ΣΠΗΛΑΙΟ ΔΡΑΚΑΙΝΑ - Το ανασκαφικό-ερευνητικό έργο (1992 -2012) και η κοινωνική διάστασή του: μια σύντομη παρουσίαση
Μια φορά κι έναν καιρό …
σε μια μικρή σπηλιά, στις απότομες πλαγιές του εντυπωσιακού ‘Στενού’, το ζωτικής σημασίας -για τις μετακινήσεις και την επικοινωνία μεταξύ ενδοχώρας και ακτών- Φαράγγι του Πόρου στη νοτιοανατολική Κεφαλονιά,
στη ‘Σπηλιά της Δράκαινας’, όπως τη λένε οι ντόπιοι, αθέατη για τους ανυποψίαστους περαστικούς, μα σε ιδανική θέση ελέγχου του ‘Στενού’ και του θαλάσσιου διαύλου μέχρι τις απέναντι ακτές της Στερεάς Ελλάδας στα ανατολικά, αλλά και της εύφορης λεκάνης των Τζαννάτων στα ριζά του επιβλητικού και δασοσκεπή Αίνου στα δυτικά,
20 χρόνια πριν, μια ομάδα αρχαιολόγων του Υπουργείου Πολιτισμού διατάραξε την ησυχία των νυχτερίδων …, πραγματο¬ποιώντας τον Οκτώβριο του 1992 διερευνητική ανασκαφή, που συνεχίστηκε ως συστημα¬τική στα 1994-1996, 1999-2002 και 2004-2005, ενώ από το 2003 βρίσκεται σε εξέλιξη ένα διεπιστη¬μονικό πρόγραμμα έρευνας (βλ. ιστοσελίδα www.drakainacave.gr) για τη διεξοδική μελέτη -με τη συμμετοχή πολλών ειδικών επιστημόνων από ελληνικά και άλλα ευρωπαϊκά Ερευνητικά Κέντρα & Πανεπιστήμια- του πολυπληθούς και πλούσιου σε πληρο¬φορίες αρχαιολογικού υλικού από τη χρήση της σπηλιάς:
ως αγροτικό ιερό στους ιστορικούς αιώνες (τέλος 7ου μέχρι αρχές 2ου αι. π.Χ.), στην περιοχή της αρχαίας πόλης των Πρόννων, αφιερωμένο στις Νύμφες, όπως αυτό βεβαιώνουν εγχάρακτες επιγραφές σε αγγεία του 3ου αι. π.Χ. Το λατρευτικό χαρακτήρα του σπηλαίου απέδειξαν -σύμφωνα με την Ευαγγελία-Μιράντα Χατζιώτη, αρχαιολόγο & Δ/ντρια των Ανασκαφών του Σπηλαίου μέχρι το 2002- υπολείμματα πυρών, άφθονα οστά αιγοπροβάτων και άλλων οικόσιτων ζώων, χρηστική αλλά και λεπτή αναθηματικού τύπου κεραμική, καθώς και πήλινα εικονιστικά αφιερώματα, δηλαδή προτομές, ανάγλυφα πλακίδια και ειδώλια, και
ως χώρο κυρίως ειδικής κοινωνικής δραστηριότητας με έντονα ιδεολογικό/συμβολικό περιεχόμενο κατά τη Νεότερη Νεολιθική περίοδο (περ. 5600 – 3700 π.Χ.), όπως μαρτυρεί η σύνθεση του αρχαιολογικού υλικού (π.χ. εστίες, θρυμματισμένοι σπόροι σιτηρών για ταχεία παρασκευή τροφής, κατανάλωση θηραμάτων, αλλά και τμημάτων αιγοπροβάτων και γουρουνιών με μεγαλύτερη θρεπτική αξία, πολλές αιχμές βελών, λίθινα εργαλεία τεμαχισμού και παρασκευής χρωστικών, αγγεία παρασκευής και κατανάλωσης τροφών, αλλά και σκεύη και κοσμήματα σκόπιμης θραύσης ή/και εναπόθεσης, και επιπλέον επαναλαμβανόμενη κάλυψη παλαιότερων επεισοδίων χρήσης με 'ασβεστοδάπεδα'). Το σπήλαιο φιλοξενούσε κατά διαστήματα επισκέψεις μικρών ομάδων, κυρίως από το οικιστικό πλέγμα της περιοχής του, στο πλαίσιο διαφόρων συναθροίσεων/εκδηλώσεων, πιθανώς για τη διαπραγμάτευση κοινωνικών ρόλων (π.χ. τελετές ενηλικίωσης), ή ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής, ακόμη και μέσω της μνήμης ή της λήθης του παρελθόντος. Οι εκδηλώσεις αυτές φαίνεται ότι συνδυάζονταν με κατανάλωση τροφών ή/και κατασκευή συγκεκριμένου εργαλειακού εξοπλισμού, αλλά και χρωμάτων για την κόσμηση του σώματος (τατουάζ) και κυνηγετικές εξορμήσεις συμβολικής σημασίας.
«Τα Μυστικά της Δράκαινας» αποκαλύπτονται σε επιστημονικές δημοσιεύσεις και στην επίσημη ιστοσελίδα της.
Τα 20 χρόνια έρευνας τα γιορτάζουμε με ένα Διαδικτυακό Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα και ελπίζουμε η Πολιτεία να τιμήσει τη δυναμική αυτού του ερευνητικού έργου υλοποιώντας την πρότασή μας για την πολλαπλών διηγήσεων παρουσίαση ευρημάτων του Σπηλαίου, στον Πόρο, με πολλαπλασιαστική συμβολή στην ανάπτυξη του τόπου.
Θεσσαλονίκη, 10.10.2011
Δρ Γεωργία Στρατούλη
Αρχαιολόγος ΙΖ΄ ΕΠΚΑ
υπεύθυνη του ερευνητικού προγράμματος
των προϊστορικών επιχώσεων του Σπηλαίου
Μια φορά κι έναν καιρό …
σε μια μικρή σπηλιά, στις απότομες πλαγιές του εντυπωσιακού ‘Στενού’, το ζωτικής σημασίας -για τις μετακινήσεις και την επικοινωνία μεταξύ ενδοχώρας και ακτών- Φαράγγι του Πόρου στη νοτιοανατολική Κεφαλονιά,
στη ‘Σπηλιά της Δράκαινας’, όπως τη λένε οι ντόπιοι, αθέατη για τους ανυποψίαστους περαστικούς, μα σε ιδανική θέση ελέγχου του ‘Στενού’ και του θαλάσσιου διαύλου μέχρι τις απέναντι ακτές της Στερεάς Ελλάδας στα ανατολικά, αλλά και της εύφορης λεκάνης των Τζαννάτων στα ριζά του επιβλητικού και δασοσκεπή Αίνου στα δυτικά,
20 χρόνια πριν, μια ομάδα αρχαιολόγων του Υπουργείου Πολιτισμού διατάραξε την ησυχία των νυχτερίδων …, πραγματο¬ποιώντας τον Οκτώβριο του 1992 διερευνητική ανασκαφή, που συνεχίστηκε ως συστημα¬τική στα 1994-1996, 1999-2002 και 2004-2005, ενώ από το 2003 βρίσκεται σε εξέλιξη ένα διεπιστη¬μονικό πρόγραμμα έρευνας (βλ. ιστοσελίδα www.drakainacave.gr) για τη διεξοδική μελέτη -με τη συμμετοχή πολλών ειδικών επιστημόνων από ελληνικά και άλλα ευρωπαϊκά Ερευνητικά Κέντρα & Πανεπιστήμια- του πολυπληθούς και πλούσιου σε πληρο¬φορίες αρχαιολογικού υλικού από τη χρήση της σπηλιάς:
ως αγροτικό ιερό στους ιστορικούς αιώνες (τέλος 7ου μέχρι αρχές 2ου αι. π.Χ.), στην περιοχή της αρχαίας πόλης των Πρόννων, αφιερωμένο στις Νύμφες, όπως αυτό βεβαιώνουν εγχάρακτες επιγραφές σε αγγεία του 3ου αι. π.Χ. Το λατρευτικό χαρακτήρα του σπηλαίου απέδειξαν -σύμφωνα με την Ευαγγελία-Μιράντα Χατζιώτη, αρχαιολόγο & Δ/ντρια των Ανασκαφών του Σπηλαίου μέχρι το 2002- υπολείμματα πυρών, άφθονα οστά αιγοπροβάτων και άλλων οικόσιτων ζώων, χρηστική αλλά και λεπτή αναθηματικού τύπου κεραμική, καθώς και πήλινα εικονιστικά αφιερώματα, δηλαδή προτομές, ανάγλυφα πλακίδια και ειδώλια, και
ως χώρο κυρίως ειδικής κοινωνικής δραστηριότητας με έντονα ιδεολογικό/συμβολικό περιεχόμενο κατά τη Νεότερη Νεολιθική περίοδο (περ. 5600 – 3700 π.Χ.), όπως μαρτυρεί η σύνθεση του αρχαιολογικού υλικού (π.χ. εστίες, θρυμματισμένοι σπόροι σιτηρών για ταχεία παρασκευή τροφής, κατανάλωση θηραμάτων, αλλά και τμημάτων αιγοπροβάτων και γουρουνιών με μεγαλύτερη θρεπτική αξία, πολλές αιχμές βελών, λίθινα εργαλεία τεμαχισμού και παρασκευής χρωστικών, αγγεία παρασκευής και κατανάλωσης τροφών, αλλά και σκεύη και κοσμήματα σκόπιμης θραύσης ή/και εναπόθεσης, και επιπλέον επαναλαμβανόμενη κάλυψη παλαιότερων επεισοδίων χρήσης με 'ασβεστοδάπεδα'). Το σπήλαιο φιλοξενούσε κατά διαστήματα επισκέψεις μικρών ομάδων, κυρίως από το οικιστικό πλέγμα της περιοχής του, στο πλαίσιο διαφόρων συναθροίσεων/εκδηλώσεων, πιθανώς για τη διαπραγμάτευση κοινωνικών ρόλων (π.χ. τελετές ενηλικίωσης), ή ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής, ακόμη και μέσω της μνήμης ή της λήθης του παρελθόντος. Οι εκδηλώσεις αυτές φαίνεται ότι συνδυάζονταν με κατανάλωση τροφών ή/και κατασκευή συγκεκριμένου εργαλειακού εξοπλισμού, αλλά και χρωμάτων για την κόσμηση του σώματος (τατουάζ) και κυνηγετικές εξορμήσεις συμβολικής σημασίας.
«Τα Μυστικά της Δράκαινας» αποκαλύπτονται σε επιστημονικές δημοσιεύσεις και στην επίσημη ιστοσελίδα της.
Τα 20 χρόνια έρευνας τα γιορτάζουμε με ένα Διαδικτυακό Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα και ελπίζουμε η Πολιτεία να τιμήσει τη δυναμική αυτού του ερευνητικού έργου υλοποιώντας την πρότασή μας για την πολλαπλών διηγήσεων παρουσίαση ευρημάτων του Σπηλαίου, στον Πόρο, με πολλαπλασιαστική συμβολή στην ανάπτυξη του τόπου.
Θεσσαλονίκη, 10.10.2011
Δρ Γεωργία Στρατούλη
Αρχαιολόγος ΙΖ΄ ΕΠΚΑ
υπεύθυνη του ερευνητικού προγράμματος
των προϊστορικών επιχώσεων του Σπηλαίου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου