Η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας Αρχαία και Νέα

Η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας Αρχαία και Νέα από stellaxydia Εστάλη απο Ορφεα Τζανετοπουλο ΄Ενα μικρό αφιέρωμα σ'αυτόν τον κολοσσό του παρελθόντος και του παρόντος. Πολύ το σκέφτηκα πριν το ξεκινήσω. Πολλές και άσχετες πληροφορίες εδώ κι εκεί και πάντα με ερωτηματικά. Ήθελα να γράψω "απλά" για να μπορούν όλοι να τα διαβάσουν χωρίς να γυρίσουν σελίδα βαριεστημένοι! Ελπίζω να τα κατάφερα. -Α- ΑΡΧΑΙΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΑΣ Με τον όρο Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας εννοείται η αρχαία βιβλιοθήκη της πόλης της Αλεξάνδρειας, στην Αίγυπτο, η οποία ιδρύθηκε στην Ελληνιστική εποχή επί διακυβέρνησης Πτολεμαίου Α', του επονομαζόμενου Σωτήρος, με την παρότρυνση του Δημήτριου Φαληρέα, και έγινε το εκδοτικό κέντρο του τότε γνωστού κόσμου, υπερσκελίζοντας ως προς τον πλούτο των χειρογράφων της κάθε άλλη γνωστή βιβλιοθήκη της εποχής της και του παρελθόντος. Κατά την εποχή του Δημητρίου οι ελληνικές βιβλιοθήκες ήταν στην πραγματικότητα ιδιωτικές συλλογές χειρογράφων, όπως εκείνη του Αριστοτέλη. Όσον αφορά στην Αίγυπτο, είναι γνωστό ότι στους ναούς υπήρχαν βιβλιοθήκες με θρησκευτικά και κρατικά έγγραφα, όπως σε ορισμένα μουσεία, στην ελληνική επικράτεια. Ήταν η μεγάλη φιλοδοξία του Πτολεμαίου να συσσωρεύσει όλη τη γνώση, που οδήγησε αυτές τις μικρές συλλογές στην επικράτεια μιας αληθινής βιβλιοθήκης. . Ο Τζέτζης αναφέρει, αρκετούς αιώνες αργότερα, ότι ο Καλλίμαχος κατέγραψε 400.000 μικτούς παπύρους (πιθανώς αυτοί που περιείχαν πάνω από ένα κεφάλαιο, έργο ή συγγραφέα) και 90.000 αμιγείς. Σε αυτούς βέβαια θα πρέπει να προσθέσουμε και 42.000 παπύρους που βρίσκονταν στο Σαράπειο. Οι μέθοδοι που χρησιμοποίησαν οι διάδοχοι του Πτολεμαίου προκειμένου να πετύχουν το σκοπό τους ήταν σίγουρα μοναδικές. Ο Πτολεμαίος Γ΄ συνέταξε μια επιστολή "προς όλους τους ηγεμόνες του κόσμου", ζητώντας να δανειστεί τα βιβλία τους, (Γαλην. 17.1). Όταν οι Αθηναίοι του έστειλαν τα κείμενα του Ευριπίδη, του Αισχύλου και του Σοφοκλή, εκείνος τα αντέγραψε και επέστρεψε πίσω τα αντίγραφα, κρατώντας τα πρωτότυπα για τη βιβλιοθήκη. Επίσης, όλα τα πλοία που ελλιμενίζονταν στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας, ήταν υποχρεωμένα να υποστούν έρευνα όχι για λαθρεμπόριο, αλλά για παπύρους που αντιγράφονταν και παραδίδονταν πίσω στους κατόχους τους, αν το επιθυμούσαν. Αυτές οι ανορθόδοξες μέθοδοι, στην πραγματικότητα αντιπροσωπεύουν τον πρώτο συστηματικό τρόπο συλλογής έργων. Όπως προαναφέρθηκε, ο σκοπός της Βιβλιοθήκης ήταν να συλλέξει όλη τη γνώση του γνωστού τότε κόσμου. Έτσι, ένα σημαντικό τμήμα της που χρειάζεται να αναφερθεί είναι ο αιγυπτιακός τομέας. Ο ιδρυτής της Δυναστείας των Πτολεμαίων συνειδητοποίησε πως μια προσεκτική μελέτη της Αιγύπτου και των κατοίκων της ήταν αναγκαία, προκειμένου να στεριώσει τη μοναρχία του σε μια σταθερή βάση. Ενθάρρυνε, λοιπόν, τους Αιγυπτίους ιερείς να συγκεντρώσουν τα αρχεία της παρελθούσας παράδοσης και κληρονομιάς και να τα διαθέτουν στους Έλληνες επιστήμονες και ανθρώπους των γραμμάτων, τους οποίους προσκαλούσε στο βασίλειό του. Αυτό το λαμπρό επίτευγμα του πολιτισμού δεν έμελλε να επιβιώσει. Η πρώτη μεγάλη καταστροφή έρχεται με την πολιορκία του Ιουλίου Καίσαρα στο Βρουχείον από τον Αχίλα. Θέλοντας να εμποδίσει τον αντίπαλό του από την ελεύθερη είσοδο στο λιμάνι, ο Ιούλιος Καίσαρας έκαψε το ρωμαϊκό του στόλο, αποτελούμενο από 72 πλοία, μαζί με εκείνα που κατασκευάζονταν στα ναυπηγεία. Η φωτιά μεταδόθηκε στην ξηρά στο λιμάνι και τότε κάηκε η βιβλιοθήκη του Βρουχείου. To γεγονός πιστοποιεί ο Σενέκας (De tranquillitate animiΙΧ), παραπέμποντας στον Τίτο Λίβιο, ο Πλούταρχος (Βίος Καίσαρος), ο Δίων Κάσσιος και ο Αμμιανός Μαρκελλίνος. Η δεύτερη καταστροφή συνέβη επί αυτοκράτορα Καρακάλλα. Ο Καρακάλλας, επιθυμώντας να εκδικηθεί τους Αλεξανδρινούς για τα δηκτικά τους σχόλια σε βάρος του, όχι μόνον κατέσφαξε όλη τη νεολαία της ευγενούς τάξης, αλλά και δήμευσε και την περιουσία του Μουσείου, του ενός από τα τρία φημολογούμενα κτίρια της Βιβλιοθήκης, έδιωξε τους σοφούς και κατέστρεψε τη βιβλιοθήκη. Τι απέγιναν τα χειρόγραφα, όσα τουλάχιστον επιβίωσαν από την καταστροφή; Άλλα στάλθηκαν στη Ρώμη, άλλα βρέθηκαν στην κατοχή μοναστηριών και κατόπιν στις βιβλιοθήκες του Βυζαντίου, οι οποίοι τα διέσωσαν και αντέγραψαν από πάπυρους σε περγαμηνές περί το 89%. Άλλα βρέθηκαν στην Πατριαρχική Βιβλιοθήκη του Καΐρου, άλλα τα έκρυψαν Άραβες λόγιοι για να τα γλιτώσουν από την καταστροφή, ενώ άλλα βρέθηκαν σε ιδιωτικές συλλογές. Αρκεί να αναφέρουμε πως ο Πατριάρχης Κύριλλος Λούκαρις δώρισε στο βασιλιά της Αγγλίας Κάρολο Α' τον περίφημο Αλεξανδρινό κώδικα, ένα πολύτιμο χειρόγραφο του 4ου αιώνα. Οι Αραβοχριστιανοί, έσωσαν και μετέφρασαν πολλά από τα ελληνικά συγγράμματα περί το 8% μέχρι την επέλαση του Ισλάμ όπου και καταστράφηκαν πολλές λογοτεχνικές αντιγραφές επειδή κατηγορήθηκαν σαν αιρετικές και διεσώθησαν μόνο τα μαθηματικά και η αστρονομία. Μία από τις πιο γνωστές μαρτυρίες για τη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας προέρχεται από το 1780 περίπου και είναι αυτή του σημαντικού ιστορικού και οπαδού του Διαφωτισμού, Έντουαρντ Γκίμπον ο οποίος για την καταστροφή κατηγόρησε αποκλειστικά τους χριστιανούς κατά τη διάρκεια των γεγονότων του 391 μ.Χ. επί επισκόπου Θεοφίλου. Πηγή και αντιγραφή: https://el.wikipedia.org/wiki Διαβάζω όμως κι άλλες αναφορές όπως του ιστορικού Γεωργίου Δουρμούση– Μεταξά Θεολόγου και Ιστορικού Ερευνητή ο οποίος αναφέρει:  "Τελικά, τι πραγματικά έγινε με τα Βιβλία της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας; Το σίγουρο είναι ότι ΠΟΤΕ δεν κάηκαν. Τουλάχιστον όχι τα πρωτότυπα. Τα κείμενα όλα μεταφέρθηκαν στις τέσσερις γωνιές του πλανήτη. Ελάχιστα είναι εκείνα που είτε καταστράφηκαν, είτε πραγματικά χάθηκαν. Μεγάλο όγκο των βιβλίων αυτών, κατέχουν: Το Άγιο Όρος Το Βατικανό, Ο Λευκός Οίκος, Η NASA,Οι Illuminati... Ωστόσο, υπάρχουν πολλά κείμενα που φυλάσσονται στην Ελβετία, στη Ρωσία, στην Χιλή, στην Αργεντινή, στο Θιβέτ, στη Συρία και αλλού. Ο γράφων, έχει δει ιδίοις όμασι ΑΥΘΕΝΤΙΚΑ ΠΡΩΤΟΤΥΠΑ χειρόγραφα του Πυθαγόρα, του Αριστοτέλους, του Επικούρου και των Σοφιστών σε δύο συγκεκριμένα μέρη της Ελλάδος... "  https://ellasellas.wordpress.com. -Β- Η ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ H Πρέσβυς Καλής Θελήσεως της UNESCO κυρία Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη αναφέρει:  - "Μέσα στη ροή της ιστορίας, είμαστε η γενιά που με συγκίνηση έζησε πριν από 27 χρόνια, το 1990, την ιστορική συνάντηση στο Αswan της Αιγύπτου όπου υπεγράφη η Διακήρυξη για την αναβίωση της Αρχαίας Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας. Με την UNESCO να πρωτοστατεί στην προσπάθεια αυτή, έγινε η αρχή της πραγματοποίησης ενός από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα στην ιστορία του σύγχρονου κόσμου" - Photo: https://www.dinfo.gr/%CE%B7-%CE%BD%CE%AD%CE%B1-%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CE%B8%CE%AE%CE%BA%CE%B7-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B1%CE%BB%CE%B5%CE%BE%CE%AC%CE%BD%CE%B4%CF%81%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CF%82/(Παρακαλώ κάντε κλικ και διαβάστε! Από το 2002 που έγινε η έναρξή της η Νέα Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας προμηθεύει την παγκόσμια ακαδημαϊκή κοινότητα και κάθε ενδιαφερόμενο που μπορεί να έχει πρόσβαση στα αρχεία της με μοναδικές συλλογές γνώσης πάνω σε θέματα αρχαίων και μεσαιωνικών πολιτισμών, καθώς και σύγχρονων επιστημών και προσφέρει τα μέσα για κοινωνικές και οικονομικές μελέτες σε τοπικό, διεθνές και παγκόσμιο επίπεδο. Η Νέα Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας βρίσκεται παράλληλα στη Σχολή Τεχνών του Πανεπιστημίου της Αλεξάνδρειας και κοιτάζει προς τη Μεσόγειο με τη βόρεια πλευρά της. Η περιοχή της Σελσέλα, όπως ονομάζεται, είναι σχεδόν η ίδια περιοχή με εκείνη την οποία καταλάμβανε η αρχαία βιβλιοθήκη. Στην περιοχή του Βρουχίου αποκαλύφθηκαν αρχαιολογικά ευρήματα, τα οποία φιλοξενούνται πλέον στο Μουσείο της Βιβλιοθήκης. Η θέα προς τον ανατολικό λιμένα αποκαλύπτει τo παλιό φρούριο των Μαμελούκων στο Καΐτ Μπέι, το οποίο χτίστηκε το 1480, πάνω στα χαλάσματα του περίφημου Φάρου. Η Βιβλιοθήκη σχεδιάστηκε έτσι ώστε να συγκλίνει προς τη θάλασσα, ενώ ένα τμήμα της είναι βυθισμένο σε μια δεξαμενή νερού, έτσι ώστε να συμβολίζει τον αρχαίο αιγυπτιακό ήλιο που προβάλλει από τη θάλασσα. Η επικλινής στέγη του οικοδομήματος επιτρέπει την έμμεση χρήση του ηλιακού φωτός στα περισσότερα τμήματα της βιβλιοθήκης και ταυτόχρονα δίνει καθαρή θέα προς τη θάλασσα. Σχεδιασμένος σαν βέλος ένας αεροδιάδρομος ενώνει τη βιβλιοθήκη με το Πανεπιστήμιο, ενώ όλο το κτίριο είναι περιτειχισμένο με πέτρα από γρανίτη του Ασουάν, πάνω στον οποίο είναι σχεδιασμένα καλλιγραφικά γράμματα και αντιπροσωπευτικές επιγραφές από όλους τους πολιτισμούς του κόσμου. Στην ουσία ο όλος σχεδιασμός αποδίδει την κληρονομιά του παρελθόντος και την αναβίωση μιας πολιτισμικής ακτινοβολίας που αγγίζει και τις πιο μακρινές γωνιές του κόσμου. Η βιβλιοθήκη καλύπτει μια συνολική περιοχή 40.000 ενώ το συνολικό εμβαδόν των ορόφων της καλύπτει τα 69.000 μ2. Έχει 13 ορόφους μέσα στους οποίους υπάρχουν 3.500 θέσεις μελέτης, 8.000.000 τόμοι (προς το παρόν), 50.000 χάρτες, 100.000 χειρόγραφα, 30 βάσεις δεδομένων, 10.000 σπάνιες εκδόσεις, 200.000 δίσκοι και μαγνητοταινίες με μουσικά θέματα, 50.000 βίντεο και 578 εργαζόμενοι (προς το παρόν).https://el.wikipedia.org/wiki Photo TO BHMA - 'Αποψη του αναγνωστηρίου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  20/10/2002 00:00 Από ΤΟ ΒΗΜΑ Κιοσσέ, Χαρά  -Το νέο ίδρυμα, που ήδη άρχισε να λειτουργεί, αναδύεται μέσα από την αχλύ του μύθου που τύλιξε την αρχαία Βιβλιοθήκη. Photo TO BHMA Η νέα Βιβλιοθήκη δεν είναι αντίγραφο της παλιάς αλλά απλώς αναβίωση μιας ιδέας και ενός οράματος που υπήρξε το σύμβολο της πνευματικής κυριαρχίας του ελληνισμού στον τότε γνωστό κόσμο. Biblioteca di Alessandria, Alessandria, Egitto (Foto: Dennis Jarvis) Μελετήθηκε από το αρχιτεκτονικό γραφείο Snohetta της Νορβηγίας, που ήλθε πρώτο στον διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, και κατασκευάστηκε σύμφωνα με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας. Οι 11 όροφοί του καλύπτουν συνολική επιφάνεια 85.405 τ.μ. και έχει ύψος 33 μέτρων. Εκτός της κυρίως Βιβλιοθήκης υπάρχουν Παιδική Βιβλιοθήκη, Βιβλιοθήκη Τυφλών, Πλανητάριο, Μουσείο Επιστημών, Μουσείο Καλλιγραφίας και Αρχαιολογικό Μουσείο της Αλεξάνδρειας, καθώς και εργαστήρια, εκθεσιακά κέντρα και χώροι πολλαπλών χρήσεων. Κατά τα εγκαίνια συγκεντρώνει 200.000 βιβλία που επιδιώκεται με τον καιρό να φθάσουν τα οκτώ εκατομμύρια. Εχει στόχο να λειτουργήσει ως κέντρο διαλόγου και προβληματισμού μεταξύ των λαών της Μεσογείου, της Ανατολής και της Δύσης. Μέσω Διαδικτύου συνδέεται με μεγάλα ερευνητικά κέντρα και βιβλιοθήκες στον κόσμο. Εχει τεθεί υπό την αιγίδα της UNESCO, ενώ στη δημιουργία της συνέβαλαν πολλές αραβικές χώρες και χώρες από τον υπόλοιπο κόσμο, άλλες οικονομικά και άλλες με δωρεές βιβλίων και χειρογράφων. Η ελληνική συμβολή αφορά στο Αρχαιολογικό Μουσείο και προήλθε από το υπουργείο Πολιτισμού, το Ιδρυμα Ιωάννου Κωστόπουλου, την Υπηρεσία Διεθνών Αναπτυξιακών Σχέσεων του υπουργείου Εξωτερικών και την Εθνική Τράπεζα. Το διοικητικό συμβούλιο της Βιβλιοθήκης αποτελείται από προσωπικότητες διεθνούς κύρους, έχει πρόεδρο την κυρία Σουζάνα Μουμπάρακ, σύζυγο του Προέδρου της Αιγύπτου, και μόνη Ελληνίδα μέλος είναι η πρέσβειρα Καλής Θελήσεως της UNESCO κυρία Μαριάννα Βαρδινογιάννη. Photo: ιστορια ελληνικη και παγκοσμια Ένα μονταρισμένο βίντεο με αποσπάσματα από την τηλεοπτική σειρά COSMOS με τον διάσημο και αείμνηστο επιστήμονα Carl Sagan που κάνει αναφορά στην «βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας». Και αυτό γιατί στην σειρά COSMOS, ο Carl Sagan ποτέ δεν συμπεριέλαβε ένα μεμονωμένο κομμάτι για την βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας αλλά προτίμησε να κάνει αρκετές αναφορές για αυτήν σε διάφορες όμως ενότητες της σειράς. http://www.ello.gr/%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CE%B8%CE%AE%CE%BA%CE%B7-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B1%CE%BB%CE%B5%CE%BE%CE%AC%CE%BD%CE%B4%CF%81%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CF%82/