Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΛΟΝΙΤΙΚΩΝ ΕΠΩΝΥΜΩΝ ΣΕ -ΑΤΟΣ.

Και σπάνια  να βρεις  και παραθαλάσσιο χωριο με αυτην την κατάληξη!

ΚΕΦΑΛΟΝΙΤΙΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ

Πέρα από τα επώνυμα των αρχικών οικογενειών και εκείνων που εγκαταστάθηκαν στο νησί με τον ερχομό των Βενετών, η μεγάλη πλειοψηφία των επωνύμων που σώζονται σήμερα προέρχεται από κλάδους των οικογενειών αυτών που απέκτησαν νέα επώνυμα. Το πώς έγινε αυτό διαπραγματεύομαι στο συνημμένο άρθρο μου στην "Κεφαλονίτικη Πρόοοδο". Μια κατηγορία κεφαλονίτικων επωνύμων είναι και αυτά που σχηματίστηκαν από παρατσούκλια. Στα επόμενα δύο τεύχη του ίδιου περιοδικού θα έχω και συμπληρωματικά στοιχεία περί αυτών.

Panayotis D. Cangelaris - Cephalonian surnames - Evolution and introduction of nicknames

Η ΚΕΦΑΛΟΝΙΤΙΚΗ ΠΡΟΟΔΟΣΠερίοδος Β', Τεύχος 10 (Απρίλιος-Ιούνιος 2014) Περίοδος Β', Τεύχος 11 (Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2014)

WWW.CANGELARIS.COM

Ο Morfesis Epameinwndas πρόσθεσε φωτογραφίες στο άλμπουμ "Επώνυμα στην κεφαλονιά την περίοδο 1500-1571" στην ομάδα "Κομπόγιο ιστορίας Κεφαλονιάς & Ιθάκης"

Η προέλευση των Κεφαλλονίτικων επωνύμων σε –άτος.
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ  ΤΟ 
http://gennataroots.blogspot.gr/2011/11/blog-post_30.html

Η διαμόρφωση των διάφορων Ελληνικών επωνύμων αποτελεί μια σύνθετη ιστορία. Ενώ δεν είναι κοινή και ενιαία , έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρων γιατί σε κάθε περίπτωση αναδεικνύει τις κοινωνικές και πολιτισμικές συγκυρίες μέσα από τις οποίες αποκρυσταλλώθηκε. Σε όλους είναι γνωστά τα Κεφαλλονίτικα επώνυμα με την κατάληξη σε –ατος. Υπάρχει μάλιστα σε πολλούς η εσφαλμένη εντύπωση ότι όλα τα Επώνυμα που προέρχονται από την Κεφαλονιά έχουν αυτή την κατάληξη. Η αλήθεια είναι ότι ένα σημαντικό μέρος τους είναι τέτοιας μορφολογίας , αλλά ίσως ούτε καν τα μισά. Σε καταμέτρηση του 1883 ,από τους 23.737 εκλογείς της Κεφαλονιάς, τα 7.391 επώνυμα καταλήγουν σε –ατος. Βέβαια η παραπάνω αναφορά μόνο ως ενδεικτική μπορεί να εκληφθεί.


Η κατάληξη –άτος είναι λατινογενείς. Προέρχεται από την λατινική κατάληξη -atus. Προστιθέμενη σε ένα ρήμα εκφράζει παθητική μετοχή. Μάλιστα στην ονομαστική έχει ως εξής: -atus (αρσενικό) ,ata (θηλυκό) , atum(ουδέτερο) , αναφέρω και τον πληθυντικό -ata(ουδέτερο).Προστιθέμενο σε ουσιαστικό ή επίθετο δηλώνει μια παθητική ιδιότητα, κατάσταση , κ.τλ Στον πληθυντικό της ίδιας κατάληξης μπορεί να αποδοθεί και η κατάληξη –ατα , πολλών τοπωνυμιών του νησιού. Πέρα όμως από την ετυμολογική ανάλυση , είναι ακόμη σημαντικότερο να εξεταστεί πως ακριβώς διαμορφώθηκε και επικράτησε αυτή η συνήθεια. Τόσο για να διαλευκάνει λανθασμένες εντυπώσεις πχ ότι τα επώνυμα διαμορφώθηκαν από τα τοπωνύμια ή παρερμηνείες της λατινικής επιρροής με την λατινική καταγωγή, όσο και για να εξαχθούν τα ιστορικά και πολιτισμικά δεδομένα. Mέχρι και τον 18ο αιώνα σπανίως συναντάμε τέτοια επώνυμα. Η συχνότητα εμφάνισης τους είναι τέτοια σε μέγεθος που δεν μπορούν να αναζητηθούν σε αυτήν την περίοδο οι ρίζες αυτής της συνήθειας. Η Σ. Ζαπάντη παραθέτει 34 ονόματα "κοντόσταβλων" τού 16ου αιώνα οπού μόνο ένα λήγει σε -άτος ( Παπαδάτος). Στο βιβλίο του Miklosich Mueller, Acta Diplomata Graeca Medii Aevi Collecta,τ.5 , συναντάμε επίσης ελάχιστα κατά το 1262.Γύρω στα μισά του 18ου αιώνα έχουμε την σταδιακά αυξανόμενη χρήση της . Μάλιστα το συνήθειο της διαμόρφωσης επωνύμων σε –άτος συμβαίνει παράλληλα με την εμφάνιση ενός ακόμη συνήθειου , για την ακρίβεια αποτελεί μέρος του-την χρήση του διπλού επωνύμου. Η Κεφαλλονίτικη χρήση του διπλού επωνύμου αποτελεί και ένα μοναδικό φαινόμενο στην Ελλάδα.

Η διαμόρφωση των επωνύμων με την προσθήκη της κατάληξης –άτος , είναι πατρωνυμική. Το παραγόμενο επώνυμο προκύπτει από κύριο όνομα. Ακολουθεί το κυρίως επώνυμο. Για να γίνει πιο κατανοητό , χρειάζεται η αναφορά ενός παραδείγματος : Γεράσιμος Λοβέρδος Λιβιεράτος.Το Λοβέρδος είναι το κύριο επώνυμο που καταδεικνύει την οικογένεια που ανήκει το συγκεκριμένο πρόσωπο. Το Λιβιεράτος είναι το δεύτερο επώνυμο που δείχνει τον κλάδο της οικογένειας . Ο κλάδος έχει προκύψει από κάποιον Λιβέρη Λοβέρδο , με την μορφή Λιβέρη + άτος. Η χρήση της λατινικής κατάληξης –atus δώνει αυτή ακριβώς την κατάσταση. Ο κλάδος (η οικογένεια) του Λιβέρη. Αναφορές δημιουργούν την υπόνοια ότι στα πρώτα χρόνια της χρήσης του διπλού επωνύμου το δεύτερο επώνυμο λάμβανε θέση πριν ή μετά το κύριο , ανάλογα με το αν βρισκόταν εν ζωή ο πατριάρχης του νέου αυτού κλάδου.

Κατά τον 19ο αιώνα έχουμε την διαδεδομένη χρήση του διπλού επωνύμου. Σε όλες τις Ληξιαρχικές πράξεις καθώς και σε νοταριανές πράξεις τα πρόσωπα αναγράφονται με το πλήρες επώνυμο τους. Ο προηγούμενος λατινικός τρόπος γραφής στα δημόσια έγγραφα ήταν της μορφής : Γεράσιμος Λοβέρδος ποτέ Λιβέρη και αποτελούσε αυτούσια μεταφορά στα Ελληνικά της Λατινικής γραφής Gerasimo Loverdo quandom Liveri.Η χρήση του διπλού επωνύμου αρχίζει σταδιακά να εξασθενεί με την ενοποίηση της Κεφαλονιάς στην Ελλάδα. Η χρήση του μονού επωνύμου επιβάλλεται έμμεσα τόσο στο εσωτερικό , όσο και στις διάφορες μεταναστεύσεις . Τότε είναι που στις περισσότερες περιπτώσεις το δεύτερο επώνυμο λαμβάνει τη θέση του πρώτου. Οι λόγοι είναι ευνόητοι μιας και οι δεσμοί είναι πιο άμεσοι με το δεύτερο επώνυμο. Η ερμηνεία της Λατινικής επιρροής στην διαμόρφωση τον Κεφαλλονίτικων επωνύμων είναι προφανής. Η Κεφαλονιά υπήρξε Βενετική κτήση για αιώνες. Κατά τον ίδιο τρόπο έχουμε την διαμόρφωση επωνύμων στην Νότια Ελλάδα με λατινογενείς καταλήξεις σε – pulos. Είναι σαφές ότι αυτή δεν μπορεί να υποδηλώνει Λατινική καταγωγή.

Το ιδιόμορφο αυτό χαρακτηριστικό στα Κεφαλλονίτικα επώνυμα δεν συναντάται σε όλα. Μόνο οι μεγάλες και πολυπληθείς οικογένειες του νησιού το εφάρμοσαν. Σε ελάχιστες περιπτώσεις συναντάμε εξαιρέσεις , όπως στην οικογένεια Μοσχόπουλου , όπου διατηρήθηκε μόνο το αρχικό επώνυμο. Οι λόγοι που οδήγησαν σε αυτού του είδους την μορφοποίηση ήταν κυρίως δύο. Η διάκριση των φυσικών προσώπων στις μεγάλες οικογένειες , όπου οι συνωνυμίες ήταν πολλές και η ανάγκη διατήρησης μιας επίσης ευδιάκριτης γενεαλογικής καταγωγής. Ο δεύτερος λόγος είναι και αυτός που αποδίδει μια ιδιαιτερότητα μοναδική. Η χρήση ενός ενδεικτικού παραδείγματος είναι βοηθητική για να γίνει πιο κατανοητό. Τα πρόσωπα :Σπύρος Γεννατάς Θωμάτος και Σπύρος Γεννατάς Μικελάτος αν διατηρούσαν μόνο το πρώτο επώνυμο δεν θα ήταν ευδιάκριτα ,αφού προέρχονται από την ίδια οικογένεια. Με το διπλό επώνυμο επιπλέον, μπορεί να αποφευχθεί και η σύγχυση με τον π.χ Σπύρο Λοβέρδο Μικελάτο. Επίσης ο γενεαλογικός προσδιορισμός είναι σαφής. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι σε ελάχιστες περιπτώσεις των πολύ μεγάλων οικογενειών του νησιού , υπήρξε και τρίτο επώνυμο. Τότε υπήρχε απώλεια του αρχικού π.χ Αντώνης Λοβέρδος Λιβιεράτος Ραλάτος γινόταν Αντώνης Λιβιεράτος Ραλάτος.

Ο αυστηρός προσδιορισμός της οικογενειακής καταγωγής στην Κεφαλονιά μαρτυράει και την αξία που είχε η οικογένεια και η ιστορία στον τοπικό πολιτισμικό. Μια ερμηνεία τον αιτιών που ευθύνονται για την διαμόρφωση των Κεφαλλονίτικων επωνύμων με βάση τις κοινωνικές συνθήκες θα ήταν εν μέρει ρεαλιστική. Τόσο το φεουδαρχικό σύστημα , όσο και ο Βενετικός αποικισμός εξυπηρετούνταν από αυτήν την ευδιακρισία. Οι κοινωνικές τάξεις , η κληρονομικότητα , η εγγραφή στα μητρώα των υπόχρεων οικογενειών κ.α απλοποιούνταν. Όμως αυτή δεν αρκεί , αφού αδυνατεί να εξηγήσει γιατί ένα τέτοιο φαινόμενο δεν συνέβει και στις γειτονικές Βενετικές κτήσεις (π.χ Κέρκυρα). Επίσης υποτιμάει το γεγονός ότι ο γεωγραφικός χάρτης της Κεφαλονιάς είναι κορεσμένος με οικισμούς που γεννήθηκαν και αναπτύχθηκαν στην βάση της οικογένειας. Τα τοπωνύμια επιβεβαιώνουν αυτό ακριβώς (π.χ Καλάτα –οικογένεια Καλού , Τυπαλδάτα –οικογένεια Τυπάλδοι,κτλ) .Ακόμη και στους οικισμούς όπου υπήρχε η συνύπαρξη περισσότερων οικογενειών , η κάθε οικογένεια διατηρούσε την συνοχή της και την αυτονομία της . Ο συνοικισμός της ήταν τοπογραφικά διακριτός , οικογενειακοί κτητορικοί ναοί χτίζονταν και η τέλεση των Μυστήρια συνέβαινε αποκλειστικά σε αυτούς, με εφημέριους προερχόμενους από την οικογένεια , κτλ .Ένα επίσης στοιχείο που αποδυναμώνει την αιτιολόγηση του με βάση τις κοινωνικές συνθήκες αποτελεί το γεγονός ότι στην Κεφαλονιά οι επιταγές την μητροπολιτικής Βενετίας ήταν επί της ουσίας ανεκπλήρωτες. Ο Βενετικός τρόπος διοίκησης , κοινωνικής διαμόρφωσης και ιεραρχίας ήταν υποτυπώδης και σκόνταφτε πάντα πάνω στο Κεφαλλονίτικο φιλελευθερισμό. Ενδεικτική είναι η αδυναμία επιβολής του Καθολικισμού ή η αδυναμία διαμόρφωσης της ευγενικής τάξης στα πρότυπα της Βενετικής.

Πέρα όμως από τις πιθανές ερμηνείες των λόγων που οδήγησαν στην μορφοποίηση των επωνύμων σε –άτος και πέρα του ότι δεν εκφράζουν την πλειοψηφία των Κεφαλλονίτικων επωνύμων ,αυτό καθ ‘αυτό το γεγονός της ύπαρξής τους είναι σημαντικό. Η επωνυμιακή κατάληξη σε –άτος δηλώνει ξεκάθαρα Κεφαλλονίτικη καταγωγή. Συνιστά ένα επιπλέον-έστω και υποτυπώδες- στοιχείο της έμφυτης αυτοάμυνας ενός τοπικού πολιτισμού. Η επινόηση και η ιστορική διαμόρφωση του , λειτούργησε προνοητικά. Σε μια εποχή όπου η τοπική κουλτούρα , τα ήθη και έθιμα , η ίδια η ιστορία θυσιάζονται στο βωμό της εξομοίωσης του νεοελληνικού τρόπου ζωής , τα Κεφαλλονίτικα επώνυμα σε –άτος λειτουργούν ως φορέας της μαρτυρίας του τόπου προέλευσης.
ΚΑΙ  ΟΛΙΓΟ   ΙΣΤΟΡΙΑ  http://enosieptanision.gr/el/ionia-nisia/simera.html

Κεφαλονιά

Κεφαλονιά

Γεωγραφία
Αρχιπέλαγος: Ιόνιο Πέλαγος
Σύμπλεγμα: Επτάνησα
Έκταση: 781 τ.χλμ
Υψηλότερη Κορυφή: Μέγας Σωρός (1628 μ)
Περιφέρεια: Ιονίων Νήσων

Νομός: Κεφαλληνίας
Πρωτεύουσα: Αργοστόλι
Δημογραφικά Χαρακτηριστικά
Πληθυσμός: 34.488 (απογραφής 2001)
Πυκνότητα: 40κάτοικοι/τ.χλμ

Η Κεφαλονιά (Κεφαλληνία) είναι το μεγαλύτερο και το πιο ορεινό νησί των Επτανήσων. Βρίσκεται απέναντι από την είσοδο του Πατραϊκού Κόλπου, βόρεια της Ζακύνθου, νότια της Λευκάδας και δυτικά της Ιθάκης.
Το νησί έχει έκταση περίπου 781 τ.χλμ. και σε αυτό κατοικούν περίπου 34.488 κάτοικοι4. Μεγάλο μέρος της έκτασης του καταλαμβάνει η οροσειρά Αίνος με σημαντικότερες κορυφές τις Μέγας Σωρός (1.628μ.), Αγία Δυνατή (1.131μ.), Ευμορφία (1.043μ.) και Κόκκινη Ράχη (1.078μ.) Οι σημαντικότερες πεδιάδες είναι αυτές της Κραναίας, της χερσονήσου Παλικής, του Αρακλείου και της Σάμης.
Οι ακτές της Κεφαλονιάς σχηματίζουν πολλούς κόλπους και ακρωτήρια. Σπουδαιότεροι κόλποι είναι της Σάμης, του Μύρτου, του Λουρδά, του Αθέρα, του Φισκάρδου, του Γαϊδάρου, του Λιβαδιού, του Αργοστολίου γνωστός και ως Κουτάβου. Κυριότερα ακρωτήρια είναι (αρχίζοντας από το νότο και προχωρώντας με ανατολική κατεύθυνση) η Μούντα, η Κάπρος, το Σαρακήνικο, ο Μύτικας, το Κεντρί, το βορεινό Δαφνούδι, στα βορειοδυτικά ο Αθέρας, στα δυτικά τα Ορθολίθια, η Σκίζα και ο Γερόγομπος και νοτιότερα το Ακρωτήρι και η Αγία Πελαγία, ο Λιάκας, ο Καστανάς κ.ά. Οι ακτές είναι γενικά βραχώδεις και απότομες προς το Ιόνιο, ενώ έχουν ηπιότερους σχηματισμούς προς την ανατολική πλευρά.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα σπήλαια του νησιού, όπως τα βαραθρώδη Μελισσάνη, Αγκαλάκι, Αγίων Θεόδωρων, Ζερβάτη, η Σπηλιά Δρογκαράτη, το σπήλαιο Σάκκου κ.ά. Η παραλία Μύρτος στην βορειοδυτική πλευρά του νησιού έχει ψηφιστεί 11 φορές ως η καλύτερη ελληνική θάλασσα σύμφωνα με την ετήσια ψηφοφορία του Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. Επανειλημμένα έχει χαρακτηριστεί ως η ωραιότερη παραλία της Μεσογείου και έχει περιληφθεί στον κατάλογο των ωραιότερων παραλιών του πλανήτη[εκκρεμεί παραπομπή]. Στη δυτική πλευρά του νησιού και συγκεκριμένα στην Παλική μπορεί κανείς να επισκεφτεί τις παραλίες των Πετανών και της Πλατιάς Άμμου.
Αρκετές σεισμικές δονήσεις πλήττουν την περιοχή κάθε χρόνο. Το 1953 ένας τρομερός σεισμός σχεδόν κατέστρεψε το νησί, αφήνοντας "όρθιο" μόνο το βορειότερο μέρος της νήσου, την χερσόνησο της Ερίσσου όπου και ο παραδοσιακός οικισμός του Φισκάρδου.
Ένα μεγάλο μέρος από τα επώνυμα των κατοίκων της Κεφαλλονιάς έχει την κατάληξη "-ατος". Ανάλογα η κατάληξη -άτα βρίσκεται σε πάρα πολλά τοπωνύμια, όπως χωρία και συνοικίες χωρίων, όπως τα Λουρδάτα, Φαβάτα, Δελαπορτάτα, Παπαρηγάτα κ.λ.π. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται για πρώτη φορά από τον 13ο αιώνα και μετά. Πριν από αυτή την εποχή και οι τοπωνυμικές μαρτυρίες είναι απειροελάχιστες, π.χ. το τοπωνύμιο Αίνος που μαρτυρείται ήδη στον Ησίοδο. Παρ΄όλα αυτά δεν λείπουν και τοπωνύμια που πρέπει να προέρχονται από τους αρχαίους χρόνους όπως το Αράκλι (Ηράκλειο), η Μελισσάνη, η Παλική (από την αρχαία πόλη Πάλη), η Κρανιά (από την αρχαία Κράνη), η Φάλαρη ή έχουν άρωμα προϊστορίας όπως τα Μηνιές, Φανιές, Κεραμειές, Λειβαθώ, Λακήθρα κ.α.
Ένας μεγάλος αριθμός τουριστών επισκέπτεται το νησί κάθε χρόνο. Οι επισκέπτες αυξήθηκαν από τη στιγμή που το βιβλίο "Το μαντολίνο του λοχαγού Κορέλι" έγινε ταινία (2001), η οποία γυρίστηκε στο νησί.
Στο νησί υπάρχουν δύο μεγάλα μοναστήρια. Το ένα είναι το μοναστήρι του Αγ. Ανδρέα Μηλιαπιδιάς, το οποίο βρίσκεται στο σημερινό δήμο Λειβαθούς και το άλλο βρίσκεται στο κέντρο του νησιού, στην κοινότητα Ομαλών και είναι αφιερωμένο στον προστάτη της νήσου Αγ. Γεράσιμο. Αμφότερα είναι γυναικεία. Στο τελευταίο εκτυλίχθηκε και το γνωστό κωμικό περιστατικό της Μ. Πέμπτης, όπου ο "Κεφαλονίτικος" μεθυσμένος παπάς, διαβάζοντας με σοφία, έβγαλε τα Ευαγγέλια 13.
Ιδιαίτερο θρησκευτικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η εμφάνιση φιδιών κατά το δεκαπενταύγουστο στα χωρία Αργίνια και Μαρκόπουλο του δήμου Ελειού - Πρόννων. Τα φιδάκια σύμφωνα με την παράδοση εμφανίζονται μόνο αυτές τις ημέρες με τη χάρη της Παναγίας. Τα δύο χωρία μαζεύουν τα άκακα αυτά φίδια και τα προσφέρουν για αφή στους πιστούς, στις εκκλησίες τους που είναι αφιερωμένες στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Τα τελευταία χρόνια όμως που το επίπεδο των πιστών ανέβηκε, άρχισε να αποκαλύπτεται η απάτη, ενώ πολλοί διαμαρτύρονται για το φολκλορικό χαρακτήρα που παίρνει η γιορτή.
Από το νησί και συγκεκριμένα από το χωριό της Κοντογεννάδας (Κοντογεννάδα) στην Παλική, κατάγεται και ο γνωστός, από τις ανασκαφές στη Σαντορίνη, αρχαιολόγος Σπυρίδων Μαρινάτος. Έτερος παλαιότερος αρχαιολόγος καταγόμενος από την Κεφαλονία ήταν και ο Παναγής Καββαδίας, ανασκαφέας της Αρχ. Επιδαύρου.

Σύντομη ιστορία
Η Κεφαλλονιά κατοικείται διαρκώς από την παλαιολιθική εποχή. Οι πρώτοι γνωστοί κάτοικοι ήταν Λέλεγες,[3] οι οποίοι κατοίκησαν το νησί προφανώς την εποχή του 15ου αι. π.Χ.,[3] φέρνοντας μαζί τους τη λατρεία του Ποσειδώνα.[3] Την εποχή του χαλκού, ένας άλλος αρχαίος Ελληνικός λαός, οι Ταφίοι ή Τηλεβόες είχαν εγκατασταθεί στην γύρω θάλασσα, και κατοικούσαν στο νησί, ή διατηρούσαν εμπορική βάση στο νησί και συναλλάσσονταν στενά με τους κατοίκους του νησιού.[3]
Το νησί πήρε το όνομά του από τον μυθικό Κέφαλο, ο οποίος έφτασε στο νησί ως πρόσφυγας από την Αθήνα ή από το ελληνικό φύλο των Κεφαλλήνων ή Κεφαλλάνων. Στα Ομηρικά κείμενα δεν εμφανίζεται το όνομα της νήσου ως έχει, αλλά με άλλες ονομασίες όπως Δουλίχιον, Σάμος ή Σάμη. Σε αυτή τη μορφή διατηρείται ως το όνομα μίας εκ των πόλεων της νήσου από την αρχαιότητα έως σήμερα. Παρ' όλα αυτά ο Όμηρος αναφέρει σαφέστατα ότι ο λαός στον οποίο ηγείται, είναι οι Κεφαλλήνες[4].
 ο παραμύθι μας λέει ότι η Κεφαλλονιά είχε τέσσαρες μεγάλες πόλεις:
1. Η  Σάμη όπου ήταν κτισμένη στά  βορεια της σημερινης πόλης. Στην δικαιοδοσία της όπως φαίνεται ανήκε η χερσόνησος της Ερίσσου ή Ερυσσού και το λιμάνι ης Πανόρμου,το σημερινό Πόρτο-Φισκάρδο. Στα χρόνια της κμής της την προστάτευε ισχυρό τείχος 3400 μ οπου σώζονται λείψανά του και έξω απ' αυτό επισημάνθηκαν ίχνη ρωμαικών κτισμάτων. Η περιοχή προστατευόταν κι από διάφορους προμαχώνες, που κύκλωναν τον χώρο όπου σήμερα βρίσκονται τα χωρια Τζανετάτα, Καταποδάτα, Αλευράτα, Ζερβάτ και Μουζακάτα.
Η Σάμη ειχε δικά της νομίσματακατά το σύστημα των ανεξαρτήτων πόλεων,με παραστάσεις του Κεφάλου, της Αθηνάς, της Πρόκριδας και του κυνηγετικου σκύλου Λαίλαψ, κριαριού κ.α.Από εκεί βεβαιώνεται ότι οι κάτοικοι λάτρευαν την Αθηνά τον Απόλλωνα κι ως πολιούχο τους είχαν τον οικιστή του νησιού Κεφαλον.Η Σάμη υπάρχει και πριν και μετά τον Τρωικό πόλεμομια και ο Ομηρος την μνημονεύει και στην Ιλιάδα και στην Οδύσσεια, ως Σάμον στην πρώτη και ως Σάμη στην δεύτερη.Κατα τους παραμυθάδες η Σάμη κτίστηκε απ' τον Αγκαίον γιο του Λυκούργου βασιλια της Αρκαδίας. Από εδώ ο οικιστής αποίκησε το νησί του Αιγαίου πελάγους Μελάμφιλον και προς τιμήν της Σάμης ονομάστηκε Σάμος. Στα χρόνια του Τρωικού πολέμου κατοικείται από Κεφαλλήνες και βασιλέας της είναι ο Αγαπήνωρ, γιος του Αγκαίου.
2.Οι Πρόννοι κατά τον Σράβωνα βρίσκονταν στα Να του νησιού.Κατά υτον Πολύβιο ήταν δυσπολιόρκητη, μέρος των δυτικων οχυρώσεων σώζεται μεχρι σήμερα.Στα νομισματά τους υπήρχε παράσταση του Κεφάλου της Πρτόκριδας και του Δία  και στο όπισθεν μέρος ,ρόπαλο,στάχυ ή στρόβιλος.Από τα νομίσματα βεβαιώνεται η λατρεία του Αίνειου ή Αινήσιου Δία ,ο Κέφαλος,η Πρόκρις,κι ο Ηράκλής Στην ίδια περιοχή ανήκουν τα ερήπειτου Παλαιόκαστρου ή κάστρου της Ωριάς και του κάστρου του Σολδάτου.Οι οχυρώσεις στα χωρια Τσακαρισιάνο  δείχνουν ότι οι σχέσεις των δύο περιοχών δεν ήταν αγαθές.με όλο πού αυτοί ανήκαν στην ίδια φυλή........
3. Η Πάλη όπως αναφέρειο Πολύβιος ήταν κτισμένη επάνω σε φυσικά οχυρωμένο λόφο.,όχι μακρυά από το Ληξούρι,ετσι πού τα μέρη της "τά μέν θαλάττη,τα δέ κρημνοίς περιεχόμενα βραχύν  δέ τινά τύπον επίπεδον αυτής υπάρχοντα"Εκτός όμως από την φυσικήν οχύρωσιν υπήρχε και τείχος που σημάδια του διατηρόνταν ώς το 100 π.Χ.
Η Πάλη ηταν κατα τον Στράβωνα μια από τις άλλωτε τέσσαρες πόλεις της τετραπόλεως Κεφαλληνίας,ανεξάρτητη.Στα νομίσματά της εικονίζεται κριάρι η κεφάλι κριαριού ή προτομή της Πρόκριδος ή κεφαλή της Γοργώς ή ο Κέφαλοςγυμνόςσε βράχο καθισμένοςκαι στην άλλη πλευρά,δελφίνι ή στάχυ ή Πήγασοςή γράμμα ΄Κόππα.Το δελφίνι πιθανον να σημαίνειεξάρτηση της πόλης από την Κόρινθο,η πιθανον απόικία της Κορίνθου.Ηπάλη λαβαίνει μέρος στην μάχη των Πλατταιών ,οπως βεβαιώνει ο Ηρόδοτος.Ακόμη η σχεση με την Κόρινθο ενισχύεται από το γεγονός ότι λίγο πριν αρχίσει ο Πελοποννησιακός πόλεμος ενισχύει τους Κορινθίους στην διαμάχη τους με τους Κερκυραίους  στην ναυμαχία στα Συβοτ ΤΟ 432Πχ.Ακόμη στα χρόνια του Φλάβιου Καίσαρα η Πάλη εξακολουθει να υπάρχει έχοντας μάλιστα δική της Βουλή και Δήμο.
4.Η Κράνη.κατα τον Σρταβωνα βρισκόταν στα νοτιοανατολικά του νησιούστην περιοχή της Λιβαθώς.περιοχης  από τις ωραιότερες και ευφορώτερες του νησιού,κατάφυτη από αμπέλια.εληές κι οπωροφόρα δέντρα με αναμεσά τους εικοσιεπτά χωριά.Τα τείχη της ,τα καλύτερα δείγματα αρχαίας Ελληνικής οχυρωματικής τέχνης ,σώζονται ακόμα.Το όνομά της λέγεται ΄'οτι το πήρε ή από τον Κράνιο ή από το δέντρο Κράνεια απ' όπου έφτιαχναν τα τόξα τους οι Κράνιοι.Τα νομίσματά της που κυκλοφορούν από τον Ε΄Πχ. αιώνα  είναι δείγμα ακμής και υπολογίσομης δύναμης , έφεραν παραστάσεις κριαριού ή κεφαλής κριαριού,προτομή της Πρόκριδος, κεφάλι της Γοργώς, τον Κεφαλο που σκοπεύει γονατοστός,κεφάλι Αθηνάς ή Κράνος.Οι Παλείς λάτρευαν την Αρτεμιδα, την Αθηνά,τον Κέφαλο, και την Πρόκριδα.Η Πάλη έμεινε ανεξάρτητη μέχρι το 370 π.Χ. όπως μαρτυρούν τα νομίσματά της......