Γεράσιμος Σωτ. Γαλανός
Έχουν γραφεί πολλά για το βίος της βυζαντινής μοναχής Κασσιανής και
τη μετάνοιά της, καθώς και για το περίφημο τροπάριό της, που κάθε
Μεγάλη Τρίτη ψάλλεται με μεγαλοπρέπεια από τις εκκλησιαστικές και
κοσμικές χορωδίες. Μάλιστα, πολλοί μουσικοσυνθέτες Κεφαλονίτες το
έχουν μελοποιήσει με τον δικό τους τρόπο, προσέχοντας πάντα να
κρατήσουν το εκκλησιαστικό μέλος, χωρίς να μεταμορφώσουν τη
μελωδία σε «φωνακτό άκουσμα» και να χάσει την «εικόνα» της
ταπείνωση και το ύφος της μετάνοιας.
Τροπάριο της Κασσιανής
στον εκκλησιαστικό κείμενο στα νεοελληνικά
Κύριε, ἡ ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις
περιπεσοῦσα γυνή,
Κύριε, η γυναίκα που έπεσε σε
πολλές αμαρτίες,
τὴν σὴν αἰσθομένη θεότητα,
μυροφόρου ἀναλαβοῦσα τάξιν,
σαν ένοιωσε τη θεότητά σου,
γίνηκε μυροφόρα
ὀδυρομένη, μύρα σοι, πρὸ τοῦ
ἐνταφιασμοῦ κομίζει.
και σε άλειψε με μυρουδικά
πριν από τον ενταφιασμό σου
Οἴμοι! λέγουσα, ὅτι νύξ μοι
ὑπάρχει, οἶστρος ἀκολασίας,
κι έλεγε οδυρόμενη:
Αλλοίμονο σε μένα, γιατί μέσα
μου είναι νύχτα κατασκότεινη
ζοφώδης τε καὶ ἀσέληνος ἔρως
τῆς ἁμαρτίας.
και δίχως φεγγάρι, η μανία της
ασωτίας κι ο έρωτας της
αμαρτίας.
Δέξαι μου τὰς πηγὰς τῶν
δακρύων,
Δέξου από μένα τις πηγές των
δακρύων,
ὁ νεφέλαις διεξάγων τῆς
θαλάσσης τὸ ὕδωρ·
εσύ που μεταλλάζεις με τα
σύννεφα το νερό της θάλασσας.
κάμφθητί μοι πρὸς τοὺς
στεναγμοὺς τῆς καρδίας,
Λύγισε στ' αναστενάγματα της
καρδιάς μου,
ὁ κλίνας τοὺς οὐρανοὺς τῇ
ἀφάτῳ σου κενώσει.
εσύ που έγειρες τον ουρανό και
κατέβηκες στη γης.
Καταφιλήσω τοὺς ἀχράντους
σου πόδας,
Θα καταφιλήσω τα άχραντα
ποδάρια σου,
ἀποσμήξω τούτους δὲ πάλιν τοῖς
τῆς κεφαλῆς μου βοστρύχοις·
και θα τα σφουγγίσω πάλι με τα
πλοκάμια της κεφαλής μου·
ὧν ἐν τῷ παραδείσῳ Εὔα τὸ
δειλινόν,
αυτά τα ποδάρια, που σαν η Εύα
κατά το δειλινό,
κρότον τοῖς ὠσὶν ἠχηθεῖσα, τῷ
φόβῳ ἐκρύβη.
τ' άκουσε να περπατάνε, από το
φόβο της κρύφτηκε.
Ἁμαρτιῶν μου τὰ πλήθη καὶ
κριμάτων σου ἀβύσσους
Των αμαρτιών μου τα πλήθη και
των κριμάτων σου την άβυσσο,
τίς ἐξιχνιάσει, ψυχοσῶστα
Σωτήρ μου;
ποιος μπορεί να τα εξιχνιάσει,
ψυχοσώστη Σωτήρα μου;
Μή με τὴν σὴν δούλην παρίδῃς,
ὁ ἀμέτρητον ἔχων τὸ ἔλεος.
Μην καταφρονέσεις τη δούλη
σου, εσύ που έχεις τ' αμέτρητο
έλεος
Ξεφεύγοντας από τα συνηθισμένα λόγια και κείμενα που είναι σ’ όλους
μας γνωστά για την Κασσιανή, θα συνοδεύσω τις γραμμές με την παλιά
φωτογραφία της Χορωδίας του μαέστρου Νικολάκη Κουρούκλη, που
έψαλλε για λογαριασμό της ΕΡΤ στα 1952, στον Ιερό Ναό του Αγίου
Νικολάου Μηνιατών Ληξουρίου το «Τροπάρι της Κασσιανής» με
μοναδικό μελωδικό τρόπο. (Βλ Γεράσιμος Σωτ. Γαλανός-
Λαμπρογιάννης Πεφάνης, «Λόγια Κεφαλληνιακή Μούσα» Έργα
Κεφαλλήνων Μουσικών του 19 ου και 20 ου αιώνα, τόμος 1 ος και 2 ος , έκδοση
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ 2015
και 2016).
Επιπλέον, στην παρούσα αναφορά δημοσιεύεται για πρώτη φορά
το ποίημα « Η Κασσιανή» του Ευαγγελινού Τσιμαράτου, σπουδαίου
Ληξουριώτη φιλολόγου- θεολόγου και συγγραφέα, ιστορικού μελετητή,
ο οποίος μας άφησε πολλές εκκλησιαστικές ποιήσεις.
« Η Κασσιανή », ποίηση Ευαγγελινού Τσιμαράτου
Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις
περιπεσούσα εκείνη γυνή
γνώσιν λαβούσα εν μετανοίας
της σης θεότητος ,
Σε προσκυνεί.
Της μυροφόρου λαβούσα τάξιν
μύρον πολίτιμον χύνει πολύ
ως εκτελούσα υφής μίαν πράξιν
οδυρομένη σε παρακαλεί .
Οίμοι φωνάζουσα ακολασίας
οίστρος και νυξ μοι η ζοφερά
έρως ασέληνος της αμαρτίας
με βασανίζουν πολύ φοβερά.
Τας πηγάς δέξαι μου συ των
δακρύων
ο θαλάσσης το ύδωρ, ύψων
και τα νέφη με τούτο ενδύων
και την γην εξ αυτών εξαρτών
Καμυρθήτι μοι προς τας
στεναγμούς μου ο ενώσας την
γην Ουρανούς
εις τους πόδας σου τοιύς
ασπασμούς μου δεχθήττι μου
της αμαρτωλής.
«Των ποδών σου η Εύα τον
κρότον
μόλις ήκουσεν τον μακρινόν
από φόβον εκρύβη το πρώτον
εν παραδείσω το δειλινόν»
Τας αβύσσους των σων των
κριμάτων
και τα πλήθη μου όλα αμαρτιών
τις εξυχνιάσει των αδυνάτων
ως φυχοσώστα, αμαρτωλών ;
Σε ικετεύω, να μη με παρίδης
δούλην υπάρχουσαν ταπεινήν,
Συ που αμέτρητον έλεος δίδεις
εις τους αιώνας, Πατερ , Αμήν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου