http://kefaloniaphotonews.gr/
Επισυνάπτεται η εισήγηση του κ.Ανδρέα Ζαπάντη πρ.Δημάρχου Ελειού-Πρόννων στην εκδήλωση-συζήτηση
που οργάνωσε η κίνηση "ΔΙΑ-ΛΟΓΟΣ-ΔΡΑΣΗ Εργαστήριο Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστημών" την Παρασκευή
19 Απριλίου 2013 στο Δημοτικό Θέατρο "Κέφαλος"με θέμα : Ιστορίες κρίσης
Η κίνηση “ΔΙΑ-ΛΟΓΟΣ-ΔΡΑΣΗ Εργαστήριο Πολιτικών και Κοινωνικών
Επιστημών” στα πλαίσια των ανοικτών συναντήσεων διαλόγου με γενικό τίτλο
“Ιστορίες Κρίσης” οργάνωσε εκδήλωση-συζήτηση την Παρασκευή 19 Απριλίου
2013 στο Δημοτικό Θέατρο “Κεφαλος” με θέμα : «Ιστορίες Κρίσης – O ρόλος της
Τοπικής Αυτοδιοίκησης».
Στην εισήγηση του στην εκδήλωση αυτή ο κ. Ανδρέας Ζαπάντης πρ. Δήμαρχος
Ελειού-Πρόννων ανέφερε τα ακόλουθα :
« Αισθάνομαι ιδιαίτερη χαρά και τιμή που συμμετέχω σε αυτή την εκδήλωση . Το
θέμα της έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και δίνει τη δυνατότητα να τεθούν πολλά
ερωτήματα . Επομένως είναι και ευκαιρία για παράθεση απόψεων και επιχειρημάτων,
για ευρύ και ουσιαστικό διάλογο .
Το θέμα μας είναι η Τοπική Αυτοδιοίκηση , τα χαρακτηριστικά της και ο ρόλος
της ειδικά σε περίοδο οικονομικής κρίσης και με τις ιδιαίτερες συνθήκες που
διαμορφώνονται στην κοινωνία .
Παρατηρούμε βέβαια ότι ενδεχόμενα με αιτία και την κρίση πραγματοποιούνται
διεργασίες στην κοινωνία και διαμορφώνονται κινήσεις με έντονη παρουσία και
δραστηριότητες .
Η κίνηση ΔΙΑ-ΛΟΓΟΣ-ΔΡΑΣΗ που μας φιλοξενεί σήμερα έχει παρουσία και
ζωντάνια , κάνει παρεμβάσεις και οργανώνει εκδηλώσεις .
Αυτές οι κινήσεις και οι δραστηριότητες είναι τουλάχιστον ένα θετικό
χαρακτηριστικό αυτής της περιόδου .
Θέλω να σας ευχαριστήσω όλους για την πρόσκληση να συμμετέχω στην εκδήλωση .
Να ευχαριστήσω επίσης το Γιώργο Κρεμμύδα , έναν άνθρωπο με ικανότητες και
γνώσεις , με θετική και δημιουργική παρουσία σε πολλές δραστηριότητες και την
Ελένη Γαβρίλη που παρουσιάζουν την εκδήλωση .
Η παρουσία και οι εμπειρίες των ομιλητών , η ποιότητα και το ενδιαφέρον του
ακροατηρίου , το εξαιρετικά επίκαιρο θέμα μας προδιαθέτουν για μια εξαιρετική
συζήτηση .
ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ
Το ζητούμενο μιας τέτοιας συζήτησης όμως δεν είναι ο καθένας από εμάς να
καταθέσει και να υποστηρίξει τις βεβαιότητες του .
Εγώ το αντιλαμβάνομαι περισσότερο σαν μια ευκαιρία να τεθούν ερωτήματα .
Μιλάμε για την Τοπική Αυτοδιοίκηση . Ποια Τοπική Αυτοδιοίκηση όμως ?
Αυτήν που είχαμε τα προηγούμενα χρόνια ?
Την Τοπική Αυτοδιοίκηση που έχουμε σήμερα ?
Ή μήπως μιλάμε για μια άλλη Ιδεατή Τοπική Αυτοδιοίκηση με χαρακτηριστικά που
που θα προσδιορίσουμε και που αυτήν την Τ.Α. θα θέλαμε να έχουμε ?
Η οικονομική κρίση επίσης έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και σοβαρές
επιπτώσεις στην κοινωνία .
Το θέμα αυτό επίσης γεννά σημαντικά ερωτήματα .
Συνέβαλε η Τοπική Αυτοδιοίκηση στην κρίση ?
Σήμερα μπορεί να οργανώσει πρωτοβουλίες για να λιγοστέψουν τα προβλήματα που
γεννά η κρίση ?
Πως μπορεί η Τοπική Αυτοδιοίκηση να συμβάλλει στο ξεπέρασμα της κρίσης ?
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ “ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ”
Η μορφή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που έχουμε σήμερα είναι αυτή που προέκυψε
από την εφαρμογή του προγράμματος “Καλλικράτης”. Πριν από την εφαρμογή του
είχαμε τους Δήμους και τις Κοινότητες του προγράμματος “Ι.Καποδίστριας”.
Η μετεξέλιξη τους , το επόμενο βήμα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, έπρεπε να γίνει
μετά από διάλογο και “αξιολόγηση” .
Ερωτήματα αυτής της διαδικασίας έπρεπε να είναι :
Τι έχει πετύχει η Τοπική Αυτοδιοίκηση και που βρίσκεται .
Ποια είναι τα θετικά στοιχεία .
Ποιες είναι οι αδυναμίες της και πως τις αντιμετωπίζουμε .
Με ποια προετοιμασία στελεχών , οργανωτικών ικανοτήτων και οικονομικών
πόρων .
Ποια είναι η καταλληλότερη χρονική στιγμή για να γίνουν αλλαγές .
Σε όλα αυτά δυστυχώς οι αποτυχημένες επιλογές ήσαν πολύ περισσότερες από τις
επιτυχίες .
Δεν έγινε κανενός είδους αξιολόγηση .
Δεν προετοιμάστηκαν στελέχη .
Δεν βελτιώθηκαν οι διοικητικές και οργανωτικές ικανότητες .
Δεν προετοιμάστηκαν προγράμματα οικονομικής και τεχνικής στήριξης .
Τέλος η συγκυρία με την οικονομική κρίση και τη μείωση των οικονομικών
πόρων έκανε τα πράγματα χειρότερα .
Το πρόγραμμα “Καλλικράτης” περιορίστηκε κυρίως σε μια μηχανιστική προσέγγιση
με κυριότερο θέμα το μέγεθος των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης .
Το ερώτημα βέβαια είναι εάν πραγματικά το μέγεθος ενός Ο.Τ.Α. είναι το κυρίαρχο
στοιχείο για μια επιτυχημένη λειτουργία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης .
Μια πρώτη απάντηση βέβαια είναι ότι το μέγεθος ενός Ο.Τ.Α. δεν είναι το πιο
σημαντικό χαρακτηριστικό για να έχουμε καλή Αυτοδιοίκηση .
Απόδειξη για αυτό αποτελούν οι πίνακες 2 και 3 στους οποίους παρουσιάζονται
οι Ο.Τ.Α. των 27 χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης . Η Ελλάδα με στοιχεία
της περιόδου πριν ακόμα από την εφαρμογή του “Καλλικράτης” ήταν στη 10 η
θέση σχετικά με το μέσο μέγεθος ενός Ο.Τ.Α. και στη 12η θέση σχετικά με το μέσο
πληθυσμό ενός Ο.Τ.Α.
Χώρες περισσότερο προηγμένες οργανωτικά και διοικητικά και με καλλίτερη
Αυτοδιοίκηση όπως η Ισπανία , η Ιταλία , η Γαλλία , η Γερμανία κ.λ.π. είχαν πολύ
μεγαλύτερο αριθμό Ο.Τ.Α. με πολύ λιγότερη έκταση και πολύ λιγότερο πληθυσμό
ανά Ο.Τ.Α. από τη χώρα μας .
Επομένως το πιο σημαντικό στοιχείο για να έχεις καλή Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν
είναι κυρίως το μέγεθος .
Από το πρόγραμμα “Καλλικράτης” προέκυψαν Δήμοι με πολύ μεγάλο μέγεθος χωρίς
ομοιογενή πολλές φορές χαρακτηριστικά (ορεινοί , πεδινοί , τουριστικοί κ.λ.π.).
Η μηχανιστική και χωρίς σαφή κριτήρια λογική εκφράστηκε επίσης και στις επιλογές
που έγιναν για τα νησιά.
Η δημιουργία ενός Δήμου σε ένα μικρό ή ένα μεσαίο νησί ακούγεται λογική . Στα
μεγάλα νησιά όμως όπως Λέσβος , Χίος , Ρόδος , Κέρκυρα , Κεφαλλονιά κ.λ.π. η
επιλογή αυτή δημιουργεί προβλήματα και δυσλειτουργίες .
Ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα είναι ο συγκεντρωτισμός που δημιουργείται .
Θηριώδεις Δήμοι με επίκεντρο τις Πρωτεύουσες των Νομών δεν οδηγούν σε
ισόρροπη και πολυκεντρική ανάπτυξη τις περιοχές τους αντίθετα μεγαλώνουν το
συγκεντρωτισμό και τις ανισορροπίες της ανάπτυξης .
Τέλος ένα όχι ασήμαντο θέμα ήσαν οι διαδικασίες . Ο χειρισμός του προγράμματος
“Καλλικράτης ” και οι τελικές αποφάσεις έγιναν αποκλειστικά από το Υπουργείο
Εσωτερικών χωρίς την ουσιαστική συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης .
Ένα από τα αποτελέσματα αυτών των επιλογών όπως και των πρακτικών που
ακολουθούνται σήμερα είναι να χάνεται από την Τοπική Αυτοδιοίκηση η επαφή
και η σχέση με την κοινωνία και τα προβλήματα της .
ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ
Η οικονομική και κοινωνική κρίση που έχει πλήξει τη χώρα μας χαρακτηρίζεται από
το κλείσιμο επιχειρήσεων , τις περικοπές μισθών και συντάξεων , την ανεργία και την
ακραία φτώχεια που πλήττει άτομα και κοινωνικές ομάδες .
Εκείνο που προέχει σε συνθήκες γενικευμένης οικονομικής κρίσης είναι η
αντιμετώπιση των προβλημάτων που προκαλεί στην κοινωνία .
Ειδικά πρέπει να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που προκαλεί η κρίση σε
ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες που πλήττονται περισσότερο και πιο σκληρά .
Εδώ λοιπόν πρέπει η Τοπική Αυτοδιοίκηση να δείξει το κοινωνικό της πρόσωπο
και μάλιστα γρήγορα και με σοβαρές κινήσεις .
Δεν αρκούν οι κοινωνικές πρωτοβουλίες που αναλάβαμε τα προηγούμενα χρόνια .
Σήμερα εξαιτίας των προβλημάτων που προκαλεί η οικονομική κρίση αναδεικνύεται
ένα “Νέο Κοινωνικό Ζήτημα”. Το κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας είναι πλέον ανεπαρκές
και διάτρητο και το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η ανεργία που παρασύρει ολόκληρες
οικογένειες στη φτώχεια .
Επομένως υπάρχει ανάγκη για άμεσες κοινωνικές πρωτοβουλίες και δράσεις .
Κοινωνικά Ιατρεία , Κοινωνικά Φαρμακεία , Κοινωνικά Παντοπωλεία κ.λ.π.
αποτελούν πρωτοβουλίες σήμερα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης .
Νέες πρωτοβουλίες και δράσεις όμως προτείνονται καθημερινά και θα αναφέρω ένα
μόνο παράδειγμα από τα πολλά . Εσείς στο διάλογο που θα ακολουθήσει μπορείτε να
αναφερθείτε σε πολύ περισσότερες .
Ένα παράδειγμα κοινωνικής παρέμβασης και φροντίδας από την Τοπική
Αυτοδιοίκηση είναι τα “Σχολικά Γεύματα” .
Τα “Σχολικά Γεύματα” είναι θεσμός ουσιαστικά σε πολλές χώρες , λειτουργούν σε
κανονικές συνθήκες και προσφέρονται κυρίως από την Τοπική Αυτοδιοίκηση ή σε
συνεργασία μαζί της .
Έχουν ποιότητα , αρχές και κανόνες και προσφέρονται δωρεάν για ορισμένες
κατηγορίες παιδιών .
Αυτό σημαίνει ότι αποτελούν πρωτοβουλία σημαντική η οποία θα έπρεπε να
εφαρμόζεται και να λειτουργεί μόνιμα χωρίς να εξαρτάται από συνθήκες οικονομικής
ή κοινωνικής κρίσης .
Ειδικά όμως σε συνθήκες οικονομικής ,κρίσης όπως αυτές που ζούμε σήμερα στη
χώρα μας , μπορούν να δώσουν μια ανάσα ζωής στην κοινωνία μας .
Επομένως ο κοινωνικός χαρακτήρας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αναδεικνύεται
από τα πράγματα σε συνθήκες οικονομικής κρίσης και απαιτεί πρωτοβουλίες
που πρέπει να καλύπτουν κάθε γωνιά και κάθε κοινωνική ομάδα του χώρου που
έχει την ευθύνη .
ΔΗΜΟΣΙΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ
Η ανεργία είναι ένα από τα μεγαλύτερα κοινωνικά προβλήματα σε περίοδο
οικονομικής κρίσης . Επομένως είναι πολύ σημαντικό η Τοπική Αυτοδιοίκηση
να αναλάβει πρωτοβουλίες για την καταπολέμηση της ανεργίας , για τη
δημιουργία νέων θέσεων εργασίας για τη στήριξη της τοπικής ανάπτυξης .
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναδείξουμε και να συζητήσουμε κάποια άλλα θέματα.
Η διεθνής οικονομική κρίση πήρε στη χώρα μας έντονα το χαρακτήρα και σοβαρής
Δημοσιονομικής κρίσης . Το μεγάλο Δημόσιο Έλλειμμα και το υψηλό Δημόσιο
Χρέος έκαναν τα πράγματα πολύ χειρότερα .
Εδώ προκύπτει επομένως ένα σημαντικό ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί .
Συνέβαλλε η Τοπική Αυτοδιοίκηση άμεσα στη δημιουργία του Δημοσίου
Ελλείμματος και του Δημοσίου Χρέους ?
Στον πίνακα 6 βλέπουμε και στις 27 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης τη συμμετοχή
της Αυτοδιοίκησης στο Έλλειμμα και στο Χρέος . Η συμμετοχή της Αυτοδιοίκησης
στην Ελλάδα στο Έλλειμμα είναι μόλις 0,2% ως ποσοστό του Α.Ε.Π. και στο
Δημόσιο Χρέος είναι επίσης μικρή και μόλις 0,6% ως ποσοστό πάλι του Α.Ε.Π.
Επομένως η απάντηση στο ερώτημα είναι ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση συνέβαλλε
κατά ένα πολύ ελάχιστο ποσοστό στη δημιουργία του Δημοσίου Ελλείμματος και του
Δημοσίου Χρέους .
Ένας άλλος πίνακας όμως μας δείχνει το ποσοστό των δημοσίων δαπανών που
διαχειρίζεται η Τοπική Αυτοδιοίκηση στην Ελλάδα σε σύγκριση με τις άλλες χώρες
της Ευρωπαϊκής Ένωσης .
Στην πίνακα 7 φαίνεται λοιπόν ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση στην Ελλάδα
διαχειρίζεται μόλις το 5,6% των Δημοσίων Δαπανών και βρίσκεται τρεις θέσεις
πριν από το τέλος σε σύγκριση με τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης
δηλαδή επί συνόλου 27 χωρών βρίσκεται στην 25 θέση .
Ένα ακόμη συμπέρασμα είναι ότι η χώρα μας είναι ακόμα ένα βαθειά
συγκεντρωτικό κράτος με περιορισμένες , οικονομικά τουλάχιστον ,
δυνατότητες να αναλάβει η Τοπική Αυτοδιοίκηση μεγάλες αναπτυξιακές
πρωτοβουλίες .
Η ανάπτυξη όμως , η μεγέθυνση του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος , περιλαμβάνει
και ένα μεγάλο ποσοστό καταναλωτικών δαπανών . Επομένως έχει μεγαλύτερη
σημασία να συζητήσουμε για παραγωγικές δραστηριότητες και για έννοιες όπως
Εμπορικό Ισοζύγιο και Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών .
Κάποτε γινόταν μεγάλη ή πάντως μεγαλύτερη κουβέντα για το πόσο σημαντικό ήταν
το Συνάλλαγμα από τον Τουρισμό , τη Ναυτιλία και τους Μετανάστες μας για να
ισορροπεί το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών της χώρας μας .
Φαίνεται όμως ότι από την εποχή που το έλλειμμα αυτό μπορούσε να καλυφθεί με
φθηνά δανεικά η κουβέντα αυτή περιορίστηκε πολύ .
ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση , εκτός από τις δικές της αποκλειστικές αρμοδιότητες ,
πρέπει να αναλάβει και πρωτοβουλίες για τη στήριξη των παραγωγικών
δραστηριοτήτων , την ενίσχυση της ανάπτυξης , τη δημιουργία θέσεων εργασίας.
Η ένταξη σε προγράμματα και πρωτοβουλίες , η προετοιμασία και η πραγματοποίηση
μεγάλων έργων υποδομής , οι παρεμβάσεις σε όλους τους τομείς της οικονομίας
επιβάλλονται ιδίως σε περίοδο κρίσης .
Η οικονομική κρίση βέβαια έχει επηρεάσει και την ίδια την Τοπική Αυτοδιοίκηση
στο βαθμό που οι οικονομικοί πόροι είναι μειωμένοι .
Ειδικά σήμερα όμως απαιτείται ακόμη μεγαλύτερη προσπάθεια για να αξιοποιηθούν
χρηματοδοτικά προγράμματα και πρωτοβουλίες όπως το ΕΣΠΑ , το Πράσινο Ταμείο,
Κεντρικά Επιχειρησιακά Προγράμματα , άλλα χρηματοδοτικά όργανα και πόροι στην
Ελλάδα και στο εξωτερικό .
Επίσης απαιτείται η Τοπική Αυτοδιοίκηση να συμβάλλει στη συνεργασία των
τοπικών παραγωγικών δυνάμεων , στην
ενημέρωση και στη διάχυση των
πληροφοριών , στην ανάληψη συντονισμένων πρωτοβουλιών στον πρωτογενή τομέα,
στο δευτερογενή τομέα στον τουρισμό και στις υπηρεσίες .
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση επομένως πρέπει να λειτουργεί ως θεσμός πολύ κοντά
στον πολίτη και στις ανάγκες του , να έχει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που θα
τις επιτρέπουν να μη χάνει την επαφή της και τη σχέση της με την κοινωνία .
Βασική υποχρέωση της αποτελεί η υποστήριξη των κοινωνικών ομάδων και των
ατόμων που πλήττονται από την κρίση .
Τέλος πρέπει να έχει οργάνωση , χαρακτηριστικά και δυνατότητες για να
στηρίζει τις παραγωγικές πρωτοβουλίες και την τοπική ανάπτυξη ώστε να
συμβάλλει στη δημιουργία θέσεων εργασίας και εισοδημάτων .
Η γενικευμένη οικονομική κρίση δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στην κοινωνία
και πολλαπλασιάζει τις ανάγκες επομένως η Τοπική Αυτοδιοίκηση ως ο θεσμός
που είναι πιο κοντά στον πολίτη έχει ακόμη μεγαλύτερες υποχρεώσεις και πρέπει
να καταβάλλει ακόμη μεγαλύτερη προσπάθεια για να ανταποκριθεί σε αυτές . »
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου