Κουκιά: Ένα σπουδαίο λαχανικό

Απλά κι εύκολα στην καλλιέργεια, τα κουκιά φυτεύονταο φθινόπωρο-χειμώνα για να μας προσφέρουν νόστιμους καρπούς κατά τα τέλη της άνοιξης.

ΕΣΤΑΛΗ ΑΠΟ ΒΑΣΙΛΗ ΛΟΡΕΤΖΑΤΟ

Τα κουκιά είναι ένα αρχαίο όσπριο, που καλλιεργείται από τον άνθρωπο από το 6000 π.Χ. Πολύ δημοφιλές στους Έλληνες από τα αρχαία χρόνια, είχε χάσει λίγο την αίγλη του στα χρόνια της δανεικής ευημερίας - για κάποιο λόγο θεωρείτο τρόφιμο της φτωχολογιάς, ενώ εμείς είμασταν πια πλούσιοι και ακατάδεχτοι!.. Τώρα που η σχέση μας με την σκληρή πραγματικότητα αποκαθίσταται λόγω της κρίσης, τα κουκιά αρχίζουν να ξαναβρίσκουν στα μάτια μας τη μεγάλη τους διατροφική σημασία.
Η κουκιά (Vicia faba) είναι ένα ετήσιο θαμνώδες φυτό με ευθυτενείς βλαστούς που σε ορισμένες ποικιλίες φτάνουν σε ύψος τα 180 εκατοστά. Τα άνθη της είναι λευκά-ροζέ ή λευκά-μωβ, φέρουν μια χαρακτηριστική μαύρη κηλίδα σε κάθε πέταλο και εμφανίζονται σε τσαμπιά τρεις περίπου μήνες μετά τη φύτευση. Από αυτά τα άνθη αναπτύσσονται ανοιχτοπράσινους λοβούς που περιέχουν 6-10 πλατιούς καρπούς με ακανόνιστο οβάλ σχήμα - τα κουκιά.
Τα κουκιά μαγειρεύονται είτε χλωρά είτε ξερά. Αν θέλουμε να τα καταναλώσουμε χλωρά, τα μαζεύουμε 10 μέρες μετά το δέσιμο του καρπού - περίπου 85 μέρες μετά τη φύτευση. Αν οι λοβοί έχουν αρχίσει να κιτρινίζουν, τότε αφήνουμε τα κουκιά να ωριμάσουν για να τα μαζέψουμε όταν οι λοβοί αρχίσουν να ζαρώνουν. Οι περισσότεροι προτιμούν τα τρυφερά πράσινα κουκιά ως λαχανικά και όχι τα ξερά που είναι πια όσπρια. Οι μικροί ανώριμοι λοβοί τρώγονται ολόκληροι ακριβώς όπως τα φρέσκα φασολάκια. Συνήθως όμως οι καρποί αφαιρούνται και χρησιμοποιούνται μόνο αυτοί στο μαγείρεμα.

Ξερά και φρέσκα κουκιά έτοιμα για μαγείρεμα.

Η θρεπτική αξία των κουκιών είναι μεγάλη. Κάθε καρπός περιέχει νερό 72%, πρωτεΐνες 8%, υδατάνθρακες 20%, φυτικές ίνες 5%, φυτικά έλαια 1%. Είναι επίσης πλούσια σε φολικό οξύ (104 mg ανά 100 γραμμ.), φωσφόρο, μαγγάνιο, μαγνήσιο, χαλκό, κάλιο, νάτριο, σίδηρο. Περιέχει επίσης τα λιπαρά οξέα ω6 (152 mg ανά 100 γραμμ.) και ω3 (12.0 mg ανά 100 γραμμ.)
Τα κουκιά στην αρχαία Ελλάδα
Πριν συζητήσουμε για την καλλιέργεια των κουκιών, ας δούμε τον ρόλο που έπαιζαν στη διατροφή και τη ζωή των αρχαίων Ελλήνων. Είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα και διδακτική ιστορία.

Τα άσπρα-ροζέ ή άσπρα-μωβ λουλούδια της κουκιάς εμφανίζονται σε ξεχωριστές ομάδες (τσαμπιά).

Τα κουκιά ήταν πολύ σημαντικά για τους Έλληνες. Ο ίδιος ο Όμηρος τα αναφέρει στα έπη του, ενώ συνεχίζουμε να τα βρίσκουμε σε αρχαιολογικές ανασκαφές, καθώς τα ξερά κουκιά αντέχουν πολύ στον χρόνο. Οι αρχαίοι Έλληνες τα μαγείρευαν με διάφορους τρόπους και τα σερβίριζαν με ξύδι ή τα έκαναν πουρέ. Αναμειγμένα με ελαιόλαδο και με τη συνοδεία μιας φέτας ψωμιού προσέφεραν στους αρχαίους μια θαυμάσια πηγή θρεπτικών συστατικών.
Τα ξερά κουκιά τρώγονταν και σαν σνακ μαζί με κρεμμύδια, σκόρδα και ρεβίθια (Σίγουρα, κάποιες διατροφικές συνήθειες των αρχαίων μάλλον ενοχλούν τις σημερινές "σοφιστικέ" προτιμήσεις μας). Πολλές φορές, τα κουκιά τρώγονταν στη διάρκεια θεατρικών παραστάσεων, όπως στα νεότερα χρόνια ο πασατέμπος, τα στραγάλια και το ποπκόρν. Οι πεινασμένοι θεατές που παρακολουθούσαν ολημερίς κωμωδίες και τραγωδίες, τιθάσευαν την πείνα τους με ξερά κουκιά. Και αν το θεατρικό έργο που παρακολουθούσαν ή οι ηθοποιοί δεν τους ικανοποιούσαν, μαζί με τα μαξιλάρια που κάθονταν έριχναν στους ηθοποιούς και τα κουκιά τους!..
Αλλά οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν τα κουκιά και σαν πούλια σε επιτραπέζια παιχνίδια. Εκείνη όμως η χρήση των κουκιών που η ανάμνησή της φτάνει ολοζώντανη μέχρι τις μέρες μας ήταν η εκλογική τους αξιοποίηση. Καθώς τα κουκιά μπορούν γενικά να χωριστούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες, τα ανοιχτόχρωμα (λευκά) και τα σκουρόχρωμα (μαύρα), οι αρχαίοι τα χρησιμοποιούσαν σαν ψήφους - τα λευκά για να υποστηρίξουν έναν υποψήφιο και τα μαύρα για να τον καταψηφίσουν. Έτσι ακόμα και σήμερα συνεχίζουμε να λέμε για έναν αποτυχόντα υποψήφιο: "Τον μαύρισαν!" ή ότι "τα κουκιά είναι μετρημένα", όταν εκ των προτέρων οι ψήφοι δεν φτάνουν, ή "πόσα κουκιά πήρε ο τάδε υποψήφιος;".
Διαβάστε περισσότερα :  http://www.kevio.gr/garden/vegetables/broad-bean/broad-beans-cultivation/