ΚΟΙΝΩΝΙΑ ,ΚΑΙ ΙΕΡΑΡΧΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΜΥΚΗΝΑΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ

Μυκήνες, Tαφικός περίβολος Α, τάφος III. Xρυσό διάδημα με έκκρουστη διακόσμηση. Στα κείμενα των ανακτορικών πινακίδων γίνεται μνεία σε μια σειρά από αξιώματα και αξιωματούχους, ώστε σήμερα να είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε αρκετά καλά το ιεραρχικό σύστημα της μυκηναϊκής διοίκησης. Τα αξιώματα αναγνωρίζονται από την ετυμολογία των τίτλων, από διάφορες νομικές πράξεις ή από την αναφορά τυχαίων γεγονότων που έχουν σχέση με διοικητικές υποθέσεις. Ενδεικτικά στοιχεία της ιεραρχίας αποτελούν επίσης η θέση που είχαν οι αξιωματούχοι στο σύστημα της γαιοκτησίας και τα προνόμια που απολάμβαναν. Η ιεραρχική βαθμίδα και οι αρμοδιότητες των διάφορων αξιωμάτων δεν είναι βέβαια πάντοτε ξεκάθαρες. Στην κορυφή της μυκηναϊκής ιεραρχίας βρισκόταν ο Wanax, ο άνακτας. Ο ανώτατος αυτός μονάρχης διοικούσε το κράτος με έδρα τα ανάκτορα, καθόριζε τους νόμους και τους φόρους, κατεύθυνε τα συλλογικά έργα και όριζε τις διεθνείς συνθήκες. Όπως προκύπτει από τις πινακίδες της Πύλου, ο Wanax κατείχε τεράστιες εκτάσεις γης και επέτρεπε μόνο στον εαυτό του να αποδίδει συγκεκριμένες προσφορές στους θεούς. Η εξουσία του δεν απέρρεε από κάποιες διοικητικές διαδικασίες αλλά μάλλον από την κληρονομική διαδοχή. Όλες οι αναφορές στον άνακτα συνδυάζονται με μνείες για εορτές ή χώρους τελετών, ώστε η εξουσία του να συνδέεται πάντοτε έμμεσα με τη λατρεία. Η δεύτερη σημαντική μορφή στην πυραμίδα της ιεραρχίας ήταν ο Lawagetas, εκείνος δηλαδή που άγει το λαό. Αν υποτεθεί ότι στη μυκηναϊκή γλώσσα όπως και στον Όμηρο η λέξη λαός δηλώνει το στρατό, τότε ο Lawagetas ήταν ο αρχηγός του στρατού. Τα καθήκοντά του θα ήταν να επιβάλει την τάξη στο κράτος και να οδηγεί το στρατό στις πολεμικές επιχειρήσεις. Οι εκτάσεις γης που είχε στην κατοχή του δείχνουν επίσης ότι κατείχε τη δεύτερη θέση μετά τον άνακτα στο σύστημα γαιοκτησίας. Είχε επίσης στην υπηρεσία του διάφορους τεχνίτες. Μια διαφορετική άποψη ερμηνεύει τον Lawagetas ως ένα είδος εστεμμένου πρίγκηπα που δεν είχε στρατιωτική ή άλλη εξουσία. Μία ομάδα αξιωματούχων που αναφέρεται επίσης συχνά σε κείμενα γαιοκτησίας από την Πύλο και την Κνωσό είναι οι Telestas, οι τελεστές. Οι κάτοχοι του αξιώματος αυτού κατείχαν μια αρκετά υψηλή θέση στην ιεραρχία. Τρεις από τους αναφερόμενους τελεστές κατείχαν μαζί τόση γη όσο και ο άνακτας. Σχετικά με τα καθήκοντά τους έχουν διατυπωθεί δύο διαφορετικές θεωρίες. Η μια τους θέλει θρησκευτικούς υπαλλήλους και η άλλη πρόσωπα στα οποία είχε παραχωρηθεί γη ως αντάλλαγμα για την παροχή υπηρεσιών. Στην περιοχή της Πύλου υπήρχε ένας μεγάλος αριθμός τελεστών, δεκατέσσερις από τους οποίους κατοικούσαν στο θρησκευτικό κέντρο Pakijane. Σε κείμενα από την Πύλο και την Κνωσό αναφέρεται η στρατιωτική τάξη των ιππέων, οι equeta. Στην κλασική Αθήνα οι ιππείς ήταν μια κοινωνική τάξη με βάση το εισόδημα, αλλά η μυκηναϊκή λέξη ίσως συνδέεται περισσότερο με την ομηρική σημασία του "εταίρου", δηλαδή του βασιλικού ακόλουθου. Στην Πύλο οι ιππείς εμφανίζονται ως εκπρόσωποι της κεντρικής στρατιωτικής αρχής και όπως φαίνεται από ορισμένα κείμενα γαιοκτησίας φορούσαν ένα χαρακτηριστικό ένδυμα, επέβαιναν σε δίτροχες άμαξες και είχαν σκλάβους. Η πιο πιθανή εξήγηση των αρμοδιοτήτων τους ήταν ότι αποτελούσαν μια μικρή κάστα πολεμιστών γύρω από τον άνακτα. Η τάξη αυτή ίσως ταυτίζεται με τους πολεμιστές μιας χαρακτηριστικής κατηγορίας τάφων της Υστεροελλαδικής ΙΙΑ και ΙΙΙΑ1 περιόδου, οι οποίοι ήταν θαμμένοι με ολόκληρο τον οπλισμό τους. Ένας τίτλος που αναφέρεται συχνά στις πινακίδες της Πύλου, της Κνωσού και της Θήβας είναι ο qasireu, δηλαδή ο βασιλέας. Όλα τα μέχρι στιγμής στοιχεία δείχνουν ότι στη Μυκηναϊκή εποχή ο τίτλος αυτός δεν είχε ακόμη πάρει τη σημασία με την οποία εμφανίζεται αργότερα στα ομηρικά έπη. Οι μυκηναίοι βασιλείς ήταν μάλλον τοπικοί αρχηγοί και η δικαιοδοσία τους δεν ξεπερνούσε τα όρια μιας μικρής επαρχίας ή ενός δήμου. Σε μια περίπτωση μάλιστα χαρακτηρίζεται έτσι ο επικεφαλής μιας ομάδας χαλκουργών. Κατά μια άποψη, οι βασιλείς ήταν πρόσωπα που προέρχονταν αποκλειστικά από το χώρο των εργαστηρίων και δεν είχαν καμία σχέση με τη διοίκηση. http://www.ime.gr