Το Έκθεμα του Απριλίου 2025 παρουσιάζεται από τον Πρόεδρο του Εφορευτικού
Συμβουλίου της Ιακωβατείου Βιβλιοθήκης Πέτρο Πετράτο και αναφέρεται στο Εγκόλπιον παντός
Κεφαλλήνος, ένα φυλλάδιο 80 περίπου σελίδων του Σπύρου Γ. Φραγκόπουλου (1880-1955) για τον
μητροπολίτη Κεφαλονιάς Γεράσιμο Δόριζα (1851-1901), το οποίο απόκειται στο Αρχείο Παναγή
Στ. Πατρίκιου στην Ιακωβάτειο Βιβλιοθήκη. Το σύντομο κείμενο του Π. Πετράτου είναι
αφιερωμένο στη μνήμη του Γεράσιμου Σταματάτου. Οι σχετικές πληροφορίες για το Έκθεμα είναι
ήδη αναρτημένες στην ιστοσελίδα της Βιβλιοθήκης μας: http://vivl-lixour.kef.sch.gr
ΕΠΙΤΥΧΗΜΕΝΗ Η ΕΚΘΕΣΗ «ΟΙ ΚΕΦΑΛΟΝΙΤΕΣ ΤΟ 1821»
Ολοκληρώθηκε με επιτυχία η Έκθεση Τεκμηρίων, που παρουσίασε η Ιακωβάτειος
Βιβλιοθήκη με τίτλο «Οι Κεφαλονίτες το 1821» στην κεντρική αίθουσα του Μουσείου Ληξουρίου
από τις 19 έως τις 29 Μαρτίου 2025. η οποία είχε στόχο την ανάδειξη της τοπικής μας ιστορίας
μέσα από μοναδικά τεκμήρια γνώσης και πολιτισμού. Εκτός από το πλούσιο πληροφοριακό υλικό
και τα ποικίλα βιβλία, παλαιότερα και νεότερα, για το 1821 αλλά και για τη συμμετοχή των
Επτανησίων στον Αγώνα, εκτέθηκαν ενδιαφέροντα τεκμήρια, που μας παραχώρησαν το
Κοργιαλένειο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο και το Τμήμα Κεφαλονιάς των ΓΑΚ, τα οποία και
ευχαριστούμε.
Την Έκθεση επισκέφτηκαν πολλοί συμπολίτες μας αλλά και μαθητές των Σχολείων της
περιοχής με τους εκπαιδευτικούς τους. [Επισυνάπτεται σχετική φωτογραφία].Η συζήτηση που
συνόδευε την κάθε επίσκεψη λειτούργησε ευεργετικά για τους επισκέπτες, μικρούς και μεγάλους.
ΜΕ ΚΕΦΙ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ
ΟΛΟΚΛΗΡΩΘΗΚΕ ΤΟ ΔΙΗΜΕΡΟ ΓΙΑ ΤΑ GRAPHIC NOVEL
Με ομιλίες, έκθεση βιβλίων και εργαστήρια ολοκληρώθηκε το διήμερο εκδηλώσεων, που
πραγματοποιήθηκε από τη Βιβλιοθήκη μας στις 2 και 3 Απριλίου 2025 με αφορμή την Παγκόσμια
Ημέρα Παιδικού Βιβλίου.
Την Τετάρτη, 2 Απριλίου, 7 μ.μ., στην κεντρική αίθουσα του Μουσείου Ληξουρίου η
μουσειοπαιδαγωγός και δημιουργός κόμικς Όλια Ντακογιάννη και ο βιβλιοθηκονόμος Γεώργιος
Ρουκάς με τις κατατοπιστικές ομιλίες τους εξήγησαν και ανέλυσαν τι είναι τα Graphic Novels και
με τη συζήτηση που ακολούθησε διευκρινίστηκαν κάποια ζητήματα και κατατέθηκαν επιπλέον
προβληματισμοί, ενώ στην αίθουσα λειτούργησε Έκθεση βιβλίων Graphic Novels για μικρούς και
μεγάλους. Αν και δεν ήταν προγραμματισμένο, επειδή όμως ζητήθηκε από φίλους/ες, «στήθηκε»
Εργαστήριο δημιουργίας κόμικς για τους παρευρισκόμενους. [Επισυνάπτεται σχετική φωτογραφία].
Την Πέμπτη, 3 Απριλίου, το πρωί, στον ίδιο χώρο ετοιμάστηκε και λειτούργησε Εργαστήριο
δημιουργίας κόμικς με μαθητές από τα δύο Δημοτικά Σχολεία Ληξουρίου και το Δημοτικό Σχολείο
Αγίας Θέκλης αλλά και με ομάδα ωφελούμενων του «Υπερίωνα». Υπεύθυνοι του Εργαστηρίου η
Όλια Ντακογιάννη και ο Γεώργιος Ρουκάς. Οι μαθητές ενθουσιάστηκαν και με κέφι δημιούργησαν
τα δικά τους κόμικς. [Επισυνάπτεται σχετική φωτογραφία]. Όλοι μίλησαν για ενδιαφέρουσα
εμπειρία.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ
Εκφράζουμε τις θερμές ευχαριστίες μας
--στον κ. Γεώργιο Διον. Κονταρίνη (Μεταφορική «Αίνος») για την προσφορά σημαντικής
ποσότητας κρασιού στη Βιβλιοθήκη μας, προκειμένου να το χρησιμοποιήσουμε στα διάφορα
μπουφέ των εκδηλώσεών μας‧
--στo Aura Boutique Hotel (Δημήτρης και Αναστασία Μεσσάρη) για τη φιλοξενία ομιλήτριας από
την Αθήνα, που συμμετείχε στην εκδήλωση της Βιβλιοθήκης μας στις 2 και 3 Απριλίου 2025.
ΤΟ ΕΦΟΡΕΥΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
ΤΗΣ ΙΑΚΩΒΑΤΕΙΟΥ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ
και
ΤΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΕΓΚΟΛΠΙΟΝ ΠΑΝΤΟΣ ΚΕΦΑΛΛΗΝΟΣ
ΚΑΙ Ο ΚΕΦΑΛΟΝΙΤΗΣ ΙΕΡΑΡΧΗΣ ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΔΟΡΙΖΑΣ
Στη μνήμη του Γεράσιμου Σταματάτου
Το 1902 ένας 22χρονος φιλοπρόοδος νέος, ο Σπύρος Φραγκόπουλος, εκδίδει στο
Αργοστόλι ένα φυλλάδιο 80 περίπου σελίδων με τον εντυπωσιακό τίτλο Εγκόλπιον παντός
Κεφαλλήνος.
Ο Σπ. Γ. Φραγκόπουλος (1880-1955) είχε γεννηθεί στο Αργοστόλι το 1880 και από τα
νιάτα του είχε ασπαστεί τις προοδευτικές ιδέες, μαθητής όντας του αγωνιστή Μαρίνου Αντύπα,
ενώ από νωρίς έδειξε το λογοτεχνικό του ταλέντο. Ώριμος πια, θα αναλάβει τις μεταφράσεις
έργων ρωσικής λογοτεχνίας στη γνωστή σειρά της Φιλοσοφικής και Κοινωνικής Βιβλιοθήκης
του εκδοτικού οίκου Φέξη.
Το Εγκόλπιον παντός Κεφαλλήνος (σελίδες α΄-η΄ και 1-73) το εξέδωσε ο Φραγκόπουλος
για να τιμήσει τη μνήμη ενός εξαίρετου ποιμενάρχη της Κεφαλονιάς, που μόλις τον
προηγούμενο χρόνο είχε φύγει από τη ζωή, του Γεράσιμου Δόριζα, αλλά και για να δημοσιεύσει
κάποιους λόγους του ιεράρχη, προκειμένου να γίνουν κοινό κτήμα.
Ο Γεράσιμος Δόριζας (1851-1901) γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, όπου διέμενε η
οικογένειά του λόγω των ασχολιών του πλοίαρχου πατέρα του. Εκεί είχε την τύχη να φοιτήσει
στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, έχοντας στο μεταξύ χειροτονηθεί διάκονος, ενώ αργότερα,
μετά τις φιλολογικές και νομικές σπουδές του (Κανονικό Δίκαιο) στο Παρίσι, επιστρέφοντας
στην Κωνσταντινούπολη ανέλαβε υπεύθυνες θέσεις στη νομική και διπλωματική υπηρεσία του
Πατριαρχείου και διδακτικό έργο στο Νομικό Τμήμα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Τον
Ιανουάριο του 1893 χειροτονήθηκε από τον μητροπολίτη Αθηνών Γερμανό Καλλιγά
αρχιεπίσκοπος Κεφαλονιάς, και τον επόμενο μήνα ήρθε στο νησί και ανέλαβε τα καθήκοντά
του. Περισπούδαστοι έχουν θεωρηθεί οι λόγοι του, ενώ πολυσήμαντο έχει κριθεί το
εκκλησιαστικό έργο του και ευεργετικό το κοινωνικό του έργο.
Αναφέρουμε κάποιες πτυχές της κοινωνικής του συμπεριφοράς και δράσης.
Παρευρισκόταν και μιλούσε σε λαϊκές συγκεντρώσεις, όπως στο Ληξούρι στα εγκαίνια του
Εργατικού Συνδέσμου Ληξουρίου «Η Αδελφοποίησις», τον Οκτώβριο του 1894, όπου, σύμφωνα
με μαρτυρία της εποχής, «πρώτην φοράν ηκούσαμεν ομιλούντα κληρικόν της ορθοδόξου
εκκλησίας συμφώνως προς το κατέχον σήμερον τας κοινωνίας νεοτεριστικόν της ισότητος
πνεύμα», διατυπώνοντας «τόσον ευμενείς προς τους εργάτας εκφράσεις, τόσον παραμυθητικούς
προς τους πάσχοντας λόγους, τόσα προς τον εργατικόν λαόν δείγματα συμπαθείας».
Προστάτευσε τον Μαρίνο Αντύπα, όταν ο τελευταίος, καταδιωκόμενος από την τοπική
αστυνομία λόγω της εφημερίδας του «Ανάστασις», κατέφυγε το καλοκαίρι του 1900 στο
μοναστήρι των Θεμάτων, όπου εκείνο τον καιρό διέμενε εκεί για λόγους υγείας ο μητροπολίτης
Κεφαλονιάς – για τη στάση του μάλιστα αυτή αμέσως μετά ο μητροπολίτης ελέγχθηκε «επί
υποθάλψει φυγοδίκου», κλήθηκε στην Αθήνα για απολογία, αλλά τελικά αναγνωρίστηκε η
αθωότητά του. Διακινδυνεύοντας, επίσης, το κύρος του, κινήθηκε με τόλμη και επιμονή και
πέτυχε το 1900 την άρση του αφορισμού του Ανδρέα Λασκαράτου από την Ιερά Σύνοδο.
Αμείωτο ήταν το ενδιαφέρον του για το πλήρωμα της κεφαλονίτικης Εκκλησίας. Ιδιαίτερη
επιρροή ασκούσε στους νέους της εποχής του. Ένας από αυτούς είναι και ο συγγραφέας του
φυλλαδίου Σπ Φραγκόπουλος, ο οποίος θαύμαζε τον Κεφαλονίτη ιεράρχη και εκτιμούσε βαθιά
τη σκέψη του και το έργο του.
Αλλά ο Δόριζας, πάσχοντας από χρόνιο καρδιακό νόσημα, έφυγε, δυστυχώς, νωρίς από τη
ζωή (23-1-1901), σκορπίζοντας βαθιά θλίψη στο νησί. Προαισθανόμενος το τέλος του, ζήτησε
να ταφεί στο νεκροταφείο του Δραπάνου και όχι στα Μεταξάτα, όπου ήταν η έδρα της
Επισκοπής και όπου μέχρι τότε θάπτονταν οι αρχιερείς του νησιού. Σύμφωνα με τον Γεώργιο
Μολφέτα (εφημερίδα «Ζιζάνιον», 27-1-1901) ο Δόριζας παράγγειλε: «Δεν θέλω να με θάψετε
στα Μεταξάτα, να με βάλετε στο Δράπανον με τον αγαπημένο μου λαό».
Αυτήν την προσωπικότητα ήθελε να τιμήσει ο Σπ. Φραγκόπουλος με το φυλλάδιό του. Σε
αυτό συμπεριέλαβε σύντομα βιογραφικά στοιχεία για τον εξαίρετο ιεράρχη του νησιού, τα
κείμενα δύο λόγων του – τα μόνα που είχαν διασωθεί – αλλά και περιλήψεις ή σύντομες
περικοπές διαφόρων άλλων λόγων του. Εξηγεί, μάλιστα, ο συγγραφέας πού οφείλεται η απώλεια
των τόσων λόγων του Δόριζα: «ο φύσει μετριόφρων και απλούς ποιμενάρχης ουδέποτε ηθέλησε
να γράψη ή τυπώση λόγον αυτού. Το οξύ άλλως τε και παραγωγόν πνεύμα του ίσχυεν εκ του
προχείρου ολοκλήρους λόγους να δημιουργή» (σελ. 21). Μας πληροφορεί, πάντως, ότι «οι λόγοι
[του Δόριζα] απέπνεον ένθεον άρωμα, είχον τι το επιβλητικόν, το μεγαλοπρεπές, το πειστικόν.
Κακή τύχη, των απειραρίθμων αυτού λόγων, δύο μόνον πλήρεις διεσώθησαν,
στενογραφηθέντες».
Οι δύο πλήρεις λόγοι, που περιλαμβάνονται στο φυλλάδιο, είναι: Ο ένας, «Χάρις είη υμίν
και ειρήνη από Θεού Πατρός Κυρίου Ιησού Χριστού», είναι ο πρώτος χρονολογικά λόγος,
τον οποίο εκφώνησε ο ιεράρχης κατά την πρώτη του παρουσία στο μητροπολιτικό ναό του
Σωτήρα, στο Αργοστόλι, στις 19 Φεβρουαρίου 1893 (σελ. 5-18), λίγες ημέρες αφότου είχε έρθει
στο γενέθλιο νησί ως νέος μητροπολίτης. Ο δεύτερος δημοσιευόμενος λόγος είναι ο
«Τετέλεσται», τον οποίο εκφώνησε στο μητροπολιτικό, πάλι, ναό του Αργοστολίου στις 16
Απριλίου 1899, Μ. Παρασκευή, (σελ. 31-58).
Ο συγγραφέας δίνει περιληπτικά ή σύντομα αποσπάσματα από άλλους δέκα λόγους.
Σημειώνουμε τους τίτλους: ερμηνεία του Ευαγγελίου της Μεταμόρφωσης στο μητροπολιτικό
ναό Αργοστολίου στις 6-8-1894, «Ενός εστί χρεία» στο ναό του Δραπάνου στις 14-8-1894,
«Χαίρε σοφέ Σπυρίδων» στο ναό του Αγ. Σπυρίδωνα στις 12-12-1895, «Έρχου και ίδε» στο
μητροπολιτικό ναό την Κυριακή της Ορθοδοξίας του 1894, «Αγαπάτε αλλήλους» στην πλατεία
Δικαστηρίων με την ευκαιρία της σύστασης του Εργατικού Συνδέσμου Αργοστολίου «Η
Αλληλοβοήθεια» στις 14-9-1894, «Όπου δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το όνομά μου, εκεί και εγώ
έσομαι μέσω αυτών» στο ναό του Δραπάνου στις 14-9-1895, «Ελήλυθεν η ώρα, ίνα δοξασθή ο
Υιός του Ανθρώπου» στο ναό της Αγ. Τριάδας στις 28-3-1895, Μ. Τρίτη),
Επειδή, λοιπόν, ο συγγραφέας Σπ. Φραγκόπουλος θεωρούσε πολύ σημαντικό το
κηρυγματικό έργο του Δόριζα αλλά και γενικότερα την όλη προσφορά του Κεφαλονίτη ιεράρχη,
δίνει το χαρακτηρισμό του «εγκόλπιου» στο φυλλάδιό του, καθώς πρόκειται για ένα μικρό,
ολογοσέλιδο βιβλίο με καθοδηγητικό όμως και χρηστικό περιεχόμενο, πολύτιμο βοήθημα για
κάθε Κεφαλονίτη.
Το Εγκόλπιον παντός Κεφαλλήνος είναι ένα φυλλάδιο δυσεύρετο, το οποίο ωστόσο
απόκειται στο Αρχείο Παναγή Στ. Πατρίκιου, στην Ιακωβάτειο Βιβλιοθήκη, όπου μπορεί να
το διαβάσει και να το μελετήσει κάθε ενδιαφερόμενος.
Πέτρος Πετράτος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου