Κωνσταντίνος Θεοχάρη Κούτσης

 Γραφει ο κος Γαλανός

Κωνσταντίνος Θεοχάρη Κούτσης

Έφυγε από τη ζωή, χθες 4 Σεπτεμβρίου, ο παλιός κτίστης και

παραδοσιακός πετροκόπος Κωνσταντίνος Θεοχάρη Κούτσης.

Γεννημένος στα Καμιναράτα της Παλικής το 1932. Ήταν το τελευταίο

παιδί του Θεοχάρη και της Ελένης Κούτση έπειτα από τέσσερα

κορίτσια.

Το 1954, μετά τους φοβερούς σεισμούς του ’53, η βασίλισσα Φρειδερίκη

σύστησε σχολές οικοδομικής και ξυλουργικής σε πολλά μέρη του

νησιού. Στην Παλική συστήθηκε σχολή στο χώρο του Δημοτικού

Σχολείου Μονοπολάτων και στο χωριό Χαυδάτα. Η σχολή αυτή είχε

περίπου ογδόντα μαθητές. Από τους πρώτους μαθητές ήταν και ο

Κωνσταντίνος Κούτσης που μαθήτευσε περίπου 4 μήνες με θεωρητική

και πρακτική κατάρτιση τόσο στην ξυλουργική όσο και στην τέχνη του

οικοδόμου –πετροκόπου-λιθοξόου.

Αμέσως μετά την αποφοίτησή του το 1955 ανέλαβε οικοδομική

δραστηριότητα σ’ όλο τον κεφαλληνιακό χώρο, μια και το νησί ήταν

πληγωμένο απ’ το μεγάλο σεισμό.

Ιδιαίτερα στα πρώτα επαγγελματικά του βήματα ασχολήθηκε με

την κατασκευή ξύλινων παραπηγμάτων και αργότερα που τα σχέδια για

οικοδομές άλλαξαν έφτιαχνε πέτρινα σπίτια και τοιχοποιίες. Οι πρώτοι

μηχανικοί που συνεργάστηκε μαζί τους για τις κατασκευές των σπιτιών

ήταν: Ντίνος Λαδάς και ο Γιάννης Κακλαμάνης από τη Λευκάδα. Αυτοί

οι δύο ήταν οι πρώτοι επιβλέποντες απ’ την υπηρεσία της τότε

πολεοδομίας Κεφαλληνίας.

Στη συνέχεια συνεργάστηκε και με άλλους μηχανικούς όπως : τον

Σωτήρη Διονυσάτο, τον Στέφανο Τζουγανάτο, τον Κώστα Μονοκρούσο,

τον Μιχάλη Βαγγελάτο, τον Αλέκο Παπαγιανόπουλο, τον Πέτρο

Ευαγγελάτο κ. ά.

‘Έργα του, πέρα από τις οικοδομικές εργασίες οικιών και άλλων

κτηρίων, είναι λιθοδομές, τοιχοποιίες και διάφορα κτίσματα που κοσμούν

πολλούς χώρους στο νησί μας. Τα έργα του ακολουθούν την

παραδοσιακή γραμμή και δείχνουν τη μελέτη, τον κόπο και το μόχθο του

γνήσιου παραδοσιακού τεχνίτη, επαγγελματία και εργάτη. Ο

Κωνσταντίνος Κούτσης μαθήτευσε συγχρόνως κοντά και σε παλιούς

πετροκόπους και λιθοξόους και διατήρησε την παραδοσιακή γραμμή

χωρίς να παρεκκλίνει από αυτή.

Κατά καιρούς φανέρωνε την πικρία του για τις λιθοδομές που τα

τελευταία είκοσι πέντε χρόνια έγιναν στο νησί μας από μετανάστες

Αλβανούς, και οι οποίοι κατασκεύασαν λιθοδομές που δεν έχουν τεχνικά

και αισθητικά στοιχεία με την παράδοση του νησιού μας (π.χ. λιθοδομές

που η πέτρα είναι κομμένη ορθογώνια και τοποθετείται καρέ –καρέ ή

πέτρες κομμένες στο σχήμα του ρόμβου και τοποθετούνται σαν γλυκό

μπακλαβάς στον τοίχο…). Αυτός ο τύπος της τοιχοποιίας είναι ξενικός

προς την Κεφαλονιά μας, που από παλιά είχε λιθοδομές ακανόνιστου

σχήματος, τύπου (μωσαϊκό), και η λιθοδομή άντεχε καλύτερα έτσι στο

σεισμό και στο χρόνο.

Βέβαια, την ευθύνη της αισθητικής μας αυτής αλλαγής, την

φέρουν οι αρμόδιες υπηρεσίες και εμείς που δεν καθοδηγήσαμε στο

πνεύμα της δικής μας παράδοσης τον κάθε εργάτη, αλλά σκεφτόμαστε τα

λίγα χρήματα που αυτός θέλει. Έτσι μηδενίσαμε ή ξεχάσαμε τη δική μας

αισθητική εικόνα και γραμμή.

Οι παραπάνω αλήθειες δεν κρύβουν στοιχείο ρατσισμού, αλλά

απεναντίας τονίζουν το ενδιαφέρον για πράγματα που χάνονται ή έχουν

χαθεί ανεπιστρεπτί. Το νησί μας δεν έχει μετά το σεισμό καμμιά

ιδιαίτερη παραδοσιακή αρχιτεκτονική γραμμή, έχασε και την αισθητική

των λιθοδομών και παρουσιάζει έτσι το πολύγλωσσο και αχαρακτήριστο

που δεν μένει στη ματιά και στη μνήμη του χρόνου.

Κορυφαίο έργο του Κωνσταντίνου Θεοχ. Κούτση απετέλεσε η

κατασκευή ολοκλήρου του ναού «Άγιος Ανδρέας» στο κοιμητήριο του

Ληξουρίου. Ο ναός είναι προσφορά του μακαριστού ζεύγους, Γερασίμου

και Πηνελόπης Φόρτου στη μνήμη του παιδιού τους, Ανδρέα. Στάθηκε

δύσκολο έργο στην κατασκευή του, λόγω που η εξωτερική επένδυση

κατά επιθυμία των κτητόρων, έπρεπε να είναι με σκληρή λευκή πέτρα

από τη Φάλαρη. Μετά από αποτυχημένες προσπάθειες κάποιων

πετροκόπων, ο ναός επενδύθηκε εξ’ ολοκλήρου από τον Κωνσταντίνο

Κούτση, δουλεύοντας πολλές ώρες την ημέρα, πάνω σε δικά του σχέδια,

πελεκώντας ασταμάτητα τη σκληρή λευκή πέτρα, με αποτέλεσμα να

δικαιώσει και τους μηχανικούς και τους εργοδότες του, που έμειναν

κατάπληκτοι από την ιδιαίτερη εργασία του.

Κλείνοντας το μικρό αφιέρωμα, μεταφέρω για τη μνήμη του, το

αφιερωματικό κείμενο γι’ αυτόν στην αρχή ενός λευκώματος με

φωτογραφίες που δείχνουν δικά του έργα διάσπαρτα σ’ όλο το νησί.

… Της πέτρας σμιλεύματα,

του μόχθου σου πονήματα,

των τιμίων χεριών σου κόποι

και της παλιάς παράδοσης

ο σεβασμός και η καλή σου συνέχεια…