπτης των νεκρών, τη διέσχιζε με βάρκα πριν οδηγηθεί στα σκοτεινά μονοπάτια του Νεκρομαντείου. Το επιβλητικό και σκυθρωπό ιερό του Άδη βρίσκεται στη κορυφή ενός βράχου. Βορειοανατολικά βρίσκεται μια πόρτα που οδηγεί στον διάδρομο όπου σε μικρά αγγεία καίγανε τις σάρκες των ζώων που είχαν θυσιαστεί. Οι σκοτεινοί διάδρομοι που οδηγούν στο ιερό, συμβολίζουν την περιπλάνηση της ψυχής στα ερέβη, μέχρι να φθάσει στο βασίλειο των νεκρών. Στο κεντρικό ιερό άφηναν τις προσφορές στην Περσεφόνη ενώ στις διπλανές αίθουσες τοποθετούσαν προσφορές για τις ψυχές των νεκρών που ήταν συνήθως δημητριακά σφραγισμένα μέσα σε δοχεία.

Σύμφωνα με μια αποτρόπαιη συνήθεια, οι προσκυνητές έπρεπε να περάσουν από την ιεροτελεστία του λιθοβολισμού, ενώ για την έξοδό τους έπρεπε να ακολουθήσουν ένα διαφορετικό μονοπάτι. Από το Μεσοπόταμο, το χωριουδάκι όπου βρίσκεται το Νεκρομαντείο συναντάμε ξανά το ποτάμι στη γέφυρα της Γλυκής. Το νερό εδώ κυλάει ορμητικό και θορυβώδες, ενώ τεράστια πλατάνια σκίζουν τις όχθες του. Ανεβαίνοντας προς τα χωριά του Σουλίου στον παραπόταμο του Αχέροντα τον Τσαγκαριώτικο βρισκόμαστε σε ένα μαγικό τοπίο με δέντρα και βρύα που σκεπάζουν τους πέτρινους τοίχους ενός παλιού νερόμυλου, ενώ τα νερά του ποταμού βγαίνοντας από την πηγή πέφτουν με δύναμη πάνω στις μυλόπετρες. Στις όχθες η βλάστηση οργιάζει ενώ από τις πέτρες ξεπηδάνε ρυάκια….»

Από τουριστική καταχώρηση της περιοχής σε εφημερίδα με τίτλο ΑΧΕΡΟΝΤΑΣ - Οι πύλες του Άδη.

Οι καταδικασμένοι - κολασμένοι. Η γήινη απεικόνιση του υπερβατικού.

Διάφοροι αρχαιολόγοι, εντοπίζουν τα λείψανα της χαμένης μυθικής πολιτείας των Χειμερίων, στο βόρειο βραχίονα του όρμου της Αμμουδιάς όπου εκβάλλει ο Αχέρων. Οι φυσικές σπηλαιώσεις των βράχων της παραλίας θα ήταν το ιδανικό περιβάλλον και καταφύγιο για ένα ιδιόρρυθμο πολιτισμό όπως αυτός των Χειμερίων. Το τοπίο υποβάλλει εξίσου τον μυημένο και τον αμύητο περιηγητή και τον προετοιμάζει όταν προσεγγίζει την τοποθεσία θανάτου από την θάλασσα.

  Ο Άγιος Δονάτος, πολιούχος της κοντινής κωμόπολης Παραμυθιάς όπου υπάρχει κεντρικός ορθόδοξος μητροπολιτικός ναός, δημιουργεί ακουστικούς συνειρμούς:

ΑΪ ΔΟΝΑΤΟΣ - ΑΗΔΟΝΑΤΟΣ – ΑΗΔΟΝΕΑΣ – ΑΗΔΟΝΕΥΣ

Ο Φ. Οικονόμου, στο έργο του «Η Εκκλησία εν Θεσπρωτία» αναλαμβάνει να μας ξεναγήσει στην επισκοπή της Παραμυθιάς:

«Η Παραμυθία, ήτις τουρκιστί λέγεται ΑϊδονάτΚαλεσή, τουθ’ όπερ σημαίνει = φρούριον Αγίου Δονάτου, είναι μεσαιωνική κωμόπολις, αναφανείσα τον ια΄ αιώνα. Είναι κτισμένη αμφιθεατρικώς επί των δυτικών υπωρειών του όρους Γκορίλα και εις το κράσπεδον της κοιλάδος της διερχομένης υπό του Κωκυτού ποταμού…..»

και συνεχίζει:

«Κατά την παράδοσιν ο Άγιος Δονάτος ίδρυσεν εις Ομφάλιον της Θεσπρωτίας, κείμενον κάτωθεν του χωρίου Γλυκύ και παρά τας όχθας του ποταμού Αχέροντος, περικαλλή ναόν, τον οποίον κατεκόσμησε λαμπρώς…»

Επίσης στην περιοχή συναντάται το χωριό «Αηδόνια».

Ο γιος του Κρόνου και της Ρέας και αδελφός του Δία και του Ποσειδώνα Αηδονεύς έχει αφήσει ανεξίτηλα σημάδια για να τον θυμόμαστε πάντοτε.

Κάτι ανάλογο όμως υπάρχει και στο κέντρο του νησιού της Λευκάδας, όπου δυτικά και σε απόσταση λίγων εκατοντάδων μέτρων από το χωριό Εγκλουβή υπάρχει μια περιοχή με παράξενες θολωτές κατασκευές, τους λεγόμενους «Βόλτους», των οποίων η χρονολογία της κατασκευής τους και η αρχική τους χρήση παραμένει ανεξακρίβωτη. Οι θαλαμωτές αυτές κατασκευές κατά καιρούς χρησιμοποιήθηκαν σαν αγροτικές αποθήκες ή ενίοτε και σαν στάβλοι. Η περιοχή που ευρίσκονται έχει επίσης αρχαιολογικά ευρήματα τα οποία παραμένουν να σκεπαστούν από τη λήθη των επερχομένων γενεών. Στο κέντρο περίπου της περιοχής αυτής υπάρχει μια μικρή εκκλησία οΆγιος ΔονάτοςήΑη Δονάτοςή ακόμαΑηΘανάτος όπως τον αποκαλούν οι ντόπιοι. Εκτιμούμε ότι η αντιστοιχία αυτή των «Βόλτων» της Εγκλουβής με τον τοπικό τους Άγιο και της περιοχής του Αχέροντα με τον συνονόματο θα πρέπει να διερευνηθεί περαιτέρω ίσως στα πλαίσια μιας εξειδικευμένης έρευνας με στόχο την κατάδειξη των περιοχών που παρουσιάζουν μεταφυσικό ίσως ενδιαφέρον και τη συσχέτισή τους με γεωγραφικά δεδομένα. Το όλο σύμπλεγμα των «Βόλτων» της Εγκλουβής ίσως να αποτελούσε μία αυτοτελή ενότητα και να ήταν μια «νεκρόπολις» κάποιας μακρινής εποχής, ίσως ακόμα η συγκεκριμένη διάταξη των Βόλτων να έβρισκε αντιστοίχιση με γνωστούς αστερισμούς.  Ακόμα στις θολωτές αυτές θαλαμωτές  πέτρινες κατασκευές θα μπορούσαν να είχαν ενταφιαστεί τα σώματα των φονευθέντων μνηστήρων μια και η απόσταση από το παλάτι του Οδυσσέα μέχρι εκεί δεν είναι και μεγάλη. Η όλη εικόνα παρουσιάζεται ανάγλυφη μέσα στη σκέψη μας, όπως και η πορεία του Ερμή.

Αντί Επιλόγου

Η ευθεία πορεία του Ερμή του Κυλλήνιου, θα μπορούσαμε επιπλέον να πούμε ότι διέρχεται κοντά από τα χωριά Λυγιά Κυλλήνης (Βαρθολομιού), Λυγιά Λευκάδας και Λυγιά Πρεβέζης,  (ακόμα τρία σημεία σε ευθεία γραμμή σε τρία χωριά που έχουν το ίδιο όνομα), αλλά θεωρούμε ίσως σκόπιμο να περιορίσουμε την αναφορά των «συμπτώσεων» καθώς και το παρόν άρθρο μας εδώ.

 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

OΜΗΡΟΥ  IΛΙΑΣ                  (σε διάφορες εκδόσεις)

ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ                      (σε διάφορες εκδόσεις)

ΛΟΙΠΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ

ΔΑΚΑΡΗΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ, Ομοτ. καθηγ. Παν/μίου Ιωαννίνων:

"Το Νεκυομαντείο του Αχέροντα" . Εκδοση του Υπουργείου Πολιτισμού, Ταμ. Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων. Αθήνα 1993. σελ.32.

DORPFELDW.: «AltIthaka. Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών - Επετηρίς Τόμος

Β΄1972» Απόδοσις του έργου και σχόλια υπό Βασ. Ε. Φραγκούλη. Αθήνα 1973

HEIKEL ROD «IONIAN – Corfu to Zakinthos and the adjacent mainland”.1.Greece. Ionian yachtsman’s Pilot.  Τetra Sailing Guides Tetra Publications. London 1992. (ΟδηγόςΙστιοπλοΐας για το Ιόνιο).

                       

ΚΑΤΣΙΜΠΑΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ: «Η Κεφαλονιά ήταν η Ομηρική Σάμη». Διεθνές

Συμπόσιο για την Ομηρική Ιθάκη. Κεφαλληνία Σεπτέμβριος 2002.  Δημοσίευση περιοδικό «Ιχώρ» Τεύχος 27, Νοέμβριος 2002

ΜΠΟΡΝΟΒΑΣ ΙΩΑΝ.: «Η Γεωλογία της Νήσου Λευκάδος». Έκδοση Ινστιτούτου

Γεωλογίας και Ερευνών Υπεδάφους (Ι.Γ.Μ.Ε.) Αθήναι 1964

ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΦΩΤΙΟΣ: «Η Εκκλησία εν Θεσπρωτία – Από της Πρώτης Διαδόσεως

του Χριστιανισμού Μέχρι Σήμερον». Αθήνα 1964

ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ Γ.   “Υδρογεωλογική Μελέτη της Νήσου Λευκάδας”  Ι.Γ.Μ.Ε.

Αθήνα 1978

ΣΤΑΜΑΤΕΛΑΤΟΣ Μ. – ΣΤΑΜΑΤΕΛΑΤΟΥ ΒΑΜΒΑ ΦΩΤΕΙΝΗ: «Ελληνική

Γεωγραφική Εγκυκλοπαίδεια» Σε 3 τόμους. Εκδόσεις Τεγόπουλος-Μανιατέας. Αθήνα

ΣΤΡΑΒΩΝ: «Γεωγραφικά - Βιβλίο Δέκατο» .Εκδόσεις Κάκτος. Αρχαία Ελληνική

Γραμματεία. Αθήνα Μάρτιος 1994

ΧΑΤΖΗΙΩΑΝΝΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: «Οι πυραμίδες των Ελλήνων - στην Ελλάδα, την

Αίγυπτο, την Αμερική». Περιοδικό «Δαυλός» τεύχος 148 - Απρίλιος 1994, σελ.8655-8670

 ΧΑΡΤΕΣ, ΑΤΛΑΝΤΕΣ

ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΣΤΡΑΤΟΥ (Γ.Υ.Σ) Χάρτης του νομού Λευκάδας.

Κλίμακα 1:50000

ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. (Ε.Σ.Υ.Ε.) Χάρτης της Ελλάδος.

Κλίμακα 1:1000000

ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. (Ε.Σ.Υ.Ε.)  Χάρτης του Νομού

Λευκάδας. Κλίμακα 1:200000

ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. (Ε.Σ.Υ.Ε.) Χάρτης του Νομού

Πρεβέζης. Κλίμακα 1:200000.

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ (Ι.Γ.Μ.Ε.).

Γεωλογικός χάρτης της νήσου Λευκάδας. Κλίμακα 1:50000

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ (Ι.Γ.Μ.Ε.).

Γεωλογικός χάρτης του νομού Πρεβέζης. Κλίμακα 1:50000

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ (Ι.Γ.Μ.Ε.).

Γεωλογικός χάρτης της Ελλάδας. Κλίμακα 1:500000

DORPHELDW. Γεωλογικός χάρτης της «Πλάκας της Γύρας της Λευκάδας»

                        (Από το έργο του “AltIthaka”)

ΝΑΥΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ Υδρογραφική Υπηρεσία Ναυτικού

1.     Ιόνιο Πέλαγος Κλίμακα 1/500000

2.     Ιόνιο Πέλαγος Βόρειο Τμήμα Κλίμακα 1/250.000

3.     Λιμενοδείκτες χάρτης υπ’ αρ. 2122 – διώρυγα Λευκάδας

ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ (WEB PAGES)

http://fyi.cnn.com/2002/fyi/news/05/15/ufology.china/

http://english.pravda.ru/main/2002/10/22/38514.html

http://www.100megsfree4.com/farshores/a03ipyr.htm

http://www.esoterica.gr

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ Η/Υ

ATTICA: “Interactive World Atlas”

MICROSOFT:  “World Atlas”

MICROSOFT : “Autoroute Europe 2000”

Το παρόν κείμενο πρωτοδημοσιεύθηκε στο περιοδικό ο Ιχώρ 

ΜΙΚΡΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

O Μπάμπης [Χαράλαμπος] Κατσίμπας γεννήθηκε στην Αθήνα τον Απρίλιο του 1951, τότε που δεν υπήρχαν τηλεοράσεις και κινητά. ‘Έπαιξε στους χωματόδρομους και στις αλάνες στου Γκύζη και μεγάλωσε με την μουσική των Beatlesκαι των Rollingstones. Ο ίδιος παίζει κιθάρα, μπάντζο, μπάσο, φυσαρμόνικα, drums και κρουστά. Από έφηβος δημιουργεί και συμμετέχει σε ερασιτεχνικά μουσικά σχήματα.

Σπούδασε τεχν. Πολ.Μηχανικός στην Αθήνα και στη συνέχειαΠεριβαλλοντικές ΕπιστήμεςστοπανεπιστήμιοτουDenver, Colorado,με διπλή κατεύθυνση, στηνΟικολογία και στην Γεωγραφία. Δούλεψε για πολλά χρόνια στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, στον τομέα της διατήρησης και προστασίας της άγριας ζωής και των βιοτόπων, πάνω δλδ σε αντικείμενα της ειδικότητάς του. Είναι πολυταξιδεμένος τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

Από το 1992, ερευνά τη Γεωγραφία του Ομήρου και έχει κάνει δημοσιεύσεις και σχετικές παρουσιάσεις. Έχει ακόμα γυρίσει και ένα ντοκιμαντέρ Γερμανικής παραγωγής για το ταξίδι επιστροφής του Οδυσσέα και την πραγματική Ιθάκη. Σύντομα θα κυκλοφορήσει το πρώτο του μεγάλο έργο που θα έχει σχέση με το τραγούδι των Σειρήνων στον Οδυσσέα.

Δημοσιεύτηκε 3 days ago από τον χρήστη Λευτέρης Πανούσης-http://panusis.blogspot.gr/2017/03/blog-post_45.html