οι μετανάστες μετέφεραν μαζί τους τη λογοτεχνία τους
στις περιοχές που εγκαταστάθηκαν. Μια από αυτές τις
περιοχές ανάμεσα στη Δυτική Ελλάδα και την Πελοπόννησο
ήταν η Κεφαλονιά και ένα από αυτά τα έργα της Κρητικής
λογοτεχνίας ήταν «ο Ερωτόκριτος και η Αρετούσα».
Ωστόσο, η πιο συνηθισμένη μορφή εορτασμού των αποκριών
ήταν η Μάσκαρα που πραγματοποιούνταν σε πολλά χωριά,
όπως στα Δαμουλιανάτα Παλικής και στα Μαυράτα του Ελειού(4).
Εκεί πραγματοποιούσαν ένα άλλο δρώμενο κάθε Κυριακή των αποκριών.
Οι καβαλιέροι του χορού που θα στήνονταν στη συνέχεια, πήγαιναν
κι έπαιρναν τις ντάμες τους από το σπίτι τους σαν να ήταν πραγματικό
ζευγάρι. Όμως οι ντάμες δεν ήταν γυναίκες, αλλά άντρες μεταμφιεσμένοι
με τα πιο διαλεχτά αστικά φουστάνια και χρυσαφικά που τους δάνειζαν οι νοικοκυρές.
Οι Γιανίτσαροι ή Γιανιτσαραίοι που συνόδευαν τις ντάμες φορούσαν φουστανέλα
(κάτι ασυνήθιστο για την Κεφαλονιά), άσπρες κάλτσες και ελαφριά παπούτσια
για να μπορούν να χορεύουν, ενώ στο κεφάλι τους φορούσαν την ορλάντα, μια
παράξενη περικεφαλαία από χαρτόνι ντυμένο με τσόχα και στολισμένη με
διάφορα χρώματα, εικόνες και καθρεφτάκια. Το ζευγάρι φορούσε
μπαρμπούτες, δηλαδή μάσκες, συνήθως κέρινες και αγοραστές.
Στη συνέχεια, αφού όλοι οι καβαλιέροι είχαν στο πλευρό
τους μια ντάμα συναντιόντουσαν όλοι μαζί και ξεκινούσε μια πομπή.
Μπροστά πήγαινε ο κουδουνάς, ένας άντρας που είχε πάνω του πολλά
κουδούνια και ειδοποιούσε με το θόρυβο που έκανε ότι φτάνει η πομπή.
Στα Μαυράτα υπήρχε ο Κουλούμπασης ή στα Δαμουλιανάτα ο Τσάφος,
δηλαδή ο αστυνομικός ή μπράβος της Μασκαρίας, με ντύσιμο μισό τούρκικο
και μισό ελληνικό. Αποστολή του ήταν να κρατάει την τάξη κυνηγώντας
τα παιδιά με τη μαγκούρα. Ακόμα, όταν έφταναν στο σημείο που θα διεξαγόταν
ο χορός, στα Δαμουλιανάτα ο Τσάφος έπιανε τους πιο πλούσιους και τους
πήγαινε στο δικαστή, που τους έβαζε να πληρώσουν μούρτα, δηλαδή
πρόστιμο βγάζοντας έτσι τα έξοδα της Μασκαρίας ή εξασφάλιζας το
φαγοπότι της Καθαρής Δευτέρας. Παραλλαγή αυτής της συνήθειας
στα Μαυράτα ήταν ο Κουλούμπασης να πηγαίνει τους πιο πλούσιους
στο γιατρό, ο οποίος ήταν εφοδιασμένος με αστεία σύνεργα και
συνιστούσε στον άρρωστο να κεράσει ένα ποτό από το μπουφέ της Μάσκαρας
για να του πέσει ο πυρετός.
Η πομπή αυτή πλαισιωνόταν βέβαια με μουσική υπό τους ήχους κυρίως του βιολιού και της κιθάρας, που ενίοτε συνοδευόταν από το σκορτσάμπουνο (άσκαυλος) και τη φλογέρα. Όλοι μαζί κατέληγαν σε ανοιχτό χώρο, όπου ήταν στημένες αψίδες για να περάσει η Μάσκαρα και ένα πάρκο για τα βιολιά. Ο χορός άνοιγε με τις καντρίλιες και το γαϊτανάκι, που χόρευαν τα ντυμένα ζευγάρια και που πολύ καιρό πριν εξασκούνταν από ειδικό χοροδιδάσκαλο για να τις μάθουν. Σειρά έχουν οι «χωριάτικοι» χοροί με τη συμμετοχή του κόσμου: Μοσκοπούλες, γύρες, μπάλος, κεφαλονίτικος συρτός, κουτσός, τσάμικο και καλαματιανός. Ο πρωτοχορευτής ή ο βιολιτζήςτραγουδούσε τα λόγια του τραγουδιού και οι χορευτές τα επαναλάμβαναν.
Στη συνέχεια, οι ντυμένοι χορευτές χόρευαν πάλι ευρωπαϊκούς χορούς
όπως πόλκα και ματζούρκα.
Αυτό που δε θα μπορούσε να λείψει από μια αποκριάτικη γιορτή
είναι βέβαια η σάτιρα, αφού το καρναβάλι είναι η κατεξοχήν εποχή
για κάτι τέτοιο, ήδη από την αρχαιοελληνική περίοδο. Ο σατιρικός
ριμναδόρος του κάθε χωριού είχε ετοιμάσει έναν έξυπνο και τσουχτερό
στίχο για τους συγχωριανούς του, που απάγγελνε σε αυτή τη γιορτή.
Υπήρχαν και άλλοι κωμικοί τύποι ντυμένοι Διάολοι ή Γύφτοι, που
περιφέρονταν κι έκαναν αστεία. Αυτά τα δρώμενα με τα ιδιαίτερα
χαρακτηριστικά τους συνεχίστηκαν και μετά τους σεισμούς. Σήμερα,
συνεχίζουν να πραγματοποιούνται χοροί σε κάποια χωριά, αλλά που
πήγαν οι κωμικοί εκείνοι τύποι του Κουλούμπαση και του Κουδουνά;
Μάλλον ο ξενόφερτος τρόπος εορτασμού του καρναβαλιού τους έβαλε
στο περιθώριο και χάθηκαν. Κι ενώ αυτός ήταν ο τρόπος εορτασμού του
καρναβαλιού στα χωριά, στο Αργοστόλι το πρώτο κομιτάτο πραγματοποιήθηκε
το 1889 με επιχορήγηση του δήμου. Ήταν μια γιορτή προς τιμήν του Βασιλιά
Καρνάβαλου, με άρματα, παιχνίδια και βραβεία, που θα καθιερωνόταν ως θεσμός.
ΜΕΡΙΚΗ ΑΝΤΙΓΡΑΦΗ ΑΠΟ ΤΟ http://www.kefalonitis.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου