Μέρα του θανάτου και της ζωής
Το Σάββατο του Λαζάρου θεωρείται μέρα του θανάτου και της ζωής. Σε κάποια χωριά μάλιστα οι αγρότες δεν μαζεύουν τη σοδιά τους γιατί φοβούνται ότι οι καρποί της γης φέρουν τον θάνατο μέσα τους.
O Λάζαρος είναι μια μορφή που εμπνέει σεβασμό στον ελληνικό λαό.
Παλιότερα οι εκδηλώσεις εορτασμού ήταν πολλές και ποικίλες, ωστόσο σήμερα έχουν λησμονηθεί ως επί το πλείστον.
Για παράδειγμα τα κάλαντα του Λαζάρου τραγουδιούνται σε ελάχιστες περιοχές, ενώ παλιότερα ήταν από τα πιο ζωντανά έθιμα και έδιναν ιδιαίτερο τόνο στις μικρές κοινωνίες.
Τα κάλαντα του Λαζάρου ήταν αποκλειστικά σχεδόν γυναικεία και τα τραγουδούσαν κοπέλες διαφόρων ηλικιών ακόμα και κορίτσια τις παντρειάς που ονομάζονταν "Λαζαρίνες".
Την παραμονή της γιορτής, οι Λαζαρίνες ξεχύνονταν στα χωράφια έξω από τα χωριά για να μαζέψουν λουλούδια που με αυτά θα στόλιζαν το καλαθάκι τους την άλλη μέρα ντυμένες με τοπικές ενδυμασίες φορώντας ειδική στολή.
Γύριζαν από σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας το Λάζαρο και εισέπρατταν μικρό φιλοδώρημα, χρήματα, αυγά, φρούτα ή άλλα φαγώσιμα.
Σε πολύ λίγες περιοχές της χώρας τραγουδιούνται σήμερα τα Λαζαριάτικα κάλαντα. Τα λόγια του τραγουδιού άλλοτε αναφέρονται στην ανάσταση του Λαζάρου και είναι συνήθως μέτρια στιχουργήματα και άλλοτε πάλι αποτελούν παινέματα προσώπων που αγγίζουν τα όρια υψηλής ποιητικής δημιουργίας.
Τα έθιμα του Λαζάρου στα χρόνια της σκλαβιάς είχαν κοινωνική σκοπιμότητα
Στις γυναίκες και ιδίως στα νέα κορίτσια που δεν έβγαιναν συχνά έξω από το σπίτι επειδή τα ήθη της εποχής και ο φόβος της αρπαγής τους από τους Τούρκους τις περιόριζαν, δίνονταν κάποιες ελευθερίες: γίνονταν αλληλογνωριμίες και νυφοδιαλέγματα και σε λίγο καιρό ακολουθούσαν τα προξενιά, τα αρραβωνιάσματα και οι γάμοι.
Έθιμα από διαφορετικά μέρη της Ελλάδας
0 λαός γιορτάζει την πρώτη Λαμπρή, την "Έγερση" του φίλου του Χριστού, του "αγέλαστου" Λάζαρου.
Ο φόβος και ο τρόμος για όσα γνώρισε στον άλλο κόσμο άφησαν τόσο βαθιά σημάδια στην ψυχή του Λάζαρου που, λέει η παράδοση, μετά την Ανάσταση του δε γέλασε παρά μόνο μια φορά.
Είδε κάποιον χωρικό στο παζάρι να κλέβει μια στάμνα και να φεύγει κρυφά.
"Βρε τον ταλαίπωρο, είπε. Για ιδές τον πώς φεύγει με το κλεμμένο σταμνί.
Ξεχνάει ότι κι αυτός είναι ένα κομμάτι χώμα, όπως και το σταμνί. Το 'να χώμα κλέβει τ' άλλο. Μα δεν είναι να γελούν οι πικραμένοι;" και χαμογέλασε.
Στα περισσότερα μέρη της Ελλάδας για να απεικονίσουν την Ανάσταση του Λάζαρου, να συμβολίσουν δηλαδή τη Νίκη του Χριστού απέναντι στο θάνατο, αλλά παράλληλα και για να υποδηλώσουν την ανάσταση της φύσης, έφτιαχναν ένα ομοίωμα του Λάζαρου. Την παραμονή της γιορτής ή, σε πολλά μέρη, ανήμερα την "πρώτη Λαμπρή", τα παιδιά, κρατώντας το "Λάζαρο", έκαναν τους αγερμούς τους. Γύριζαν στα σπίτια και τραγουδούσαν τα "λαζαρικά", για να διηγηθούν την ιστορία του αναστημένου φίλου του Χριστού και να πουν παινέματα στους νοικοκυραίους. Στην Ήπειρο μάλιστα, στις κτηνοτροφικές περιοχές, χτύπαγαν ταυτόχρονα και μεγαλοκούδουνα.
"Πες μας Λάζαρε τι είδες
εις τον Άδη που επήγες.
Είδα φόβους, είδα τρόμους,
είδα βάσανα και πόνους,
δώστε μου λίγο νεράκι
να ξεπλύνω το φαρμάκι,
της καρδούλας μου το λέω
και μοιρολογώ και κλαίω.
Του χρόνου πάλι να 'ρθουμε,
με υγεία να σας βρούμε,
και ο νοικοκύρης του σπιτιού
χρόνια πολλά να ζήσει,
να ζήσει χρόνια εκατό
και να τα ξεπεράσει."
ΑΝΤΙΓΡΑΦΗ ΑΠΟ http://www.madata.gr
ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΜΠΛΟΚ ΚΕΦΑΛΟΣ
Κάλαντα από το Ληξούρι
Αν είναι με το θέλημα και με τον ορισμό σας
Λαζάρου την Ανάσταση να πω στ' αρχοντικό σας.
Καλή μέρα σας, Κολόμπρινό σας. καλώς ηύραμε σας στ' αρχοντικό σας.
Αν ορίζεται να σας ειπούμε για το Λάζαρο, που προσκυνούμε.
Ήρθ' ο Λάζαρος και τα Βάια, ήρθε κι ο Χριστός στη Βηθανία.
Εβγάτε σας παρακαλούμε για να σας διηγηθούμε
και να μάθετε τι' γίνει σήμερα στην Παλαιστίνη.
Εις την πόλη Βηθανία Μάρθα κλαίει και Μαρία
Λάζαρο τον αδελφό τους τον γλυκόν και καρδιακό τους.
Τον μοιρολογούν και λέγουν τον μοιρολογούν και κλαίγουν.
Τρεις ημέρες τον θρηνούσαν και τον εμοιρολογούσαν.
Την ημέρα την Τετάρτη κίνησε ο Χριστός για να 'ρθει.
Και εβγήκε η Μαρία έξω από τη Βηθανία.
Και εμπρός γονυκλιτεί και τα πόδια του φιλεί.
Αν ήσουν εδώ Χριστέ μου Δε θ' απέθνησκ' αδελφός μου.
Πλην και τώρα 'γω πιστεύω και καλότατα ηξεύρω
ότι δύνασ' αν θελήσεις και νεκρούς να αναστήσεις.
Τον τάφο να μου δείξετε και 'γω τον ανασταίνω.
Τραπέζι να 'τοιμάσετε και 'γω θε να πηγαίνω.
Επήγαν και του έδειξαν τον τάφο του Λαζάρου
Τους είπε και εκύλησαν τον λίθο, που 'χε απάνου.
Τότε κι ο Χριστός δακρύζει και τον Άδη φοβερίζει
- Άδη Τάρταρε και χάρο το Λάζαρο θα τονε πάρω.
Δεύρο έξω Λάζαρέ μου φίλε και αγαπητέ μου.
Παρευθείς από τον Άδη τι εξαίσιο σημάδι!
Λάζαρος απελυτρώθει αναστήθει κι εσηκώθει.
Ζωντανός, σαβανωμένος και με το κερί ζωσμένος
Εκεί Μάρθα και Μαρία εκεί κι όλη Βηθανία
Μαθητές και Αποστόλοι τότε ευρεθήκαν όλοι
Δόξα το Θεώ φωνάζουν και το Λάζαρο ξετάζουν
-Πες μας, Λάζαρε τι είδες; Εις τον ?δη που επήγες
-Είδα φόβους, είδα τρόμους είδα βάσανα και πόνους
Δότε μου λίγο νεράκι να ξεπλύνω το φαρμάκι
Της καρδιάς μου των χειλέων και μη μ' ερωτάτε πλέον.
Το πρώτο θαύμα πώκαμε ήταν στη Γαλιλαία
Πώκαμε το νερό κρασί κι όλοι το θαύμα λέγαν.
Το δεύτερο που έκαμε ήταν της Βηθηνίας
Που ανάστησε το Λάζαρο τον αδελφό Μαρίας.
Εν' άλλο, όπου έκαμε ήταν στον Ιορδάνη
Που έλαβε το βάπτισμα από τον Ιωάννη
Σε τούτο τ' αρχοντόσπιτο πέτρα να μη ραΐσει
Κι ο νοικοκύρης του σπιτιού Χρόνια Πολλά να ζήσει
Να ζήσει χρόνους εκατό και να τους απεράσει
Χίλια βρακοπουκάμισα να ζήσει να χαλάσει
Ν' ασπρίσει σαν τη μπαμπακιά, σαν τ' ώργιο περιστέρι,
Να τον βλογάει ο Χριστός με το δεξί του χέρι.
Κι αν έχει γιο στα γράμματα κι Γιώργη στο κοντύλι
Να τον αξιώσει ο Θεός να βάλει πετραχήλι.
Κι αν έχει κόρη όμορφη, γραμματικός τη θέλει
μ' αν είναι και γραμματικός πολλά προικιά γυρεύει
γυρεύει κάμπους άθερους με όλα τους τα στάρια
γυρεύει και τη θάλασσα μ' όλα της τα καράβια
Σε τούτηνε την κάμαρα μ' υγεία να σας βρούμε
στον οίκο σας χαρούμενοι κι όλοι να τραγουδούμε
και του χρόνου και πολλούς και τ' αυγά της Νικολούς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου