ΤΑΞΙΔΙ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΙΘΑΚΗ
(Συνέχεια Νο 4)
Να δουλέψουμε τώρα με λίγες υποθέσεις:
Έχουμε τους Λατίνους και τους Έλληνες σε διαρκή αντιπαράθεση με τη δημιουργία
της Μεγάλης Ελλάδας κλπ. Έχουμε τον Έλληνα Πύρρο έξω από τη Ρώμη κλπ. Η
γνώμη μου είναι ότι κάθε άλλο από φιλικές σχέσεις υπήρχαν άσχετα αν οι Λατίνοι
προσπαθούσαν να επωφεληθούν από τα κέρδη του Ελληνικού πολιτισμού, άσχετα αν
εμείς λόγω οικειοποιήσεως τρόπον τινά της Ανατολικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και
ένεκα κοινών θρησκειών φτιάξαμε ένα τμήμα της ιστορίας στα μέτρα μας.
(Σε γενικό πλάνο μιλάω πάντα).
Η αλήθεια είναι ότι οι Λατίνοι ήταν, ή καλύτερα ήθελαν να είναι απόγονοι των Τρώων,
συμπερασματικά λοιπόν οι Έλληνες γι΄ αυτούς ήταν πάντα μισητοί εχθροί.
Οι γενιά των Ιούλων (Ίουλος ο γιός του Αινεία) έτρεφε πάντα αιώνιο μίσος για τους
πορθητές της Τροίας και δη περισσότερο για τον αρχηγό και σχεδιαστή της πτώσης της.
Αν διαβάσουμε Βιργίλιο συμπεραίνουμε πολλά:
Αινειάς βιβλίο Γ (270)
… «Ήδη εν τω μέσω των κυμάτων φαίνεται η δασώδης Ζάκυνθος,
και το Δουλίχιον, και η Σάμη και το Νήριτον απόκρημνο εκ των βράχων του.
Φεύγομεν τους σκοπέλους της Ιθάκης, τα βασίλεια του Λαέρτου,
και ΚΑΤΑΡΩΜΕΘΑ την γην την τροφόν του αγρίου Οδυσσέως.
Ευθύς και αι χιονώδεις κορυφαί του όρους Λευκάτα και ναός του Απόλλωνος
φοβερός δια τους ναύτας φαίνεται»…
Φοβερό το μίσος για την Ιθάκη λοιπόν.
Οι Ρωμαίοι κατέλαβαν τη Κεφαλονιά αφού τους προσκάλεσαν οι Ακαρνάνες δέκα
χρόνια πριν για άλλο σκοπό.
Επιτέθηκαν στα νησιά μας γιατί ήμασταν κομβικό σημείο μεταξύ Ελλάδας Ιταλίας?
Μόνο, ή μήπως και για θέμα γοήτρου να καταλάβουν και να υποδουλώσουν επιτέλους
τη πατρίδα του μισητού Οδυσσέα?
Οι Ακαρνάνες σε κάτι δύσκολες γι΄ αυτούς ώρες ζήτησαν τη βοήθεια της Ρώμης με
αποτέλεσμα να αρχίσει η επέμβαση των Ρωμαίων στα πολιτικά πράγματα της Ελλάδας.
Δικαιολόγησαν την αίτησή προς αυτούς με το επιχείρημα πως μόνο αυτοί δεν είχαν
πολεμήσει με τους Έλληνες στην Τροία εναντίον των Τρώων, προγόνων των Ρωμαίων.
Και οι Ρωμαίοι προσέτρεξαν πάραυτα ευκαιρίας δοθείσης, πολλά τα κέρδη γαρ.
Από αυτά καταλαβαίνουμε πόσο μέτραγε ακόμα για τους Λατίνους η πτώση της
Τροίας!
Άλλωστε και η Αινειάδα ένα προπαγανδιστικό έπος ήταν που γράφτηκε με τη προσταγή
του Οκταβιανού για να αναπτερώσει το εθνικό φρόνημα του αχταρμά που λέγονταν
Λατίνοι, και ο ίδιος ο Βιργίλιος όταν πέθαινε πρόσταξε να την κάψουν!
Και ο ίδιος ο Οκταβιανός λεγόταν Ιούλιος επίθετο που ήθελε όλη η γενιά των
Ιούληδων για να φαίνονται απόγονοι του Ίουλου του γιού του Αινεία.
Για ποιού είδους φιλία Ρωμαίων Ελλήνων συζητάμε? Μας χώριζε πάντα το αίμα της
Τροίας.
Ποια κίνηση θα έκαναν φυσιολογικά οι Λατίνοι μετά τη κατάκτηση?
Το αυτονόητο: Θα διέγραφαν το όνομα Ιθάκη, θα την εξαφάνιζαν σα λέξη, εδώ
εξαφάνισαν τη Σάμη που φυσιολογικότατα αντέδρασε.
Και για τους χρόνους εκείνους μέχρι τον Ιουστινιανό (Προκόπιος περί κτισμάτων)
νομίζω ότι δεν υπάρχουν αναφορές στη λέξη Ιθάκη, ή είναι ελάχιστες.
Και πως θα την έλεγαν?
Λατινοποιημένα Ericius, Ερισσός, ή Έρισσος ακίδα δηλαδή στα Λατινικά. Αυτό δεν
είναι απόλυτο βέβαια αλλά δεν παύει να έχει σοβαρά ερείσματα καθώς είναι η μόνη
Λατινογενής αρχαία ονομασία περιοχής στα νησιά μας.
Τώρα να επανέλθω στο θέμα των αρχαίων τειχών της Άσσου με τον καπουτσίνο
Francesco Grassetto Da Lonigo να γράφει το έτος 1511:
σ 41
Et già da ogni parte il cielo stellato apparea, quando unite di porto uscimo, et a hore
circha sei
de giorno gionti se ritrovamo in porto di Viscardo, posto a capo dela isola de
Cephaleunia. Quivi le mure dela antiqua terra dicta Asso appareno, et sone dicto le
fuste esser a Porto Figer over a Sancta Maura, ...
And we travelled all night under the stars, from when we left the last port, and at about
six of the morning we reached again the port of Viscardo, placed at the head of the
island of Cephalonia. There are the walls of the ancient land which is called Asso
visible, and people said the same fuste were in Porto Figer(Vassiliki) over at Sancta
Maura, ...
(Μετάφρ.)
…«Και ταξιδέψαμε όλη νύχτα κάτω από τον έναστρο ουρανό, από όταν φύγαμε από
το τελευταίο λιμάνι, και γύρω στις 6 το πρωί φτάσαμε πάλι στο λιμάνι του Φισκάρδου,
τοποθετημένο στην κεφαλή (κορυφή;) του νησιού της Κεφαλονιάς. Υπάρχουν ορατά τα
τείχη της αρχαίας πόλης που λέγεται Άσσος, και λένε πως οι (πειρατικές) φούστες που
λέγαμε είναι στο λιμάνι της Βασιλικής στη Λευκάδα,» ...
Υπάρχουν και άλλες μαρτυρίες αλλά θα πολυλογήσουμε, που πιστοποιούν την ύπαρξη
παλαιού τείχους στο φρούριο της Άσσου και φυσικά η κυριότερη απόδειξη είναι η
επιτόπια έρευνα.
Αυτό που παραξενεύει είναι ότι ο κόσμος το είχε τούμπανο και εμείς κρυφό καμάρι επί
τω λαϊκώτερον.
Είμαστε τόσο άχρηστοι? Υπάρχουν ιδιωτικές εκτάσεις και είναι ακριβή η έρευνα?
Υπήρχε νεότερη πόλης εκεί και δεν προβλέπονται και πολλά ευρήματα? Ναι αλλά στο
κάτω – κάτω δε πρέπει να γνωρίζουμε τι υπήρχε εκεί?
Ολόκληρο αρχαίο φρούριο υπάρχει! Πόσο αρχαίο τέλος πάντων και ποιος το έκτισε??
Μας είναι πλήρως αδιάφορο? Το τελευταίο δεν είναι και παράξενο.
Να σας πω έτσι για αστείο ότι ελάχιστοι από τους Έλληνες γνωρίζουμε ότι η ιστορία
των Θερμοπυλών έχει επαλειφθεί δύο φορές και ίσως τη δεύτερη φορά 200 χρόνια
αργότερα ήταν πιο κρίσιμη από τη πρώτη? Όχι με τους Πέρσες πάντα βέβαια …
Αυτή είναι η γνώση και η παιδεία μας δυστυχώς.
Μέχρι και ο Ρήγας ο Φεραίος στη Χάρτα του είχε φτιάξει δύο Ιθάκες!!
Πώς να μη τις φτιάξει και αυτός, από ποιόν να μάθει, από τα αιώνια χάλια μας?
Μόνο το αρχαίο πνεύμα αθάνατο μας έχει μείνει να ξερογλείφουμε σα μαντζούνι.
Ας δούμε και το χάρτη:
ΡΗΓΑΣ ΒΕΛΕΣΤΙΝΛΗΣ. Λεπτομέρεια από τη Χάρτα 1797, Εθνική Χαρτοθήκη.
Εδώ παρουσιάζεται πάλι το άγνωστο νησί με το όνομα Δουλίχειο, ενώ το όρος Νήριτον
τοποθετείται στην φανταστική Ιθάκη! Παρεμπιπτόντως φαίνεται και το όρος Βαία στην
Έρισσο που αναφέρει ο Στέφανος ο Βυζάντιος.
Και επειδή προφανώς η ονομασία Βαία είναι κάπως άγνωστη, προέρχεται από τον Βαίο
σύντροφο και τιμονιέρη του Οδυσσέα, υπήρχε δε Ελληνική αποικία στη Καμπανία της
Ιταλίας με το όνομα Βαίαι προς τιμήν του που τώρα μπορείτε να τη βρείτε βυθισμένη 8
- 10 χιλιόμετρα Δυτικά του κέντρου της Νάπολης, αν επισκεφτείτε το Parco sommerso
di Baia, δίπλα ακριβώς από την αρχαία αποικία των Σαμίων Δικαιάρχεια, κοντά στο
σημερινό Pozzuoli.
Επίλογος:
Ευχαριστώ το χώρο αυτού του blog που μου επέτρεψε να κάνω μια σύντομη
προσπάθεια μιας ας μου επιτραπεί ιστορικής προσέγγισης στο πρόβλημα - Ομηρική
Ιθάκη – με λογική να μη κουράσω, γιατί υπάρχουν ακόμα πολλές αναλύσεις επί
κάποιων κατά το δυνατόν ιστορικών στοιχείων.
Δε θέλησα να επεκταθώ σε τοπογραφικά και σε αναλύσεις Ομηρικής γεωγραφίας γιατί
πιστεύω για κάποιον που ασχολείται με αυτά είναι πανεύκολο να διαπιστώσει ότι αν
υπάρχουν κάποιες ελλείψεις για το συγκεκριμένο μέρος είναι ελάχιστες. Για αυτούς που
δεν γνωρίζουν δε, είναι αν μη τι άλλο κουραστικό και ανιαρό.
Εντούτοις αν κάποιος έχει ερωτήσεις ή αντιρρήσεις δεν έχω πρόβλημα να απαντήσω.
Σκοπός μου είναι απλά και μόνο να κινήσω το ενδιαφέρον μήπως κάποτε κινηθεί κάτι
μέσα σε αυτή την τέλεια αδιαφορία που δυστυχώς δεν την προκάλεσε η οικονομική
κρίση ( τώρα υπάρχουν πράγματι σοβαρά προβλήματα), γιατί αυτή η αδιαφορία
προϋπήρχε από χρόνους πολλούς και γύρευε για πόσο ακόμα και όχι μόνο για
αρχαιολογικά θέματα αλλά γενικώς…
Και πάλι ευχαριστώ το χώρο αυτού του blog και εσάς που με διαβάσατε.
Ευελπιστώ ότι κάτι μπορεί να σας προσέφερα έστω και το γέλιο.
Ξέρετε νομίζω πόσο ακριβό είναι με τις συνθήκες που ζούμε! Χα χα.
Πιστεύω να σας το ενισχύω κάπου - κάπου με κανένα συμπληρωματικό αρθράκι.
Να είστε καλά.
Ρόκκος Σπύρος
(Συνέχεια Νο 4)
Να δουλέψουμε τώρα με λίγες υποθέσεις:
Έχουμε τους Λατίνους και τους Έλληνες σε διαρκή αντιπαράθεση με τη δημιουργία
της Μεγάλης Ελλάδας κλπ. Έχουμε τον Έλληνα Πύρρο έξω από τη Ρώμη κλπ. Η
γνώμη μου είναι ότι κάθε άλλο από φιλικές σχέσεις υπήρχαν άσχετα αν οι Λατίνοι
προσπαθούσαν να επωφεληθούν από τα κέρδη του Ελληνικού πολιτισμού, άσχετα αν
εμείς λόγω οικειοποιήσεως τρόπον τινά της Ανατολικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και
ένεκα κοινών θρησκειών φτιάξαμε ένα τμήμα της ιστορίας στα μέτρα μας.
(Σε γενικό πλάνο μιλάω πάντα).
Η αλήθεια είναι ότι οι Λατίνοι ήταν, ή καλύτερα ήθελαν να είναι απόγονοι των Τρώων,
συμπερασματικά λοιπόν οι Έλληνες γι΄ αυτούς ήταν πάντα μισητοί εχθροί.
Οι γενιά των Ιούλων (Ίουλος ο γιός του Αινεία) έτρεφε πάντα αιώνιο μίσος για τους
πορθητές της Τροίας και δη περισσότερο για τον αρχηγό και σχεδιαστή της πτώσης της.
Αν διαβάσουμε Βιργίλιο συμπεραίνουμε πολλά:
Αινειάς βιβλίο Γ (270)
… «Ήδη εν τω μέσω των κυμάτων φαίνεται η δασώδης Ζάκυνθος,
και το Δουλίχιον, και η Σάμη και το Νήριτον απόκρημνο εκ των βράχων του.
Φεύγομεν τους σκοπέλους της Ιθάκης, τα βασίλεια του Λαέρτου,
και ΚΑΤΑΡΩΜΕΘΑ την γην την τροφόν του αγρίου Οδυσσέως.
Ευθύς και αι χιονώδεις κορυφαί του όρους Λευκάτα και ναός του Απόλλωνος
φοβερός δια τους ναύτας φαίνεται»…
Φοβερό το μίσος για την Ιθάκη λοιπόν.
Οι Ρωμαίοι κατέλαβαν τη Κεφαλονιά αφού τους προσκάλεσαν οι Ακαρνάνες δέκα
χρόνια πριν για άλλο σκοπό.
Επιτέθηκαν στα νησιά μας γιατί ήμασταν κομβικό σημείο μεταξύ Ελλάδας Ιταλίας?
Μόνο, ή μήπως και για θέμα γοήτρου να καταλάβουν και να υποδουλώσουν επιτέλους
τη πατρίδα του μισητού Οδυσσέα?
Οι Ακαρνάνες σε κάτι δύσκολες γι΄ αυτούς ώρες ζήτησαν τη βοήθεια της Ρώμης με
αποτέλεσμα να αρχίσει η επέμβαση των Ρωμαίων στα πολιτικά πράγματα της Ελλάδας.
Δικαιολόγησαν την αίτησή προς αυτούς με το επιχείρημα πως μόνο αυτοί δεν είχαν
πολεμήσει με τους Έλληνες στην Τροία εναντίον των Τρώων, προγόνων των Ρωμαίων.
Και οι Ρωμαίοι προσέτρεξαν πάραυτα ευκαιρίας δοθείσης, πολλά τα κέρδη γαρ.
Από αυτά καταλαβαίνουμε πόσο μέτραγε ακόμα για τους Λατίνους η πτώση της
Τροίας!
Άλλωστε και η Αινειάδα ένα προπαγανδιστικό έπος ήταν που γράφτηκε με τη προσταγή
του Οκταβιανού για να αναπτερώσει το εθνικό φρόνημα του αχταρμά που λέγονταν
Λατίνοι, και ο ίδιος ο Βιργίλιος όταν πέθαινε πρόσταξε να την κάψουν!
Και ο ίδιος ο Οκταβιανός λεγόταν Ιούλιος επίθετο που ήθελε όλη η γενιά των
Ιούληδων για να φαίνονται απόγονοι του Ίουλου του γιού του Αινεία.
Για ποιού είδους φιλία Ρωμαίων Ελλήνων συζητάμε? Μας χώριζε πάντα το αίμα της
Τροίας.
Ποια κίνηση θα έκαναν φυσιολογικά οι Λατίνοι μετά τη κατάκτηση?
Το αυτονόητο: Θα διέγραφαν το όνομα Ιθάκη, θα την εξαφάνιζαν σα λέξη, εδώ
εξαφάνισαν τη Σάμη που φυσιολογικότατα αντέδρασε.
Και για τους χρόνους εκείνους μέχρι τον Ιουστινιανό (Προκόπιος περί κτισμάτων)
νομίζω ότι δεν υπάρχουν αναφορές στη λέξη Ιθάκη, ή είναι ελάχιστες.
Και πως θα την έλεγαν?
Λατινοποιημένα Ericius, Ερισσός, ή Έρισσος ακίδα δηλαδή στα Λατινικά. Αυτό δεν
είναι απόλυτο βέβαια αλλά δεν παύει να έχει σοβαρά ερείσματα καθώς είναι η μόνη
Λατινογενής αρχαία ονομασία περιοχής στα νησιά μας.
Τώρα να επανέλθω στο θέμα των αρχαίων τειχών της Άσσου με τον καπουτσίνο
Francesco Grassetto Da Lonigo να γράφει το έτος 1511:
σ 41
Et già da ogni parte il cielo stellato apparea, quando unite di porto uscimo, et a hore
circha sei
de giorno gionti se ritrovamo in porto di Viscardo, posto a capo dela isola de
Cephaleunia. Quivi le mure dela antiqua terra dicta Asso appareno, et sone dicto le
fuste esser a Porto Figer over a Sancta Maura, ...
And we travelled all night under the stars, from when we left the last port, and at about
six of the morning we reached again the port of Viscardo, placed at the head of the
island of Cephalonia. There are the walls of the ancient land which is called Asso
visible, and people said the same fuste were in Porto Figer(Vassiliki) over at Sancta
Maura, ...
(Μετάφρ.)
…«Και ταξιδέψαμε όλη νύχτα κάτω από τον έναστρο ουρανό, από όταν φύγαμε από
το τελευταίο λιμάνι, και γύρω στις 6 το πρωί φτάσαμε πάλι στο λιμάνι του Φισκάρδου,
τοποθετημένο στην κεφαλή (κορυφή;) του νησιού της Κεφαλονιάς. Υπάρχουν ορατά τα
τείχη της αρχαίας πόλης που λέγεται Άσσος, και λένε πως οι (πειρατικές) φούστες που
λέγαμε είναι στο λιμάνι της Βασιλικής στη Λευκάδα,» ...
Υπάρχουν και άλλες μαρτυρίες αλλά θα πολυλογήσουμε, που πιστοποιούν την ύπαρξη
παλαιού τείχους στο φρούριο της Άσσου και φυσικά η κυριότερη απόδειξη είναι η
επιτόπια έρευνα.
Αυτό που παραξενεύει είναι ότι ο κόσμος το είχε τούμπανο και εμείς κρυφό καμάρι επί
τω λαϊκώτερον.
Είμαστε τόσο άχρηστοι? Υπάρχουν ιδιωτικές εκτάσεις και είναι ακριβή η έρευνα?
Υπήρχε νεότερη πόλης εκεί και δεν προβλέπονται και πολλά ευρήματα? Ναι αλλά στο
κάτω – κάτω δε πρέπει να γνωρίζουμε τι υπήρχε εκεί?
Ολόκληρο αρχαίο φρούριο υπάρχει! Πόσο αρχαίο τέλος πάντων και ποιος το έκτισε??
Μας είναι πλήρως αδιάφορο? Το τελευταίο δεν είναι και παράξενο.
Να σας πω έτσι για αστείο ότι ελάχιστοι από τους Έλληνες γνωρίζουμε ότι η ιστορία
των Θερμοπυλών έχει επαλειφθεί δύο φορές και ίσως τη δεύτερη φορά 200 χρόνια
αργότερα ήταν πιο κρίσιμη από τη πρώτη? Όχι με τους Πέρσες πάντα βέβαια …
Αυτή είναι η γνώση και η παιδεία μας δυστυχώς.
Μέχρι και ο Ρήγας ο Φεραίος στη Χάρτα του είχε φτιάξει δύο Ιθάκες!!
Πώς να μη τις φτιάξει και αυτός, από ποιόν να μάθει, από τα αιώνια χάλια μας?
Μόνο το αρχαίο πνεύμα αθάνατο μας έχει μείνει να ξερογλείφουμε σα μαντζούνι.
Ας δούμε και το χάρτη:
ΡΗΓΑΣ ΒΕΛΕΣΤΙΝΛΗΣ. Λεπτομέρεια από τη Χάρτα 1797, Εθνική Χαρτοθήκη.
Εδώ παρουσιάζεται πάλι το άγνωστο νησί με το όνομα Δουλίχειο, ενώ το όρος Νήριτον
τοποθετείται στην φανταστική Ιθάκη! Παρεμπιπτόντως φαίνεται και το όρος Βαία στην
Έρισσο που αναφέρει ο Στέφανος ο Βυζάντιος.
Και επειδή προφανώς η ονομασία Βαία είναι κάπως άγνωστη, προέρχεται από τον Βαίο
σύντροφο και τιμονιέρη του Οδυσσέα, υπήρχε δε Ελληνική αποικία στη Καμπανία της
Ιταλίας με το όνομα Βαίαι προς τιμήν του που τώρα μπορείτε να τη βρείτε βυθισμένη 8
- 10 χιλιόμετρα Δυτικά του κέντρου της Νάπολης, αν επισκεφτείτε το Parco sommerso
di Baia, δίπλα ακριβώς από την αρχαία αποικία των Σαμίων Δικαιάρχεια, κοντά στο
σημερινό Pozzuoli.
Επίλογος:
Ευχαριστώ το χώρο αυτού του blog που μου επέτρεψε να κάνω μια σύντομη
προσπάθεια μιας ας μου επιτραπεί ιστορικής προσέγγισης στο πρόβλημα - Ομηρική
Ιθάκη – με λογική να μη κουράσω, γιατί υπάρχουν ακόμα πολλές αναλύσεις επί
κάποιων κατά το δυνατόν ιστορικών στοιχείων.
Δε θέλησα να επεκταθώ σε τοπογραφικά και σε αναλύσεις Ομηρικής γεωγραφίας γιατί
πιστεύω για κάποιον που ασχολείται με αυτά είναι πανεύκολο να διαπιστώσει ότι αν
υπάρχουν κάποιες ελλείψεις για το συγκεκριμένο μέρος είναι ελάχιστες. Για αυτούς που
δεν γνωρίζουν δε, είναι αν μη τι άλλο κουραστικό και ανιαρό.
Εντούτοις αν κάποιος έχει ερωτήσεις ή αντιρρήσεις δεν έχω πρόβλημα να απαντήσω.
Σκοπός μου είναι απλά και μόνο να κινήσω το ενδιαφέρον μήπως κάποτε κινηθεί κάτι
μέσα σε αυτή την τέλεια αδιαφορία που δυστυχώς δεν την προκάλεσε η οικονομική
κρίση ( τώρα υπάρχουν πράγματι σοβαρά προβλήματα), γιατί αυτή η αδιαφορία
προϋπήρχε από χρόνους πολλούς και γύρευε για πόσο ακόμα και όχι μόνο για
αρχαιολογικά θέματα αλλά γενικώς…
Και πάλι ευχαριστώ το χώρο αυτού του blog και εσάς που με διαβάσατε.
Ευελπιστώ ότι κάτι μπορεί να σας προσέφερα έστω και το γέλιο.
Ξέρετε νομίζω πόσο ακριβό είναι με τις συνθήκες που ζούμε! Χα χα.
Πιστεύω να σας το ενισχύω κάπου - κάπου με κανένα συμπληρωματικό αρθράκι.
Να είστε καλά.
Ρόκκος Σπύρος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου