Καλημέρα στην ομάδα.
Ξεκινάω μια σειρά αναρτήσεων για τους δεσμούς του Ναπολέοντα με το νησί της Κεφαλονιάς. Επειδή τα στοιχεία είναι πάρα πολλά, και το συνολικό κείμενο της έρευνάς μου μεγάλο , πάλι επιλέγω την σταδιακή δημοσίευση αυτών των άγνωστων στοιχείων.
«Πιστεύετε ότι οι Γαλλικές Λεγεώνες θα καθίσουν να υποστούν την σφαγή που υποδαυλίζεται? Το αίμα των ενόπλων αδελφών μου θα εκδικηθεί…» έγραφε ο Ναπολέων Βοναπάρτης στον Δόγη της Βενετίας , κάνοντας του σαφές, ότι η Γαληνοτάτη ήταν υπεύθυνη για τον φόνο ενός Γάλλου Λοχαγού στο νησάκι Λίντο…
Όλα είχαν τελειώσει. Μετά από δεκατρείς αιώνες ζωής η Δημοκρατία της Βενετίας, είχε πάψει να υπάρχει. Ο Δόγης Λουδοβίκος Μανίν αναγκάσθηκε να παραιτηθεί και το "Μέγα Συμβούλιο", που είχε συγκληθεί από τον ίδιο, με ψήφισμά του στις 12 Μαίου 1797 αποφάσισε την αυτο-κατάργηση της "Γαληνοτάτης Δημοκρατίας" και τη δημιουργία ενός προσωρινού "Δημαρχείου", υπό την προστασία των Γαλλικών στρατευμάτων. O «στρατηγός Βαντεμιέρ» , έτσι ήταν το προσωνύμιο του Βοναπάρτη, σε επιστολή του προς το Γαλλικό Διευθυντήριο, τον Μάιο του 1797, επεσήμανε:
«Τα νησιά της Κέρκυρας, της Αγίας Μαύρας, της Ζακύνθου και της Κεφαλληνίας, έχουν περισσότερο ενδιαφέρον για μας, παρά όλη η Ιταλία. Αν θα είμαστε υποχρεωμένοι να διαλέξουμε, θα ήταν προτιμότερο να παραχωρήσουμε την Ιταλία στον αυτοκράτορα και να κρατήσουμε τα τέσσερα νησιά, που είναι πηγή πλούτου και ευημερίας για το εμπόριό μας.»
Λίγο καιρό μετά, οι γαλλικές δυνάμεις , υπό τις διαταγές του στρατηγού Gentili, αποβιβάσθηκαν στα νησιά των Επτανήσων. Ο αέρας μιας αλλαγής είχε αρχίσει να πνέει το καλοκαίρι του 1797, μιας μεταβολής όμως, που ενώ υπογράφηκε και επίσημα τον Οκτώβριο αυτού του έτους, στο Καμποφόρμιο, είχε μόλις ένα χρόνο ζωής. Η έλευση του Ρώσου ναυάρχου Ουσακώφ, και οι επιθετικές κινήσεις του ενωμένου Ρωσοτουρκικού στόλου στο Ιόνιο, ανάγκασαν τις Γαλλικές δυνάμεις να αναδιπλωθούν, από τον Οκτώβριο του 1798 έως τον Φεβρουάριο 1799. Όμως ο μεγάλος στρατηλάτης , ήταν ήδη στην Αίγυπτο.
Στις 30 Ιουνίου του 1798, έφτασε στις Αιγυπτιακές ακτές κοντά στην Αλεξάνδρεια, στο ψαροχώρι Μπαραμπού. Στις 21 Ιουλίου αντίκριζε, μαζί με τους στρατιώτες του, τις πυραμίδες. Σε αυτές τις Γαλλικές δυνάμεις της Ανατολής , ήθελε να ενταχθεί ο συμπατριώτης μας, Σπυρίδων Μηλιαρέσης.
Σπυρίδων Μηλιαρέσης. Γεννήθηκε στην Κεφαλονιά το 1775. Απόγονος της γνωστής οικογένειας, η οποία είχε ενταχθεί στο Libro D’ Oro μεταξύ των ετών 1595 – 1604. Η οικογένεια αυτή, είχε αποκτήσει στενές σχέσεις με τους Ενετούς, όταν το 1667, ο Προβλεπτής Corner αιτήθηκε και η οικογένεια παραχώρησε, κτήματα στο Αργοστόλι , προκειμένου να επεκταθεί η εκκλησία Santa Maria De La Vitorria. O Μηλιαρέσης μετέβη στην Ιταλία για σπουδές προκειμένου να γίνει μηχανικός. Στα 22 του έτη, κατετάχθη στον πολεμούντα κατά των Αυστριακών, Γαλλικό στρατό και συγκεκριμένα στο ιππικό του περίφημου Mira. Για την ανδρεία του προήχθη, σε σύντομο χρονικό διάστημα, στον βαθμό του υπολοχαγού του Ιππικού. Μετέβη στην Κεφαλονιά, με τις γαλλικές δυνάμεις τον Ιούνιο του 1797 και προσπάθησε να σχηματίσει λόχο Κεφαλλήνων, προκειμένου να μεταβεί στην Αίγυπτο, για να πολεμήσει στο πλευρό του Ναπολέοντα. Το σχέδιό του ματαιώθηκε, με την έλευση του Ρωσοτουρκικού στόλου στο Αργοστόλι. Διέφυγε με μια ολιγομελή ομάδα στην Κέρκυρα και εντάχθηκε στις δυνάμεις του Γάλλου στρατηγού Chabot, με τον βαθμό του Λοχαγού. Τον Νοέμβριο του 1798, οι μάχες σύντομα ξέσπασαν και εκεί, καθώς η Κέρκυρα, ήταν το τελευταίο και πιο καλά οχυρωμένο νησί, που ο Ουσακώφ επιχείρησε να καταλάβει. Ο συμπατριώτης μας, αποδείχθηκε για μια ακόμη φορά γενναίος και ανδρείος. Τον Ιανουάριο του 1799, στην θέση «Αγία Ελένη», σε συμπλοκή με Τούρκους εφόρμησε έφιππος, υπερπήδησε με το άλογό του ένα χαράκωμα και κατάφερε να κυριεύσει μια τουρκική σημαία. Κατά την διάρκεια αυτής της μάχης, εφονεύθη. Του απονεμήθηκε , τιμητικά, ο βαθμός του Ταγματάρχη.
Στην περιπέτεια της Ανατολής , δεν ήταν όλα ρόδινα για τον Ναπολέοντα. Από τις 2 Αυγούστου 1798, μετά την ναυμαχία στο Αμπουκίρ και την εντυπωσιακή επικράτηση του Βρετανικού στόλου με Ναύαρχο τον Νέλσωνα, ο Βοναπάρτης βρέθηκε απομονωμένος και χωρίς επικοινωνία με το Διευθυντήριο στο Παρίσι. Στις 4 Απριλίου του 1799 το Εκτελεστικό αυτό όργανο εξουσίας (το Διευθυντήριο), αποφάσισε με κάθε θυσία να ανακαλέσει τον Βοναπάρτη από την Αίγυπτο και μάλιστα συνέταξε σχετικό έγγραφο, εκθέτοντάς του την σοβαρή κι ανησυχητική τροπή που έπαιρνε ο πόλεμος για τη Γαλλία και πως έπρεπε να συγκεντρώσει όλες τις δυνάμεις και να επιστρέψει αμέσως. Την επιστολή ανέλαβε να την διεκπεραιώσει ,ο αδελφός του, Ιωσήφ Βοναπάρτης.
Ο στενός αποκλεισμός του Νέλσωνα εξαφάνισε κάθε ελπίδα από τον Ιωσήφ να επικοινωνήσει με τον αδελφό του . Βρέθηκε σε πολύ δύσκολη θέση. Ο πεθερός του Ιωσήφ, Κλαρύ , βλέποντας τη απελπισία του, πρότεινε να τον συστήσει σε έναν Κεφαλονίτη καπετάνιο, στον οποίο είχε απόλυτη εμπιστοσύνη και ο χαρακτήρας και η φιλία του, ήταν δοκιμασμένοι, στην συναλλαγές του εμπορικού οίκου που διαχειριζόταν. (αύριο η συνέχεια ......)
Όλα τα ανωτέρω στοιχεία προέρχονται από την ακόλουθη βιβλιογραφία:
«Κεφαλληνιακά Σύμμικτα, Τόμοι Α΄ & Β΄» του Ηλία Τσιτσέλη,
«Παγκεφαλληνιακόν Ημερολόγιο του 1937» του Σ. Σκηνιωτάτου
«Ναπολέων» του Ευγένιου Ταρλέ
«Ναπολέων» του Παντελή Καρύκα
«Ναπολέων» , το μυθιστόρημα της ζωής του» του Octave Aubry
«Napoleon» του E.Ludwig
«Napoleon» του Harold E.B. Wheeler
«Προσωπικότητες της Κεφαλονιάς» του Γεωργίου Σταυράκη
«Βιογραφίαι ενδόξων ανδρών» του Άνθιμου Μαζαράκη
«Ιστορία της Νήσου Κεφαλληνίας» του Ευσταθίου Λιβιεράτου
«Σημειώσεις του Υποπλοιάρχου του Ρωσικού στόλου Γιέγκορ Μεταξά» έκδοση της Ιεράς Μητροπόλεως Κεφαλληνίας.
«Ιστορία της Κεφαλονιάς» του Γεωργίου Μοσχόπουλου
«Σελίδες Επτανησιακής Ιστορίας» του Σπ. Γασπαρινάτου
«Μελέτες για την ιστορία και το χώρο των νησιών Κεφαλονιάς & Ιθάκης» έκδοση του Ιδρύματος Κεφαλονιάς & Ιθάκης
«Περιοδικό Μπουκέτο» της 14ης Μαϊου 1931
«Napoléon et les grecs, sous les aigles impériales» του Jean Savant
Οφείλω να ευχαριστήσω τον Τηλέμαχο Καραβία , ο οποίος μου έχει χαρίσει ένα τμήμα της σχετικής βιβλιογραφίας
Η 2η ανάρτηση σχετικά με τους δεσμούς του Ναπολέοντα και την Κεφαλονιά.
Στις 4 Απριλίου του 1799 , μετά την Ναυμαχία του Αμπουκίρ, το Εκτελεστικό όργανο εξουσίας στο Παρίσι , το λεγόμενο "Διευθυντήριο", αποφάσισε με κάθε θυσία να ανακαλέσει τον Βοναπάρτη από την Αίγυπτο και μάλιστα συνέταξε σχετικό έγγραφο, εκθέτοντάς του την σοβαρή κι ανησυχητική τροπή που έπαιρνε ο πόλεμος για τη Γαλλία και πως έπρεπε να συγκεντρώσει όλες τις δυνάμεις και να επιστρέψει αμέσως. Την επιστολή ανέλαβε να την διεκπεραιώσει ,ο αδελφός του, Ιωσήφ Βοναπάρτης.
Ο στενός αποκλεισμός του Νέλσωνα εξαφάνισε κάθε ελπίδα από τον Ιωσήφ να επικοινωνήσει με τον αδελφό του. Βρέθηκε σε πολύ δύσκολη θέση. Ο πεθερός του Ιωσήφ, ο Κλαρύ , βλέποντας τη απελπισία του, πρότεινε να τον συστήσει σε έναν Κεφαλονίτη καπετάνιο, στον οποίο είχε απόλυτη εμπιστοσύνη και ο χαρακτήρας και η φιλία του, ήταν δοκιμασμένοι, στην συναλλαγές του εμπορικού οίκου που διαχειριζόταν.
Σωτήριος Βούρβαχης. Έτσι λεγόταν ο καπετάνιος. Γεννημένος στο Αργοστόλι της Κεφαλονιάς, απέκτησε τρία παιδιά : τον Διονύσιο Βούρβαχη, τον μετέπειτα συνταγματάρχη του Γαλλικού Στρατού, τον Ιωσήφ τον μετέπειτα πρόξενο της Γαλλίας στην Κεφαλονιά και την Μαριέτα, η οποία αργότερα παντρεύτηκε τον πολύ γνωστό Ανδρέα Μεταξά. Ο Σωτήριος είχε μεγαλώσει στην θάλασσα , έγινε πλοίαρχος , είχε βοηθήσει τους Κρητικούς του Δασκαλογιάννη στην επανάσταση του 1770, αλλά τολμηρός καθώς ήταν, απέκτησε δικό του πλοίο και άρχισε τις εμπορικές συναλλαγές με τους Γάλλους. Αυτόν σκέφτηκε ο Κλαρύ. Πραγματικά μόλις ο Σωτήριος Βούρβαχης έφτασε στη Μασσαλία, ο Κλαρύ τον σύστησε θερμά στον Ιωσήφ, του εξήγησαν την επικίνδυνη αποστολή κι εκείνος πρόθυμα, δέχτηκε να μεταφέρει το μήνυμα του Διευθυντηρίου και μαζί , ένα μυστικό γράμμα του αδελφού Βοναπάρτη, όπου περιέγραφε με κάθε λεπτομέρεια την πολιτική κατάσταση για να τον πείσει στη γρήγορη επιστροφή του, με την πεποίθηση πως θα επικρατούσε.
Ο Σωτήριος Βούρβαχης δεν άφησε να περάσει χρόνος πολύς και την επομένη μέρα ξεκίνησε για την Αλεξάνδρεια με το καράβι του ,τον «ΑΓΙΟ ΓΕΡΑΣΙΜΟ », στο οποίο σήκωσε ουδέτερη σημαία. Τρία μεγάλα καράβια και τέσσερις φρεγάτες του Νέλσωνα παρακολουθούσαν τις κινήσεις του Γαλλικού στόλου και στ' ανοιχτά της Τουλόν μπλόκαραν τη σκούνα του Κεφαλονίτη καπετάνιου και τον υπέβαλαν σε λεπτομερέστατη νηοψία. Μα η Εγγλέζικη πονηρία δεν στάθηκε ικανή να φτάσει την Κεφαλλονίτικη ευστροφία, γιατί την αναφορά και το γράμμα, τα είχε κρύψει στο κούφωμα ενός καλαμιού ψαρέματος, πεταμένο στο κατάστρωμα ,χωρίς κανείς να το υποψιαστεί. Ο ίδιος ο καπετάνιος Βούρβαχης θα διηγηθεί αργότερα:
«Δεν περιοριστήκαν στην νηοψία, μα με ανακρίνανε, όταν έξαφνα είδα μπροστά μου τον ένδοξο ναυτικό (εννοούσε τον Νέλσωνα ) να παρακολουθεί τη συζήτηση και να ρωτά ποιός είμαι. Όταν άκουσε πως είμαι Έλληνας καπετάνιος γέλασε και με μια κίνηση του χεριού του, έγνεψε να με αφήσουν και γελώντας πρόσθεσε : «Που να τους πιάσουμε όλους αυτούς τους Έλληνες που συναντάμε στις θάλασσες; Είναι σαν τα ψάρια »» .
Έπειτα από πολλές φουρτούνες ο Σωτήριος Βούρβαχης έφτασε με ασφάλεια στον Ναπολέοντα και του παρέδωσε την έκθεση του αδελφού του.
Τον κατατόπισε, προφορικά, με κάθε λεπτομέρεια, για την πολιτική κατάσταση που επικρατούσε στη Γαλλία και του ανέπτυξε με ζωηρά χρώματα, όλους τους κινδύνους που θα αντιμετώπιζε, αν παράμενε περισσότερο στην Αίγυπτο.
Ο Ναπολέων, είχε μάθει από μερικές εφημερίδες που έπεσαν στα χέρια του, δυσάρεστα νέα. Ο Σουβόροφ περνούσε τις Άλπεις, ο Ουσακώφ πήρε τα Ιόνια νησιά και στην Γαλλία είχαν ξεσπάσει ταραχές.
« Η Ιταλία έπεσε. Τα Επτάνησα χάθηκαν……Οι άθλιοι στο Παρίσι. Όλος ο καρπός μας από τις νίκες χάθηκε και αυτοί δεν έκαναν τίποτε. Πρέπει να ξεκινήσω…» έλεγε. Και τον άνθρωπο που θα μετέφερε ειδοποίηση στο Διευθυντήριο για την απόφαση επιστροφής του , προκειμένου να κερδηθεί λίγος χρόνος στο Παρίσι, τον είχε μπροστά του.
Ο Ναπολέων αποχαιρετώντας τον Σωτήριο Βούρβαχη, του είπε :
« Το όνομα Βούρβαχης θα μείνει βαθειά μεσ΄στην ψυχή μου και δεν θα το ξεχάσω ποτέ».
Και τήρησε το λόγο του, γιατί στον ίδιο πρόσφερε τον τίτλο του Γάλλου πολίτη, τον Διονύση τον σπούδασε στην Στρατιωτική Σχολή του Fontainebleau κι έπειτα του Saint-Cyr l'Ecole , ενώ όταν ανάλαβε τη Στρατιά της Νεαπόλεως τον ζήτησε για υπασπιστή του,τον άλλο γιό, τον Ιωσήφ Βούρβαχη τον έστειλε στα 1805 πρόξενο στην πατρίδα του , στην Κεφαλονιά.
Ο γάλλος αρχιστράτηγος, αφού απέστειλε με τον Βούρβαχη το γράμμα, διέταξε να εξοπλιστούν με απόλυτη μυστικότητα 2 πλοία και στις 23 Αυγούστου 1799 ξεκίνησε το ταξίδι επιστροφής. Κάθε στιγμή κινδύνευαν να συναντήσουν τον Αγγλικό στόλο, αντιμέτωποι με τον θάνατο. Είναι αποδεδειγμένο ότι μια ξαφνική καταιγίδα, τους ανάγκασε να πλεύσουν ανατολικά της Σικελίας.
(Ίσως σε αυτήν το επικίνδυνο θαλάσσιο ταξίδι του,πλησίασε τις ακτές της Κεφαλονιάς. Υπάρχει η πληροφορία ότι προσέγγισε την Αγία Ευφημία , κάτι που μέχρι σήμερα δεν είναι σίγουρο) Επόμενη προσπάθεια ο διάπλους της Σικελίας, η προσέγγιση της Κορσικής και από εκεί, οι μεσογειακές ακτές της Γαλλίας , τις οποίες αντίκρισαν στις 9 Οκτωβρίου 1799.
(η ιστορία μας θα συνεχισθεί)
Τα στοιχεία προέρχονται από την ακόλουθη βιβλιογραφία:
«Κεφαλληνιακά Σύμμικτα, Τόμοι Α΄ & Β΄» του Ηλία Τσιτσέλη,
«Παγκεφαλληνιακόν Ημερολόγιο του 1937» του Σ. Σκηνιωτάτου
«Ναπολέων» του Ευγένιου Ταρλέ
«Ναπολέων» του Παντελή Καρύκα
«Ναπολέων» , το μυθιστόρημα της ζωής του» του Octave Aubry
«Napoleon» του E.Ludwig
«Napoleon» του Harold E.B. Wheeler
«Ιστορία του Μ. Ναπολέοντα , τόμος 2»
«Προσωπικότητες της Κεφαλονιάς» του Γεωργίου Σταυράκη
«Βιογραφίαι ενδόξων ανδρών» του Άνθιμου Μαζαράκη
«Ιστορία της Νήσου Κεφαλληνίας» του Ευσταθίου Λιβιεράτου
«Σημειώσεις του Υποπλοιάρχου του Ρωσικού στόλου Γιέγκορ Μεταξά» έκδοση της Ιεράς Μητροπόλεως Κεφαλληνίας.
«Ιστορία της Κεφαλονιάς» του Γεωργίου Μοσχόπουλου
«Σελίδες Επτανησιακής Ιστορίας» του Σπ. Γασπαρινάτου
«Μελέτες για την ιστορία και το χώρο των νησιών Κεφαλονιάς & Ιθάκης» έκδοση του Ιδρύματος Κεφαλονιάς & Ιθάκης
«Περιοδικό Μπουκέτο» της 14ης Μαϊου 1931
«Napoléon et les grecs, sous les aigles impériales» του Jean Savant
(ευχαριστώ τον Θανάση Καβαλλιεράτο για το μοντάζ που μου έφτιαξε )
Ωραία και ενδιαφέρουσα προσπάθεια !!
ΑπάντησηΔιαγραφήΣπ. Ρόκκος