ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΜΑΣ ΔΙΑΒΑΖΟΥΝ ΣΤΟ ΟΜΟΡΦΟ ΝΗΣΙ ΤΩΝ ΦΑΙΑΚΩΝ
AUG
11
Μνημειώδης οικιστική μυκηναϊκή εγκατάσταση ανακαλύφθηκε στα Τζαννάτα Πόρου Κεφαλληνίας
Μέρος Α΄
http://karousos.blogspot.gr/2012/08/blog-post_11.html
Μεγάλο ανασκαφικό έργο εξελίσσεται στα Τζαννάτα Πόρου
Μέρος Β΄
Στο προηγούμενο τεύχος της Κεφαλονίτικης Προόδου (Νο2) με τίτλο «Μνημειώδης οικιστική μυκηναϊκή εγκατάσταση ανακαλύφθηκε στα Τζαννάτα Κεφαλληνίας», παρουσιάσαμε εκτενώς τα ευρήματα των τελευταίων ανασκαφών που πραγματοποιήθηκαν στην περιοχή το Φθινόπωρο του 2011 και προκάλεσαν τεράστιο επιστημονικό ενδιαφέρον. Σήμερα σας παρουσιάζουμε το ιστορικό των ανασκαφών που έφεραν στην επιφάνεια μοναδικά και σπουδαία ευρήματα, που αποτελεί το β΄ μέρος του αφιερώματος της Κεφαλονίτικης Προόδου για τις ανασκαφές στην περιοχή αυτή.
Η πρώτη ανασκαφική δραστηριότητα στην περιοχή των Τζαννάτων Πόρου ξεκίνησε το 1991 και ολοκληρώθηκε το 1993, όταν το 1990 ανακαλύφθηκε ο μοναδικός μυκηναϊκός Θολωτός τάφος στη θέση Μπούρτζι του χωριού Τζαννάτων της περιοχής Πόρου.
Οι ανασκαφές ξεκίνησαν όταν ο τότε προϊστάμενος της Στ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων Δρ. Λάζαρος Κολώνας και ακολούθως Γενικός Διευθυντής Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού, επιβεβαίωσε δια της ανασκαφής του μνημειώδη θολωτού βασιλικού μυκηναϊκού τάφου την διαφαινόμενη αρχαιολογική σημασία της κοιλάδας των Τζαννάτων, που ταυτιζόταν με την ολοκληρωμένη θεωρία του Μάκη Μεταξά τότε Κοινοτάρχη Πόρου και της συζύγου του Henriette Metaxa – Putman Cramer φιλολόγου, ότι στην ευρύτερη περιοχή της Ν.Α Κεφαλληνίας βρίσκεται το μυκηναϊκό κέντρο στο οποίο αναφέρεται ο Όμηρος στην Ιλιάδα και στην Οδύσσεια. Η θεωρία ήταν τόσο τεκμηριωμένη, στηριγμένη σε κείμενα αλλά και παλαιότερες ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν στο νησί, κατά την διάρκεια της τελευταίας εκατονταετηρίδος, που όταν η αρχαιολογική σκαπάνη ξεκίνησε το ερευνητικό της έργο έφερε στην επιφάνεια σε διάστημα μιας 20ετίας μοναδικά ευρήματα, όπως τον βασιλικό θολωτό τάφο και σήμερα τις μνημειώδεις μυκηναϊκές οικιστικές εγκαταστάσεις.
Με επίκεντρο την ανακάλυψη του θολωτού βασιλικού μυκηναϊκού τάφου, που φαίνεται να ξεκινά η χρήση του από τις αρχές του 14ου αιώνα στη θέση Μπούρτζι Τζαννάτων και τα εντός αυτού ευρήματα (διπλός χρυσός πέλεκυς, μυκηναϊκά κτερίσματα, η πόρπη η οποία αναφέρεται ως οικόσημο του Οδυσσέα, κ.α) συνοδεύτηκε από τον εντοπισμό στην ευρύτερη περιοχή πρωτοελλαδικών και μεσοελλαδικών οικισμών, αρχαίων ακροπόλεων στην ευρύτερη περιοχή και βεβαίως την σημαντική ανακάλυψη του Σπηλαίου της Δράκαινας όπου καταγράφηκε η παλαιότερη χρήση του κατά την νεολιθική περίοδο (7.500 π.Χ.).
Παράλληλα ερευνήθηκε, αναδείχτηκε και καταγράφηκε η αρχαιολογική τοπογραφία της νήσου Κεφαλληνίας και ιδιαιτέρως της συγκεκριμένης αυτής περιοχής από το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης με επικεφαλής τον Δανό αρχαιολόγο Δρ. Klavs Randsborg η οποία όταν πια ολοκληρώθηκε αποκάλυψε την πραγματικά σπουδαία διάσταση των μετέπειτα ανασκαφικών ανακαλύψεων.
Ακολούθησε μια αρκετά μακρά περίοδος κατά την οποία συνεχίστηκε η ανασκαφική δραστηριότητα κυρίως στο Σπήλαιο της Δράκαινας, από την Δ/νση Σπηλαιολογίας και Παλαιοανθρωπολογίας του Υπουργείου Πολιτισμού υπό την διεύθυνση της Αρχαιολόγου Δρ Γεωργίας Στρατούλη, ενώ παράλληλα στην ευρύτερη περιοχή, ιδίως στις αρχαίες οχυρώσεις στην περιοχή των Πρόννων σε συνεργασία με την ΛΕ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων συνέχισαν το ερευνητικό και ανασκαφικό έργο τους πολλές αρχαιολογικές σχολές και πανεπιστήμια (Πανεπιστήμιο Simon Fraser από το Βανκούβερ Καναδά, Δανική Αρχαιολογική Σχολή, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Ερευνητικό Κέντρο Δημόκριτος, Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων, Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας και Σπηλαιολογίας, ΣΠΕΛΕΟ κλπ.) φέρνοντας στην επιφάνεια σημαντικότατα ευρήματα τα οποία εμπλούτισαν την εικόνα για την ιστορία και την τοπογραφία της περιοχής.
Σε διάστημα μιας περίπου 20ετίας η περιοχή αναδείχθηκε ως το σπουδαιότερο μυκηναϊκό Κέντρο της Δυτικής νησιωτικής Ελλάδος.
Η ολοκλήρωση της αρχαιολογικής έρευνας απέδειξε ότι στην περιοχή, η αρχική θεώρηση για την ύπαρξη ενός μυκηναϊκού κέντρου, μπορούσε πλέον να τεκμηριωθεί και επιστημονικά με βάση τα αρχαιολογικά δεδομένα.
Βεβαίως ο Γ. Μεταξάς και η σύζυγός του δεν επαναπαύθηκαν με την αρχαιολογική επιβεβαίωση της θεωρίας τους αλλά συνέχισαν ακατάπαυστα τον αγώνα τους για περαιτέρω έρευνες και την υποστήριξη διεπιστημονικών ερευνών για τον εντοπισμό των οικιστικών κέντρων της περιοχής των Πρόννων που φαίνεται να ξεκινούσαν από την νεολιθική και έφταναν μέχρι την Ρωμαϊκή περίοδο.
Είναι γεγονός ότι η στασιμότητα των ανασκαφών για τον εντοπισμό του αναζητούμενου μυκηναϊκού κέντρου που ανήκε ο τάφος, κυρίως στην δεκαετία 2000- 2010, απογοήτευσε πολύ κόσμο που ήλπιζαν στην συνέχεια των ανασκαφών και τους ίδιους προσωπικά όπως μου είχαν εκμυστηρευτεί. Παρόλα αυτά όμως δεν έμειναν απαθείς, εξέδωσαν το 2000, το σπουδαίο βιβλίο τους με τίτλο “Ομηρική Ιθάκη” από τις εκδόσεις ΚΑΚΤΟΣ, στο οποίο περιγράφεται τεκμηριωμένα η ολοκληρωμένη πλέον θεώρησή τους για το Μυκηναϊκό Οδυσσειακό Κέντρο, που πάντα πίστευαν ότι βρίσκεται στην περιοχή αυτή.
Μετά από επίπονες προσπάθειες μαζί με συνεργάτες και φίλους τους συγκροτούν σε σώμα την Εταιρεία Μελετών Προϊστορικής Κεφαλληνίας η οποία ενισχύθηκε οικονομικά από τα μέλη της, τους αδελφούς Κώστα και Στέλιο Ζαπάντη, από την οικογένεια της Henriette και κυρίως από τον φιλέλληνα θείο της Hans van Hasselt ο οποίος είναι ο μέγας χορηγός των πρόσφατων ανασκαφών. Η εταιρεία ενίσχυσε με συλλογικές αποφάσεις οικονομικά και ηθικά έρευνες και μελέτες σε όλο το φάσμα των αρχαιολογικών δραστηριοτήτων τόσο στην επιφάνεια όσο και στο γεωφυσικό υπέδαφος.
Καθοριστική φαίνεται να ήταν η συμβολή του νεώτερου μέλους της οικογένειας και αρχαιολόγου Οδυσσέα Μεταξά σύμφωνα με δήλωση του ανασκαφέα Αντώνη Βασιλάκη για τον εντοπισμό της θέσης της πρόσφατης ανασκαφής όπου εντοπίστηκε το οικιστικό κέντρο, αλλά και η συμβολή των άλλων μελών της Ερευνητικής Ομάδας οι οποίοι στάθηκαν αρωγοί σε κάθε προσπάθεια της αρχαιολογικής και εκπαιδευτικής κοινότητος.
Μετά από παύση περίπου δεκαεπτά ετών η αρχαιολογική σκαπάνη με επικεφαλής αυτήν την φορά τον Δρ. Αντώνη Βασιλάκη προϊστάμενο της ΛΕ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων ξεκίνησε ξανά στις επίδικες περιοχές στις 11 έως 14 και 17 έως 19 Αυγούστου 2011, με επιφανειακές τομές στην περιοχή και συνεχίστηκε από 10 Σεπτεμβρίου έως 19 Οκτωβρίου 2011, όπου υπήρχαν ενδείξεις για την ύπαρξη μυκηναϊκού οικισμού σε περίβλεπτο σημείο το οποίο βρίσκεται στον έμπροσθεν λόφο του ανευρεθέντος τάφου και κυριαρχεί στο φαράγγι του Πόρου, το οποίο ανοίγεται προς την θάλασσα.
Η πρωτοβουλία και η επιστημονική εποπτεία της ανασκαφικής έρευνας ξεκίνησε από τον προϊστάμενο της ΛΕ΄ Εφορείας Προϊστορικών και κλασσικών Αρχαιοτήτων Δρ Αντώνιο Βασιλάκη, ο οποίος πεπεισμένος πλήρως για την σημαντικότητα της θέσης και με την τεράστια εμπειρία που είχε από την μακρόχρονη θητεία του στις ανασκαφές της Μινωικής Κρήτης, ξεκίνησε την ανασκαφική έρευνα η οποία στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία φέρνοντας στην επιφάνεια αυτά τα μοναδικά για την δυτική Ελλάδα οικοδομήματα της μυκηναϊκής περιόδου (1400-1200 π.Χ.) και ταυτόχρονα η έρευνα έφερε στην επιφάνεια πολλά και σημαντικά ευρήματα τα οποία αξιολογούνται επιστημονικά, μεταξύ των οποίων και έναν σημαντικό σφραγιδόλιθο, ο οποίος εκτιμάται ότι κρύβει πολλά μυστικά.
Η ανακάλυψη οικοδομικού συγκροτήματος, το οποίο εικάζεται ότι αποτελεί τμήμα των οικιστικών εγκαταστάσεων μιας ισχυρής μυκηναϊκής δυναστείας που ήκμασε από τον 15ο έως τον 11ο αιώνα π.Χ., έρχεται να επιβεβαιώσει, μετά την ανακάλυψη το 1991 του παρακείμενου Βασιλικού μυκηναϊκού τάφου, αλλά και να ενισχύσει πλέον την άποψη ότι, το αναζητούμενο από την αρχαιολογική σκαπάνη μυκηναϊκό Κέντρο που αναφέρει ο Όμηρος στα έπη του Ιλιάδα και Οδύσσεια, φαίνεται να βρίσκεται στην περιοχή των Τζαννάτων Πόρου.
Είναι καθήκον κάθε μεγάθυμου Κεφαλλήνα να στηρίξει με κάθε μέσο αυτή τη μεγάλη επιστημονική αλλά κυρίως ιστορική προσπάθεια που γίνεται στην περιοχή των Τζαννάτων, η οποία συνεχίζει ένα τεράστιο επιστημονικό έργο το οποίο ξεκίνησαν οι μεγάλοι Κεφαλλήνες αρχαιολόγοι, Παναγής Καββαδίας από τον Κοθρέα Ερύσσου, Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Ιδρυτής της αρχαιολογικής επιστήμης στην Ελλάδα και ο Σπυρίδων Μαρινάτος, Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και ο ανακαλύψας τον αρχαιότερο αιγαιακό πολιτισμό στην Σαντορίνη.
Και οι δύο αυτοί διεθνώς αναγνωρισμένοι αρχαιολόγοι υπήρξαν υπέρμαχοι της θεωρίας ότι, το μυκηναϊκό κέντρο της Οδύσσειας βρίσκεται στην Κεφαλληνία. Φέτος μάλιστα συμπληρώνονται 100 χρόνια από την ολοκλήρωση των μεγαλύτερων ανασκαφικών δραστηριοτήτων που πραγματοποιήθηκαν την περίοδο 1908-1912, στη Νότια Κεφαλληνία (Μαζαρακάτα, Μαυράτα, Σκάλα, Κοκολάτα, Κραναία, Πεσσάδα, Ληξούρι, Κοντογεννάδα, κλπ) με επίκεντρο το μυκηναϊκό νεκροταφείο των Μαζαρακάτων με την χορηγία του φιλέλληνος Α.Ε.Η. Goekoop(Ανδριανού Γούκωπ) και την επιστημονική επίβλεψη του Π. Καββαδία (1908-1912) αρχικά και μετέπειτα με τη χορηγία της συζύγου τουGoekoop de Jongh Δρ Φιλοσοφίας και την επιστημονική επίβλεψη του Σπ. Μαρινάτου (1929-1932).
ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΡΟΥΣΟΣ
(Περιοδικό ΚΕΦΑΛΟΝΙΤΙΚΗ ΠΡΟΟΟΔΟΣ, ΤΕΥΧΟΣ 2, ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου