Συγκλονιστικές πληροφορίες για ένα μοναδικό γεγονός , στα νερά της Κεφαλονιάς.

Orestis Kappatos

Το Bρετανικό υποβρύχιο «HMS Perseus» απέπλευσε στις 24 Νοεμβρίου του 1941, από τη Μάλτα, προς τον κόλπο του Τάραντα στην Αδριατική και το Ιόνιο Πέλαγος στα πλαίσια επιθετικής περιπολίας, με προορισμό επιστροφής την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Εκτός από τα 59 μέλη πληρώματος , επέβαιναν και δυο επιπλέον άτομα, ο θερμαστής John Capes και ο Έλληνας Υποπλοίαρχος Μέρλιν. Τις βραδυνές ώρες τις 6 Δεκεμβρίου 1941, προσέκρουσε σε νάρκη στα ανοικτά των ακτών της Κεφαλονιάς και βυθίστηκε, παρασύροντας μαζί του 60 μέλη του πληρώματός του.

 Ο θερμαστής John Capes ήταν ο μόνος επιζών, καθώς κατάφερε κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή να αποδράσει από το βυθισμένο υποβρύχιο. Χρησιμοποιώντας μια ειδική συσκευή διαφυγής, η οποία ονομάζετο «Davis», εκτέλεσε μια ύστατη προσπάθεια για επιτυχή ανάβαση από το ναυάγιο του υποβρυχίου, στην επιφάνεια του ψυχρού Ιονίου. Ο ίδιος κολύμπησε στην πλησιέστερη ακτή της Κεφαλονιάς, η οποία τότε, ήταν υπό ιταλική κατοχή. Εκεί, οι χωρικοί τον βρήκαν σε μια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση, τον φρόντισαν ιατρικά και του πρόσφεραν καταφύγιο. 

Όντας σε καλά χέρια για περισσότερο από 18 μήνες, τον βοήθησαν να δραπετεύσει με ασφάλεια στη Σμύρνη. Η περιπέτεια του John Capes ήταν δύσκολο να ληφθεί σοβαρά υπόψη. Κανείς δεν πίστευε την ιστορία του. Κανείς δεν κατάλαβε ποτέ, ότι αυτός ο άνθρωπος είχε πάει πραγματικά από την κόλαση στον παράδεισο. Για να ξεφύγει από ένα τέτοιο βάθος, στην πραγματικότητα κατάφερε το ακατόρθωτο. Από τα εξήντα άτομα, που παρασύρθηκαν μαζί με το υποβρύχιο στο βυθό της θάλασσας του Ιονίου, μόνο ένας είχε καταφέρει να επιτύχει κάτι, μοναδικό στην Ναυτική Ιστορία. Ο θερμαστής John Capes ήταν ακουμπισμένος στο πρυμναίο διαμέρισμα λίγο πριν συμβεί η έκρηξη. Όταν το « HMS Perseus» άρχισε να πηγαίνει προς τα κάτω, το πρυμναίο διαμέρισμα, δεν είχε ακόμα κατακλυσθεί από νερά, μέχρι το υποβρύχιο να αγγίξει τον βυθό του Ιονίου πελάγους. Αν και τραυματισμένος, άρχισε να ψάχνει για άλλους επιζώντες και βρήκε τρεις άλλες θερμαστές ζωντανούς στα συντρίμμια, που είχαν τραυματιστεί πολύ σοβαρά. Χωρίς να χάσει χρόνο, τους πρόσφερε την συσκευή διαφυγής «Davis» και τους βοήθησε στην οδό διαφυγής. Στη συνέχεια, έπρεπε να βρει έναν τρόπο για να ανοίξει την πόρτα του πρυμναίου διαμερίσματος. Αυτό θα μπορούσε να γίνει μόνο με την εξισορρόπηση της πίεσης στο διαμέρισμα, με αυτήν στην θάλασσα. O Capes μετέφερε τους τραυματίες στο πρυμναίο διαμέρισμα. Εκεί υπήρχε μία έξοδος διαφυγής η οποία ήταν η μόνη ελπίδα σωτηρίας, αν δεν είχε μπλοκάρει από την πρόσκρουση. Για να καταφέρει όμως ο Capes να ανοίξει την μπουκαπόρτα διαφυγής, έπρεπε να εξισορροπήσει την πίεση μέσα στο διαμέρισμα.. Οι αντιδράσεις του ήταν άμεσες. «Έκλεισα την πίσω στεγανή πόρτα απομονώνοντάς μας στο πρυμναίο διαμέρισμα. Έσπασα τα λουκέτα των τεσσάρων ερμαρίων και έδεσα με ιμάντες τις συσκευές Davis στους συντρόφους μου». Στη συνέχεια ο Capes κατάφερε να λασκάρει τους σφιγκτήρες της καθόδου, να τραβήξει προς τα κάτω τον καννάβιο αγωγό διαφυγής και να τον στερεώσει στο δάπεδο. Ψάχνοντας όμως στη συνέχεια για τη βαλβίδα κατακλίσεως του διαμερίσματος, τον περίμενε μία δυσάρεστη έκπληξη. Ήταν παραμορφωμένη και ήταν αδύνατο να μετακινηθεί. Απελπισμένος αναζήτησε άλλο τρόπο, για να πλημμυρίσει σταδιακά το διαμέρισμα. Τότε, σκέφτηκε να καταφύγει στον υποβρύχιο εκσφενδονιστήρα φωτοβολίδων αναγνωρίσεως, που χρησίμευε για την σήμανση της θέσεως του υποβρυχίου εν καταδύσει. Τελικά, κατόρθωσε με αυτό τον τρόπο να προκαλέσει την μερική κατάκλιση του διαμερίσματος. Αμέσως βοήθησε τους συναδέλφους του κάτω από το νερό, έφθασε στο πίσω μέρος του υποβρυχίου και βγήκε στη θάλασσα μέσα από την καταπακτή διαφυγής. Στη συνέχεια και από βάθος 52 μέτρων, άρχισε τη δική του ανάβαση. Όταν έφθασε στην επιφάνεια, άρχισε να ψάχνει γύρω για τους συντρόφους του, αλλά δεν είδε κανέναν. Κανείς άλλος δεν είχε επέζησε από την βύθιση του «HMS PERSEUS», που έγινε υποβρύχιος τάφος για εξήντα άνδρες. Παρά το γεγονός ότι είχε χτυπήσει άσχημα στα άκρα και στο σώμα, με όση δύναμη του είχε απομείνει άρχισε να κολυμπά προς την σκοτεινή μάζα που διέκρινε στον ορίζοντα. Ιδιαίτερα ευρηματικός ο John, μετέτρεψε το σάκο οξυγόνου της συσκευής Davis σε σωσίβιο, για να μπορέσει ν’ αντέξει και αυτή τη δοκιμασία της πολύωρης κολύμβησης στην παγωμένη θάλασσα. Μετά από πολλές ώρες αγώνα με το κρύο στη θάλασσα, έφτασε σε μια βραχώδη παραλία. Με μεγάλη προσπάθεια σύρθηκε πάνω στα βράχια και τελικά ήρθε στην ξηρά σε μια από τις παραλίες της Κεφαλονιάς. Εξαντλημένος όπως ήταν, έχασε τις αισθήσεις του. Την επόμενη μέρα, ήταν ακόμα ξαπλωμένος εκεί, όταν δύο ψαράδες από την πλησιέστερη περιοχή, το χωριό Μαυράτα, ο Μιλτιάδης Χαρέρας και Xαράλαμπος Βαλλιάνος, τον βρήκαν.

Το κείμενο , μας το έστειλε ο κ. Κώστας Θωκταρίδης, ο γνωστός δύτης που βρήκε το υποβρύχιο 3 περίπου μίλια ανοικτά της Κεφαλονιάς και φώτισε μια άγνωστη πτυχή της ιστορίας του νησιού μας. Τον ευχαριστούμε θερμά και είναι ιδιαίτερη τιμή, να τον έχουμε μαζί, στην ομάδα μας.

Και η Κεφαλονίτικη διάσταση στην ιστορία . Υποπλοίαρχος Νικόλαος (Νίκης) Μέρλιν (1912 - 1941). Ο μοναδικός Έλληνας που επέβαινε στο υποβρύχιο ήταν ο υποπλοίαρχος Νικόλαος Μέρλιν. Γεννημένος στο Παρίσι, πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην Αθήνα, σπούδασε αρχικά στην Γερμανία και επιστρέφοντας στην Ελλάδα, φοίτησε στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων. Ο πατέρας του, ήταν γαλλικής καταγωγής. Η οικογένειά του όμως, είχε εγκατασταθεί στην Ελλάδα από τα τέλη του 19ου αιώνα. Η μητέρα του, Αλεξάνδρα Μεταξά ,ήταν Ελληνίδα και καταγόταν από την Κεφαλονιά. Υπηρέτησε στα υποβρύχια «Πρωτεύς», «Τρίτων» και «Γλαύκος». Είχε ζητήσει ο ίδιος να μπει στο «ΗMS Perseus». Η μεγάλη του αγάπη για τα υποβρύχια τον “έσπρωχνε” προς το μεγάλο και σύγχρονο – για την εποχή του – βρετανικό σκάφος. Ήθελε να γνωρίσει από κοντά την τεχνολογία του, για να τοποθετηθεί κυβερνήτης σε κάποιο από τα νέα ελληνικά υποβρύχια. Ο Μέρλιν είχε ζητήσει από τον τότε Αρχηγό Στόλου Ε. Καββαδία (και αυτός με Κεφαλονίτικη καταγωγή) να επιβιβαστεί στο υποβρύχιο και να μεταφερθεί με αυτό, στην Αλεξάνδρεια. Έτσι κι έγινε. Με αυτό το υποβρύχιο όμως, που τόσο πολύ λαχταρούσε να δει από κοντά, ο Νίκης Μέρλιν έμελλε να κάνει το τελευταίο ταξίδι της ζωής του, ανήμερα της ονομαστικής του γιορτής και έξω από την ιδιαίτερή του πατρίδα, την Κεφαλονιά.

Και το κείμενο στα αγγλικά

Τhe British Submarine “PERSEUS” set-off on November 24, 1941, from Malta towards the gulf of Taranta in the Adriatic Sea and the Ionian Sea for for an offensive patrol mission.
On December 6, 1941 she struck a mine off the coast of Kefalonia and went down taking with her 60 officers and lower rank men.
The British crew member (stoker) John Capes was the sole survivor, as he managed a daring last minute escape from the sunken submarine. Using a special escape apparatus named DAVIS, he performed a "second to none" effort to succesfully ascent from the Perseus shipwreck, to the surface of the cold Ionian sea water and also to his saviour...

He swam to the nearest shore of Kefalonia, a beautiful island which was then under the Italian occupation. There, the villagers found him in an extremely distressed condition, treated him medically and took him into shelter. Having been in good hands for more than 18 months, he was helped to escape to safety in Smyrna.
John Capes extraordinary survival adventure was difficult to be taken seriously. No one believed his story, as it seemed too far fetched. No one ever understood what this man had really gone through, as this seemed to be a journey from hell to paradise. To escape from such a depth, it was actually a first.
Unfortunately John Capes is no longer with us and back then, his superhuman escape story could not be verified ...
From the sixty men that were drifted along with the submarine on the seabed of the Ionian Sea, an English rating managed to accomplish something unique in the Naval History. The stoker John Capes was resting at the aft compartment just before the explosion occurred. He was going through some letters, drinking rum. When H.M.S PERSEUS began going down, the aft compartment did not flood until the submarine touched the bottom of the Ionian Sea.
Although injured, Capes started to search for other survivors and found three other stokers alive in the debris who were very seriously injured. Without wasting any time, Capes found the Davis Submerged Escape Apparatus and helped his wounded companions to put them on. Then, he had to find a way to open the hatch of the aft compartment. That could be only done by balancing the pressure in the compartment with that in the sea. First, he lowered the collapsible canvas escape trunk and secured it by lashings to the deck. Unfortunately, when he found the valve which he had to use in order to flood the compartment, he saw that its spindle was bent and immovable. So he had to find another way to do it, otherwise they would be trapped. And he did. He flooded the compartment using the underwater gun, which, under normal circumstances, is used for sending smoke signals to the surface. Immediately he helped his shipmates duck down under the water, came up inside the trunk and got out to the sea through the escape hatch. Then he followed the same procedure and from 52 meters depth, he began his own ascent. Straining through his painful ascent, he managed to surface and started looking around for his companions, but alas, in vain. No one else had survived the sinking of H.M.S. PERSEUS that became an underwater grave for fifty-nine men.
Despite being badly worn out, Capes summoned up all the energy he had and started swimming towards the dark mass he could discern in the horizon. After many hours struggle with the cold sea, he reached a rocky beach. With great effort he crawled over the rocks and finally came ashore onto one of the most impressive beaches of Kefalonia Island. Exhausted as he was, he lapsed into unconsciousness.
The next day, he was still lying there when Miltiades Xareras and Xaralabos Valianos, two fishermen from the nearest area, Mavrata village, found him...