Η ασπίδα του Πτερέλαου και ο Ηρακλής
Ο Θεόκριτος υπήρξε διάσημος ποιητής της αρχαιότητας. Έζησε την Ελληνιστική εποχή (3ο π.Χ. αιώνα) και υπήρξε πρωτοπόρος της βουκολικής ποίησης. Μια βιογραφία του μπορείτε να βρείτε εδώ.
Στο ποίημα του «Ηρακλίσκος» (Ειδύλλια XXIV) το οποίο είναι ένα ατελές ποίημα 186 στίχων, περιγράφεται μια σκηνή όπου η Αλκμήνη νανουρίζει τα βρέφη της Ηρακλή και Ιφικλή μέσα στην ασπίδα του Πτερέλαου:
Ἡρακλέα δεκάμηνον ἐόντα ποχ’ ἁ Μιδεᾶτις
Ἀλκμήνα καὶ νυκτὶ νεώτερον Ἰφικλῆα,
ἀμφοτέρους λούσασα καὶ ἐμπλήσασα γάλακτος,
χαλκείαν κατέθηκεν ἐς ἀσπίδα τὰν Πτερελάου
Ἀμφιτρύων καλὸν ὅπλον ἀπεσκύλευσε πεσόντος.
ἁπτομένα δὲ γυνὰ κεφαλᾶς μυθήσατο παίδων ·
“εὕδετ’, ἐμὰ βρέφεα, γλυκερὸν καὶ ἐγέρσιμον ὕπνον.”
[Μια νύχτα, όταν ο Ηρακλής ήταν δέκα μηνών, η Αλκμήνη, κυρά της Μιδέας
αφού έκανε μπάνιο αυτόν και τον νεώτερο αδερφό του Ιφικλή
τους τάισε με γάλα και τους ξάπλωσε να κοιμηθούν στην χάλκινη ασπίδα.
Εκείνη την ώρια αρματωσιά την οποία σκύλευσε ο Αμφιτρύωνας από τον πεσόντα Πτερέλαο.
Και χαϊδεύοντας τα κεφαλάκια τους έλεγε:
«Κοιμηθείτε, μωρά μου, ύπνο γλυκό, μέχρι να ξυπνήσετε ξανά»].
Θυμίζουμε ότι ο Πτερέλαος ήταν ο βασιλιάς των Ταφίων, που αντιστάθηκε στις σφοδρές επιθέσεις του Αμφιτρύωνα και των Αργείων, μέχρι που έχασε από το κεφάλι του την χρυσή τρίχα που τον έκανε ανίκητο. Η πελώρια ασπίδα του αρχαίου Μεγανησιώτη λοιπόν, αυτή που πήρε σαν λάφυρο ο Αμφιτρύων, (σύμφωνα με τον Θεόκριτο) έμελλε να γίνει το λίκνο του Ηρακλή!
Τάφιοι ή Τηλεβόες: μυθολογικές αναφορές
Οι Τηλεβόες απόγονοι του Περσέα
Έχουμε μιλήσει κι άλλες φορές για την μυθολογία γύρω από τον αρχαίο λαό των Ταφίων ή Τηλεβόων, όπως αυτή παραδίδεται από τον Όμηρο, τον Απολλόδωρο και άλλους αρχαίους συγγραφείς. Έχει όμως, νομίζουμε, πολύ ενδιαφέρον να εμβαθύνουμε περισσότερο στο γενεαλογικό δέντρο του Τάφιου, όπου παρουσιάζεται ως μυκηναϊκό βλαστάρι.
Περσέας και Ανδρομέδα
Όλα ξεκινούν από τον ήρωα Περσέα. Υπήρξε ένας από τους αρχαιότερους ήρωες των ελληνικών φύλων. Πριν αυτός πάρει τον θρόνο των Μυκηνών έκανε πολλά κατορθώματα με πιο σημαντικό το κόψιμο του κεφαλιού της Γοργόνας Μέδουσας (που, ως γνωστόν, είχε φίδια για μαλλιά και βλέμμα που σε πέτρωνε). Κατόπιν ο Περσέας ελευθέρωσε την Ανδρομέδα από τα δεσμά της σκοτώνοντας το θαλάσσιο τέρας που πήγε να την καταβροχθίσει. Φυσικά μετά από αυτό αυτοδίκαια την παντρεύτηκε και αυτή είναι η αρχή της γενεαλογίας μας. Ο Περσέας και η Ανδρομέδα έκαναν πολλά παιδιά. Τα πέντε πιο γνωστά ήταν ο Ηλεκτρύων (ο οποίος έγινε βασιλιάς των Μυκηνών μετά τον θάνατο του Περσέα και στον οποίο θα επιστρέψουμε), ο Σθένελος, ο Αλκαίος, ο Μήστωρ και η Γοργοφόνη(Απολλόδωρος Β’,4).
Μήστωρ
Ο Μήστωρ παντρεύτηκε την κόρη του Πέλοπα, Λυσιδίκη. Με αυτήν απέκτησε μια κόρη, την πανέμορφη Ιπποθόη. Η τελευταία ζευγάρωσε (στην πραγματικότητα την άρπαξε δια της βίας!) με τον Ποσειδώνα και γέννησε τον προπάτορά μας Τάφιο. Άρα ο Τάφιος ήταν γιος του Ποσειδώνα και δισέγγονο του Περσέα.
Τάφιος
Το σμίξιμο του Ποσειδώνα με την Ιπποθόη δεν έγινε μπροστά στα μάτια του κόσμου. Αντίθετα, ο Κοσμοσείστης την πήρε απόμερα, στις Εχινάδες νήσους. Ο Τάφιος τώρα, ίδρυσε το βασίλειο των Εχινάδων και υπήρξε ο γενάρχης του λαού που ονομάστηκαν Τάφιοι ή Τηλεβόες (και κατοίκησαν τα δικά μας νησιά και τις δυτικές ακτές της Στερεάς Ελλάδας). Γιος του Τάφιου ήταν ο Πτερέλαος, αυτός με την χρυσή τρίχα στα μαλλιά που τον έκανε ανίκητο, αφού ήταν δώρο του παππού του Ποσειδώνα (Απολλόδωρος Β’, 5).
Πτερέλαος
Επειδή εκείνη την εποχή η αντισύλληψη δεν ήταν και τόσο διαδεδομένη, ο Πτερέλαος έκανε και αυτός πολλά παιδιά. Παραδίδονται οι εξής: Χρομίος, Τύραννος, Αντίοχος, Χερσιδάμας, Μήστωρ, Ευήρης και Κομαιθώ. Τα παιδιά αυτά ήταν που πήγαν κι έκλεψαν τα βόδια του Ηλεκτρύωνα (δηλαδή του αδελφού του προπάππου τους Μήστορα). Τώρα, πώς ζούσε ακόμα ο Ηλεκτρύωνας, Δίας οίδε. Σημειολογικά αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι η προφανής αξίωση του κλάδου του Μήστορα στον θρόνο των Μυκηνών. Οι γιοί του Πτερέλαου δεν έκλεψαν απλά τα βόδια, αλλά σκότωσαν και κάποιους από τους γιούς του Ηλεκτρύωνα, δημιουργώντας βεντέτα.
Ηλεκτρύωνας
Ο γέρο- βασιλιάς εξοργίστηκε τόσο πολύ από την επίθεση των Τηλεβόων που άρχισε πολεμικές ετοιμασίες. Πάντρεψε την κόρη του Αλκμήνη με τον γιο του αδερφού του Αλκαίου,τον Αμφιτρύωνα, ώστε αυτός να του κρατήσει τον θρόνο όσο θα λείπει στην εκστρατεία. Δηλαδή, η Αλκμήνη και ο Αμφιτρύωνας ήταν πρώτα ξαδέρφια. Δυστυχώς, ο Ηλεκτρύωνας πριν ολοκληρώσει τις προετοιμασίες, σκοτώθηκε κατά λάθος από τον ίδιο τον γαμπρό του, τον Αμφιτρύων. Ας πρόσεχε ποιον έβαζε στο σπίτι του…
Αμφιτρύωνας
Ο μιαρός πλέον πρίγκιπας πήρε την σύζυγό του και κατέφυγε στην Θήβα ζητώντας από τον βασιλιά της Κρέοντα να τον εξαγνίσει από το φονικό (Παυσανίας 9.11.1). Στις Μυκήνες έμεινε βασιλιάς ο γιος του Ηλεκτρύωνα, Σθένελος. Εντωμεταξύ, η Αλκμήνη δεν άφηνε τον Αμφιτρύωνα να την ακουμπήσει αν πρώτα δεν έπαιρνε εκδίκηση για τα αδέρφια της. Άλλη όρεξη που δεν είχε ο Αμφιτρύωνας αλλά τι να κάμει κι αυτός ο έρμος, δεν άντεχε τον λευκό γάμο κι άρχισε τις συμμαχίες για να εκστρατεύσει εναντίον των Ταφίων. Πρώτος και καλύτερος σύμμαχος ήταν ο Κρέοντας. Με όρους όμως. Του υποσχέθηκε να τον βοηθήσει μόνο αν σκότωνε μια αλεπού που είχε στείλει ο θεός Διόνυσος στη Θήβα και ρήμαζε τα χωράφια και τα ζωντανά. Ο Αμφιτρύωνας όμως δεν κατάφερνε να τσακώσει την αλεπού και προσέτρεξε στην βοήθεια του βασιλιά της Αθήνας Κέφαλου (που ήταν και εγγονός τουΑίολου). Του υποσχέθηκε σαν αντάλλαγμα να του δώσει δική του τη νήσο Τάφο. Ο Κέφαλος ήταν παντρεμένος με την κόρη του Ερεχθέα, την Πρόκριδα. Αυτή είχε κάποτε πάρει δώρο από τον βασιλιά της Κρήτης Μίνωα μια φοβερή και τρομερή σκύλα που την έλεγανΛαίλαπα. Την δάνεισε στον Αμφιτρύωνα και μόνο έτσι κατόρθωσε αυτός να αντιμετωπίσει την αλεπού. Τα δύο ζώα τα έκανε τελικά ο Δίας βράχους, γιατί τα λυπήθηκε να τα αφήσει να αλληλοσπαραχτούν. Τελοσπάντων, μαζί με τον Κρέοντα, τον Κέφαλο και τον βασιλιά του Άργους Ηλέα, ο Αμφιτρύωνας έφτιαξε έναν φοβερό στρατό που επιτέθηκε στους Τάφιους. Την δυσάρεστη κατάληξη την ξέρουμε, αφού η ρουφιάνα η Κομαιθώ ξεμάλλιασε τον πατέρα της, ώστε να πάψει να είναι ανίκητος, αλλιώς δε χάναμε με τίποτα από τους καμπίσιους.
Κέφαλος
Στον Κέφαλο δεν έφτανε κοτζάμ Αθήνα, ήθελε και τα νησιά μας ο πλεονέκτης. Έτσι, μετά την νίκη τους, έγινε βασιλιάς σε όλα τα γύρω Ιόνια και κατοίκησε στο μεγαλύτερο που πήρε και το όνομά του: Κεφαλληνία. Μιας και η Πρόκρις είχε πεθάνει παντρεύτηκε εκ νέου την Κλυμένη ( κατά μια άλλη εκδοχή έσμιξε με μια αρκούδα (!) που μετά μεταμορφώθηκε στην όμορφη Λυσίππη). Σημασία έχει ότι απέκτησε σπουδαία γενιά, αφού εγγονός του ήταν ο Λαέρτης και δισέγγονός του ο Οδυσσέας.
Αλκμήνη
Μετά το πέρας του πολέμου ο Αμφιτρύωνας έσπευσε να επιστρέψει στην συζυγική κλίνη, όμως τον πρόλαβε ο Δίας. Ο Ολύμπιος πήρε τη μορφή του και κοιμήθηκε με την Αλκμήνη πριν από τον νόμιμο σύζυγο. Το αποτέλεσμα ήταν η Αλκμήνη να αποκτήσει δίδυμα, τον Ιφικλή από τον άντρα της και τον Ηρακλή από τον Δία. Τεστ DNA δεν υπήρχε τότε, υπήρχε όμως ο Τειρεσίας και έτσι έμαθε τα καθέκαστα ο Αμφιτρύωνας. Με τον Δία όμως τα έβαζες; Δεν τα έβαζες, οπότε το θέμα πέρασε στο ντούκου. Τη χρυσή ασπίδα του Πτερέλαου, λάφυρο από την Τάφο, η Αλκμήνη την έκανε λίκνο για τον Ηρακλή. Κούνια που τον κούναγε κι αυτόν…
Τηλεβόες
Ο λαός μας παρέμεινε κάτω από την αιγίδα του Κέφαλου, αλλά μετά φαίνεται να ανεξαρτητοποιήθηκε και να απέκτησε δικό του βασιλιά (Μέντη). Σε κάθε περίπτωση συνέχισαν το θεάρεστο έργο της πειρατείας. Δεν είναι σαφές αν το όνομα προέρχεται από το «τηλέ» (μακριά) και το «έβη» (πήγε, μετακινήθηκε) ή αν ισχύει η άλλη εκδοχή που λέει ότι μπορούσαν με στεντόρειες φωνές να επικοινωνούν μεταξύ τους από την Στερεά Ελλάδα στα νησιά. Δεδομένης της σχετικά μικρής απόστασης δεν αποκλείεται να είχαν στην διάθεσή τους μεγάλα ηχητικά όργανα (όπως στην αρχική φωτογραφία), κάτι σαν αρχαίους τηλεβόες που με ευνοϊκό άνεμο θα μετέδιδαν σήματα.
Αυτός λοιπόν είναι συνοπτικά ο μυθολογικός ιστός που καλύπτει τους προγόνους μαςΤάφιους ή Τηλεβόες. Μύθος μεν, όμορφος και γοητευτικός δε. Οι τελευταίες αρχαιολογικές ανακαλύψεις στο Μεγανήσι, ίσως φωτίσουν περισσότερο κάποιες πτυχές του. Το ευχόμαστε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου