Aναδημοσιευση απο την Kefaloniapress
Η Κεφαλονιά και η Ιθάκη ξύπνησαν σήμερα (4/12) μέσα σε ένα σκηνικό που ο νόνος μας θα το αναγνώριζε αμέσως: «Ήρτανε τα Νικολοβάρβαρα». Κι αν κάποτε η φράση ακουγόταν σαν σχήμα λόγου, σήμερα η φύση αποφάσισε να υπενθυμίσει ότι ορισμένα πράγματα –ευτυχώς ή δυστυχώς– δεν αλλάζουν, όσο κι αν αλλάζει ο κόσμος γύρω μας.
Οι ριπές του αέρα, η απότομη πτώση της θερμοκρασίας, η υγρασία που κάθεται στα παράθυρα σαν βαρύ πάπλωμα και οι μπόρες που πηγαινοέρχονται πάνω από το Ιόνιο, είναι σχεδόν πιστή αντιγραφή των καιρικών μοτίβων που γνώριζαν οι παλιότεροι. Και το ημερολόγιο δεν αφήνει περιθώρια αμφιβολίας: βρισκόμαστε ανάμεσα στις γιορτές της Αγίας Βαρβάρας (4/12), του Αγίου Σάββα (5/12) και του Αγίου Νικολάου (6/12). Δηλαδή ακριβώς μέσα στο παράθυρο όπου, εδώ και αιώνες, «μπαίνει» ο πρώτος πραγματικός χειμώνας.
Τι είναι τα Νικολοβάρβαρα και γιατί τα θυμόμαστε σήμερα;
Ο όρος μοιάζει παιχνιδιάρικος, αλλά κουβαλάει πίσω του ολόκληρη λαϊκή επιστήμη. Οι παλαιοί παρατηρούσαν ότι στο τριήμερο Βαρβάρα–Σάββας–Νικόλας, το σκηνικό του καιρού άλλαζε απότομα:
«της Βαρβάρας χιόνι»,
«του Σάββα πάγος»,
«του Νικολάου νερό».
Κι έτσι γεννήθηκε ο όρος Νικολοβάρβαρα – μια συμπυκνωμένη, σχεδόν ποιητική περιγραφή της πρώτης σοβαρής κακοκαιρίας του χειμώνα. Στις ορεινές περιοχές έπεφτε το πρώτο χιόνι· στα παραθαλάσσια λιμάνια, όπως η Σάμη, το Φισκάρδο ή το Βαθύ της Ιθάκης, θύμιζε περισσότερο «θαλασσινή αναστάτωση», που συχνά κρατούσε τα καΐκια δεμένα.
Στη σημερινή Κεφαλονιά, παρότι ο χειμώνας των τελευταίων ετών έγινε πιο άστατος λόγω κλιματικής κρίσης, το μοτίβο αυτό κρατάει ακόμα μια σταθερή θέση στο ημερολόγιο της φύσης. Κάθε τόσο, το νησί ξαναζεί ένα μικρό κομμάτι της παλιάς σοφίας, σαν να του λέει ο καιρός: «Μην νομίζεις, εγώ ξέρω τι μέρα είναι».
Το Ιόνιο «φοράει» τον πρώτο χειμώνα του
Οι σημερινές συνθήκες σε Κεφαλονιά και Ιθάκη δικαιώνουν τους παλαιούς παρατηρητές:
αέρας που φουσκώνει τη θάλασσα,
μπόρες που σκάνε απότομα,
θερμοκρασίες που κατεβαίνουν αισθητά,
και μια γενικευμένη αίσθηση ότι ο Δεκέμβρης αποφάσισε επιτέλους να γίνει… Δεκέμβρης.
Από τον Αίνο μέχρι τον Μύρτο, και από την προκυμαία του Αργοστολίου μέχρι το Σταυρό της Ιθάκης, η εικόνα του Ιονίου σήμερα είναι αυτή μιας περιοχής που μπαίνει για τα καλά στην καρδιά του χειμώνα.
Το παλιό και το νέο συναντιούνται
Το ενδιαφέρον είναι ότι ενώ η κλιματική κρίση έχει «ξεχαρβαλώσει» πολλά από τα σταθερά του καιρού, τα Νικολοβάρβαρα εμφανίζονται συχνά ακόμη σαν σταθερή υπενθύμιση. Δεν είναι προφητεία, ούτε … μαγεία. Είναι η καταγραφή αιώνων: ένα μοτίβο που ξεπήδησε από τα χωριά, από τα καΐκια, από τα βουνά, από ανθρώπους που παρατηρούσαν τη φύση καθημερινά γιατί από αυτήν εξαρτιόταν η ζωή τους.
Και ίσως γι’ αυτό η σημερινή κακοκαιρία να έχει και μια παράξενη οικειότητα. Μοιάζει με επιστροφή σε κάτι γνώριμο. Η φύση, με τον δικό της τρόπο, μας λέει ότι δεν έχει ξεχάσει τα έθιμα.
Και τώρα;
Τώρα… ζεστά ρούχα, λίγη υπομονή και μάτια ανοιχτά στις επόμενες ώρες, γιατί το σκηνικό αλλάζει γρήγορα. Και οι τέσσερις δήμοι του Νομού μας έχουν εκδόσει έκτακτα δελτία για έντονα καιρικά φαινόμενα.
Και αν θέλουμε να είμαστε δίκαιοι, ας αποδεχτούμε ότι σήμερα το Ιόνιο μάς χάρισε ένα από τα πιο όμορφα μαθήματα λαογραφίας: ότι η ιστορία δεν γράφεται μόνο στα βιβλία, αλλά και στον ουρανό.
Σίγουρα θα υπάρξει ταλαιπωρία τόσο στα ταξίδια με πλοίο (Δεν εκτελέστηκε το πρωινό δρομολόγιο της Levante Ferries Πόρος – Κυλλήνη) όσο και στο οδικό δίκτυο, ας την μετατρέψουμε σε μια ασφαλή εμπειρία τηρώντας με ακρίβεια κάθε μέτρο προστασίας και ας την τιμήσουμε με μια φλyτζάνα φασκόμηλο και ένα πιάτο τηγανίτες περιχυμένες με μέλι δικό μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου