Ο Κέφαλος ήταν γιος του βασιλιά της Φωκίδας Δηιώνα και της Διομήδης, κόρης του Ξούθου.
Παντρεύτηκε την Πρόκριδα, κόρη του βασιλιά των Αθηνών Ερεχθέα και της Πραξιθέας. Το ζευγάρι δέθηκε με αμοιβαίους όρκους αγάπης και με την υπόσχεση ότι δεν θα δένονταν ερωτικά με άλλους συντρόφους. Την υπόσχεση έσπασαν διαδοχικά και οι δυο, πρώτα η Πρόκριδα, μετά ο Κέφαλος. Και οι δυο τους αγαπούσαν το κυνήγι, κυρίως ο Κέφαλος, και σύχναζαν στις πλαγιές του Υμηττού. Εκεί τον είδε η Ηώ και τον ερωτεύτηκε. Προσπάθησε να τον αποπλανήσει αλλά εκείνος, πιστός στον όρκο του στην Πρόκριδα, αρνιόταν. Τότε η θεά τον άρπαξε και τον έφερε στη Συρία. Αλλά και πάλι ο Κέφαλος αρνιόταν κάθε επαφή μαζί της. Τότε η Ηώ του πρότεινε να δοκιμάσει την πίστη της γυναίκας του, και αν εκείνη δειχνόταν άπιστη, τότε ο Κέφαλος θα αποδεσμευόταν από τους όρκους του. Το «παιχνίδι» της δοκιμασίας προέβλεπε μακρόχρονη απουσία του Κέφαλου -οκτώ χρόνια. Ύστερα, με τη βοήθεια της Ηώς πήρε τη μορφή ενός ξένου, του Πτελέοντα, και εμφανίστηκε στη γυναίκα του προσφέροντάς της δώρα από χρυσό. Τα πολλαπλασίασε, όταν η Πρόκριδα αρνήθηκε και πρόσθεσε και ένα χρυσό στεφάνι. Δελεασμένη η γυναίκα, τον δέχθηκε στο δωμάτιό της, όπου και της αποκαλύφθηκε ο Κέφαλος, την κατηγόρησε για απιστία και την εγκατέλειψε για την Ηώ. Από την ένωσή τους γεννήθηκε ο Φαέθων. Σύμφωνα με τον Απολλόδωρο, η Πρόκριδα πραγματικά κοιμήθηκε με τον Πτελέοντα και ο Κέφαλος τους έπιασε επ' αυτοφώρω. Όπως και να έγινε, η Πρόκριδα ξενιτεύτηκε, πήγε στην Κρήτη, στον βασιλιά Μίνωα. Η ιστορία της εδώ εμπλέκεται με την ατεκνία του Μίνωα, με ένα μάλλον αφροδίσιο νόσημα από το οποίο υπέφερε ο βασιλιάς και με την επιθυμία του να ενωθεί με την Αθηναία πριγκίπισσα. Πιο συγκεκριμένα: Στην αρχή της βασιλείας του ο Μίνωας δεν έκαμνε παιδιά· από το σώμα του έβγαιναν ερπετά που έτρωγαν τα σπλάχνα κάθε γυναίκας που ξάπλωνε μαζί του.
Μόνο η γυναίκα του Πασιφάη δεν έπαθε τίποτε, γιατί ήταν κόρη του Ήλιου. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή του μύθου η Πασιφάη του έκανε μάγια, γιατί ο Μίνωας είχε πολλές ερωμένες. Έτσι, οι γυναίκες που πήγαιναν μαζί του τις καταβρόχθιζαν σκορπιοί και φίδια που έβγαιναν από το σώμα του. Όταν ο Μίνωας θέλησε την Πρόκριδα, εκείνη δέχτηκε να πάει μαζί του με αντάλλαγμα ένα κοντάρι που δεν έχανε ποτέ τον στόχο κι ένα σκύλο που δεν του ξέφευγε αγρίμι. Ήταν ο Λαίλαπας, δημιούργημα του Ήφαιστου, δώρο του Δία στην Ευρώπη που το κληροδότησε στον Μίνωα. Ύστερα η Πρόκρις τον θεράπεψε με ένα βότανο, το λεγόμενο «ρίζα της Κίρκης». Άλλες μαρτυρίες θέλουν την Πρόκριδα να χρησιμοποιεί δέρμα ή κύστη από αίγα, με το οποία έφτιαξε μια κύστη που την έβαλε στον κόλπο μιας γυναίκας και την προφύλαξε, καθώς φίδια και άλλα ερπετά κρατήθηκαν εκεί και δεν διαχύθηκαν στον οργανισμό της. Έτσι κοιμήθηκαν μαζί. Επειδή όμως η Πρόκρις φοβόταν τη νόμιμη γυναίκα του Μίνωα, την Πασιφάη, επέστρεψε στον Θορικό. Ήταν η σειρά της να δοκιμάσει τον Κέφαλο. Μεταμφιέστηκε σε έφηβο και άρχισε να συχνάζει σαν κυνηγός στα μέρη που κυνηγούσε και ο Κέφαλος στον Υμηττό. Το αλάθευτο κοντάρι της και ο σκύλος της, από τον οποίο δεν ξέφευγε κανένα θήραμα της επέτρεπαν να έχει πάντα ένα αποτελεσματικό κυνήγι σε αντίθεση με τον Κέφαλο που τον έδερνε η ατυχία. Θέλησε, λοιπόν, να αποκτήσει τα μέσα με τα οποία ο νεαρός έφηβος εξασφάλιζε την επιτυχία του στο κυνήγι, αλλά εκείνος του ζήτησε να σμίξουν μαζί. Τα κέρδη που θα προέκυπταν από τον σκύλο και το κοντάρι έκαμψαν τους δισταγμούς του Κέφαλου. Όταν όμως βρέθηκαν μαζί, αποκαλύφθηκε η πραγματική ταυτότητα του μεταμφιεσμένου έφηβου. Και η Πρόκριδα κατηγόρησε τον Κέφαλο για τη δική του απιστία που ήταν μεγαλύτερη και αισχρότερη από τη δική της. Ωστόσο, επήλθε συμφιλίωση μεταξύ τους. Πολύ περισσότερο τώρα, έχοντας τα πολύτιμα δώρα της Πρόκριδας, έβγαινε ο Κέφαλος στο κυνήγι, σπάνια με την Πρόκριδα που επίσης ήταν καλή κυνηγός, συχνότερα μόνος. Και επειδή η Πρόκριδα υποψιάστηκε την ύπαρξη άλλης γυναίκας, ζήτησε από έναν υπηρέτη του άνδρα της να της πει πού πήγαινε κα τι έκαμνε. Και ο υπηρέτης φανέρωσε ότι ο Κέφαλος ανέβαινε στην κορυφή του βουνού και φώναζε ὦ νεφέλη, παραγενοῦ, που σημαίνει σύννεφο έλα. Νομίζοντας η Πρόκριδα ότι επρόκειτο για γυναίκα με το όνομα «Νεφέλη», θέλησε να τη δει. Γι' αυτό, την επομένη, ακολούθησε κρυφά τον Κέφαλο, κι όταν εκείνος φώναξε το σύννεφο, η Πρόκριδα σηκώθηκε από εκεί που παραμόνευε για να δει. Ο Κέφαλος θεώρησε ότι επρόκειτο για ζώο που κρυβόταν και πέταξε το αλάθητο ακόντιο που πέτυχε τη γυναίκα του. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή του μύθου, το ζευγάρι κυνηγούσε μαζί· καθώς η Πρόκριδα απομακρύνθηκε μέσα σε μια συστάδα από πυκνούς θάμνους, ο Κέφαλος, χωρίς να προσέξει, έριξε το αλάθητο ακόντιο που πέτυχε την Πρόκριδα και τη σκότωσε. Την είδηση του θανάτου έφερε ο ίδιος στον Ερεχθέα, ο οποίος έθαψε το σώμα της κόρης του με τιμές, έμπηξε μάλιστα το ακόντιό του στον τάφο δείχνοντας έτσι πως η κόρη του πέθανε βίαια και ότι έπρεπε να υπάρξει εκδίκηση. Ο Κέφαλος δικάστηκε από τον Άρειο Πάγο και καταδικάστηκε σε ισόβια εξορία. Ο Κέφαλος άφησε την Αθήνα και κατευθύνθηκε προς τη Θήβα, όπου τον είχε καλέσει ο Αμφιτρύωνας, για να βοηθήσει με το ακόντιο και τον σκύλο του στο κυνήγι της αλεπούς στο όρος Τευμησσός. Την είχαν στείλει οι θεοί σαν τιμωρία στους Θηβαίους, γιατί είχαν παρεκκλίνει από την ορθή διακυβέρνηση. Αυτή η άγρια αλεπού ρήμαζε την Καδμεία και οι Θηβαίοι ήταν υποχρεωμένοι να της προσφέρουν κάθε μήνα ένα από τα παιδιά τους, γιατί διαφορετικά θα άρπαζε πολλούς. Και καθώς η μοίρα της όριζε να μην μπορεί να τη φτάσει κανείς, η εξόντωσή της έμοιαζε αδύνατη. Γι' αυτό και ο Αμφιτρύωνας κάλεσε τον Κέφαλο με αντάλλαγμα ένα μέρος από τα λάφυρα των Τηλεβόων, εναντίον των οποίων θα εκστράτευε ο Αμφιτρύωνας· γιατί το πεπρωμένο του σκύλου του ήταν να πιάνει ό,τι κυνηγάει. Ο Κέφαλος δέχτηκε, με τον όρο να εξαγνιστεί για τον ακούσιο φόνο της γυναίκας τους. Και καθώς ο σκύλος καταδίωκε την αλεπού και επειδή το πεπρωμένο των δύο ζώων ήταν αυτό που ήταν, έμοιαζε η καταδίωξη να μην είχε τέλος. Και τότε ο Δίας μεταμόρφωσε και τους δυο σε πέτρινα αγάλματα, για να μπει τέλος σε αυτό το ατελείωτο κυνηγητό. Ύστερα ο Κέφαλος πήρε μέρος στην εκστρατεία του Αμφιτρύωνα εναντίον των Τηλεβόων, μαζί με τον Πανοπέα από τη Φωκίδα, τον γιο του Περσέα Έλειο από το Έλος του Άργους και τον Κρέοντα από τη Θήβα. Κι όταν νίκησαν, ο Κέφαλος πήρε για αντάλλαγμα ένα νησί που το ονόμασε Κεφαλληνία από το όνομά του. Στην αρχή ο Κέφαλος δεν είχε παιδιά. Ρώτησε λοιπόν το μαντείο πώς θα μπορούσε να αποκτήσει και το μαντείο απάντησε να γυρίσει στο νησί του και να ενωθεί με το πρώτο θηλυκό που θα συναντούσε μπροστά του. Αυτό ήταν μια αρκούδα με την οποία ενώθηκε και η οποία έμεινε έγκυος. Ύστερα μεταμορφώθηκε σε γυναίκα και γέννησε ένα αγόρι, τον Αρκείσιο, πατέρα του Λαέρτη και παππού του Οδυσσέα.
Ο θάνατος της Πρόκριδας. Ερυθρόμορφος αττικός κιονωτός κρατήρας. Αποδίδεται στον Ζωγράφο του Ήφαιστου, περίπου 460-430 π.Χ. Η Πρόκριδα προσπαθεί να αφαιρέσει το ακόντιο με το οποίο την πλήγωσε ο Κέφαλος, που στέκεται στα αριστερά κρατώντας το κεφάλι του από απόγνωση για το λάθος του. Ανάμεσά τους ο σκύλος Λαίλαπας. Από δεξιά έρχεται ο Ερεχθέας, ο πατέρας της Πρόκριδας. Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, British Museum
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου