ΜΙΑ ΑΝΑΡΤΗΣΗ 2010 , ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΟΥ ΚΟΚΚΙΝΟΥ ΣΚΑΘΑΡΙΟΥ

ΣΆΒΒΑΤΟ, 1 ΜΑΪ́ΟΥ 20

ΜΕΘΟΔΟΣ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ

Μεθοδολογία καταπολέμησης

Πρόταση για μια αποτελεσματική μεθοδολογία καταπολέμησης του Rhynchophorus ferrugineus (Olivier)

Έχοντας υπ’ όψιν τις βιολογικές ανάγκες, τις διατροφικές συνήθειες και την συμπεριφορά του εντόμου στον Ελλαδικό χώρο, μετά από 5 χρόνια έχουμε καταλήξει στον τρόπο χειρισμού του πληθυσμού του ούτως ώστε να μπορούμε να πούμε με σιγουριά και σαφήνεια ποιες θα είναι οι κατοπινές μας ενέργειες.

Προφίλ χώρας –πρόβλεψη μετακίνησης -επέκτασης πληθυσμού

Στη χώρα μας φύονται φοίνικες χιλιάδες χρόνια τώρα, ωστόσο τα τελευταία 200 χρόνια απ’ την ελληνική επανάσταση και μετά οι φοίνικες χρησιμοποιήθηκαν ως καλλωπιστικό στοιχείο τόσο σε δημόσιους χώρους (πάρκα, πλατείες, δεντροστοιχίες δρόμων κτλ.) όσο και σε ιδιωτικούς (κήπους, ξενοδοχεία κτλ.).


Η χωρική διασπορά των δέντρων αυτών στην επικράτεια δεν είναι τυχαία, αλλά ακολουθεί μια στρωμάτωση ανάλογα με την κυκλοφοριακή σύνδεση του οδικού δικτύου της χώρας μας, (μια πύκνωση δηλαδή στις θερμές –τουριστικές περιοχές της νότιας Ελλάδας και μια αραίωση όσο πάμε βορειότερα λόγω των ψυχροορίων των διαφορετικών ειδών και των ζωνών βλάστησης αυτών).

Παρατηρείται μία γεωγραφική δηλαδή χωρο-κατανομή των ειδών που σε συνδυασμό με τα προτιμώμενα είδη από το έντομο για τροφή και αναπαραγωγή και σε συνδυασμό με τις μεθόδους ανίχνευσης και καταστολής του στα πρώτα στάδια προσβολής μας δίνουν ένα τεράστιο πλεονέκτημα έναντι άλλων χωρών για την μαζική εξόντωση και απολύμανση του ελλαδικού χώρου από τον Rhynchophorus ferrugineus.


Γιατί είναι αυτό αναγκαίο;
Καθώς το έντομο δεν έχει σοβαρούς εχθρούς στην ίδια τη φύση πολύ περισσότερο δε στην ελληνική επικράτεια, προβλέπεται μια γιγάντωση του όγκου του πληθυσμού που σε τοπικό και εθνικό επίπεδο θα οδηγήσει σε μείωση των ατόμων των φοινικοειδών, συνεπώς το έντομο θα αναζητήσει νέες πηγές τροφής και θέσεις αναπαραγωγής. Ήδη γνωρίζουμε ότι μπορεί να αναπαραχθεί σε οποιοδήποτε σηπτικό περιβάλλον αρκεί να έχει ένα ποσοστό υγρασίας και ικανή ποσότητα φυτικών ινών ώστε το έντομο στο στάδιο λάρβα να μπορεί να φτιάξει κουκούλι για να μεταμορφωθεί σε τέλειο. Αναμενόμενη είναι και η αλλαγή των τροφικών συνηθειών του εντόμου μιας και δύναται να τραφεί με οποιοδήποτε σαρκώδη καρπό που περιέχει σάκχαρα καθώς και φύλλα άλλων μονοκοτυλήδονων ειδών πλούσια σε σάκχαρα. Έχει ήδη παρατηρηθεί ότι πέραν απ’ τις μπανανιές, που είναι προτιμώμενο είδος μπορεί άνετα να τραφεί με πυρηνόκαρπα και εσπεριδοειδή (μήλα, φιρίκια, αχλάδια, ροδάκινα, πορτοκάλια, κτλ) καθώς και με ντομάτες, αγγούρια, κολοκύθια, σταφύλια, αθάνατο και ζαχαροκάλαμο καθώς και με άλλα είδη για τα οποία δεν υπάρχουν ακόμη αναφορές. Σίγουρη πλέον μπορεί να θεωρηθεί η συμπλήρωση του βιολογικού κύκλου του εντόμου μέσω ειδών εκτός του φοίνικα.


Γίνεται λοιπόν αντιληπτό ότι είναι ζήτημα χρόνου τα κατά τόπους σμήνη να εμφανίσουν επιδρομικές επιθέσεις στις αγροτικές καλλιέργειες και σε άλλα είδη φυτών όπου φύονται κατά ομάδες ή λόχμες, στην αναζήτηση νέων βιοτόπων για αναπαραγωγή. Στο πέρασμά τους θα τρέφονται με οτιδήποτε διαθέσιμο βρώσιμο και καθώς είναι ευρυφάγα με μεγάλες αντοχές και άριστη ικανότητα πτήσης και όσφρησης, ακόμα και μόρια και ιόντα του αέρα κατάλληλα αρωματισμένα μπορούν να τα προσελκύσουν σε μεγάλες αποστάσεις.

Είναι βέβαιο ότι τότε πέραν της τεράστιας οικολογικής καταστροφής που θα προκληθεί σε είδη τα οποία αποτελούν θέσεις φωλεοποίησης και ο θάνατος των οποίων θεωρείται βέβαιος, θα προκληθεί και τεράστια ζημιά στην δημόσια υγεία. Διότι αναμενόμενοι θεωρούνται οι όποιοι νόμιμοι ή παράνομοι ψεκασμοί πραγματοποιηθούν από τους αγρότες που διατηρούν βρώσιμες για το σκαθάρι καλλιέργειες. Οι κίνδυνοι των αθρόων ανεξέλεγκτων ψεκασμών λόγω της όποιας υπολλειματικότητας εμφανίζουν οι δραστικές ουσίες τους στα προϊόντα, θα προκαλέσουν μεγάλο ποσοστό συγκέντρωσης στον ανθρώπινο οργανισμό δια της συσσώρευσης και της αθροιστικής τους δράσης στον τελικό αποδέκτη. Πλήθος αρπάγων και ωφέλιμων εντόμων θα εξαφανιστεί –έστω τοπικά- με αποτέλεσμα την διαταραχή της οικολογικής ισορροπίας με επιπτώσεις που θα εκδηλωθούν έως την κορυφή της τροφικής πυραμίδας που ελέγχει τους ενδιάμεσους πληθυσμούς οπότε ένα ντόμινο οικολογικών συνεπειών θα προκύψει. Το κόστος αυτού του σεναρίου είναι ανυπολόγιστο.

Τι μπορεί να γίνει άμεσα;
Άμεσα πρέπει να εκδοθεί απόφαση, διαταγή προς όλες τις περιφέρειες της Ελλάδος η οποία να θεσμοθετεί να αναλύει να κατευθύνει και να ελέγχει σε ένα πλαίσιο δημιουργίας –σύστασης φορέα απ’ το υπάρχον σύστημα κεντρικής διοίκησης και τοπικής αυτοδιοίκησης με σκοπό να οργανωθούν τα απαραίτητα συνεργεία με καθορισμένο τομέα ευθύνης και ακτίνα δράσης, ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε περιοχής. Οι ανάγκες αυτές θα καθορίζονται απ’ τον αριθμό τον δέντρων κάθε περιοχής και το ποσοστό προσβολής. Στοιχεία όπως η πυκνότητα των φοινικοειδών τα διοικητικά όρια κτλ., θα πρέπει να λαμβάνονται υπ’ όψη ώστε να μπορεί η όποια επέμβαση ή παρατήρηση να γίνει με προσοχή στο σωστό χρόνο, υπάρχει δηλαδή ένα μετρήσιμο μέγεθος για την περιοχή ευθύνης κάθε συνεργείου που το καθιστά πρακτικά ικανό να διαχειριστεί με αποτελεσματικότητα την κατάσταση σε συγκεκριμένο χρόνο και χώρο και με τον σωστό τρόπο.

Ποιος είναι ο σωστός τρόπος;
Σωστός είναι ο τρόπος με τον οποίο επιτυγχάνουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα όσον αφορά τον αρχικό στόχο και σκοπό, στο μικρότερο χρονικό διάστημα, με το μικρότερο δυνατό οικονομικό κόστος, και με την μικρότερη οικολογική επιβάρυνση στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον. Στοιχεία που παίζουν σημαντικό ρόλο είναι η ανατροφοδότηση του συστήματος ελέγχου και καταπολέμησης με τα αποτελέσματα των εκάστοτε ενεργειών και η άμεση επέμβαση για την λύση του προβλήματος εν τη γενέσει του.

Ποιος είναι αυτός ο τρόπος;
Είναι ο συνδυασμός μεθόδων και πρακτικών όπου αποδείχθηκαν αποτελεσματικότερες σε σύγκριση με άλλες. Επισημαίνουμε ότι ο κάθε διαχειριστής μπορεί να φτάσει με πολλούς διαφορετικούς τρόπους στο ίδιο αποτέλεσμα, ωστόσο στην περίπτωση της αντιμετώπισης του εντόμου αυτού δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια απόκλισης απ’ τις πρακτικές που θα αναπτύξουμε παρακάτω.

Βήμα 1ο

Να αδειοδοτηθούν όλα τα σκευάσματα χημικά και βιολογικά τα οποία αποδεδειγμένα προκαλούν θνησιμότητα του εντόμου σε ποσοστό άνω του 70 % αρκεί να μην παρουσιάζουν υπολειμματική δράση άνω των 2 μηνών. Κατά τον πρώτο μήνα δηλαδή να έχει μειωθεί το ποσοστό τοξικότητας άνω του 80% ώστε να μην προκληθεί μακροχρόνια βλάβη στο οικοσύστημα.

Τα βιολογικά σκευάσματα (όπως π.χ. νηματώδεις, μύκητες κτλ.) δεν είναι προτιμητέα γιατί οι απαιτήσεις για διηνεκή δραστικότητα απαιτούν επανεφαρμογή του σκευάσματος ανά μήνα και είναι αμφιβόλου αποτελέσματος διότι το ξηρό κλίμα της Ελλάδος δεν αφήνει τις καλλιέργειες αυτές να επιζήσουν για πολύ καιρό(10-15μέρες) επίσης δεν μπορούν να λειτουργήσουν θεραπευτικά παρά μόνο προστατευτικά σε μη προσβεβλημένα δέντρα, δεν υπάρχει απόλυτη θνησιμότητα στο πεδίο, ενώ απαιτούνται παράλληλοι δεντροχειρουργικοί χειρισμοί των προσβεβλημένων .
[Είναι πάντως άξιο απορίας, τα ίδια χημικά σκευάσματα τα οποία χρησιμοποιούνται κατά κόρον στις αγροτικές καλλιέργειες και καταλήγουν στο τραπέζι του καταναλωτή να απαγορεύονται στα φοινικοειδή τα οποία είναι βρώσιμα μόνο για το σκαθάρι.]

Βήμα 2ο

Από την εμπειρία μας έχει παρατηρηθεί πως το λούσιμο του φοίνικα με σκευάσματα σε διάλυση 1:1000 ( 1 λίτρο στο 1 κυβικό μέτρο-1000λίτρα ) δραστικής ουσίας chlorpyrifos, περιεκτικότητα 48% β/ο και μορφή υγρό γαλακτωματοποιήσιμο (ΕC) σε συνδυασμό με την προσθήκη διασυστηματικού μυκητοκτόνου και προσκολητικού υγρού έχει αποτελεσματικότητα που προσεγγίζει το 100% όταν ακολουθηθεί συγκεκριμένη διαδικασία και τρόπος εφαρμογής, παρόμοια αποτελεσματικότητα έχουν και άλλες δραστικές ουσίες όπως αυτές αναφέρονται στην διεθνή βιβλιογραφία και στις οδηγίες άλλων χωρών, αρκεί τα σκευάσματα να είναι σταθερά για 15 μέρες, δεν μας ενδιαφέρει δηλαδή τόσο η διασυστηματικότητα του σκευάσματος όσο η διάρκεια της τοξικότητας αυτού όσον αφορά τη θανατηφόρα δόση που θα έρθει σε επαφή το έντομο κατά το σχηματισμό της νυμφικής θήκης.

Τρόπος εφαρμογής:
Αρχική εγκατάσταση-προετοιμασία :

Αφού καθαρίσουμε το φοίνικα από παλιά φύλλα ( είτε ξερά είτε χλωρά) για να μπορούμε να προσεγγίσουμε άνετα την κορυφή με τη βοήθεια σκάλας ή καλαθοφόρου (για έως και 12 μέτρα κορμούς) εγκαθιστούμε λάστιχο Φ16. Με δύο γωνίες φις Φ16 σχηματίζουμε ένα Π στη κορυφή. Η μία μεριά εισάγεται μέσα στη καρδιά και δένεται σε παρακείμενα φύλλα ώστε η άκρη του σωλήνα να μπαίνει ευθεία κάτω και να μένει εκεί χωρίς να υπάρχει η δυνατότητα από το φύσημα του αέρα ή απ’ την πίεση να αλλάξει εύκολα η θέση του, το υπόλοιπο λάστιχο που συνεχίζει μέχρι τη βάση (στηθιαία διάμετρος –προσεγγίσιμο ύψος απ’ το έδαφος) δένεται κι’ αυτό στον κορμό για να σταθεροποιηθεί για τον ίδιο λόγο.

Παρασκευή διαλύματος-ανάμειξη-παροχή:

Αφού έχουμε ετοιμάσει στο βυτίο το μείγμα εντομοκτόνου –μυκητοκτόνου –προσκολλητικού και το έχουμε αφήσει να ομογενοποιηθεί καθώς η αντλία του ψεκαστικού συστήματος κάνει διαρκώς κύκλωμα (εισαγωγή-επιστροφή) και το αναμειγνύει για μερικά λεπτά, συνδέουμε το λάστιχο που έχουμε εγκαταστήσει στη βάση του φοίνικα με το λάστιχο της αντλίας με ένα απλό αρσενικό φις Φ16 το οποίο υπάρχει μόνιμα στο λάστιχο της αντλίας. Ανοίγουμε τη βάνα τόσο ώστε η πίεση να μην είναι και πολύ μεγάλη αρχικά και δημιουργείται υπερχείλιση έξω απ’ το φοίνικα και το αφήνουμε να τον λούσει έως ότου παρατηρήσουμε απορροή του διαλύματος τουλάχιστον στα 2/3 του κορμού. Αυτό σημαίνει ότι για μεγάλης διαμέτρου ή μεγάλου ύψους φοίνικες μπορεί να απαιτηθεί έως και 30 λίτρα διαλύματος, επιτυχής εγκατάσταση θεωρείται αυτή όπου το διάλυμα δεν διαφεύγει καθόλου απ’ τα φύλλα και μόνο με τις δυνάμεις συνάφειας γλείφει το κορμό σε όλο του το μήκος και το περιμετρικό πλάτος, δεν διαφεύγει δηλαδή από κεκλιμένα κλαδιά απορρέοντας κάτω της συγκόμωσης διαμέσου του αέρα (αν και δεν είναι και τόσο σημαντικό αν το μεγαλύτερο ποσοστό διαρρέει στο φοίνικα) γι’ αυτό έχει μεγάλη σημασία το σωστό κλάδεμα.
Συχνότητα:

Η εφαρμογή αυτή πρέπει να γίνεται σε όλους τους προσβεβλημένους φοίνικες και στους γύρω απ’ αυτούς σε απόσταση 10 χιλιομέτρων ταυτόχρονα εντός 2-3 ημερών, να επαναλαμβάνεται δε κάθε 12-14 ημέρες και το κάθε σετ εφαρμογών να έχει 3-4 επαναλήψεις ώστε να επιτυγχάνεται απόλυτη θνησιμότητα σε όλες τις γενιές και όλα τα στάδια του εντόμου στην κάθε περιοχή εφαρμογής.

Έλεγχος:

Μετά την εφαρμογή της ανωτέρω διαδικασίας, η κάθε περιοχή θεωρείται καθαρή και επιτηρείται για τυχόν υποτροπιασμό. Επειδή όμως αυτό δεν μας διασφαλίζει από τυχόν επαναπροσβολή από γειτονικές περιοχές θα πρέπει να στηθεί ένα δίκτυο σε επίπεδο νομού και περιφέρειας και να ακολουθηθεί συγκεκριμένη τακτική όπου θα αναπροσαρμόζεται διαρκώς με βάση τη γενικότερη στρατηγική και το κλειδί για την επιτυχία θα είναι ο απόλυτος και διαρκής έλεγχος των περιοχών.
H καταπολέμηση είναι πολύ απλή αλλά θέλει συντονισμό των υπηρεσιών, διότι ακόμη και ένας μικρός πληθυσμός να παραμείνει ζωντανός η όλη προσπάθεια θα έχει αποτύχει.

Βήμα 3ο

Χρήση νέων τεχνολογιών

Οι νέες τεχνολογίες μπορεί να αποβούν καταλυτικός παράγοντας στην επιτυχία της καταπολέμησης αρκεί να χρησιμοποιηθούν ως μέσο και όχι ως αυτοσκοπός.

Η οργάνωση ενός Εθνικού δικτύου κέντρου καταπολέμησης κρίνεται αναγκαία καθώς θα μπορεί να ελέγχεται κεντρικά σε εθνικό αλλά και τοπικό επίπεδο η εξάπλωση, η απολύμανση και ο υποτροπιασμός –επανεμφάνιση του εντόμου. Αυτό πρέπει να γίνει μέσω μιας βάσης δεδομένων πάνω σε αναλυτικό χάρτη της Ελλάδος, όπου παράλληλα θα συμπληρώνεται από τις περιφερειακές ομάδες καταπολέμησης καθώς και από τον οποιοδήποτε ευαισθητοποιημένο πολίτη μέσω διαδικτύου, αφού όμως πρώτα έχει ελεγχθεί η ορθότητα της αναφοράς από τα κατά τόπους συνεργεία.
Ο μεγαλύτερος όγκος των πληροφοριών για να συλλεχθεί άμεσα και γρήγορα θα πρέπει οι τομείς ευθύνης να προμηθευτούν με ένα υπολογιστή χειρός (palmtop) ο οποίος θα διαθέτει δέκτη gps σχετικά μεγάλης ακρίβειας ( 3-5 μέτρα). Στη συσκευή αυτή θα είναι προεγκατεστημένη εφαρμογή η οποία θα δίνει επιλογές χωρικού προσδιορισμού κάθε ατόμου φοίνικα ώστε να καταγράφεται παράλληλα:
α) το είδος του φοίνικα
β) η κλάση ηλικίας του ως τάξη μεγέθους (διάμετρος κορμού –ύψος ) κατ’ εκτίμηση του καταγραφέα-παρατηρητή.
γ) Η κατάσταση φοίνικα: υγιής, προσβεβλημένος (αρχικά στάδια - βαριά προσβολή – νεκρωμένος), αμφιβόλου κατάστασης.
δ) Δημόσιος –Ιδιωτικός χώρος
ε) Λοιπές παρατηρήσεις

Όλες οι συσκευές πρέπει να λειτουργούν με το ίδιο λειτουργικό σύστημα ώστε να είναι δυνατή η εγκατάσταση της εφαρμογής, πρέπει να έχουν μεγάλη αυτονομία, να διαθέτουν αναλυτικούς χάρτες της περιοχής και να είναι ρυθμισμένες στο ελληνικό γεωδαιτικό σύστημα αναφοράς ΕΓΣΑ 87, να είναι εύκολη η μεταφορά των αρχείων μέσω θύρας usb, τα εξαγόμενα από την εφαρμογή αρχεία πρέπει να είναι τύπου και μορφής άμεσα επεξεργάσιμων από excel, access, autocad, google earth ή λοιπά προγράμματα που πιθανών να κριθούν χρήσιμα για την εξαγωγή- αποθήκευση όλο του πακέτου πληροφοριών.

Το σύστημα και η εφαρμογή που θα διαχειρίζεται τα αρχεία δεδομένων, πρέπει να είναι συνεργάσιμο με λοιπές εφαρμογές όπως λειτουργικά που θα παρέχουν τη δυνατότητα αυτόματης μετατροπής συντεταγμένων σε διάφορα προβολικά συστήματα ώστε η ορθή προβολή των σημείων να είναι δυνατή και σε άλλες εφαρμογές για να γίνονται σωστές εκτιμήσεις που θα οδηγούν σε ορθές αποφάσεις και επεμβάσεις.

Η κεντρική βάση δεδομένων καθώς και οι περιφερειακές θα ενημερώνονται κάθε φορά που θα διενεργείται νέα καταγραφή δεδομένων τα οποία θα στέλνονται μέσω διαδικτύου στον κεντρικό υπολογιστή όπου και θα διαμοιράζονται στα επιμέρους κέντρα σε επίπεδο νομού.

Βιοακουστική ανίχνευση του εντόμου –χρήση σκύλων:

Η χρήση της βιοακουστικής δεν ενδείκνυται για μεγάλης κλίμακας επιχειρήσεις αλλά δεν πρέπει να απορριφθεί ως μέσω αντιμετώπισης.

Η εργαστηριακή έρευνα δίνει πολύ καλά αποτελέσματα μέσω της spectrum analysis. Σύμφωνα με αυτή αναλύεται φασματικά το δείγμα του ήχου και συγκρίνεται με γνωστούς ήχους που παράγει το έντομο σε όλα τα στάδια εξέλιξής του ώστε μέσω της ηχητικής ταυτοποίησης να μας γίνεται έγκαιρα γνωστό (από τα πρώτα στάδια της προσβολής) εάν ένας φοίνικας είναι προσβεβλημένος ή όχι. Στο πεδίο όμως, τα αποτελέσματα είναι απογοητευτικά. Αυτό οφείλεται στο ότι έχουμε πολύ μεγάλο σήμα θορύβου από το εξωτερικό περιβάλλον του φοίνικα, ενώ ταυτόχρονα στον κορμό η απόσβεση του ήχου είναι σημαντική διότι οι ίνες του φοίνικα σε συνδυασμό με την εσωτερική υγρασία του κορμού (προσεγγίζει σε περιπτώσεις και το 100%) αποτελούν μια μονωτική –ηχο-απορροφητική μάζα και οι δονήσεις που παράγονται απ’ την κίνηση του εντόμου δεν μπορούν να ανιχνευτούν εάν ο αισθητήρας υπερβαίνει την απόσταση του ενός μέτρου απ’ το σημείο προσβολής.

Χρήσιμη είναι η τεχνική αυτή μόνο για δειγματοληπτική χρήση σε γνωστά άρρωστα άτομα, κατά την διαδικασία ελέγχου και μετά την εφαρμογή των φαρμάκων ώστε να έχουμε εικόνα για το ποσοστό επιτυχίας της καταπολέμησης, σε περιπτώσεις όπου παρουσιάζεται υποτροπή. Στην περίπτωση αυτή στα προσβεβλημένα καθώς και στα γειτονικά τους άτομα θα εφαρμόζεται άλλο ένα σετ επεμβάσεων με διπλή δοσολογία, και αν εξακολουθούν τα έντομα να ζουν τότε θα απομακρύνονται τα μη θεραπευμένα άτομα απ’ το πεδίο γιατί τα έντομα ίσως να έχουν αποκτήσει ανθεκτικότητα στη δραστική ουσία και τέτοιου είδους γενότυποι πρέπει πάση θυσία να εκλείψουν.

Το έντομο εσωτερικά του κορμού, από τα πρώτα κιόλας στάδια εξέλιξής του καθώς τρέφεται με ίνες έως και τη μεταμόρφωση του δημιουργεί ένα περιβάλλον το οποίο αναδύει μια δυσάρεστη μυρωδιά λόγω της σήψης των ζωντανών κυτταρικών ινών σε αναερόβιες συνθήκες. Η μυρωδιά αυτή γίνεται αντιληπτή απ’ τους ανθρώπους μόνο κατά το πλήγωμα ή την κοπή του φοίνικα και σε μικρή απόσταση πάντα, ενώ από τους σκύλους γίνεται εύκολα αντιληπτή από απόσταση δεκάδων μέτρων καθώς διαθέτουν οξεία όσφρηση.
Αυτός είναι και ο μόνος τρόπος να αντιληφθούμε την προσβολή από τα πρώτα στάδια με ασφάλεια, ταχύτητα, αξιοπιστία, και χωρίς σημαντικό οικονομικό κόστος πέραν του χρόνου που χρειάζεται η ανίχνευση ο οποίος είναι εκατοντάδες φορές μικρότερος απ’ την χρήση της βιοακουστικής καθώς και το κόστος εκπαίδευσης είναι δεκάδες φορές μικρότερο απ’ την προμήθεια αισθητήρων, προενισχυτών κτλ. Μπορεί δε να είναι και μηδενικό εφόσον ζητηθεί κατά παράκληση από το Γενικό Επιτελείο Στρατού (ασφάλεια αεροδρομίων-ανίχνευση εκρηκτικών) και την Ελληνική Αστυνομία (τμήμα δίωξης ναρκωτικών-Κ9) η παραχώρηση –απόσπαση για ορισμένο χρονικό διάστημα των εκπαιδευτών και των σκύλων τους αφού πρώτα έχουν εκπαιδευτεί στην ανίχνευση του συγκεκριμένου εντόμου και στη συγκεκριμένη μορφή σήψης πάνω σε δείγματα που θα αποστείλουμε.

Επίσης είναι και ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπισθεί άμεσα η προσβολή στο φοινικόδασος του Βάι. Λόγω της έντονης πυκνότητας και του μεγάλου αριθμού ατόμων φοινίκων είναι δύσκολο έως αδύνατο να εξειδικεύσουμε την δράση μας με χειρουργικής ακρίβειας επεμβάσεις θεραπείας ή αφαίρεσης ατόμων με άλλες μεθόδους ανίχνευσης, η ανάγκη για εκπαίδευση έστω και ενός σκύλου κρίνεται άμεσα επιτακτική.

Συνοψίζοντας, η βιοακουστική ανίχνευση θα εφαρμόζεται δειγματοληπτικά μόνο σε άτομα τα οποία έχουν δεχθεί πρωτογενώς θεραπευτικές επεμβάσεις. Οι σκύλοι θα χρησιμοποιούνται μόνο για να ανιχνεύουν νέα προσβεβλημένα άτομα, καθώς δεν μπορούν να διακρίνουν ένα πλήρως θεραπευμένο από ένα προσβεβλημένο γιατί οι οσμές που ανιχνεύονται παραμένουν παρόμοιες, και δεν έχουν ικανότητα αντίληψης της κίνησης και του διαχωρισμού ζωντανών και νεκρών μορφών του εντόμου.

Βήμα 4ο

Οικολογία και συμπεριφορά του εντόμου, καλύτερη γνωριμία με το σκαθάρι, εκπαίδευση εμπλεκομένων με την αντιμετώπιση ως μόνη διασφάλιση για την επιτυχή έκβαση του προγράμματος καταπολέμησης.

Οι πληροφορίες σε έναν «πόλεμο» είναι ίσως το σημαντικότερο όπλο στα χέρια των αντιμαχόμενων πλευρών. Το σκαθάρι δεν ξέρει τίποτα για εμάς. Εμείς όμως πόσο καλά γνωρίζουμε το σκαθάρι;

Η περίπτωση του Phoenix canariensis

Ο Κανάριος φοίνικας είναι ίσως ο καλύτερος σύμμαχος μας σε αυτή την επιχείρηση εξολόθρευσης του σκαθαριού. Είναι μακράν προτιμώμενος απ’ το έντομο και ειδικά οι μεγαλύτερες κλάσεις ηλικίας του. Έχει παρατηρηθεί σε όλες τις περιπτώσεις προσβεβλημένων περιοχών ότι το έντομο δεν προσβάλει άλλο είδος φοίνικα εφόσον υπάρχει ο Κανάριος και επίσης δεν προσβάλει μικρούς και μεσαίους Κανάριους εφόσον υπάρχουν ηλικιακά μεγαλύτεροι. Η χουρμαδιά, η Ουασιγκτόνια και τα λοιπά φοινικοειδή προσβάλλονται μόνο όταν δεν υπάρχει Κανάριος στη περιοχή και αυτό είναι πολύ εύκολο να εξηγηθεί.

Το έντομο ενστικτωδώς, για να αναπαραχθεί θα επιλέξει φοίνικες οι οποίοι πληρούν κάποια ποιοτικά χαρακτηριστικά, ώστε να έχει την μέγιστη αναπαραγωγική επιτυχία με τη λιγότερο δυνατή καταβαλλόμενη προσπάθεια.

Αυτό σημαίνει ότι τα κριτήρια επιλογής του, άπαξ και κατανοήσουμε την ενστικτώδη αυτή τάση του εντόμου, μας γίνονται εύκολα αντιληπτά. Το έντομο προτιμά μαλακά και εύγευστα φοινικοειδή με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη διάμετρο και ύψος κορμού τέτοιο, ώστε αφενός να μπορεί να εναποθέσει τα αυγά του σε άτομα τα οποία δεν θα δυσκολέψουν τις προνύμφες να εισέλθουν στον κορμό (μαλακές ίνες, ήδη πρωτογενώς προσβεβλημένα από μύκητες άτομα, φρεσκοκλαδεμένα) και αφετέρου ο όγκος του κορμού να δύναται να υποστηρίξει όσο το δυνατόν περισσότερες γενεές, άρα και τον μέγιστο αριθμό ατόμων έως την τελική νέκρωση του.

Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι εφόσον ο Κανάριος πληρεί όλες τις παραπάνω προϋποθέσεις και είναι στη πρώτη θέση της σειράς προτίμησης του εντόμου, η καταπολέμηση πλέον γίνεται ευκολότερη. Αυτό συμβαίνει διότι μπορούμε να γνωρίζουμε εκ’ των προτέρων την πιθανότητα προσβολής συγκεκριμένων ατόμων σε μια περιοχή, οπότε μπορεί να γίνεται διαλογή και επιλογή των ατόμων που θα δεχθούν προληπτικά χειρισμό (έλεγχο –κλάδεμα-ράντισμα).
Για κάθε περιοχή σε επίπεδο ομάδας δέντρων όπου θα είναι και η ελάχιστη διαχειριστική μονάδα, θα επισημαίνονται πρωτίστως τα άτομα με μεγαλύτερο βαθμό επικινδυνότητας και θα ακολουθούν τα μεμονωμένα δέντρα (σε αυλές, δρόμους, πλατείες, κτλ.). Με τον τρόπο αυτό μπορεί να διασφαλισθεί ταχύτερη και πληρέστερη σειρά ενεργειών για δημιουργία ζωνών ανάσχεσης και μείωση του πληθυσμού του εντόμου κατά 90%.

Γίνεται επιτακτική πλέον η ανάγκη, πριν εκλείψουν οι μεγάλες ηλικιακές κλάσεις του Κανάριου φοίνικα, να αξιοποιηθεί αυτός δολωματικά. Η οργάνωση ενός φυσικού δικτύου παγίδων που θα μας εξασφαλίζει μέγιστο αποτέλεσμα με ελάχιστο κόστος, είναι η προτιμότερη λύση για τη διάσωση των δέντρων αυτών με προληπτικές και θεραπευτικές επεμβάσεις παρά η αφαίρεσή τους απ’ το πεδίο όταν η προσβολή είναι σε αρχικά στάδια και η κατάσταση πλήρως αναστρέψιμη. Έχει παρατηρηθεί παγκοσμίως ότι μετά από χημική επέμβαση ο φοίνικας επιζεί, και σε περιπτώσεις βαριάς προσβολής ακόμα και αν έχει χάσει όλα του τα φύλλα. Πρέπει να καθαριστεί το σημείο της προσβολής, εσωτερικά στο πάνω μέρος του κορμού και σε βάθος όσο είναι το βάθος της σήψης και να χορηγηθούν εντομοκτόνα και μυκητοκτόνα στην καθαρισμένη κοιλότητα (πριν προχωρήσει η σήψη πάνω από το 1/5 του κορμού απ’ τη κορυφή, όταν δηλαδή τα μεριστωματικά κύτταρα του επικόρυφου ιστού- βλαστού δεν έχουν νεκρωθεί τελείως).

Σε περιπτώσεις περιοχών όπου δεν υπάρχουν μεγάλοι Κανάριοι ή υπήρχαν αλλά έχουν νεκρωθεί, σύμφωνα με την ως άνω λογική που περιγράψαμε, θα χρησιμοποιούνται τα άτομα αυτά ως παγίδες εφόσον θεωρούνται οι καλύτεροι ξενιστές για το έντομο. Σύμφωνα με τις επιτόπιες παρατηρήσεις των ήδη προσβεβλημένων ατόμων εάν υπάρχουν, θα μπορούμε κάθε φορά να σκιαγραφούμε το προφίλ των προτιμήσεων και να προβλέπουμε την πιθανότερη επικείμενη προσβολή.

Βήμα 5ο

Εκπαίδευση του προσωπικού σύμφωνα με όσα προαναφέρθηκαν. Η εκπαίδευση πρέπει να είναι σύντομη και αποτελεσματική, να εκλαϊκευτούν οι παραπάνω έννοιες από τους τοπικούς γεωπόνους, δασολόγους κτλ. των αρμοδίων υπηρεσιών που θα συστήσουν τα συνεργεία. Η ευθύνη για το σχεδιασμό και την ολοκλήρωση των ενεργειών που απαιτούνται ώστε να ενημερωθούν οι αρμόδιοι φορείς κάθε νομού και να ορισθεί το χρονοδιάγραμμα και ο τρόπος δράσης, εμπίπτει στις αρμοδιότητες του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων.

Δια της ατόπου απαγωγής απορρίπτονται:

Α) Ο ψεκασμός των φοινικοειδών. Πρέπει να απαγορευτεί όχι μόνο γιατί επιβαρύνει το περιβάλλον μέσω της διάχυσης των υδροσταγονιδίων στον ευρύτερο χώρο, αλλά κυρίως επειδή έχει αποδειχθεί 100% αναποτελεσματικός στις μεγάλες κλάσεις ηλικίας.

Β) Ο εμβολιασμός είτε με ορούς είτε με ενέσεις (πχ. σκευάσματα με ευρεία διασυστηματικότητα). Πρέπει να απορριφθεί ως πρακτική αντιμετώπισης προσβολών μεγάλης κλίμακας, τόσο για οικονομικούς λόγους, (η διαδικασία είναι οικονομικά δυσβάσταχτη για το κράτος και τους ιδιώτες), αλλά και γιατί η όλη διαδικασία εφαρμογής απαιτεί μεγάλα χρονικά περιθώρια με τεράστια έξοδα αγοράς και εγκατάστασης.

Κατά τη μέθοδο αυτή, απαιτείται η παροχή φαρμάκου σε ενέσιμη μορφή ανά 10 εκατοστά διαμέτρου κορμού και σε ύψος όχι μεγαλύτερο των 2 μέτρων απ’ τη στεφάνη. Αλλιώς η αραίωση του φαρμάκου μεταβάλλεται σημαντικά και δεν επιφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Στις ελληνικές συνθήκες, τα φοινικοειδή, φαινοτυπικά, έχουν χαμηλό ρυθμό κίνησης των χυμών τους, λόγω του μεσογειακού κλίματος, της ξηρότητας του αέρα και της αργής ανάπτυξης. Αυτό συνεπάγεται ότι ο απαιτούμενος χρόνος που θα χρειαστεί για να έρθει το έντομο σε όλα του τα εξελικτικά στάδια σε επαφή με το φάρμακο, εξαρτάται από την τοξικότητα του φαρμάκου και το ποσοστό διάλυσής του. Το χρονικό διάστημα μεταξύ εφαρμογής του φαρμάκου και πρόσληψής του από το έντομο αποτελεί καθοριστικό παράγοντα επιτυχίας της μεθόδου. Τα πρακτικά προβλήματα που έχουν ήδη προκύψει από την εφαρμογή της μεθόδου επικεντρώνονται στα εξής:

Απαιτείται μεγάλο χρονικό διάστημα για την κυκλοφορία του φαρμάκου μέσα στο δίκτυο των ηθμαγγιωδών δεσμίδων και αγωγών του ατόμου με αποτέλεσμα, όταν αυτό προσεγγίσει το σημείο προσβολής να έχει μειωθεί η δραστικότητά του, λόγω του χρόνου ημίσειας ζωής του και λόγω της μεταβολής στην αραίωσή του που επιδρά στην αποτελεσματικότητά του. Επίσης η χωρική κατανομή του φαρμάκου εντός του ατόμου δεν εστιάζεται στο σημείο προσβολής καταπολεμώντας το έντομο με τη μέγιστη τοξικότητά του, αλλά διαχέεται στο σύνολο του συστήματος ρίζας – βλαστού. Δεν παρέχεται δηλαδή μια χωρικά προσανατολισμένη αντιμετώπιση του εντόμου στο ανώτερο έως μέσο τμήμα του δένδρου, όπου εκεί κυρίως εστιάζονται τα σημεία προσβολής. Επίσης σημειώνεται ότι η εφαρμογή της μεθόδου σε δενδρώδη άτομα που ξεπερνούν τα τέσσερα μέτρα σε ύψος, είναι πρακτικά δυσχερής, καθιστώντας τη πρακτικά, οικονομικά και χρονικά ασύμφορη και αναποτελεσματική.
Τα προαναφερόμενα, έχουν διαπιστωθεί σε εφαρμογή της μεθόδου του εμβολιασμού με ενέσεις ή ορό σε άλλες χώρες. Συγκεκριμένα, σε περιπτώσεις εφαρμογής του εμβολιασμού σε προσβεβλημένα άτομα μικρής ηλικίας με ύψος κορμού έως δύο μέτρα, η επιτυχία ήταν σημαντική. Αντίθετα, για άτομα μεγάλης ηλικιακής κλάσης –τα οποία βρίσκονται στις πρώτες θέσεις προτίμησης του εντόμου- τα αποτελέσματα ήταν απογοητευτικά έως μηδενικά.

Γ) Η μαζική παγίδευση πρέπει να απορριφθεί σαν λύση για τους εξής λόγους:
Γιατί δεν παρουσιάζει στοιχεία μαζικότητας, καθότι μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό του πληθυσμού παγιδεύεται.
Αποτελεί ουσιαστικά μια μέθοδο εκτίμησης της αποτελεσματικότητας άλλων τρόπων αντιμετώπισης της προσβολής και αυτό γιατί ουσιαστικά παγιδεύει τα τέλεια έντομα που έχουν ήδη προσβάλλει φοινικοειδή, χωρίς να επεμβαίνει ουσιαστικά στον κύκλο αναπαραγωγής τους. Τα αρσενικά άτομα γονιμοποιούν τα θηλυκά για πολλές γενεές εντός ενός ατόμου, χωρίς να απομακρυνθούν από το άτομο αυτό για εύρεση συντρόφου. Απομακρύνονται τελικά αφού έχουν γονιμοποιηθεί και μόνο όταν έχει επέλθει η πλήρη νέκρωση του φοινικοειδούς.
Η λειτουργία των φερομονικών κυρίως παγίδων – προσέλκυση για γονιμοποίηση- επιφέρει διασπορά της προσβολής και σε περιοχές που είναι απρόσβλητες.
Πέραν αυτού σε μία καθαρή περιοχή που έχει αντιμετωπιστεί η προσβολή, οι παγίδες συνάθροισης έλκουν το έντομο εκ νέου και έχουμε επαναπροσβολή. Το ίδιο ισχύει και για οποιαδήποτε άλλη περιοχή όπου το έντομο δεν είχε κάνει την εμφάνιση του, οπότε οι φερομονικές παγίδες δεν πρέπει να προτιμηθούν ως μέθοδοι καταπολέμησης.

Οι τροφικές παγίδες δεν έχουν την ίδια προσελκυστική ικανότητα και μπορούν να φανούν χρήσιμες μόνο εφόσον το περιεχόμενο τους (μελάσα, χουρμάδες κτλ) είναι καλά εμποτισμένο με εντομοκτόνο. Πρέπει να τοποθετούνται τουλάχιστον 1 χιλιόμετρο από τον τελευταίο φοίνικα της νοητής περιμετρικά οριογραμμής, προκειμένου το τέλειο έντομο πριν εισέλθει ή κατά την έξοδο του από την περιοχή αυτή να παγιδεύεται από τις τροφικές παγίδες και να εξοντώνεται.

Συνοψίζοντας, αναφέρουμε ότι δράση των παγίδων είναι καθαρά επικουρική και δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να βασιζόμαστε σ’ αυτές και όπως προαναφέρθηκε, οι φερομονικές παγίδες επιταχύνουν την εξάπλωση της προσβολής και πρέπει να αποσυρθούν άμεσα απ’ το πεδίο, όπου έχουν εφαρμοσθεί. Μόνο στα πλαίσια ενός ολοκληρωμένου σχεδίου η επιλεκτική χρήση τροφικών παγίδων μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της προσβολής.

Δ) Ο βιολογικός έλεγχος

Πρέπει σε πρώτη φάση να απορριφθεί γιατί, βάση της διεθνούς βιβλιογραφίας ακόμα και σε in vitro συνθήκες έχει αποδειχθεί αναποτελεσματικός. Έχουν χρησιμοποιηθεί νηματώδεις ή βακτήρια όπως η Pseudomonas aeruginosa με πολύ καλά αποτελέσματα, αλλά χρειάζεται κάθε μήνα εμβολιασμό με όχι και τόσο σίγουρο αποτέλεσμα για την επιβίωση της καλλιέργειας τους μέσα και έξω απ’ το φοίνικα. Εκτός αυτού τα αποτελεσματικότερα για τη καταπολέμηση του εντόμου βακτήρια, είναι πολύ επικίνδυνα για τον άνθρωπο, μιας και κάποιοι εντομοπαθογόνοι προσβάλουν πλήθος άλλων οργανισμών της τροφικής αλυσίδας.

Ε) Η καταπολέμηση με υψίσυχνες συχνότητες (μικροκύματα).

Πρέπει να απορριφθεί γιατί έχει τεράστιο κόστος και περιορισμένο εύρος εφαρμογής. Το διάστημα χρόνου που χρειάζεται για να θανατωθούν οι μορφές του εντόμου μέσα στο κορμό είναι ιδιαίτερα μεγάλο. Επίσης, ο κίνδυνος γενετικής εκτροπής του γονιδιώματος απ’ την ακτινοβόληση του εντόμου (σε περιπτώσεις ειδικά που δεν οδηγούνται σε θάνατο) πιθανότατα να δημιουργήσουν διαφορετικές μεταλλάξεις αυτού όπου κάποιες θα είναι θανατηφόρες για το έντομο και κάποιες άλλες ίσως το καταστήσουν ακόμα ανθεκτικότερο και πιο επικίνδυνο. Είναι απορίας άξιο πως κάποιοι εξακολουθούν να το προτείνουν, στον ελλαδικό χώρο.

Εν συντομία προτείνουμε :

I.Τον εντοπισμό και την καταγραφή των περιοχών προσβολής σε επίπεδο Νομού που θα ανανεώνεται κάθε μήνα. Σαν ζώνη ανάσχεσης θα θεωρούνται τα 20 χλμ. από τον τελευταίο προσβεβλημένο φοίνικα όπου και οι έλεγχοι θα είναι εξονυχιστικοί. Όλα τα δέντρα κάθε περιοχής θα κωδικοποιούνται με ένα απλό gps και θα ταξινομούνται κατά είδος και κατά μέγεθος χοντρικά (πχ. μικρό - μεσαίο - μεγάλο) ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα για τις προτιμήσεις του εντόμου (πχ προσβάλει τη μικρή ουασιγκτόνια και όχι τη μεγάλη ή προτιμά τον μεγάλο κανάριο από τον μικρό). Τα δεδομένα αυτά θα είναι διαθέσιμα στον οποιοδήποτε πάνω σε ψηφιακό χάρτη υψηλής ανάλυσης, ώστε να μπορούν να συνεισφέρουν και εθελοντές στην παρακολούθηση, και να ενημερώνουν για τυχόν νέες προσβολές μέσω ίντερνετ ή τηλεφωνικά ή μέσω ομάδων που μπορεί να συσταθούν για το σκοπό αυτό (καταγραφή όλων των ατόμων φοίνικα έχει ήδη γίνει στην περιοχή της Σητείας –Παλαικάστρου-Βάι)

II.Πέραν της κοπής των βαριά προσβεβλημένων ατόμων που θα γίνεται δωρεάν από συνεργεία του δήμου της νομαρχίας ή του στρατού, η τοποθέτηση σωλήνων για την ασφαλέστερη ταχύτερη και αποτελεσματικότερη παροχή εντομοκτόνου είναι απαραίτητη στα γύρω από το προσβεβλημένο άτομο φοινικοειδή, εφόσον είναι σε ύψος που δεν μπορεί να φτάσει ο άνθρωπος. Μέσω της βιοακουστικής, τα άτομα όπου παρατηρείται δραστηριότητα καθώς και τα γύρω τους πρέπει να συγκεντρώνονται και να ψεκάζονται εντός 5 ημερών άμεσα και πέρα των λοιπών προγραμματισμένων επεμβάσεων.

III.Όλα τα παραπάνω μπορούν να τύχουν εφαρμογής μόνο με την οργάνωση σε τομείς ευθύνης όπου με την παρουσία τεχνολόγου γεωπόνου, γεωτεχνικού ή βιολόγου (που θα είναι και ο μοναδικός υπεύθυνος στο να φέρει εις πέρας επιτυχώς την αποστολή) θα τίθενται σαφή γεωγραφικά όρια σε επίπεδο δήμου -κοινότητας κτλ. ώστε να μην μείνει κανένας φοίνικας εκτός προστασίας. Όλοι οι φοίνικες δημόσιοι και ιδιωτικοί ανεξαρτήτου μεγέθους θα χαίρουν ίδιας αντιμετώπισης.

IV.Σε ένα μήνα και αφού θα έχουν συγκεντρωθεί τα στοιχεία και θα μπορούμε να βγάλουμε μοντέλα πρόβλεψης της εξάπλωσης και διαδρομών του εντόμου και ενώ ταυτόχρονα θα ξέρουμε σε ποιά δέντρα υπάρχει δραστηριότητα και σε ποια είναι πιθανόν να υπάρχει, θα οργανωθεί ταυτόχρονος ψεκασμός (όχι με σπρέυερς αλλά με πότισμα στη κορυφή) σε όλους τους τομείς ευθύνης ανά νομό καθώς και σε τομείς ευθύνης που συνορεύουν με το νομό αυτό αν και το καλύτερο είναι ταυτόχρονα σε όλους τους νομούς πχ σε όλη τη Κρήτη. Ταυτόχρονα εντός αποκλειστικού διαστήματος 3 ημερών και όχι παραπάνω, θα γίνουν 4 επαναλήψεις ανά 12 με 14 ημέρες με διαφορετικά μείγματα κάθε φορά, με εντομοκτόνα και μυκητοκτόνα για να μην παρουσιαστεί καμία ανθεκτικότητα του εντόμου στη δραστική ουσία.

V.Η δραστηριότητα θα παρακολουθείται συνεχώς για 5 χρόνια. Ειδικά μετά από κάθε σετ εφαρμογών πρέπει να καταγράφονται τα αποτελέσματα πριν το επόμενο και σε εύλογο χρονικό διάστημα ασφαλείας για όλη την θερμή περίοδο που θα ακολουθήσει. Η καταγραφή θα γίνεται με περίτροπο χρόνο ενός μηνός περίπου. Μετά το πέρας της θερμής περιόδου από Οκτώβρη έως Απρίλη ο χρόνος αυτός μπορεί να υπερδιπλασιαστεί σε 2-3 μήνες και σε περίπτωση υποτροπιασμού το προσβεβλημένο δέντρο ή θα επαναψεκάζεται ή θα αφαιρείται τελείως απ' το πεδίο και θα θάβεται γιατί σημαίνει πως ή παρουσίασαν ανθεκτικότητα ή ότι η μορφολογία η φαινοτυπική δεν βοηθά το φάρμακο να εισχωρήσει σε βάθος ή οι χειριστές του συνεργείου ψεκασμού δεν ακολούθησαν την προβλεπόμενη διαδικασία.

VI.Το Κράτος να υποχρεώσει τις φαρμακοβιομηχανίες ειδικά και μόνο για αυτό το σκοπό να διαμορφώσουν τις τιμές των σκευασμάτων, εφόσον οι ποσότητες προβλέπεται να είναι μεγάλες σε τιμή κοντά του κόστους με ειδικό τιμολόγιο, αλλιώς να προσπαθήσει να αναλάβει το κράτος την παραγωγή αυτών των φαρμάκων όπως ο στρατός παράγει κάποια από αυτά που χρειάζεται, από τη στιγμή βέβαια που για τις περισσότερες δραστικές ουσίες έχει περάσει η περίοδος της πατέντας και κυκλοφορούνε αντίγραφα αυτών ευρέως. Τα μηχανήματα για την αφαίρεση των βαριά προσβεβλημένων ατόμων (αλυσοπρίονα, γερανοφόρα φορτηγά, εκσκαφείς για το θάψιμο, καλαθοφόρα ανυψωτικά, υδροφόρες μη πόσιμου νερού-βυτία-αντλίες κτλ) που δεν υπάρχουν ήδη σε μερικούς δήμους και νομαρχίες ή να αγοραστούν ή να τα παρέχει κατά παράκληση στο ΓΕΣ ο στρατός για συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Όπου οι επεμβάσεις που θα απαιτηθούν, να έχουν συγκεντρωθεί και να γίνουν μαζικά σε σύντομο χρονικό διάστημα για να είναι δυνατή και η απόσπαση των υπαλλήλων αυτών ανά τακτά χρονικά διαστήματα όποτε υπάρχει μεγάλη ανάγκη και μεγάλη έκταση εργασιών, οπότε και κρίνεται συμφέρον και αποτελεσματικό.

VII.Παράλληλα με αυτές τις δράσεις πρέπει να ξεκινήσει άμεσα έρευνα για το πως συμπεριφέρονται οι φυσικοί εχθροί του σκαθαριού στο πεδίο εντός του ελλαδικού χώρου, πχ. η Pseudomonas aeruginosa ή οι νηματώδεις μπορεί να επιζήσουν στον κορμό ώστε να εμβολιάσουμε τους φοίνικες μ’ αυτούς; με ποιο κοκτέιλ εντομοπαθογόνων θα έχουμε μέγιστο αποτέλεσμα χωρίς η δράση του ενός εχθρού πχ νηματώδη να επηρεάζει τον άλλον; πως θα μετατρέψουμε τον κορμό και τους χυμούς του φοίνικα σε θρεπτικό πολτό ώστε να εξασφαλίσουμε το βιολογικό εμβόλιο προκειμένου να κρατήσει για τουλάχιστον ένα χρόνο; τα αποτελέσματα θα είναι επιθυμητά; πχ από 70% και κάτω θνησιμότητα θεωρείται πως δεν αξίζει το κόπο, ένα είναι σίγουρο, δεν μπορούμε να βασιζόμαστε μόνο στη βιβλιογραφία γιατί άλλο στο εργαστήριο, άλλο σε κλιματικές συνθήκες άλλων χωρών και άλλο στη χώρα μας, πρέπει να δούμε και την επικινδυνότητα της βιολογικής καταπολέμησης όσον αφορά τα λοιπά είδη όπως τα ωφέλιμα έντομα όπου μπορούμε να οδηγηθούμε σε αποσταθεροποίηση, πιστεύεται ότι ακόμα και στον άνθρωπο μπορεί να έχουν θανατηφόρα και παθογόνα δράση ορισμένοι εξ' αυτών των φυσικών εχθρών του εντόμου. Θέλει λοιπόν πολύ προσοχή όταν παίρνουμε αποφάσεις, όταν νομοθετούμε, και όταν δίνουμε κονδύλια γιατί μπορεί όχι μόνο να μην οδηγηθούμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα με βάση τον αρχικό σκοπό αλλά μπορεί να δημιουργήσουμε μεγαλύτερο πρόβλημα από αυτό που κληθήκαμε να λύσουμε.


Γενικό σχέδιο άμεσης δράσης για την Νήσο Κρήτη για την εκρίζωση του εντόμου σε 3-5 χρόνια 2010-2015

ΣΧΕΔΙΟ ΑΜΕΣΗΣ ΔΡΑΣΗΣ
Για την καταστολή της εξάπλωσης του Rhynchophorus ferrugineus στη Νήσο Κρήτη και την διάσωση των οικοτύπων προτεραιότητας όπου ευδοκιμεί ο Phoenix theophrasti.

Το παρόν σχέδιο είναι βασισμένο στην διεθνή βιβλιογραφία και σε καταγραφές βέλτιστων πρακτικών των χώρων της Μεσογείου. Δεδομένης της εξάπλωσης του κανθάρου στην Κρήτη, και την κρισιμότητα λήψης άμεσων συντονισμένων μέτρων για την καταστολή της εξάπλωσης πριν την θερινή περίοδο, προτείνονται τα ακόλουθα θεσμικά και πρακτικά μέτρα που θα πρέπει να γίνουν εντός των επόμενων δέκα ημερών.

Οι διαστάσεις που έχουν λάβει η εξάπλωση και οι προσβολές του εντόμου Rhynchophorus ferrugineus στην Κρήτη, κάνει επιτακτική την ανάγκη για άμεση δράση και λήψη μέτρων για τον έλεγχο του πληθυσμού του.

Η χρήση των παγίδων δεν επαρκεί για την καταπολέμηση και τον έλεγχο του πληθυσμού του εντόμου, καθώς μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό του πληθυσμού παγιδεύεται. Η χρησιμότητα τους περιορίζεται στην διαπίστωση της ύπαρξης του εντόμου σε μια περιοχή. Εφόσον τοποθετηθούν και διαπιστωθεί η παρουσία του εντόμου πρέπει να ελέγχεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα αναλόγως της διάρκειας της θανατηφόρας δράσης των φυτοπροστατευτικών σκευασμάτων, τα οποία πρέπει να εφαρμόζονται στην γύρω περιοχή για όσο διάστημα εξακολουθούμε να βρίσκουμε άτομα μέσα στην παγίδα. Επιπλέον η χρήση παγίδων (όχι τόσο οι τροφικές παγίδες όσο οι φερομονικές ή συνάθροισης) πιθανόν να έλκουν το έντομο και σε περιοχές όπου δεν υφίσταται προσβολή συμβάλλοντας στην εξάπλωση του ως πόλοι διακτινισμού του εντόμου, ακανόνιστης χωροκατανομής και αντίθετα με την προβλεπόμενη διασπορά του σε περίπτωση που η εξάπλωση ήταν φυσιολογική.

Παρακάτω παρουσιάζονται κάποια μέτρα για την άμεση καταπολέμηση της εξάπλωσης του εντόμου. Στόχος είναι να μειωθεί ο ενεργός πληθυσμός των τέλειων εντόμων που είναι ακόμα μέσα στους κορμούς. Δυστυχώς, τα έντομα που πετάνε ήδη, έχουνε γεννήσει τα αβγά τους και τα προσβεβλημένα φοινικοειδή θα είναι μακροσκοπικά ανιχνεύσιμα από 1 έως 3 χρόνια από σήμερα εκτός και αν έχουμε στη διάθεσή μας ειδικά εκπαιδευμένα σκυλιά ώστε να μπορούμε να ανιχνεύσουμε την προσβολή από τα αρχικά στάδια αυτής.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα μέτρα που προτείνονται είναι βραχυπρόθεσμα, και δεν αποτελούν μόνιμη λύση, αποσκοπούν σε μια πρώτη δραστική μείωση του πληθυσμού του κανθάρου της τάξης του 95% στη Νήσο Κρήτη και περαιτέρω έλεγχο για 3-5 χρόνια έως την οριστική εκρίζωση του εντόμου απ’ τη νήσο. Προτείνεται, ότι αμέσως μετά την διεκπεραίωση των άμεσων δράσεων, και αφού έχει αποκτηθεί μια πιο πληρέστερη εικόνα της κατάστασης και εμπειρίας στο πεδίο, να γίνει ένας συλλογικός σχεδιασμός, όπου θα εμπλέκονται όλοι οι αρμόδιοι φορείς για την δημιουργία ενός ολοκληρωμένου σχεδίου καταπολέμησης σε εθνικό επίπεδο για την μη επανεισαγωγή του εντόμου από άλλα μέρη της χώρας με οιοδήποτε τρόπο. Εξάλλου σύμφωνα με την Κοινοτική Απόφαση 2007/365/ΕΚ πρέπει να πάρουμε τα κατάλληλα αυτά μέτρα με στόχο την εκρίζωση του εν λόγω οργανισμού σε εθνικό επίπεδο.

1. ΑΜΕΣΑ ΘΕΣΜΙΚΑ ΜΕΤΡΑ

1.1. Άμεση Τροποποίηση Υπουργικής Απόφασης Αρ Πρωτ. 180924 /3-2-2010

Έκδοση Υπουργικής Απόφασης για την χορήγηση κατ’ εξαίρεση έγκρισης διάθεσης στην αγορά με βάση το αρ. 8 (παρ. 4) του Π.Δ. 115/1997 στα ακόλουθα εντομοκτόνα σκευάσματα, για την πρόληψη και περιορισμό της εξάπλωσης του εντόμου Rhynchophoruw ferrugineus (Olivier) στα φοινικοειδή:
Σκευάσματα με δραστική ουσία chlorpyrifos, περιεκτικότητα 48% β/ο και μορφή υγρό γαλακτωματοποιήσιμο (EC)

Προτείνουμε την επανέγκριση του συγκεκριμένου σκευάσματος γιατί:
1.είναι 50-90 % πιο φτηνό από τα εγκεκριμένα της απόφασης και δεδομένου της έλλειψης επαρκών κονδυλίων για την καταπολέμηση, η μείωση του κόστους καταπολέμησης είναι καθοριστικός παράγοντας.
2.παραθέτουμε την λίστα φαρμάκων αυτούσια που πρέπει να εγκριθεί προκειμένου να μπορούμε να έχουμε εναλλαγή δραστικών ουσιών για να την αποφυγή παρουσίασης ανθεκτικότητας του εντόμου σε συγκεκριμένα σκευάσματα, αλλά και για τον υγιή ανταγωνισμό μεταξύ εταιρειών ώστε να πετύχουμε μείωση του κόστους.

Προτείνουμε οργανοφωσφορικά σε εναλλαγή με τεχνητά πυρεθρινοειδή ασιατικής προέλευσης, καθότι τα υπόλοιπα ανεβάζουν πολύ το κόστος καταπολέμησης σε μεγάλης κλίμακας επεμβάσεις, τα τελευταία έχουν διάρκεια δράσης περίπου 15 μέρες σύμφωνα με το κατασκευαστή και δεν είναι τόσο τοξικά για τα είδη ζωικής προέλευσης. Οι εφαρμογές θα είναι τόσο προληπτικής φύσεως όσο και θεραπευτικής, θα γίνονται όμως όπως οι θεραπευτικές δηλαδή 3 επεμβάσεις σε περίοδο περίπου 45 ημερών ανάλογα με της οδηγίες του κατασκευαστή.
CHEMICAL MEASURES TO CONTROL THE SPREAD OF RED PALM WEEVIL
(Rhynchophorus ferrugineus) WHICH ATTACKS PALM PLANTS
ACTIVE INGREDIENT/ TRADE NAME METHOD OF APPLICATION / DOSAGE
ROOT FOLLIAR (Crown)
(Α)PREVENTIVE APPLICATION SPRAYING
APPLICATION APPLICATION
CHLORPYRIPHOS 15-20ml/10 liters 15-20ml/10 liters
Chlorpyriphos 48EC
Clarnet
Darfos
Dursban 4E
Gufos
Nufos 48EC
Pirifos EC
Presor 48EC
Pyrinex 48EC
Pyrofan 4EC
15ml/10 liters 30-50ml/ plant 15ml/10 liters
DIMETHOATE
Danadim – Progress
Dimeran 40EC
Dimethox 40EC
Ntekor 40EC
Perfekthion
5ml/10 liters 5ml/10 liters
CYPERMETHRIN
Cypan 25EC
Cypermethrin 25EC
Cypremex 25EC
Cythrin 25
Radex 25EC
Sarestrin 25EC
Valliant 25EC
DELTAMETHRIN 15ml/10 liters 15ml/10 liters
Desis 25EC
ROOT FOLLIAR (Crown)
SPRAYING
(Β) CURATIVE TREATMENT
APPLICATION APPLICATION
5-10ml/ plant 5-10ml/ plant 10ml/10 liters
IMIDACHLOPRID
Bazooka
Caster 20 SL
Commando
Confidate 20SL
Confidor 200 OD
Confidor 200SL
Crush 20SL
Cuba 20SL
Kohinor
Koursar 20SL
Midas
Mital
5-20gr/plant 5-20gr/plant 40gr/10 liters
THIAMETHOXAM
Actara 25WG
Chlorpyrifos and Imidachlorprid * 2 – 3ml /liters water and
1ml /liters water
Chlorpyrifos and Τhiametoxam* 2-3ml /liters water and
0,5gr/liters water
Note
Spraying: Two applications. The second application after 20 days.
Root application: Two applications. Second application after three months.
Foliar application: Crown of the plant, pour 5-10 liters/ plant depending on size of palm tree.
*: This combination is applied through foliar application.
DEPARTMENT OF AGRICULTURE,
PLANT HEALTH AND QUALITY CONTROL SERVICE
AUGUST 2009

Τα αναφερόμενα φάρμακα έχουν χρησιμοποιηθεί ευρέως και με καταγεγραμμένη επιτυχία σε άλλες χώρες στην Μεσόγειο, όπως Κύπρο, Αίγυπτο, Ιταλία, Ισπανία. Μάλτα (Βλέπε Βιβλιογραφία Review Article A review of the issues and management of the red palm weevil Rhynchophorus ferrugineus (Coleoptera: Rhynchophoridae) in coconut and date palm during the last one hundred years.J.R. Faleiro* Plant Protection Laboratory, ICAR Research Complex for Goa, Ela, Old Goa 403 402, India (Accepted 12 June 2006), International Workshop on Red Palm Weevil Control, Elche, 23-24/04/07
Υπουργείο Γεωργίας Κύπρου

Επίσης, προτείνουμε την τροποποίηση της υφιστάμενης απόφασης και συγκεκριμένα στα επίμαχα άρθρα προτείνοντας τις παρακάτω διεθνώς αναγνωρισμένες πρακτικές για τον χειρισμό προσβεβλημένων φοινικοειδών όπως και για τον τρόπο - χρόνο και αριθμό εφαρμογής των σκευασμάτων.



Προτείνεται η αντικατάσταση του άρθρου 3 με τα παρακάτω:
Διαπίστωση του προβλήματος - εφαρμογή των σκευασμάτων: η εφαρμογή των σκευασμάτων θα γίνεται παρουσία γεωπόνου, σε προσβεβλημένα άτομα σε αρχικό στάδιο και σε όλα τα γειτονικά άτομα φοινικοειδών σε ακτίνα 1km (βάσει των διεθνών πρακτικών, International Workshop on Red Palm Weevil Control, Elche, 23-24/04/07) έπειτα από ενημέρωση των τοπικών αρμόδιων αρχών και οριοθέτηση της περιοχής εφαρμογής με ερυθρόλευκες πλαστικές κορδέλες που χρησιμοποιούνται κατά κόρον στα δημόσια έργα σε συνδυασμό με ενημερωτικές ταμπέλες μεγέθους Α4, όπου θα αναγράφεται ότι έχει διενεργηθεί εφαρμογή για την ενημέρωση των περιοίκων από την ημέρα εφαρμογής και για τουλάχιστον 5 ημέρες μετά από την αναγραφόμενη διάρκεια της υπολλειματικότας σύμφωνα και με τον κατασκευαστή. Σε περιπτώσεις μη δημόσιων χώρων και σε ζώνες μη αστικού πρασίνου θα ενημερώνονται απλώς οι περίοικοι ή ο ιδιοκτήτης. Σε προχωρημένης προσβολής άτομα θα γίνεται κοπή ή άμεση εφαρμογή σκευάσματος έως να διεξαχθεί η υποχρεωτική απομάκρυνση από εγκεκριμένα επιτελεία και οχήματα.
Η εφαρμογή σε πιθανά προσβεβλημένα άτομα θα γίνεται με την μέθοδο (λουσίματος) όπως προτείνεται από Internatonal workshop on RPW. Elche. 23-24/04/07 10 εώς 20 λίτρων ανά εφαρμογή με τρείς επαναλήψεις ανά 15 ημέρες (βλέπε οδηγίες κατασκευαστή). Κατά την θερινή περίοδο προτείνεται περεταίρω προληπτικές και θεραπευτικές εφαρμογές, για 3 έτη σε περίπτωση υποτροπής ή νέου κρούσματος στην περιοχή. Τα προσβεβλημένα άτομα και ζώνες εφαρμογής σκευασμάτων θα καταγράφονται με GPS, δεδομένα τα οποία θα αποστέλλονται στην αρμόδια υπηρεσία της νομαρχίας και του δασαρχείου όπου και θα ταξινομούνται με χρονολογική σειρά για την ακριβή ημερομηνία της επόμενης εφαρμογής και για τον περεταίρω έλεγχο.

Προτείνεται η αντικατάσταση του άρθρου 4 με τα παρακάτω:
Ο γεωπόνος θα επιβλέπει την κοπή του φοίνικά από την βάση και την μεταφορά του με την χρήση ειδικού οχήματος για τον θρυμματισμό, ή την ταφή του σε εγκεκριμένο από την Νομαρχία χώρο. Επιβάλλεται η εφαρμογή σκευάσματος πριν την κοπή.

Απαγόρευση χρήσης και πώλησης παγίδων στο εμπόριο. Η αποτελεσματική χρήση προϋποθέτει στην ορθή τοποθέτησή τους όπως και συντήρηση τους ανά τακτά διαστήματα, αλλιώς επιφέρουν το αντίθετο αποτέλεσμα και εξάπλωση του εντόμου (International Workshop on Red Palm Weevil Control, Elche, 23-24/04/07). Έπειτα από έρευνα στον Νομό Λασιθίου, από την Δασική υπηρεσία Λασιθίου, σε περιοχές που έως τώρα δεν είχαν χαρακτηριστεί ως βαριά προσβεβλημένες, διαπιστώθηκαν μεγάλες συγκεντρώσεις προσβολών λόγω της χρήσης των παγίδων χωρίς παράλληλα φυτοπροστατευτικά μέτρα. Για την αποφυγή τέτοιων λανθασμένων πρακτικών και των τραγικών τους επιπτώσεων κρίνεται αναγκαία η άμεση απαγόρευση της χρήσης και πώλησης παγίδων σε άτομα που δεν εμπλέκονται στη διαδικασία του ολοκληρωμένου σχεδίου εκρίζωσης από κρατικές υπηρεσίες.
Άμεση ανακοίνωση για την απομάκρυνση των όποιων παγίδων έχουν τοποθετηθεί στη Νήσο έως ότου υπάρξει οργανωμένη και επιστημονικά αποδεκτή χρήση αυτών στα πλαίσια της φυτοπροστασίας και των εκτιμήσεων των αποτελεσμάτων αυτής.

2. ΑΜΕΣΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ


To πρώτο βασικό βήμα για την εκρίζωση του εντόμου είναι η καταγραφή όλων των βαριά προσβεβλημένων από το έντομο δέντρων. Για το λόγο αυτό πρέπει άμεσα να οργανωθούν κατά τόπους συνεργεία (από τις νομαρχίες, τα δασαρχεία τους δήμους κτλ.). Τα συνεργεία αυτά θα πρέπει να φροντίσουν για την δημιουργία πλήρη καταλόγου των προσβεβλημένων δένδρων της περιοχής ευθύνης τους, όπου θα καταγράφεται το είδος και το μέγεθος του προσβεβλημένου δένδρου, το ποσοστό προσβολής, οι ακριβείς συντεταγμένες της θέσης του και το ιδιοκτησιακό του καθεστώς.

Άμεση εξεύρεση κατάλληλων τοποθεσιών και διάνοιξη λάκκων και ορθή διαμόρφωση χώρου για την υγειονομική ταφή των ατόμων που έχουνε αφαιρεθεί ή θα αφαιρεθούν πριν την έλευση του μηχανήματος και μετά την απομάκρυνσή του καθώς σε βαριές προσβολές δεν υπάρχουν τα χρονικά περιθώρια για την πρόληψη της διαφυγής των εντόμων μέσω θεραπευτικών χειρισμών και δεντροχειρουργικής όπου απαιτείται μεγάλος χρόνος ενασχόλησης με το κάθε άτομο φοίνικα.

Άμεση αποστολή αιτήματος Περιφερειάρχη Κρήτης στον Δήμαρχο Ελευσίνας (ή σε οποιοδήποτε άλλο δημόσιο φορέα διαθέτει οριζόντιο θρυμματιστή μεγάλων διαστάσεων αυτοκινούμενο ή ρυμουλκούμενο), για την παραχώρηση ή ενοικίαση μηχανήματος μαζί με των χειριστών του, για διάστημα 2 μηνών για την ορθή απομάκρυνση και ασφαλή θρυμματισμό προβεβλημένων ατόμων στην Κρήτη.

Ο θρυμματιστής θα χρησιμοποιηθεί για το θρυμματισμό όλων των βαριά προσβεβλημένων δένδρων, ξεκινώντας από το ανατολικότερο σημείο προσβολής της νήσου με κατεύθυνση προς το δυτικότερο (Λασίθι - Χανιά). Για την καταστροφή των δένδρων θα πραγματοποιείται αυστηρά μόνο μία τομή στη βάση του κορμού με μεγάλου μήκους λάμας αλυσοπρίονο (>90 cm.) αφού πρώτα εφαρμοστεί προστατευτικό σκεύασμα για την άμεση θανάτωση των ατόμων που πιθανόν να διαφύγουν κατά την ρίψη, σε περίπτωση που κριθεί αναγκαίο το φοινικοειδές θα καλύπτεται με δίχτυ πριν την πτώση αλλά χωρίς το σκεύασμα τα τέλεια και πάλι θα διαφύγουν πριν το θρυμματισμό, γι’ αυτό το λόγο προτείνουμε σε κάθε περίπτωση εφαρμογή και στη συνέχεια με τη βοήθεια γερανοφόρου οχήματος με ιμάντες ή με φορτωτή θα γίνεται η μεταφορά του κομμένου δέντρου στον ιμάντα τροφοδοσίας - θρυμματισμού. Ο θρυμματιστής θα είναι καλυμμένος με δίχτυ στα σημεία όπου μπορεί να υπάρχει εκτίναξη λεπτοτεμαχιδίων για τη μη διασπορά στο χώρο νεαρών προνυμφών που πιθανότατα ένα ποσοστό θα επιζήσει από τους άρπαγες και τα ακάρεα στο διάστημα που θα βρεθούν εκτεθειμένες στο περιβάλλοντα χώρο. Τα θρύμματα θα οδηγούνται μέσα από ένα σωλήνα στην ειδικά διαμορφωμένη καρότσα ενός φορτηγού που θα λειτουργεί ως κλίβανος, με τη βοήθεια καμένων λαδιών θα διατηρούνται οι αναγκαίες θερμοκρασίες για την γρήγορη επιτόπια απώλεια υγρασίας έως την τελική αποτέφρωση. Σε δυσπρόσιτα σημεία το δέντρο, αφού κοπεί σε μικρότερα κομμάτια και τυλιχθεί με δίχτυ, θα μεταφέρεται χειρονακτικά ως τον θρυμματιστή ή θα δέχεται θεραπευτικές επεμβάσεις με χημικά με στόχο την άμεση θανάτωση των εντόμων.

Παράλληλα με την παραπάνω επέμβαση, θα πρέπει να διενεργείται λούσιμο των γειτονικών δέντρων με χημικά σκευάσματα ενώ όπου είναι δυνατό συνιστάται το «λούσιμο» των ψηλών, με μεγάλη διάμετρο κορμού κανάριων φοινίκων, καθώς φαίνεται ότι τα συγκεκριμένα δέντρα προτιμώνται από το έντομο. Για την πραγματοποίηση αυτών των ενεργειών είναι απαραίτητη η χρήση αγροτικών οχημάτων τα οποία θα φέρουν ψεκαστικό συγκρότημα και σκάλα.

Το «λούσιμο» θα πρέπει να εφαρμόζεται ακόμη δυο φορές (ανά 12-14 μέρες από την προηγούμενη επέμβαση). Η όλη διαδικασία προβλέπεται να διαρκέσει 2 μήνες, και πρέπει να έχει ολοκληρωθεί πριν την έναρξη της τουριστικής περιόδου, τόσο για την αποφυγή της εξάπλωσης και μεταφοράς εντόμων από τους επισκέπτες σε άλλες περιοχές όσο και για αισθητικούς λόγους αλλά και για λόγους δημόσιας υγείας.

Κάθε περιοχή στην οποία έχουν καταγραφεί προσβολές θα πρέπει να παρακολουθείται για τουλάχιστον μια 3ετία από την τελευταία παρατηρούμενη προσβολή, ενώ όταν κρίνεται απαραίτητο θα πρέπει να διενεργούνται νέες θεραπευτικές επεμβάσεις με συνδυασμό διασυστηματικών εντομοκτόνων και διασυστηματικών μυκητοκτόνων για την αποφυγή της εσωτερικής εξάπλωσης της σήψης. Σε περιπτώσεις βαριάς προσβολής τα δέντρα θα αφαιρούνται από το πεδίο και θα θάβονται έπειτα από την επάλειψη τους με ασβέστη και όπως προαναφέραμε.

Για την ανίχνευση της προσβολής έχουν προταθεί κατά καιρούς διάφορες μεθοδολογίες. Ωστόσο, μια γρήγορη, οικονομική και αποτελεσματική μέθοδος είναι η χρήση ειδικά εκπαιδευμένων σκύλων - ανιχνευτών. Η εκπαίδευση τους είναι εφικτή και δεν έχει ιδιαίτερα μεγάλο κόστος. Οι σκύλοι θα αναλάβουν να ανιχνεύουν σε δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους τα προσβεβλημένα δέντρα στα οποία στη συνέχεια θα εφαρμόζονται οι επεμβάσεις που αναφέρθηκαν, δειγματοληπτικός έλεγχος για την πιστοποίησης της εγκυρότητας της προηγούμενης μεθόδου σε αρχικά στάδια προσβολών θα γίνεται παράλληλα με την μέθοδο της βιοακουστικής ανίχνευσης. Δέντρα με φαγωμένα φύλλα θα θεωρούνται προσβεβλημένα ακόμα και αν η προσβολή δεν έχει σχέση με το σκαθάρι αλλά με άλλα έντομα όπως πχ. Ακρίδες.

Άμεση εκπαίδευση σκύλων (με βάση το πρόγραμμα που ακολουθήθηκε στο Ισραήλ και στο Abu Dhabi και προτείνεται από US Department of Agriculture's, J. Nakash, 1 Y. Osem 2 and M. Kehat 1'* Phytoparasitica 28:2, 2000, Clare Browne1, Kevin Stafford2 and robin Fordham11 Ecology Group, Institute of Natural Resources, Massey University, Palmerston North, New Zealand 2 Institute of Veterinary, Animal and Biomedical Sciences, Massey University, Palmerston North, New Zealand), International Workshop on Red Palm Weevil Control, Elche, 23-24/04/07 για την ανίχνευση προσβεβλημένων ατόμων.

Ένας εκπαιδευτής έχει ήδη προθυμοποιηθεί να κάνει δωρεάν την εκπαίδευση που διαρκεί 10 ημέρες, ενδέχεται και τηλεοπτική κάλυψη από το ΣΚΑΙ, απλώς πρέπει να καλυφθούν τα έξοδα, κίνησης, διαμονής και διατροφής. Πρέπει όμως πρώτα να βρεθούν άτομα με σκύλους.

Ο κύριος Βασίλης Βεράνης –εκπαιδευτής ΕΑ Κ9 για 3 την διάθεση και εκπαίδευση τριών σκύλων μαζί με τους συνοδούς τους (που θα είναι οι τοπικοί δασοφύλακες ή αγροφύλακες, ο ένας οπωσδήποτε θα πρέπει να είναι ο εργατοφύλακας του Βάι) μας ζήτησε 5.000 ευρώ μαζί με τα έξοδα διαμονής των συνοδών για 1 μήνα στη Θεσσαλονίκη.

Προτείνουμε άμεση εκκίνηση εφαρμογών με την μέθοδο και τα σκευάσματα που προαναφέρθηκαν σε ακτίνα 1km από όλα τα προσβεβλημένα άτομα του Νομού Λασιθίου και στις περιοχές Μαλίων, Χερσονήσου, Νότιας Κρήτης-Σύνορα Ιεράπετρας με Νομό Ηρακλείου. Με έμφαση στις τρείς πύλες εισόδου του εντόμου όπου είναι και ο μεγαλύτερος αριθμός συγκέντρωσης των προσβεβλημένων ατόμων.

Σχέδιο εφαρμογής: ξεκινώντας από Παχιά Άμμο και Ιεράπετρα και κινούμενοι δυτικά – έως ότου έρθει το μηχάνημα.

Άμεση ενημέρωση – κοινά δελτία τύπου, ενημερωτικά φυλλάδια και αφίσες, συναντήσεις με την τοπική κοινωνία για το σχέδιο δράσης, οδηγίες για τον εντοπισμό προσβεβλημένων ατόμων απ’ τους ίδιους τους πολίτες και την άμεση επικοινωνία σε ένα τηλέφωνο επιφυλακής 24ώρου βάσεως όπου θα συγκεντρώνονται τα στοιχεία και θα ενημερώνονται τα κατά τόπους συνεργεία ανάλογα με την περιοχή ευθύνης.

Άμεση αποστολή αιτήματος για τροποποίηση Υπουργικής Απόφασης. Πίεση για άμεση έκδοση εντός της εβδομάδος.
Εξασφάλιση άμεσης δέσμευσης μικρού κονδυλίου για ενοικίαση οχήματος και δημιουργία χώρων ταφής, ψεκαστικά συγροτήματα –ανέμη-λάστιχο 100μ. και βυτία (περίπου 1000 ευρώ ανά συνεργείο) αγορά σκευασμάτων, κάλυψη κόστους εκπαίδευσης σκύλων.

Κατανομή αρμοδιοτήτων, οριζόντια και κατακόρυφη διάρθρωση εμπλεκομένων
Δυστυχώς δεν υπάρχει δυνατότητα για αναβολή λήψης μέτρων καταπολέμησης. Οποιαδήποτε καθυστέρηση, αυξάνει τον χρόνο, το κόστος και ενισχύει τον κίνδυνο προσβολής του φοινικοδάσους του Βάι.

Βιβλιογραφία

INFORMATION FROM PROFESSOR V. SOROKER, Dept. of
Entomology, Agricultural Research Organization

http://eurex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2008:266:0014:0014:EL:PDF, International Workshop on Red Palm Weevil Control, Elche, 23-24/04/07
Nakash, J., Osam, Y., and Kehat, M., 2000. A suggestion to use dogs for detecting red palm weevil (Rhynchophorus ferrugineus) infestation in date palm in Israel. Phytoparasitica, 28: 153–154.

Abu Dhabi police's sniffing dogs can detect palm weevil
posted on 24/01/2009
http://www.uaeinteract.com/docs/Abu_Dhabi_polices_sniffing_dogs_can_detect_palm_weevil/33936.htm

Review Article A review of the issues and management
of the red palm weevil Rhynchophorus ferrugineus
(Coleoptera: Rhynchophoridae) in coconut and date palm during the last one hundred years
J.R. Faleiro*
Plant Protection Laboratory, ICAR Research Complex
Ela, Old Goa 403 402, India
International Journal of Tropical Insect Science Vol. 26, No. 3, pp. 135–154, 2006
ICIPE 2006

Threat to Date Palms in Israel, Jordan and the Palestinian Authority by the Red
Palm Weevil, Rhynchophorus ferrugineus
M. Kehat
The Andreas Agricultural Development Trust, The Peres Center for Peace, 2 HaShalom Road,
Tel Aviv 67892, Israel [Fax: +972-3-5627265; e-mail: k.lapid@peres-center.org]

The use of scent-detection dogs
Clare Browne1, Kevin Stafford2 and robin Fordham1
1 Ecology Group, Institute of Natural Resources, Massey University, Palmerston North, New Zealand
2 Institute of Veterinary, Animal and Biomedical Sciences, Massey University, Palmerston North, New Zealand

PALMS Conti et al.: Weevil in Sicily Vol. 52(3) 2008
127
Ecological Factors Affecting the Spread of Rhynchophorus ferrugineus (Red Palm Weevil) in Eastern Sicily FILADELFO CONTI, FRANCA SESTO,
ERNESTO RACITI AND VALENTINA TAMBURINO
This paper describes the ecology of the weevil in Sicily.
PALMS 52(3): 127–132
http://www.palms.org/palmsjournal/2002/redweevil.htm
ΚΥΠΡΟΣ: http://www.moa.gov.cy/moa/da/da.nsf/All/F787DC134AB02C3AC22574B700778B18/$file/DrastikesOusiesKatapolemKokkRighotKantharouAug09.pdf
http://www.moa.gov.cy/moa/da/da.nsf/All/F787DC134AB02C3AC22574B700778B18?OpenDocument

Eradication campaign for Rhynchophorus ferrugineus in Cyprus1
A. Melifronidou-Pantelidou
Plant Health and Quality Control Service, Department of Agriculture, M.A.N.R.E (Cyprus); e-mail: phealthqcontrol@da.moa.gov.cy
1 Paper presented at the EPPO Workshop on eradication, containment and contingency planning, Nova Gorica, SI, 2009-02-10/12.

Προϋπολογισμός

Προϋπολογισμός 2010 για την εκρίζωση του κόκκινου κανθάρου στη Νήσο Κρήτη

Εισαγωγή

Το κόστος καταπολέμησης για την πρώτη φάση σε επίπεδο Κρήτης σύμφωνα με τα διαθέσιμα μέσα ανά την επικράτεια διαμορφώνεται ως εξής:

Το επιστημονικό και εργατικό δυναμικό που θα απαιτηθεί, υπάρχει ήδη στους Δήμους, στις Νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις και στις Δ/σεις Δασών τα κατά τόπους Δασαρχεία, δασονομία ενώ χρήσιμη κρίνεται και η αξιοποίηση των αγροφυλάκων.

Τα υλικά που απαιτούνται για την σύσταση των συνεργείων υπάρχουν ήδη σε ποσοστό 90% στους Δήμους.
Η μόνη δαπάνη από πλευράς υπουργείου που αφορά κυρίως τα αναλώσιμα υλικά που θα χρειασθούν είναι σχεδόν το 10% του κόστους των λοιπών προτάσεων που αφορούσαν στην κοπή των προσβεβλημένων, ενώ με τις δικές μας προτάσεις για την αξιοποίηση του υφιστάμενου προσωπικού και υλικού, διασφαλίζεται και η ορθή διαδικασία εφαρμογής των φυτοπροστατευτικών μεθόδων και ο διαρκής έλεγχος της αποτελεσματικότητας αυτών.

Παραδοχές

Σύμφωνα με τις καταγεγραμμένες προσβολές οι φοίνικες προς το παρόν ανέρχονται στις 3.500 αλλά εκτιμούμε ότι ο πραγματικός αριθμός σήμερα είναι περίπου 5.000
Μετά από δειγματοληψία που διενεργήσαμε στο πεδίο υπολογίζουμε ότι κατά μέσο όρο οι πιο ευπαθείς φοίνικες που χρειάζονται χειρισμό δίπλα σε προσβεβλημένα άτομα είναι περίπου 11.
Έχουμε λοιπόν μια πρώτη εικόνα της τάξης μεγέθους του πληθυσμού των ατόμων που θα δεχθούν χειρισμό και είναι περίπου 55.000. Οι 5.000 επειδή κρίνονται βαριά προσβεβλημένοι κάποιοι θα δεχτούν θεραπευτικές επεμβάσεις έπειτα από εκτίμηση της κατάστασης τους και οι υπόλοιποι θα αφαιρεθούν απ’ το πεδίο.
Το κόστος για τους χειρισμούς των υπολοίπων 50.000 + 10.000 ως στατιστικό ποσοστό ασφαλείας διαμορφώνεται ως εξής:

Τάξεις μεγέθους : α) μεγαλύτεροι των 5 μέτρων -10.000
β) από 2 έως 5 μέτρα - 20.000
γ) έως 2μ, - 30.000

Λάστιχα Φ16
για τα α και β θέλουμε κατά μέσο όρο για κάθε φοίνικα 7 μ. Και 4μ. Μόνιμου σωλήνα Φ16, σύνολο α) 7χ10000=70.000, β)4χ20000=80.000 μέτρα Φ16 αρδευτικό. Γενικό σύνολο α+β = 150.000μ. Χ 0,2(μέση τιμή αγοράς) =30.000 ευρώ

Γωνίες Φ16 φις
Κόστος τεμαχίου 0,15 Χ 30.000Χ2 =9.000 ευρώ

Δετικό μακαρόνι
κόστος ανά κιλό περίπου 6 ευρώ το πολύ να χρειασθούνε 100 κιλά οπότε 600 ευρώ. (δεν γνωρίζουμε πόσα μέτρα έχει το κιλό ακόμα, αλλά κάθε φοίνικας χρειάζεται περίπου 5-10 μέτρα για να δεθεί το λάστιχο και να σταθεροποιηθεί ορθά).

Διάλυμα φαρμάκων

Εισαγωγή

Τα έως τώρα εγκεκριμένα φάρμακα κρίνονται αναποτελεσματικά στις συνιστώμενες δόσεις και λόγω της χαμηλής περιεκτικότητας τους σε δραστική ουσία χρειάζονται παραπάνω ποσότητες για την διάλυση τους ανά κυβικό μέτρο σε σχέση με άλλα σκευάσματα.

Επειδή σε περίοδο κρίσης είναι άτοπο να μην προσπαθούμε για την μείωση του κόστους και επειδή στην αγορά υπάρχουν σκευάσματα με πολύ χαμηλότερη τιμή σε σχέση με τα εγκεκριμένα, με τις ίδιες δραστικές ουσίες και σε μεγαλύτερη περιεκτικότητα προτείνω να γίνει είτε ανοικτός διαγωνισμός για την προμήθεια αυτών είτε ειδική παραγγελία απευθείας από τις χώρες που τα παράγουν με ή χωρίς εμπορική ονομασία ώστε να αποφύγουμε τα ενδιάμεσα κόστη ανατιμήσεων απ’ τους μεσάζοντες. Τα σκευάσματα αυτά θα διανέμονται από το δημόσιο και μόνο προς το δημόσιο και μόνο για αυτό το σκοπό. Όπου και όποτε δηλαδή υπάρχει η ανάγκη για μεγάλης κλίμακας επιχειρήσεων καταπολέμησης.

Πέραν των χημικών σκευασμάτων που θα χρησιμοποιηθούν την πρώτη φορά για δραστική μείωση του πληθυσμού, πρέπει να προβλεφθεί εντός των αστικών ζωνών και πολυσύχναστων σημείων, μια ανάλογη προμήθεια βιολογικών εντομοκτόνων –εντομοπαθογόνων κυρίως για προστατευτική δράση κατά την περίοδο του θέρους όπου και η τουριστική κίνηση καθιστά ψυχολογικά δύσκολη την εφαρμογή χημικών σκευασμάτων.

Η αλήθεια είναι ότι με το λούσιμο και ειδικότερα με την μέθοδο του σωλήνα, το περιβάλλον περιμετρικά του φοίνικα δεν επιβαρύνεται καθόλου με τοξικές ουσίες καθώς η εφαρμογή εάν γίνει σωστά και με προσοχή, είναι 100% τοπική καθώς το διάλυμα γεμίζει εκτός της βάσεως των επικόρυφων φύλλων όπου δραστηριοποιείτε το έντομο και τις μασχάλες των παλαιών κομμένων φύλλων που σχηματίζουν τον ψευδοκορμό βάση της ίδιας της γεωμετρίας του δέντρου που βοηθάει στην ομβροσυλλογή και την μεταφορά του νερού απευθείας στη ρίζα. Σταματώντας δηλαδή την παραπέρα απορροή μετά των 2/3 του κορμού (αφού η διάθεση του φαρμάκου ελέγχεται με την βάνα της αντλίας του ψεκαστικού συγκροτήματος) έχουμε μια απόλυτα ελεγχόμενη εφαρμογή χωρίς καμιά σοβαρή επίπτωση στο περιβάλλον. Ψυχολογικά οι περισσότεροι είναι διστακτικοί κυρίως λόγω της οσμής του που υπό μορφή ατμών για κάποιο μικρό χρονικό διάστημα καταλαμβάνει το χώρο, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι είναι επιβλαβές μιας και οι συγκεντρώσεις είναι πολύ μικρές ενώ έτσι κι’ αλλιώς για το διάστημα που αυτές οι οσμές γίνονται αντιληπτές οι περαστικοί αυτομάτως και υποσυνείδητα απομακρύνονται απ’ το χώρο.

Το συνεργείο ψεκασμού θα έχει λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας, όπως μάσκες ενεργού άνθρακα, πλαστικές στολές, γάντια, πλαστικές αδιάβροχες μπότες. Το κυριότερο όμως μέλημα είναι να γίνει προσεκτικά και με μεγάλη επιμέλεια η όλη διαδικασία προετοιμασίας του διαλύματος και εφαρμογής. Εάν γίνει σωστά τότε πέρα από γάντια δεν χρειάζονται οι υπόλοιπες εξαρτήσεις μιας και μόνο κατά την φάση παρασκευής του διαλύματος και κατά τη φάση αποσύνδεσης του φις Φ16 υπάρχει η πιθανότητα να έρθει σε επαφή ο ψεκαστής με το φάρμακο.

Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε κάτι, τα σκευάσματα δεν χρειάζεται να έχουν μεγάλη διασυστηματικότητα, διότι η μέθοδος αυτή θανατώνει σε μεγάλο ποσοστό τα έντομα σε όλα τα στάδια αλλά κυρίως 100% στο στάδιο της μεταμόρφωσης, δηλαδή, όταν το έντομο σχηματίζει κουκούλι εξέρχεται σε θέσεις ώστε μετά την μεταμόρφωση και το άνοιγμα της νυμφικής θήκης να είναι έτοιμο να πετάξει, αυτές οι θέσεις όμως με το λούσιμο είναι ήδη τοξικές και επιφέρουν άμεση θανάτωση του εντόμου.

Τα έντομα σχηματίζουν νυμφικές θήκες κυρίως στην βάση των φύλλων αλλά σε βαριές προσβολές και μέσα στο κορμό έπειτα από την διάνοιξη των στοών και την νύμφωσή τους κοντά στις μασχάλες παλαιών κομμένων φύλλων. Το διάλυμα σε κάθε περίπτωση διεισδύει είτε στις βάσεις των χλωρών φύλλων είτε στις στοές είτε στις μασχάλες των παλαιών οπότε έχουμε άμεση θανάτωση σε ποσοστό που προσεγγίζει το 100%. Τα έντομα που θα πάνε να γεννήσουνε ή να τραφούνε θα έρθουν σε επαφή με το φάρμακο οπότε και αυτά θα θανατωθούν τις επόμενες μέρες καθώς πρέπει να μεσολαβήσει ένα διάστημα για την πλήρη θανάτωση αναλόγως του ποσοστού της δόσης κυρίως μέσω επαφής και της τοξικότητας αυτού.

Μορφολογία –Ηθολογία -Χρονικός προσδιορισμός εφαρμογών

Για να βγάλουμε τα συμπεράσματα για τις επαναλήψεις των εφαρμογών καθώς και της συχνότητας αυτών ακολουθήσαμε την εξής λογική
Ο βιολογικός κύκλος του εντόμου ανάλογα με τις θερμοκρασίες που επικρατούν μπορεί να είναι μικρότερης ή μεγαλύτερης διάρκειας
Μικρότερος
Εκκόλαψη αυγών 2 μέρες
Ανάπτυξη προνυμφών 30 μέρες
Νύμφωση 14 μέρες

Σύνολο 46 μέρες

Μεγαλύτερος
Εκκόλαψη αυγών 5 μέρες
Ανάπτυξη προνυμφών 90 μέρες
Νύμφωση 21 μέρες

Σύνολο 116 μέρες

Συμπέρασμα
Εφόσον η δραστική ουσία έχει θανατηφόρα τοξική διάρκεια περίπου 15 μέρες σύμφωνα με τους κατασκευαστές, πρέπει να διαιρέσουμε τον βιολογικό κύκλο με το 15

Άρα για τις θερμότερες περιοχές όπως πχ Κρήτη έχουμε: 46/15=3,06 εφαρμογές το 0,6 το καλύπτει η διάρκεια της τελευταίας εφαρμογής διότι δεν υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να προσβληθεί ένα δέντρο την ίδια ημέρα με την πρώτη εφαρμογή, αντίθετα τα πιθανώς προσβεβλημένα μας δίνουν επί πλέον χρόνο για την δράση της τελευταίας εφαρμογής που θα είναι και ολοκληρωτικής απολύμανσης. Γι’ αυτό το λόγω συνιστούμε ανά 12-14 μέρες καθώς γνωρίζουμε και τη μεγάλη δυσκολία που θά έχουν τα συνεργεία να είναι χρονικά συνεπή.

Για τις ψυχρότερες περιοχές εξάπλωσης του εντόμου, εφόσον υποθέσουμε ότι υπάρχουν επικαλυπτόμενες γενιές που δεν γνωρίζουμε σε κάθε περίπτωση πόσες είναι και ποια είναι η ημέρα εξόδου των ακμαίων, οι εφαρμογές προκύπτουν ως εξής:
116 μέρες / 15 =7,7 εφαρμογές για το χαμηλότερο όριο θερμοκρασιών που μπορεί το έντομο να επιζήσει.

Καθώς στην Κρήτη είχαμε εφέτος το χειμώνα θερμοκρασίες μεγαλύτερες και από αυτές της Αιγύπτου (που λέει ο λόγος) μπορούν να βγούνε άμεσα συμπεράσματα για το τι μέλι γενέσθαι εάν αφεθεί η κατάσταση όπως έχει.

Το κόστος λοιπόν διαμορφώνεται ως εξής

Τάξεις μεγέθους : α) μεγαλύτεροι των 5 μέτρων -10.000
β) από 2 έως 5 μέτρα - 20.000
γ) έως 2μ, - 30.000

Tα ποσοστά των ποσοτήτων που θα χρειασθούν όσον αφορά την πρόβλεψη είναι τα ανώτατα δυνατά σύμφωνα και με το στατιστικό σφάλμα, και σε καμία περίπτωση δεν πιστεύουμε ότι θα χρειαστεί να υπερβούμε αυτές τις ποσότητες ή το κόστος αυτών.

Για τα α) θα χρειαστούμε το ανώτερο 30λιτ. Διαλύματος Χ 10.000 =300.000
Β) ομοίως 10λιτ Χ 20.000 =200.000
Γ) ομοίως 5Χ 30.000 =150.000 λίτρα διαλύματος
Σύνολο α+β+γ= 650.000 λίτρα ή 650 κβ διαλύματος

Η μέση τιμή σύμφωνα με τις υπάρχουσες τιμές λιανικής πώλησης των φαρμάκων που θα απαιτηθούν δηλαδή οργανοφωσφορικά, τεχνητές πυρεθρίνες, διασυστηματικά μυκητοκτόνα και θερινός πολτός ανέρχεται περίπου σε 50 ευρώ το μέγιστο και κατά μέσο όρο ανά κυβικό διαλύματος σύμφωνα με τους υπάρχοντες τιμοκαταλόγους των εταιρειών. Σε περίπτωση μαζικής προμήθειας το κόστος αυτό μπορεί να μειωθεί έως και 10 ευρώ το κυβικό μέτρο.

Άρα έχουμε
Για κάθε εφαρμογή 650κβ Χ 50 ευρώ το μέγιστο =32.500
Για 3 τουλάχιστον εφαρμογές 3 χ 32.500=97.500

Γενικό σύνολο
30.000+9000+600+97.500= 137.100ευρώ

Σε αυτή την πρώτη φάση όλες οι παγίδες θα πρέπει να απομακρυνθούν απ’ το πεδίο.
Μετά την περαίωση της δράσης αυτής θα χρησιμοποιήσουμε όπως η διεθνή βιβλιογραφία προτείνει, μια ανά 10 εκτάρια και όχι για παραπάνω από 48 ώρες και μόνο σε ύποπτες για υποτροπή περιοχές.
Με το πέρας των εργασιών οι σκύλοι για την έγκαιρη ανίχνευση απ’ τα πρώτα στάδια προσβολής πρέπει να έχουν εκπαιδευτεί. Κόστος προμήθειας-εκπαίδευσης 3 σκύλων +συνοδών για άμεση χορήγηση 5 000 ευρώ.

Προτείνουμε 10 σκύλους για την νήσο Κρήτη 2 σε Χανιά –Ρέθυμνο 3 σε Ηράκλειο -Λασίθι. Παράλληλα προτείνουμε να καλυφθεί το κόστος εκπαίδευσης των εκπαιδευτών της ΕΑ και του Στρατού ώστε μετέπειτα οι σκύλοι να εκπαιδεύονται και να διατίθενται δωρεάν σε κάθε παρόμοια περίπτωση και όπου υπάρχει ανάγκη.
Έχουμε πολλές επιλογές, είτε να έρθουμε σε επαφή με το Ισραήλ ή την αστυνομία του Abu Dhabi, είτε να προτιμήσουμε το εγχώριο προϊόν και τους πιο έμπειρους εκπαιδευτές στην ελληνική επικράτεια, οι σκύλοι θα είναι παραδοτέοι μόνο και εφόσον πιστοποιηθεί η ικανότητα τους για την ταχεία, άνευ λάθους, ανίχνευση της προσβολής σε πρώτα στάδια (νέο-προσβεβλημένο στη φάση των προνυμφών δίχως εξωτερικά μακροσκοπικά σημάδια ανίχνευσης, δηλαδή 2-3 εβδομάδες μετά την πρώτη προσβολή οποιουδήποτε είδους –ύψους –ηλικιακής κλάσης και διαμέτρου φοινικοειδούς)

Σ.Σ. Έπειτα από έρευνες και συζητήσεις που έχω κάνει και δεν είναι άξιες αναφοράς επί του παρόντος έχω καταλήξει ότι αυτό είναι εφικτό αρκεί οι συνοδοί των σκύλων να είναι τα κατάλληλα άτομα.

Προφίλ εντόμου – πρώτη εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε περίπτωση που η κατάσταση μείνει ως έχει.

Το έντομο είναι φοβικό, έχει κρυπτική συμπεριφορά και είναι προβλέψιμο, η εκρίζωση του είναι εύκολη και με τον τρόπο που προτείνουμε είναι σχεδόν δωρεάν.

Κινείται κατά σμήνη, προηγούνται οι ανιχνευτές, το σμήνος κατά τη πορεία του αφήνει σε κάθε συστάδα 30 -40 άτομα. Για παράδειγμα μεταξύ 10 δέντρων θα προσβάλουν αρχικά το 1 το οποίο είναι προτιμώμενο πχ. Ο μεγαλύτερος κανάριος, ή ο κανάριος που έχει φρεσκοκλαδευτεί, ή ο πρωτογενώς προσβεβλημένος από Ceratocystis paradoxa όπου το έλκει λόγω ύπαρξης κοιλοτήτων από το μύκητα και ευκολότερης διείσδυσης σε θέσεις ανάπτυξης κουκουλιών (ελέγχεται αυτή τη στιγμή, δεν είμαστε ακόμα σίγουροι) το Βάι έχει αυτές τις πρωτογενείς προσβολές ήδη.
Το κάθε σμήνος μπορεί να είναι και 6000 άτομα, το κάθε άτομο αποδίδει 80 – 100 βιώσιμους απογόνους. Κατά μέσο όρο ένα 30 % αυτών το τρώνε τα πτηνά όπως για παράδειγμα οι Κουρούνες και κάποιες σαύρες όπου αναρριχώνται στη στεφάνη ειδικά γι’ αυτό το σκοπό, σίγουρα υπάρχουν και άλλοι άρπαγες που όμως δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να ελέγξουν τον πληθυσμό στη χώρα μας εφόσον το σκαθάρι δεν είναι ενδημικό είδος και πιστεύουμε ότι είτε δεν είναι πρώτο στις τροφικές προτιμήσεις είτε δεν επαρκούνε αυτοί οι φυσικοί εχθροί στο χώρο καθότι δεν εξαρτούνται μόνο απ’ το σκαθάρι αλλά και γιατί ελέγχονται και αυτοί από άλλους.

Οι φερομονικές παγίδες πιάνουν κατά μέσο όρο μόνο 10% και καθώς οδηγούνε το σμήνος προς άλλες κατευθύνσεις είναι μετά αδύνατον να περιοριστεί η προσβολή ακόμα και να εφαρμόζονται παράλληλα χημικά σκευάσματα. Αυτό διότι έχει παρατηρηθεί ότι το σκαθάρι μπορεί να πετάξει και 10 χιλιόμετρα με ενδιάμεσες στάσεις για τροφή με οτιδήποτε βρώσιμο διαθέσιμο ( στην περίπτωση της Νότιας Κρήτης έτρωγε φιρίκια, ντομάτες κτλ μέχρι να βρει τον επόμενο ξενιστή) και «καθαρές» περιοχές όπου θεωρούσαμε ότι είναι αδύνατον να πάει λόγω παρεμβολής ορεινών όγκων και πεδιάδων τεράστιας έκτασης δίχως ούτε ένα φοίνικα τελικά προσβλήθηκαν. Το έντομο υπό κανονικές συνθήκες επειδή έχει φοβική συμπεριφορά δεν διασπείρεται εύκολα στο χώρο αν δεν μεταφερθεί ή προσελκυστεί.

Σε ορίζοντα 5-7 χρόνων εάν αφεθούν αυτοί οι πληθυσμοί να πολλαπλασιαστούν εκθετικά στη Νήσο Κρήτη το Βάι θα εξαφανιστεί, σε 20 χρόνια δεν θα έχει μείνει ούτε ένας φοίνικας στην Κρήτη καθώς θα καταστραφούν και οι λιγότερο προτιμώμενοι, ακολουθούν όλες οι μπανανιές, οι φραγκοσυκιές της Νήσου και οι αθάνατοι παραλλήλως με άλλα καλλωπιστικά είδη. Τελικά θα συμπληρώνει το βιολογικό του κύκλο μόνο στα καλάμια τα οποία δεν πρόκειται ποτέ να εκλείψουν λόγω της ικανότητάς τους για αναβλάστηση από παραφυάδες. Θα καθηλωθεί εκεί λόγω της κρυπτικής του συμπεριφοράς και θα αποτελέσει τροφή για την υπόλοιπη πανίδα, όμως καθότι θα πηγαίνει στις αγροτικές καλλιέργειες για να τρώει κατά την αναζήτηση νέων βιοτόπων θα φέρει μεγάλα ποσοστά συγκέντρωσης από εντομοκτόνα, αυτό θα οδηγήσει σε ένα ντόμινο οικολογικών επιπτώσεων τόσο στα θηλαστικά και την ερπετοπανίδα της Κρήτης όσο και στην πτηνοπανίδα όπως πχ. ο μαυροπετρίτης που αναπαράγεται στις διονυσάδες, με άμεσο κίνδυνο την εξαφάνιση και άλλων ειδών - ενδημικών πληθυσμών της Κρητικής πανίδας πέραν της χλωρίδας.
Μέθοδος για την εκτίμηση του πληθυσμού του Κόκκινου Κανθάρου στη Νήσο Κρήτη

Εισαγωγή

Ο ρυγχοφόρος ανήκει στα κολεόπτερα και είναι είδος R-επιλογής, δηλαδή έχει μικρή διάρκεια ζωής, μεγάλο αριθμό γεννήσεων και έχει μεγάλα ποσοστά θνησιμότητας σε νεαρή ηλικία. Η πληθυσμιακή αύξηση του εξαρτάται από βιοτικούς και αβιοτικούς παράγοντες. Στους βιοτικούς περιλαμβάνονται οι ξενιστές και οι φυσικοί του εχθροί, ενώ στους αβιοτικούς περιλαμβάνεται κυρίως το κλίμα (θερμοκρασία –υγρασία κτλ)

Όταν ένα είδος μεταφέρεται από τη χώρα όπου ενδημεί σε μια άλλη χώρα, είτε δεν επιβιώνει είτε επιβιώνει, σε περίπτωση όμως που μπορεί να επιβιώσει αυτό δρα ανταγωνιστικά με τα άλλα είδη και καθώς δεν έχει τους αναγκαίους φυσικούς εχθρούς ο πληθυσμός παύει να εξαρτάται από τους βιοτικούς παράγοντες και δεν ελέγχεται ώστε να επέλθει η ισορροπία μεταξύ των ειδών. Σε ανάλογες περιπτώσεις τέτοιων πληθυσμών είχαμε κατά το παρελθόν μια αλματώδη αύξηση του πληθυσμού όπου μετά από ένα σημείο (peak) υπήρχε ξαφνική απότομη μείωση που οφειλόταν σε διάφορους παράγοντες όπως η χωροκρατική συμπεριφορά του πληθυσμού και το στρες, διάφορα μεταδιδόμενα νοσήματα, ακραίες θερμοκρασίες, έλλειψη τροφής και θέσεων αναπαραγωγής ή εμφάνιση φυσικών εχθρών όπου και αυτοί τότε ακολουθούσαν την ίδια αυξητική καμπύλη με μια καθυστέρηση.

Το έντομο αυτό όμως στον ελληνικό χώρο αυξάνει εκθετικά και με ταχείς ρυθμούς τον πληθυσμό του επηρεαζόμενο κυρίως από την καλή ποιότητα των ξενιστών (μεγάλοι κανάριοι) όπου μπορούν να φέρουνε μεγάλο φόρτο εντόμων σε όλα τα στάδια μέσω των επικαλυπτόμενων γενεών έως και την τελική καταστροφή του, και των υψηλών θερμοκρασιών που επικρατούν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Προσδιορισμός πληθυσμού

Ανάλογα με το ποσοστό προσβολής μπορούμε να εκτιμήσουμε σε κάθε φοίνικα πόσα έντομα υπάρχουν, πόσα έχουν φύγει, και πόσα μπορεί ο φοίνικας να φέρει. Κατά μέσο όρο έχουμε 3 νυμφικές θήκες σε κάθε βάση του φύλλου (εάν είναι μικρό 1 εάν είναι πολύ μεγάλο περίπου 7) τον αριθμό των φύλων τον πολλαπλασιάζουμε με το 3 και βγαίνει κατά προσέγγιση ο αριθμός των ατόμων που μπορεί να πολλαπλασιαστούνε στο συγκεκριμένο δέντρο.

Κατά μέσο όρο σε μικρά και μεγάλα δέντρα διαφεύγουνε περίπου 100 άτομα, προς το παρόν ο αριθμός αυτός είναι πολύ μεγαλύτερος γιατί οι προσβολές είναι σχεδόν πάντα σε μεγάλης ηλικίας κανάριους.

Εάν έχουμε τις συντεταγμένες του κάθε δέντρου, μπορούμε να τις βάλουμε πάνω σε μετεωρολογικούς χάρτες (πχ. Σύστημα Ποσειδών) με τις ημερήσιες και μηνιαίες θερμοκρασίες, ώστε να συμπεράνουμε την διάρκεια του βιολογικού κύκλου του εντόμου έως το στάδιο που θα εξέλθει της νυμφικής θήκης.

Ο μέσος όρος αυτών των κύκλων σε συνδυασμό με τον μέσο όρο των ατόμων κάθε δέντρου πολλαπλασιαζόμενος επί τους μήνες (μέρες –έτη /διά του κάθε βιολογικού κύκλου, μονάδα η μία μέρα) που θέλουμε να βρούμε τον όγκο του πληθυσμού και με τον αριθμό των πιθανών δέντρων μας βγάζει τον κάθε φορά συνολικό όγκο του πληθυσμού του εντόμου μιας περιοχής.

Σύμφωνα με αυτό τον όγκο μπορούμε να συμπεράνουμε (εάν ξέρουμε τον αριθμό και τα βιομετρικά στοιχεία των φοινικοειδών μίας περιοχής) και την ταχύτητα της φυσικής του εξάπλωσης, εάν δε αυτά είναι χαρτογραφημένα μπορούμε εύκολα να βγάλουμε και τα μοντέλα πρόβλεψης της φυσικής εξάπλωσης όσον αφορά τις διαδρομές που θα ακολουθήσει το έντομο στο μέλλον.

Όταν όμως υπάρχουν φερομονικές παγίδες μπαίνει ο παράγοντας Χ δηλαδή το χάος καθότι δεν μπορεί με τίποτα να προβλεφθεί η διαδρομή των ποσοτήτων της εξατμιζόμενης φερομόνης που φέρει ο αέρας και ούτε τις διευθύνσεις αυτού καθότι υπάρχει στροβιλισμός και αλλάζουνε συνεχώς. Ειδικά όταν έχουμε πυκνό δίκτυο παγίδευσης οι ποσότητες αυτές είναι τεράστιες και η απόσταση αποπροσανατολισμού απ’ τους πόλους έλξης είναι επίσης τεράστια. Γι’ αυτό έχουμε και τόσο μεγάλη διασπορά του εντόμου και επιτάχυνση της εξάπλωσής του προς καθαρές περιοχές. Και γι’ αυτό πρέπει να απομακρυνθούν άμεσα απ’ το πεδίο και να απαγορευτεί η χρήση τους.