Ο καθηγητής αρχαιολογίας κ.Χουρμουζιάδης μιλά για το ''μυστήριο'' της ξύλινης πινακίδας του Δισπηλιού!
I. O Χουρμουζιάδης απαντά στην ομάδα Cyberότσαρκα για την ξύλινη πινακίδα του Δισπηλιού
- Κύριε Καθηγητά, από τα μέχρι τώρα ευρήματα, υπάρχει κάποιο που να έχετε ξεχωρίσει, με βάση τις πληροφορίες που μας παρέχει; Έχουμε διαβάσει ότι έχουν βρεθεί διάφορα εργαλεία, αγγεία, φλογέρες, μία βάρκα κι ανάμεσα στα υπόλοιπα και μία ξύλινη πινακίδα με μια επιγραφή επάνω...
- Αυτό είναι ένα μεγάλο θέμα... Τι σημαίνει εύρημα για μια προϊστορική ανασκαφή; Μία προϊστορική ανασκαφή έχει ως σκοπό να μελετήσει και να ερμηνεύσει μια κοινότητα ανθρώπων, που έζησαν πριν από 7 - 8 χιλιάδες χρόνια. Επομένως, όλα τα ευρήματα που έχουν σχέση με αυτήν την κοινότητα, για μας είναι σημαντικά. Ακόμα κι ένα απανθρακωμένο σπυρί σιτάρι είναι για μας μία πληροφορία, άρα είναι εύρημα σημαντικό. Δηλαδή, αν βρούμε απανθρακωμένους καρπούς λιναριού -ξέρουμε ότι καλλιεργούσαν λινάρι- μπορούμε να υποθέσουμε ότι ίσως έκαναν κλωστή και ύφαιναν τα ρούχα τους. Η προϊστορική ανασκαφή δεν είναι όπως μία κλασική ανασκαφή που περιμένει έναν ναό, ένα ψηφιδωτό, ένα άγαλμα... Επομένως, από αυτήν την άποψη, μπορούμε να πούμε ότι έχουμε μια πληρότητα ευρημάτων, θα έλεγε κανείς, εκπληκτική. Αυτή τη στιγμή θα μπορούσαμε να στήσουμε ένα μουσείο, με όλες τις πληροφορίες που αφορούν την αρχιτεκτονική του οικισμού, που αφορούν την οικονομία του, την ιδεολογία. Άρα, έχουμε ευρήματα που έχουν σχέση με τον χώρο, με τα σπίτια, με τις οικοδομικές δραστηριότητες. Έχουμε ευρήματα που αφορούν την οικονομική δραστηριότητα του οικισμού, τη γεωργία, την κτηνοτροφία, τις διατροφικές του επιλογές, τις τεχνολογικές του επιδόσεις, δηλ. κεραμική, εργαλεία, κι έχουμε και ευρήματα που έχουν σχέση με την ιδεολογία. Ανάμεσα σε αυτά είναι και η περίφημη πινακίδα...
Αναρωτιέμαι όμως... γιατί όλο το ενδιαφέρον, σχεδόν του συνόλου, εστιάζεται εκεί. Με ρωτάνε που είναι η πινακίδα... Όχι για να εκτιμήσει κανείς το εύρημα αλλά για να σχολιάσει το θέμα της μοναδικότητας του Ελληνικού πολιτισμού, των Ινδοευρωπαίων... Θα μου επιτρέψετε να πω... Ό,τι έχει γραφεί για την πινακίδα είναι βλακεία, με μεγάλο Βήτα και δύο γραμμές από κάτω! Μερικοί διάβασαν και το όνομα της Καστοριάς εκεί μέσα... Αυτό δεν είναι βλακεία... Αν υπάρχει ιεράρχηση είναι ηλιθιότητα!
Το περιεχόμενο της πινακίδας είναι μία σειρά εγχάρακτων σημείων που ενδεχομένως να συγκροτούν ένα σύστημα επικοινωνίας, μέσα σε εισαγωγικά, «γραφής». Τέτοια ευρήματα έχουμε κι άλλα. Έχουμε πάρα πολλά κομμάτια κεραμικά, τα οποία έχουν χαράγματα επάνω. Κάποια στιγμή θα δημοσιευθεί ένα υλικό που δεν είναι μόνο η πινακίδα. Άρα, μπορεί η ανασκαφή του Δισπηλιού να πάρει μέρος σ’ αυτή τη συζήτηση που γίνεται και αφορά από πότε ο άνθρωπος άρχισε να γράφει. Επομένως, το ερώτημά σας δεν πρέπει να είναι τι γίνεται η πινακίδα αλλά τι γίνονται τα θέματα αυτά, που έχουν σχέση με την «γραφή», την προϊστορική. Σήμερα, υπάρχει μία συζήτηση πανευρωπαϊκή, η οποία τείνει να διατυπώσει την άποψη ότι ο άνθρωπος δεν έγραφε από το 3000 ή από το 4000 π.Χ., από τις σουμεριακές πινακίδες, αλλά ότι 40000 χρόνια πριν από μας, υπήρχε ένα σύστημα γραφής.
[Αναδημοσίευση από το www.www.cyberotsarka.gr || 21 Αυγούστου 2009]
II. Νέα ευρήματα στο Δισπηλιό Καστοριάς
- Ας ξεκινήσουμε από τα νεότερα στοιχεία, κ. Χουρμουζιάδη. Έχουμε επιπλέον γραπτές μαρτυρίες;
- Ναι, και θα κάνω μια ανακοίνωση για αυτό στο επόμενο ΑΕΜΘ. Πιστεύω ότι έχουμε σε αρκετά αγγεία χαράγματα τα οποία πρέπει τελικά να είναι γραφή και όχι διακοσμητικά θέματα, όπως θεωρούσαμε μέχρι σήμερα. Πρόκειται για ένα συνδυασμό γραμμών, σύμβολα επικοινωνιακά. Για παράδειγμα, τρεις γραμμές μπορεί να σημαίνει ότι έχω τρία βόδια! Ή μπορεί να φανερώνουν τον ιδιοκτήτη ή τον κατασκευαστή του αγγείου. Πάντως, για να καταλάβουμε τη γραφή της προϊστορίας πρέπει να απαλλαγούμε από αυτή τη σχολαστική άποψη ότι γραφή σημαίνει γράμματα, στίξη, πνεύματα. Η γραφή είναι μια σειρά συμβόλων που μεταδίδει ένα μήνυμα. Ξέρετε, όταν βρήκαμε την ξύλινη πινακίδα -δυστυχώς έχει υποστεί καταστροφές, γιατί όταν το ξύλο βγει από το χώρο που έζησε, το “χάνεις”- κάποιοι είπαν ότι αυτά τα σημάδια είναι από σκουλήκια! Και εμείς είπαμε, τότε είναι πολύ σημαντικό το εύρημα γιατί βρήκαμε το πρώτο μορφωμένο σκουλήκι! (γέλια).
- Μπορεί να αποκρυπτογραφηθεί αυτή η γραφή;
- Όχι, δυστυχώς.
[Μακεδονία, Έ. Σπυριδοπούλου, 3/12/09 || www.makthes.gr/index.php?name=News&file=article&sid=48426]
Σχετικά
Η επίσημη απάντηση του Γιώργου Χουρμουζιάδη για την πινακίδα του Δισπηλιού
Φωτογραφικό υλικό
Από τον δεύτερο κιόλας χρόνο της συστηματικής ανασκαφής, το 1993, βρέθηκε στον βυθό της λίμνης μια ξύλινη πινακίδα με σκαλισμένα επάνω της "σήματα", η οποία χρονολογήθηκε με τη μέθοδο C14 στα 5260 π.Χ. Είναι μια πρώτη μορφή γραφής που προηγήθηκε της γραμμικής Α, η οποία επίσης ακόμη δεν έχει αποκωδικοποιηθεί; «Το μόνο που μπορούμε να πούμε είναι ότι εδώ έχουμε μια προσπάθεια επικοινωνίας του νεολιθικού ανθρώπου που ελπίζουμε κάποτε να μπορέσουμε να ερμηνεύσουμε» λέει ο καθηγητής Χουρμουζιάδης, χωρίς να κρύβει τις επιφυλάξεις του, καθώς «για να αποκρυπτογραφήσει κανείς ένα κείμενο πρέπει δίπλα στα "σήματα" ή στα ιδεογράμματα να υπάρχει και κάτι το οποίο να του είναι ήδη γνωστό, όπως συνέβη με τον Σαμπολιόν και τη Ροζέτα, όπου επάνω στην πέτρα ήταν χαραγμένα σε αντιστοιχία τρία κείμενα: το ιερογλυφικό, το ελληνιστικό και το δημοτικό. Στην έφυδρη όμως πινακίδα του Δισπηλιού, στην πινακίδα δηλαδή που παρέμεινε στον βυθό της λίμνης 7.500 χρόνια, δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα» λέει. Ανάλογα χαράγματα με αυτά της ξύλινης πινακίδας έχουν βρεθεί και σε μικρές κεραμικές πινακίδες που επίσης κρατούν, τουλάχιστον προς το παρόν, καλά φυλαγμένο το μυστικό τους. [από την εφημερίδα "το Βήμα"]
Η συνάντησή μας με τον κύριο Χουρμουζιάδη και τους συνεργάτες του, το πρωινό της Παρασκευής 21 Αυγούστου του 2009, στο εργαστήριο όπου συγκεντρώνονται, μελετώνται αλλά και εκτίθενται τα ευρήματα, δεν διήρκησε πάνω από μία ώρα και ήταν μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία, να αντλήσουμε έγκυρες πληροφορίες, που φυσικά δεν ήταν δυνατό να τις εντοπίσουμε πουθενά αλλού...
- Κύριε Καθηγητά, από τα μέχρι τώρα ευρήματα, υπάρχει κάποιο που να έχετε ξεχωρίσει, με βάση τις πληροφορίες που μας παρέχει; Έχουμε διαβάσει ότι έχουν βρεθεί διάφορα εργαλεία, αγγεία, φλογέρες, μία βάρκα κι ανάμεσα στα υπόλοιπα και μία ξύλινη πινακίδα με μια επιγραφή επάνω...
- Αυτό είναι ένα μεγάλο θέμα... Τι σημαίνει εύρημα για μια προϊστορική ανασκαφή; Μία προϊστορική ανασκαφή έχει ως σκοπό να μελετήσει και να ερμηνεύσει μια κοινότητα ανθρώπων, που έζησαν πριν από 7 - 8 χιλιάδες χρόνια. Επομένως, όλα τα ευρήματα που έχουν σχέση με αυτήν την κοινότητα, για μας είναι σημαντικά. Ακόμα κι ένα απανθρακωμένο σπυρί σιτάρι είναι για μας μία πληροφορία, άρα είναι εύρημα σημαντικό. Δηλαδή, αν βρούμε απανθρακωμένους καρπούς λιναριού -ξέρουμε ότι καλλιεργούσαν λινάρι- μπορούμε να υποθέσουμε ότι ίσως έκαναν κλωστή και ύφαιναν τα ρούχα τους. Η προϊστορική ανασκαφή δεν είναι όπως μία κλασική ανασκαφή που περιμένει έναν ναό, ένα ψηφιδωτό, ένα άγαλμα... Επομένως, από αυτήν την άποψη, μπορούμε να πούμε ότι έχουμε μια πληρότητα ευρημάτων, θα έλεγε κανείς, εκπληκτική. Αυτή τη στιγμή θα μπορούσαμε να στήσουμε ένα μουσείο, με όλες τις πληροφορίες που αφορούν την αρχιτεκτονική του οικισμού, που αφορούν την οικονομία του, την ιδεολογία. Άρα, έχουμε ευρήματα που έχουν σχέση με τον χώρο, με τα σπίτια, με τις οικοδομικές δραστηριότητες. Έχουμε ευρήματα που αφορούν την οικονομική δραστηριότητα του οικισμού, τη γεωργία, την κτηνοτροφία, τις διατροφικές του επιλογές, τις τεχνολογικές του επιδόσεις, δηλ. κεραμική, εργαλεία, κι έχουμε και ευρήματα που έχουν σχέση με την ιδεολογία. Ανάμεσα σε αυτά είναι και η περίφημη πινακίδα...
Αναρωτιέμαι όμως... γιατί όλο το ενδιαφέρον, σχεδόν του συνόλου, εστιάζεται εκεί. Με ρωτάνε που είναι η πινακίδα... Όχι για να εκτιμήσει κανείς το εύρημα αλλά για να σχολιάσει το θέμα της μοναδικότητας του Ελληνικού πολιτισμού, των Ινδοευρωπαίων... Θα μου επιτρέψετε να πω... Ό,τι έχει γραφεί για την πινακίδα είναι βλακεία, με μεγάλο Βήτα και δύο γραμμές από κάτω! Μερικοί διάβασαν και το όνομα της Καστοριάς εκεί μέσα... Αυτό δεν είναι βλακεία... Αν υπάρχει ιεράρχηση είναι ηλιθιότητα!
Το περιεχόμενο της πινακίδας είναι μία σειρά εγχάρακτων σημείων που ενδεχομένως να συγκροτούν ένα σύστημα επικοινωνίας, μέσα σε εισαγωγικά, «γραφής». Τέτοια ευρήματα έχουμε κι άλλα. Έχουμε πάρα πολλά κομμάτια κεραμικά, τα οποία έχουν χαράγματα επάνω. Κάποια στιγμή θα δημοσιευθεί ένα υλικό που δεν είναι μόνο η πινακίδα. Άρα, μπορεί η ανασκαφή του Δισπηλιού να πάρει μέρος σ’ αυτή τη συζήτηση που γίνεται και αφορά από πότε ο άνθρωπος άρχισε να γράφει. Επομένως, το ερώτημά σας δεν πρέπει να είναι τι γίνεται η πινακίδα αλλά τι γίνονται τα θέματα αυτά, που έχουν σχέση με την «γραφή», την προϊστορική. Σήμερα, υπάρχει μία συζήτηση πανευρωπαϊκή, η οποία τείνει να διατυπώσει την άποψη ότι ο άνθρωπος δεν έγραφε από το 3000 ή από το 4000 π.Χ., από τις σουμεριακές πινακίδες, αλλά ότι 40000 χρόνια πριν από μας, υπήρχε ένα σύστημα γραφής.
[Αναδημοσίευση από το www.www.cyberotsarka.gr || 21 Αυγούστου 2009]
II. Νέα ευρήματα στο Δισπηλιό Καστοριάς
- Ας ξεκινήσουμε από τα νεότερα στοιχεία, κ. Χουρμουζιάδη. Έχουμε επιπλέον γραπτές μαρτυρίες;
- Ναι, και θα κάνω μια ανακοίνωση για αυτό στο επόμενο ΑΕΜΘ. Πιστεύω ότι έχουμε σε αρκετά αγγεία χαράγματα τα οποία πρέπει τελικά να είναι γραφή και όχι διακοσμητικά θέματα, όπως θεωρούσαμε μέχρι σήμερα. Πρόκειται για ένα συνδυασμό γραμμών, σύμβολα επικοινωνιακά. Για παράδειγμα, τρεις γραμμές μπορεί να σημαίνει ότι έχω τρία βόδια! Ή μπορεί να φανερώνουν τον ιδιοκτήτη ή τον κατασκευαστή του αγγείου. Πάντως, για να καταλάβουμε τη γραφή της προϊστορίας πρέπει να απαλλαγούμε από αυτή τη σχολαστική άποψη ότι γραφή σημαίνει γράμματα, στίξη, πνεύματα. Η γραφή είναι μια σειρά συμβόλων που μεταδίδει ένα μήνυμα. Ξέρετε, όταν βρήκαμε την ξύλινη πινακίδα -δυστυχώς έχει υποστεί καταστροφές, γιατί όταν το ξύλο βγει από το χώρο που έζησε, το “χάνεις”- κάποιοι είπαν ότι αυτά τα σημάδια είναι από σκουλήκια! Και εμείς είπαμε, τότε είναι πολύ σημαντικό το εύρημα γιατί βρήκαμε το πρώτο μορφωμένο σκουλήκι! (γέλια).
- Μπορεί να αποκρυπτογραφηθεί αυτή η γραφή;
- Όχι, δυστυχώς.
[Μακεδονία, Έ. Σπυριδοπούλου, 3/12/09 || www.makthes.gr/index.php?name=News&file=article&sid=48426]
Η επίσημη απάντηση του Γιώργου Χουρμουζιάδη για την πινακίδα του Δισπηλιού
Φωτογραφικό υλικόΑπό τον δεύτερο κιόλας χρόνο της συστηματικής ανασκαφής, το 1993, βρέθηκε στον βυθό της λίμνης μια ξύλινη πινακίδα με σκαλισμένα επάνω της "σήματα", η οποία χρονολογήθηκε με τη μέθοδο C14 στα 5260 π.Χ. Είναι μια πρώτη μορφή γραφής που προηγήθηκε της γραμμικής Α, η οποία επίσης ακόμη δεν έχει αποκωδικοποιηθεί; «Το μόνο που μπορούμε να πούμε είναι ότι εδώ έχουμε μια προσπάθεια επικοινωνίας του νεολιθικού ανθρώπου που ελπίζουμε κάποτε να μπορέσουμε να ερμηνεύσουμε» λέει ο καθηγητής Χουρμουζιάδης, χωρίς να κρύβει τις επιφυλάξεις του, καθώς «για να αποκρυπτογραφήσει κανείς ένα κείμενο πρέπει δίπλα στα "σήματα" ή στα ιδεογράμματα να υπάρχει και κάτι το οποίο να του είναι ήδη γνωστό, όπως συνέβη με τον Σαμπολιόν και τη Ροζέτα, όπου επάνω στην πέτρα ήταν χαραγμένα σε αντιστοιχία τρία κείμενα: το ιερογλυφικό, το ελληνιστικό και το δημοτικό. Στην έφυδρη όμως πινακίδα του Δισπηλιού, στην πινακίδα δηλαδή που παρέμεινε στον βυθό της λίμνης 7.500 χρόνια, δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα» λέει. Ανάλογα χαράγματα με αυτά της ξύλινης πινακίδας έχουν βρεθεί και σε μικρές κεραμικές πινακίδες που επίσης κρατούν, τουλάχιστον προς το παρόν, καλά φυλαγμένο το μυστικό τους. [από την εφημερίδα "το Βήμα"]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου