ΚΡΙΤΙΚΗ
ΣΠΥΡΙΔΩΝΑ ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ ΛΥΚΟΥΔΗ
=================================
Αγαπητέ μου συγγραφέα και ποιητή, Καπετά-Γιώργο Σπηλιώτη,
παρέλαβα το νέο σου βιβλίο Η ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΑΣΤΕΡΙΩΝ, το
οποίον με συνεπήρε και με άφησε ξάγρυπνο διαβάζοντας το όλη την
νύχτα.
Με τον υπέροχο λόγο σου και τις θαυμάσιες εικόνες που περιγράφεις,
ταξίδεψα στα άστρα σαν ένας νοητικός ταξιδευτής, αφού το έργο σου
μας ταξιδεύει, μας εκτοξεύει στην κυριολεξία, να περιηγηθούμε στο
αχανές σύμπαν.
Διαβάζοντας έγινα κοινωνός της ιστορίας των αστεριών και της
Αστρονομίας των Ελλήνων προπατόρων μας, αφού αυτοί είναι οι πρώτοι
διδάξαντες, διότι πρώτοι αυτοί ανακάλυψαν και περιέγραψαν όλα
ουράνια σώματα, όπως προκύπτει και από την Ελληνική ονοματοδοσία
τους.
Αγαπητέ φίλε Γιώργο, είναι τιμή μου να σε θεωρώ φίλο μου, φίλο μου
όχι με την κοινή έννοια του όρου, αλλά φίλο με την έννοια της
συνήχησης, με έναν ανώτερο πνευματικό άνθρωπο, από τον οποίον ο
κάθε ευτυχής φίλος του, εισπράττει πνευματικά οφέλη, λουόμενος με το
πνευματικό φως που εκπέμπει, όπως εσύ.
Περιμένω με αγωνία το βιβλίο σου για τον Πυθέα.
Σε ευχαριστώ από ψυχής.
Είθε να αυξάνεις και να εμπλουτίζεις τον πνευματικό σου λόγο, θα
ωφελεί όλους μας.
Με ειλικρινή εκτίμηση
Σπυρίδων Γερασίμου Λυκούδης.
ΑΘΗΝΑ 2/2/2019
Καπετά – Γιώργος Σπηλιώτης
Πάτρα, 2018
Η Μυθολογια των Αστερισμών
Καπετά - Γιώργος Σπηλιώτης
Επικοινωνία: e-mail: yorgosspil@gmail.com
web: www.yorgos-spiliotis.com
Σχεδιασμός - εκτύπωση - βιβλιοδεσία:
Π. Κούλης, Ψηφιακές Εκτυπώσεις, Πάτρα
Τηλ.: 2610 273 093
e-mail: koulis.peter@gmail.com
Ευχαριστίες
Θα ήθελα να ευχαριστήσω
το Φώτη Δημητρόπουλο, Φιλόλογο τέως Λυκειάρχη,
την Άννα Αρβανίτη, Φιλόλογο,
τον ποιητή - συγγραφέα Κώστα Σταμάτη, Υπ/ρχο ε.α. Λ.Σ,
και τον Δημοσιογράφο Νίκο Πηγαδά για την επιμέλεια
του έργου.
Επίσης,
τον Αναστάσιο Ντάνο Καθηγητή Φιλοσοφίας
Πανεπηστιμίου Αθηνών για τον Πρόλογο
και
τον καπετά – Βαρθολομαίο Λάζαρη για την κριτική του επί
του έργου.
7
Περιεχόμενα
Πρόλογος 9
Δυο λόγια για τους αστερισμούς... 11
Ο Βόρειος Ουράνιος Θόλος 13
Οἱ ἐργασίες τῶν ναυτῶν στό πλοῖο 14
Ὁ Μύθος τῆς Μεγάλης καί Μικρῆς Ἄρκτου 14
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Κηφέα 16
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Περσέα 17
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Πήγασου 17
Ὁ ἀστερισμός τῆς Ἀνδρομέδας 20
Ὁ ἀστερισμός τῆς Κασσιόπης 20
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Ἡνίοχου 20
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Ταύρου 21
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Ὠρίωνα 23
Ὁ ἀστερισμός τῶν Διδύμων 23
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Καρκίνου 25
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Λυγκός 26
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Λέοντα 26
Ὁ ἀστερισμός τῆς Παρθένου 27
Ὁ ἀστερισμός ἡ Κόμη τῆς Βερενίκης 29
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Βοώτη 30
Ὁ ἀστερισμός τό στεφάνι τῆς Αριάδνης 31
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Δράκου 32
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Ἡρακλῆ 33
Οἰ ἀστερισμοί Κύκνου – Λύρας – Ἀετοῦ 36
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Δελφινιοῦ 37
Ὁ ἀστερισμός τῶν Ἰχθύων 39
Ὁ ἀστερισμός τῶν Πλειάδων 39
Ὁ ἀστερισμός τῶν Ὑάδων 40
Τό Οὐράνιο Τόξο 41
Τό Βόρειο Σέλλας 41
Ἡ Σελήνη 42
Ο Νότιος Ουράνιος Θόλος 45
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Μεγάλου Κυνός (Σείριος) 46
Ὀ ἀστερισμός τοῦ Σκορπιοῦ 48
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Αἰγόκερω 49
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Ὑδροχόου 50
8
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Κριοῦ 51
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Λαγοῦ & Περιστέρας 53
Ὁ ἀστερισμός τῆς Ἀργούς 54
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Ὄφη 54
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Κένταυρου 55
Κριτική του καπετά Βαρθολομαίου Λάζαρη 59
Λοξοδρομική Ρότα 61
9
Πρόλογος
Με το όμορφο καλλιτεχνικό « σκαρί » του καπετά
- Γιώργη, που στην πλώρη του γράφει «Η μυθολογία
των Aστερισμών», καταφέρνει να ταξιδέψει τους
αναγνώστες – επιβάτες σε κόσμους που ψηλαφώνται
με τη φαντασία και την ελευθερία του πνεύματος.
Λένε πως όταν κάποιο αστέρι πέφτει, είναι
η ευκαιρία μας να κάνουμε μια ευχή για να
πραγματοποιηθεί... Ατενίζοντας τον έναστρο
ουρανό μέσω του «σκαριού» του καπετά – Γιώργη,
μέσα σε τέτοια πληθώρα αστεριών και αστερισμών,
εύχομαι το « σκαρί » αυτό να είναι καλοτάξιδο και
να μεσουρανεί ανάμεσα στα σύγχρονα φιλότεχνα
πονήματα, έχοντας ως όχημα τη φαντασία και
προορισμό το ίδιο το ταξίδι...
Ας αφήσουμε, λοιπόν, αγαπητέ αναγνώστη
στα χέρια του έμπειρου καπετάνιου το νου και τη
σκέψη μας, αγναντεύοντας τον έναστρο ουρανό
μέσα από μυθικές ιστορίες που γίνονται ένα με τα
ουράνια σώματα, προς τέρψη των οφθαλμών και της
φαντασίας μας...
Αναστάσιος Ντάνος
Καθηγητής Φιλοσοφίας
Πανεπιστημίου Αθηνών
10
11
Δυο λόγια για τους αστερισμούς...
Ταξιδεύοντας στης θάλασσας τα πλάτη, ιδιαίτερα
τα βράδια όταν δεν υπάρχει φεγγάρι, που ο ουρανός
στολίζεται μ’ αστέρια, είναι ευδιάκριτοι οι χιλιάδες
αστερισμοί στου ουρανού το φόντο. Τ’ αστέρια
φαίνονται σαν να είναι κολλημένα πάνω στον καμβά
του ουρανού, αλλά αυτό είναι μια οφθαλμαπάτη, διότι
στον ίδιο αστερισμό άλλα αστέρια είναι πιο κοντά
μας και άλλα πολλά έτη φωτός μακριά μας.
Κάτω από έναν αστροφωτισμένον ουρανό
ας ταξιδέψουμε μαζί αναγνώστη να δούμε τους
αστερισμούς και να μάθουμε για τη μυθολογία τους.
Ας αρχίσουμε το ταξίδι μας πρώτα από το βόρειο
ουράνιο θόλο και μετά θα ταξιδέψουμε στους νότιους
ωκεανούς για να δούμε τους αστερισμούς στο νότιο
ουράνιο θόλο. Ας απολαύσουμε τη μυθολογία
των αστερισμών τόσο από την ελληνική όσο και τη
μυθολογία από τις χώρες της Ανατολής.
Σημείωση: Όλες οι εικόνες είναι από το διαδίκτυο.
13
Ο Βόρειος Ουράνιος Θόλος
14
Ὁ Μύθος τῆς Μεγάλης καί Μικρῆς Ἄρκτου
26. Ἐπάνω στό στερέωμα τ’ ἀστέρια σκόρπια μύρια
27. σάν πίνακας ζωγραφικῆς κοιτάξτε τα στολίζουν
28. τό φόντο ὅλο τ’ οὐρανοῦ φωτίζοντας τή νύχτα.
29. Σέ ὅλους μας τούς ναυτικούς ἀστερισμός σπουδαῖος
30. αὐτός πού φαίνεται ἐδῶ, ὁ τῆς Μεγάλης Ἄρκτου.
31. Απέναντί του βρίσκεται ὁ της Μικρής της Ἄρκτου,
32. πού ’χει στό τέλος τῆς οὐρᾶς τόν Πολικόν ἀστέρα.
33. Κοιτάξτε πάνω ἀπό μᾶς στήν κορυφή τοῦ θόλου
Οἱ ἐργασίες τῶν ναυτῶν στό πλοῖο
1. Οἱ ναῦτες μας τοῦ καραβιοῦ καθ’ ὅλη τήν ἡμέρα
2. δουλεύαν ἄλλοι στά σχοινιά στά παλαμάρια ἄλλοι,
3. δουλεύαν κάποιοι στούς σκαρμούς καί ναῦτες πάν’ στά ξάρτια,
4. ἐξύναν τό κατάστρωμα καί τ’ ἃλειφαν μέ πίσσα.
5. Τά ξάρτια κατεβάσανε ἀπ’ τό πλωριό κατάρτι,
6. μπαλώσανε κι ἀπ’ τά πανιά σχισμένα ὅσα ἦταν.
7. Σάν τελειώναν τή δουλειά καθόνταν σταυροπόδι
8. ἐπάνω στό κατάστρωμα κι ἀπάν’ στούς κουραδόρους
9. καί ’παίζανε τρεῖς - τέσσαροι στοιχήματα καί ζάρια.
10. Ἐπαίζαν κάποιοι τούς αὐλούς χοροπηδούσαν ἄλλοι,
11. παρέα μιά τραγούδαγε παλιά κάποια τραγούδια.
12. Τίς νύχτες πού ὁ ουρανός κατάμεστος μ’ ἀστέρια
13. ὁ καπετάνιος μάζευε τριγύρω του τούς
14. μαθήματα τούς ἓκανε γιά τ’ ἄστρα ὅπου βλέπουν,
15. πῶς λέγονται, ποῦ βρίσκονται κι ἁρμονικά κινοῦνται,
16. τό μύθο κάθ’ ἀστερισμοῦ καί τό συμβολισμό του.
17. Οἱ πρόγονοί μας εἴχανε πλουσία φαντασία
18. καί γνώση, πού ἑρμήνευαν τό κάθε τι στή φύση.
19. Θεούς ἐπλάσαν, ἥρωες, τόν οὐρανό γεμίσαν
20. ὀνόματα ἐδώσανε σ’ ἀστερισμούς καί σ’ ἄστρα,
21. π’ ἀναφορά τους γίνεται στούς «Ὀρφικούς τους Ὕμνους».
22. Ταξίδεψαν παντοῦ τῆς γῆς τά μήκη καί τά πλάτη
23. ἀφήνοντας ξωπίσω τους τά χνάρια τους σέ πέτρα.
24. Ἡ μάνα γῆ, πρωτίστως, ἔτεκε θεούς μονάχη
25. παιδιά της εἶν’ ὁ Οὐρανός, ὁ Πόντος καί τά Ὄρη.
15
Η Μικρή και η Μεγάλη Άρκτος
34. τ’ ἀστέρια ὅπου φτιάχνουνε τετράπλευρο ’νά σχῆμα
35. μέ τήν κυρτήν οὐρά, ὁ μύθος λέει, κάποτε πώς
36. τήν κόρη τοῦ Λυκάοντα, τήν Καλλιστώ τή νύμφη,
37. ὁ Δίας τήν ἐμάγεψε καί ἔτεκε τόν Ἀρκάδα.
38. Τήν ὄμορφη τήν Καλλιστώ ἐζήλεψεν ἡ Ἥρα
39. καί μάγια τῆς απέστειλε νά γίνει μιάν ἀρκούδα
40. νά τριγυρνάει μόνη της στά ὄρη καί στά δάση.
41. Τόν κυνηγό συνάντησε τόν γιό της τόν Ἀρκάδα
42. καί ἄνοιξε τά χέρια της γιά νά τόν ἀγκαλιάσει,
43. μά κεῖνος δέν τή γνώρισε καί σήκωσε τό τόξο.
44. Ὁ Ζεύς, πού εἶδ’ ἀπό ψηλά, πρόλαβε τόν Ἀρκάδα,
45. ἁρπάζει τότε καί τούς δυό στόν ουρανό τούς φέρνει
46. τό γιό νά κάθετ’ ἔβαλε στοῦ οὐρανοῦ τόν πόλο
47. ἀφοῦ τόν μεταμόρφωσε σ’ ἕνα μικρό ἀρκούδι
48. καί τή μητέρα πλάι του ὀργιές παρέκει πέντε.
49. Ἄν προεκτείνεις τήν πλευρά φορές ἐκείνη πέντε*1
,
50. θά βρεῖς ἕν’ ἄστρο σταθερό ἀκίνητο στόν πόλο,
51. τῆς Ἄρκτου εἶναι τῆς Μικρῆς ὁ γιός της ὁ Ἀρκάδας,
52. πασίγνωστος στούς ναυτικούς ὡς Πολικός ἀστέρας.
53. Ἡ Ἥρα πάλι ζήλεψε γι’ αὐτήνε τους τή θέση
54. καί ζήτησε τ’ Ὠκεανοῦ τή χάρη νά τῆς κάνει
55. νά μήν ἀφήσει κοιμηθοῦν ποτέ τό γιό καί μάνα
56. στήν ἀγκαλιά του*2
μέσα, κι ἄγρυπνοι νά στέκουν πάντα
57. ἐκεῖ ψηλά στόν οὐρανό τριγύρ’ ἀπό τόν πόλο.
16
Κηφέας και Κασσιόπη
62. σάν τά μαλλιά τους τά σγουρά ἐλούζανε στό Νεῖλο,
63. πώς εἶν’ αὐτή πιό ὄμορφη ἀπό τίς Νηρηίδες.
64. Στόν Ποσειδώνα τό θεό τῶν θαλασσῶν ζητήσαν
65. τήν ἄσεβη βασίλισσα βαριά νά τιμωρήσει.
66. Μεγάλο κύμα ἔστειλεν ἐκεῖ ὁ Ποσειδώνας
67. ἡ θάλασσα πλημμύρισε τήν εὔφορη τή γῆ τους
68. κ’ ἔτρωγε τούς Αἰθίοπες ἕνα θαλάσσιο κῆτος.
69. Τήν Ἀνδρομέδα γιά βορρά τοῦ κήτους ὑπεσχέθη
70. εἰς τό θεό γιά λύτρωση Κηφέας καί Κασσιόπη.
71. Τήν κόρη τότε δέσανε γερά σέ βράχο πάνω
72. ἡ θάλασσα τήν ἔβρεχε τό κῆτος νά τήν φάει.
58. Ἐκεῖ κοντά στό Δράκοντα στέκεται ὁ Κηφέας
59. τοῦ Βήλου τοῦ Αἰθίοπα, πατήρ τῆς Ἀνδρομέδας.
60. Γυναίκα πῆρ’ ἀπ’ ἔρωτα τήν ὄμορφη Κασσιόπη
61. πού πρόσβαλε τίς ὄμορφες τ’ Ὠκεανοῦ τίς κόρες
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Κηφέα
17
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Περσέα
73. Περσέας, ὁ τοῦ Δία γιός καί τῆς θνητῆς Δανάης,
74. μέ τά φτερά στά πέδιλα τ’ Ἑρμῆ ἐκεῖνα δῶρο,
75. πετώντας πάν’ στόν Πήγασο ἐρχόμενος καβάλα
76. τήν κεφαλή τῆς Μέδουσας κρατώντας στό ’να χέρι
77. σάν ὁ ἀγέρας τοῦ ’φερε τῆς Ἀνδρομέδας κλάμα
78. πλησίασε τήν ἅρπαξε τό κῆτος πρίν τήν φάει
79. την Ἀνδρομέδα ἔβαλε στόν Πήγασο καβάλα,
80. τήν κεφαλή τῆς Μέδουσας τήν ἔστρεψε στό κῆτος
81. κι αὐτό εὐθύς τήν κοίταξε μαρμάρωσε σάν βράχος.
82. Tο μαγικό “γοργόνειο” τῆς Μέδουσας κεφάλι
83. ἀπολιθώνει πάραυτα αὐτούς πού τό κοιτᾶνε.
84. Τό ἄστρο τό «γοργόνειον» παράξενα διπλό ’ναι
85. “ἀνάβει” μιά καί “σβήνει” μιά, σχεδόν κάθε δυό μέρες,
86. δαιμονικός μεταβλητός ἀστήρ Ἀλγγόλ*3
τόν λένε.
87. Ὁ Δίας ἐξετίμησε τόν ἄθλο τοῦ Περσέα
88. στόν οὐρανό τόν ἔβαλε πάν’ στόν οὐράνιο φόντο.
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Πήγασου
89. Ἐκεῖνο τό τετράπλευρο τό σύμπλεγμα τῶν ἄστρων
90. ἀστερισμός τοῦ Πήγασου, πού ’ναι μαζί κοντά του
91. ὀρθός μέ ἕνα ρόπαλο στέκεται ὁ Περσέας
92. κι ἀνάμεσά τους ὄρθια ποζάρ’ ἡ Ἀνδρομέδα.
93. Νά, τοῦ Κηφέα ἀστερισμός πλάι στῆς Κασσιόπης
94. καί γαλαξία ἔκανε τήν κόρη Ἀνδρομέδα.
95. Πρός τίς πηγές τ’ ὠκεανοῦ κρυμμένη βρῆκε πέρα
96. ὁ Ποσειδώνας μιά φορά τήν ὄμορφη Γοργόνα
97. κι ἀπό τήν ἕνωση αὐτῶν ἡ Μέδουσα γεννήθη
98. ἐκεῖνο τό θεριό π’ ἀντί μαλλιά γεμάτη ἦταν φίδια.
99. Σάν ὁ Περσέας ἔκοβε τῆς Μέδουσας κεφάλι
100. ὁ φτερωτός ὁ Πήγασος πετάχτηκ’ ἀπ’ τό αἷμα
101. π’ ἀμέσως τόν καβάλησε ὁ ἥρωας Περσέας.
102. Μαζί του ὁ Χρυσάωρας ὁ σπαθοφόρος βγῆκε
103. π’ ἑνώθηκε σ’ ἀκρογιαλιά καί κάτ’ ἀπ’ τό φεγγάρι
18
Αστερισμός Πήγασου, Περσέα Ανδρομέδας
104. μέ τήν μελαχρινή Ὠκεανίδα Καλλιρρόη.
105. Γεννήθηκαν δυό τέρατα ἡ Ἔχιδνα πού ἦταν
106. γυναίκα-φίδι κι ὁ τρικέφαλος ὁ Γηρυόνης.
107. Καβάλα πάν’ στόν Πήγασο πέταξαν στήν Ἑλλάδα
108. στό Ἄργος σάν ἐπέστρεψε στό σπίτι του νά ζήσει.
109. Εἰς τόν Ἑρμῆ ἐπέστρεψε τά φτερωτά σανδάλια
110. στίς Νύμφες δῶρο ἔκανε τήν περικεφαλαία.
111. Τήν κεφαλή τῆς Μέδουσας στήν Ἀθηνᾶ προστάτη
112. προσφέρει δῶρο βάζοντας στή μέση τῆς ἀσπίδας
113. γιά νά πετρώνει τούς ἐχθρούς τῆς ἱερῆς τῆς χώρας.
114. Λευτέρωσε τόν Πήγασο στόν Ὄλυμπο τόν στέλνει
115. μά ’κεῖνος ἐκατέβαινε, νερό στόν Ἑλικῶνα
116. νά πίνει ἀπό τήν πηγή τῆς Ἱπποκρήνης, π’ ὅλες
117. οἱ Μοῦσες πίνανε νερό γιά ἔμπνευση στούς στίχους
118. τήν ἔμπνευση τῶν ποιητῶν ἀνανεώνει ’κεῖνο.
19
119. Ἐκεῖνες τόν ἀγάπησαν καί ’κεῖνος μαγεμένος
120. στούς ἤχους ὅπου ἔβγαζε τ’ Ἀπόλλωνα ἡ ἅρπα.
121. Βελλερεφόντης, γιός τοῦ Γλαύκου βασιλιᾶ τσ’ Ἐφύρας
122. τόν Πήγασο καβάλησε τή Χίμαιρα σκοτώνει,
123. μέ θράσος τότε πέταξε στόν Ὄλυμπο καί πῆγε
124. νά ζεῖ μέ τούς ἀθάνατους γιά τό κατόρθωμά του.
125. Ὁ Δίας τότε θύμωσε καί ἔστειλε τόν οἶστρο
126. ἀφήνιασε ὁ Πήγασος ἀπ’ τά τσιμπήματά του
127. καί καταγῆς τόν ἔριξε Βελλερεφόντη φίλο.
128. Μέ τούς θεούς στόν Ὄλυμπο ὁ Πήγασος ζεῖ τότε,
129. στόν Ἑλικῶνα ἄλλοτε μέ συντροφιά τίς Μοῦσες.
130. Ὁ Δίας τόν ἐτίμησε, στόν οὐρανό τόν πῆρε
131. κι ἀστερισμό τόν ἔκανε πάν’ στό οὐράνιο φόντο.
20
Ὁ ἀστερισμός τῆς Κασσιόπης
136. Ἀστέρια πέντε βρίσκονται πλάι στήν Ἀνδρομέδα,
137. νά κάθεται στό θρόνο της φαντάζει ἡ Κασσιόπη
138. καί καταγράφει στό χαρτί ἐρωτικές συμπτύξεις
139. π’ ἑνώνεται ἡ κόρη της μαζί μέ τόν Περσέα.
132. Τ’ ἀστέρια ὅπου βλέπετε νά φτιάχνουν μιά διχάλα
133. συνδέουνε τόν Πήγασο στό τόξο τοῦ Περσέα.
134. Τήν Ἀνδρομέδα ἔβαλε στόν οὐρανό ὁ Δίας
135. καβάλα πάν’ στόν Πήγασο μαζί μέ τόν Περσέα.
Ὁ ἀστερισμός τῆς Ἀνδρομέδας
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Ἡνίοχου
140. Ἐκεῖνο τό ἑξάπλευρο πού φαίνεται τό σχῆμα
141. καβάλα ὁ Ἡνίοχος σέ ἅρμα εἶν’ ἐπάνω
142. πού κουβαλᾶ τήν Αἴγα*4
του τό λαμπερό τ’ ἀστέρι.
143. Τ’ ἀστέρι τ’ ἄλλο τ’ ἀντικρύ δεμένο ’ναι στόν Ταῦρο.
144. Ὁ μύθος, λέει, ἦταν γιός τοῦ Ἥφαιστου πού πῆρε
145. κι ἀνέθρεψεν ἡ Ἀθηνᾶ γιά βασιλιάς νά γίνει
146. τσ’ Ἀκρόπολης μέσ’τό ναό, ἐξ οὗ καί Ἐρεχθέας.
147. Ὁ πρῶτος εἶν’ ὁ δάσκαλος τῆς ζεύξης τῶν ἁρμάτων,
148. ὁ πρῶτος τ’ ἅρμ’ ὁδήγησε μέ τή θεά ἐπάνω.
21
Μεγάλη Άρκτος & Ηνίοχος
149. Τῆς Ἀμαλθείας κουβαλᾶ τήν Αἴγα πάντα στ’ ἅρμα,
150. πού ἔθρεψε τό γάλα της τό Δία σάν παιδάκι
151. μέσ’ στή σπηλιά σάν ἔκρυψεν ἡ Ρέα τό παιδί της
152. νά μή τό βρ’ ὁ πατέρας του ὁ Κρόνος καί τό φάει.
153. Ὁ Δίας τούς ἀνέβασε στόν οὐρανό μαζί του.
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Ταύρου
154. Στό πλάι τοῦ Ἡνίοχου τό σύμπλεγμα τοῦ Ταύρου,
155. σάν ἕνα μοιάζει δίχαλο μ’ ἕνα λαμπρό ἀστέρι
156. τό Λαμπαδιά*5
, πού ’ναι τοῦ Ταύρου τό δεξί τό μάτι.
157. Στῶν Αἰγυπτίων Ὄσιρη μορφή ἐδόθη ταύρου
Η απαγωγή της Ευρώπης
22
158. τῆς γονιμότητας καί εὐρωστίας σύμβολ’ εἶναι.
159. Οἱ Ἕλληνες συνδέσαμε τήν ἁρπαγή τσ’ Εὐρώπης
160. ἀπ’ ἕναν ταῦρο π’ ἔφυγε πετώντας γιά τήν Κρήτη.
161. Ὁ Δίας πῆρε τή μορφή σ’ ἄσπρο σφριγῆλο ταῦρο,
162. ἐκείνη σαγηνεύτηκε στήν ὀμορφιά τοῦ ταύρου,
163. πού ’κεῖνος τῆς γονάτισε νά τόν νε χαϊδέψει.
164. Στήν πλάτη του ἀνέβηκε καί χάδια τοῦ χαρίζει
165. τοῦ χάϊδευε τά κέρατα, τοῦ θώπευε τή χαίτη.
166. Ὁ ταῦρος τότε πέταξε παίρνοντας τήν Εὐρώπη,
167. οἱ Τρίτωνες συνόδευαν μαζί μέ Νηρηίδες
168. κι οἱ Ἐποχές ἑτοίμαζαν τό νυφικό κρεβάτι.
169. Τήν κεφαλή της στόλιζαν μαλλιά σγουρά καί μαῦρα,
170. στό πρόσωπό της λάμπανε τ’ ἀμυγδαλένια μάτια.
171. Τ’ Ἀγήνορα κόρ’ ἤτανε τοῦ γιοῦ τοῦ Ποσειδῶνα,
172. π’ ἑνώθηκε μέ τή Λιβύη σ’ ἀκρογιαλιά τό βράδυ
173. ἐκείνη σάν λουζότανε μ’ ὁλόγιομο φεγγάρι.
174. Σάν κόρη νάν’ τοῦ Ἔπαφου, τή θέλει ἄλλος μῦθος,
175. τοῦ Δία γιοῦ μέ τήν Ἰώ κάποιο πρωί π’ ἑνώθη
176. σάν μάζευε τό πέπλο της νά μή τό ’δεῖ ὁ ἥλιος.
177. Στοῦ Δία τ’ ἄντρ’ ὁ Μίνωας θά πρέπει ν’ ἀνεβαίνει
178. στά ’ννιά τά χρόνια μιά φορά καθήμενος σέ πέτρα,
179. λεγόταν «Μοῖρα» καί ἐπρόσμενε ἀπό τό Δία
180. γραμμένους δωδεκάστηλους θεόπνευστους τούς νόμους*6
181. βουστροφηδόν*7 γραφῆς, σέ λίθινες ἐπάνω πλάκες.
23
182. Περήφανος ὁ Ὠρίωνας πάν’ στ’ οὐρανοῦ τό φόντο
183. φοράει πάν’ στή ζώνη του τούς τρεῖς λαμπρούς ἀστέρες,
184. νά στέκει πάντα ὄρθιος κρατώντας ἕνα τόξο
185. τόν ταῦρο σημαδεύοντας ὁ κυνηγός Ὠρίων.
186. Τοῦ Ποσειδῶνα ἦταν γιός καί τῆς θνητῆς Εὐρυάλης
187. ἀπ’ τά παλάτια τῆς Κνωσοῦ τοῦ Μίνωα κόρη ἦταν.
188. Τοῦ Ἄτλαντα ἀπήγαγε τήν κόρη τή Μερόπη,
189. τήν Ἄρτεμη συνόδευε παντοῦ γιά τά κυνήγια.
190. Ἡ Ἥρα τότε ζήλεψε τόν ὄμορφο τό νέο,
191. μιά μέρα τόν ἀπήγαγε τόν τύλιξε σέ πέπλο,
192. μά τοῦ ’ριξε ἡ Ἄρτεμις φαρμακερό ’να βέλος
193. καί κάτω τόν ἐξάπλωσε νά μήν τήν ἀπατήσει.
194. Ὁ Δίας τόν ἀνέβασε πάν’ σέ οὐράνια θέση
195. κοντά στίς κόρες τ’ Ἄτλαντα*8
καί τῆς Πλειόνης Πούλιας
196. γιά νά τίς βλέπει μοναχά χωρίς νά τίς ἀγγίζει.
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Ὠρίωνα
Ὁ ἀστερισμός τῶν Διδύμων
197. Ἐπάν’ ἀπ’ τοῦ Ὠρίωνα τό τεντωμένο χέρι,
198. ἀστέρια δύο λάμπουνε Κάστωρ καί Πολυδεύκης
199. τοῦ Δία γιοί*9
εἶναι κι αὐτοί ἀπό τήν ἴδια μάνα.
200. Τῆς Σπάρτης ἡ βασίλισσα ὁπού τή ’λέγαν Λήδα
201. ἐπάνω στόν Ταΰγετο πού μάζευε λουλούδια
202. ὁ Δίας τή λιμπίστηκε σάν κύκνος πλησιάζει
203. κι ἀφοῦ πλαγιάσανε μαζί τόν ἔρωτ’ εὐφρανθήκαν.
204. Τόν ἔρωτά της ἔκρυψε ἀπό τόν Τυνδαρέω,
205. τόν ἄνδρα της καί βασιλιά, πού σάν ἀποδειπνήσαν
206. τό ἴδιο βράδ’ ἑνώθηκε ἐπίσης καί μαζί του.
207. Τήν Κλυταιμήστρα γέννησε μαζί μέ τήν Ἑλένη
208. παιδιά ἀπό τόν ἄντρα της ἀπό τήν ἕνωσή τους.
209. Ἀπό τόν κύκνο λέγεται πως ἕν’ αὐγό γεννήθη,
210. πού βγήκανε οἱ Διόσκουροι τά δίδυμα ἀδέλφια.
211. Σάν ἀντρωθήκανε τά δυό καί γίναν παλληκάρια
212. διώκαν’ ὅλους τούς κακούς, τούς ἅρπαγες, τούς κλέφτες
24
Αστερισμός των Διδύμων, Ωρίωνα, Ταύρου, Μεγάλου Κύωνος
213. κι ἡ φήμη τους συνόδευε τόν Πολυδεύκη, Κάστωρ.
214. Ἐμπῆκαν μέσα στήν Ἀργώ κι ἀνδρεῖοι ἐφανήκαν
215. στό πλάι τοῦ Ἰάσονα καί ναυτικῶν συντρόφων.
216. Σάν ὁ Θησέας ἔφυγε νά πά’ στόν Κάτω Κόσμο
217. τήν Περσεφόνη μέ σκοπό νά κλέψει ἀπ’ τόν Ἅδη,
218. ἐνόμιζε πώς εὔκολο νά ἀπαγάγει ἦταν
219. σάν τότε πού ἀπήγαγε τῆς Σπάρτης τήν Ἑλένη.
220. Οἱ Διόσκουροι ἐκστράτευσαν κατά τῶν Ἀθηναίων
221. λευτέρωσαν τήν ἀδελφή π’ ἦταν φυλακισμένη
222. στῶν Ἀφιδνῶν τό ὀχυρό στά τείχη τῆς Ἀθήνας,
223. τήν Αἴθρα πῆραν λάφυρο τή μάνα τοῦ Θησέα.
224. Τίς δυό τίς ἐξαδέλφες τους, τοῦ Λεύκιππου τίς κόρες,
225. τή Φοίβη καί Ἰλάειρα τῆς Ἄρτεμης ὡραῖες
226. ἱέρειες, στῆς Ἀθηνᾶς τό τέμπλ’ ὑπηρετοῦσαν,
227. οἱ Διόσκουροι τίς ἅρπαξαν ἀπ’ τούς ναούς τους μέσα
228. τήν ὥρα κάποιας προσευχῆς καί πήρανε μαζί τους.
229. Τῆς Αἰτωλίας ἥρωες ὁ Ἴδας καί Λυγκέας
230. πού Ἀργοναῦτες ἤτανε σέ ’κεῖνο τό ταξίδι,
231. τήν Φοίβη καί Ἰλάρεια ἀπήγαγαν μιά νύχτα,
232. παλέψαν μέ τούς Διόσκουρους σέ μαρμαρένι’ ἁλώνι,
233. νά παντρευτοῦνε ἤθελαν κι ἐκδίκηση νά πάρουν.
25
234. Τόν Κάστορα ἐξάπλωσε ὁ Ἴδας μ’ ἕνα βέλος
235. κι ὁ Πολυδεύκης σκότωσε μέ πάλη τόν Λυγκέα.
236. Ὁ Δίας ρίχνει κεραυνό ἐπάνω εἰς τόν Ἴδα
237. καί σήκωσε στούς οὐρανούς τόν γιό του Πολυδεύκη.
238. Ἀρνήθηκ’ ὅμως νά δεχθεῖ τήν προσφορά τοῦ Δία
239. νά γίν’ αὐτός ἀθάνατος μέ τούς θεούς νά μένει.
240. Πῶς νά δεχθεῖ π’ ὁ Κάστορας στόν Κάτω Κόσμο θά ’ταν;
241. Προνόμιο ἐχάρισεν ὁ Ζεύς στά δυό ἀδέλφια
242. ποτέ νά μή χωρίσουνε κι ἄς ἦταν σέ δυό κόσμους.
243. Ὁ Πολυδεύκης νά περνᾶ στόν Ἅδη τή μιά μέρα,
244. τήν ἄλλη μέρα νά περνᾶ στούς οὐρανούς μαζί του.
245. Ἀργότερα τούς ἔκανε πάν’ στόν οὐράνιο θόλο
246. ἀστέρια ν’ εἶναι πιά μαζί πιασμένοι χέρι - χέρι
247. κι ἀπό ψηλά τῶν ναυτικῶν προστάτες ἔχουν γίνει.
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Καρκίνου
248. Ὁ μῦθος λέει, πώς κάβουρα ἀπέστειλεν ἡ Ἥρα
249. νά ἐνοχλεῖ τόν Ἡρακλῆ, ἐκεῖνος σάν παλεύει
250. μ ’αὐτό τό πολυκέφαλο θεριό καί χοληφόρου
251. Λερναίας Ὕδρας τέρατος τίς κεφαλές νά κόψει.
252. Ὁ κάβουρας ἐκέντρισε τοῦ Ἡρακλῆ τή φτέρνα
253. κι ὁ Ἡρακλῆς τόν σύνθλιψε μέ τό βαρύ του πόδι.
254. Ἡ Ἥρα πού τόν ἔστειλε τοῦ θαύμασε τό σθένος
255. στόν οὐρανό τόν σήκωσε κι ἀστερισμό τόν κάνει.
256. Ἐκεῖνος ὁ ἀστερισμός τό ὄστρακο καρκίνου
257. σάν λαστιχέρας δίχαλο ἀνεστραμμένο μοιάζει,
258. πού κάβουρας λοξοδρομεῖ, πλησίον τῶν Διδύμων.
Ο αστερισμός του Καρκίνου
26
259. Ἐπάνω ἀπ’ τόν Κάβουρα εἶναι σειρά ἀπ’ ἄστρα
260. σάν ἕνα φίδι φαίνονται ἀπό τήν Ἄρκτο κάτω.
261. Στό μύθο λέν, πως βασιλιάς ὑπῆρξε τῆς Σκυθίας
262. πού ἔφτασ’ ὁ Τριπτόλεμος ἐκεῖ σ’ αὐτή τή χώρα
263. κατ’ ἐντολή τῆς Δήμητρας σιτάρι γιά νά πάρει.
264. Ὁ Λύγκος τόν ἐζήλεψε νά τόν σκοτώσ’ ἐβάλθη
265. ἡ Δήμητρα προστάτεψε τόν γεωργό σπορέα.
266. Τό λύγκα μεταμόρφωσε σέ ζῶον νά ’ναι λύκος.
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Λυγκός
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Λέοντα
267. Ἐκεῖνο ’κεῖ τό τρίγωνο μέ τήν οὐρά σάν φίδι
268. τοῦ Λέοντα ἀστερισμός καί γείτονας τῆς Ἄρκτου.
269. Τοῦ Ὄρθρου καί τῆς Χίμαιρας καρπός εἶν’ τό λιοντάρι
270. ἀδέσποτο νά τριγυρνᾶ στά δάση τῆς Νεμέας,
271. γιά νά φοβοῦντ’ οἱ κυνηγοί, κατ’ ἐντολή τῆς Ἥρας.
272. Ὁ Ἡρακλῆς κατ’ ἐντολή ἀπ’ ἄναξ Εὐρυσθέα
273. ἐπῆγε μονομάχησε μ’ ἐκεῖνο τό λιοντάρι,
274. ὡσάν θεριό ἐπάλεψε, στό τέλος τό σκοτώνει
27
Μεγάλη Άρκτος και ο αστερισμός του Λέοντα.
275. τοῦ πῆρε καί τή λεοντή πού τή φοροῦσε πάντα.
276. Ἀργότερα τόν τίμησε στόν οὐρανό ὁ Δίας
277. τόν ἔφερε κι ἀστερισμό τόν ἔκανε ’κεῖ πλάι
278. στόν τῆς Νεμέας Λέοντα μέ τ’ ὅπλο σηκωμένο
279. γιά νά θυμίζει σ’ ὅλους μας τοῦ Ἡρακλῆ τόν ἆθλο.
Ὁ ἀστερισμός τῆς Παρθένου
280. Ἐκεῖ κοντά στόν Λέοντα ἁπλώνετ’ ἡ Παρθένος
281. μισός ἀστερισμός μᾶς εἶναι ὁρατός ἐπάνω
282. ἀπ’ τόν ὁρίζοντα καί ὁ μισός κρυμμένος κάτω.
283. Στό μῦθο λέν τῆς Δήμητρας ἡ κόρη Περσεφόνη,
284. στόν κάμπ’ ἀγριολούλουδα πού μάζευε μιά μέρα
285. ὁ Πλούτωνας πετάχτηκε τήν ἅρπαξε καί φεύγει
286. στόν Κάτω Κόσμο τήν τραβᾶ κι ἡ Δήμητρ’ ὠρυόταν.
287. Ὁ πόνος της καί ὁ θυμός στή γῆ ξεσπάει πάνω
288. καί δέν ἀφήνει πιά τή γῆ ν’ ἀνθίσει, νά καρπίσει
289. γιά νά ’χουν κάποιο φαγητό οἱ ἄνθρωποι καί ζῶα
290. καί ὅλα τους λιμοκτονοῦν πεθαίνουν ἀπ’ τήν πείνα.
291. Ὁ Δίας ἐπενέβηκε νά βροῦνε κάποια λύση,
292. συμφώνησε στό ’ννιάμηνο νά ζοῦν μάνα μέ κόρη
293. καί μόνο γιά ’να τρίμηνο ὁ Πλούτων νά τήν ἔχει
294. μέ προσμονή τήν ἄνοιξη νά ’ρθει κοντά στή μάνα,
295. οἱ κάμποι νά καρπίσουνε, ν’ ἀνθίσουν τά λουλούδια
28
296. καί τά πουλιά νά τραγουδοῦν μαζί μέ τούς ἀνθρώπους
297. γιατί τήν Ἄνοιξη μαζί στόν ἐρχομό της φέρνει.
298. Τήν Κόρη τήν ἀγάπησαν θεοί, βροτοί καί Ἅδης.
299. Στόν οὐρανό τή βλέπουνε σύμβολο τῆς Παρθένου,
300. ὡσάν τή Δήμητρα στή γῆ, στόν Κάτω Κόσμ’ Ἑκάτη,
301. λαοί τινές τή βλέπουνε Δικαιοσύνη – Δίκη.
302. Τόν διεφθαρμένον ἄφησε τόν κόσμο τῶν ανθρώπων
303. ἀφοῦ δέν ἦταν ἄξιοι θεά νά ’χουν τή Δίκη.
304. Σέ κάποιους ἄλλους σύμβολο οἱ τρεῖς οἱ Μοῖρες εἶναι,
305. Κλωθώ, στή ρόκα της πού τῆς ζωής τό νῆμα κλώθει.
306. Ἡ Λάχεση, ὁπού μετρᾶ ζωῆς τό ρέστο χρόνο.
307. Ἡ Ἄτροπος, πού τῆς ζωής τό νῆμα πάντα κόβει.
308. Στή Ρώμη τύχη ἔφερνε σ’ ὅποιον τήν ἀγαποῦσε,
309. στήν Αἴγυπτο γιά τούς βροτούς τήν Σφίγγα συμβολίζει.
310. Ἡ Κόρ’ αὐτή γιά μένανε, πού χιλιοτραγουδήσθη
311. ἀγάπης σύμβολ’ ἱερό, ἡ Μάνα Φύση εἶναι.
312. Ὁ κύκλος εἶναι τῆς ζωής τρεῖς μῆνες μέσ’ τό χῶμα,
313. φυτρώνει πρός τήν Ἄνοιξη στό φῶς ἐννέα μῆνες.
29
314. Ἀνάμεσα τσ’ ἀστερισμούς τῆς Ἄρκτου καί Παρθένου
315. τῆς Βερενίκης βρίσκεται σ’ ἀστερισμό ἡ κόμη.
316. Τοῦ Μάγια*10 κόρη βασιλιά, σύμφωνα μέ τό μύθο,
317. ἡ φήμη της γιά τά σγουρά μαλλιά μακριά καί μαῦρα
318. ταξίδευε στά πέρατα τοῦ τότε γνωστοῦ κόσμου.
319. Ὁ Πτολεμαῖος βασιλιάς τήν πῆρε γιά γυναίκα
320. καμάρωνε ἡ Αἴγυπτος γιά τή βασίλισσά της.
321. Μετά τό γάμο ἔφυγε στόν πόλεμο νά πάει
322. ὁ Πτολεμαῖος βασιλιάς χωρίς τή Βερενίκη.
323. Ὁ χωρισμός ἐστοίχισε πολύ στή νέα νύφη
324. προαίσθηση κάποια πικρή πυρώνει τό μυαλό της
325. σάν κάτι νά τήν ἔπνιγε ἀπ’ τό πρωί σέ βράδυ.
326. Ὁ ὕπνος δέν ἐρχότανε στήν ἀγκαλιά του μέσα
327. νά παρ’ ὅλες τίς ἔγνοιες της καί νά τηνε κοιμίσει
328. νά γαληνέψει τό μυαλό κι ὑπομονή νά κάνει.
329. Ἀλλ’ ἕνα βράδυ πού ’βλεπε νά λούζετ’ ἡ σελήνη,
330. στοῦ Νείλου μέσα τά νερά στό σεληνόφως λάμπαν
331. στῆς Ἀφροδίτης τό ναό ἐπῆγε γιά τό τάμα
332. καί τά μαλλιά της πρόσφερε γιά δῶρο στή θεά της
Ὁ ἀστερισμός ἡ Κόμη τῆς Βερενίκης
30
333. γιά νά γυρίσει νικητής ὁ βασιλιάς κοντά της.
334. Ἐπέστρεψ’ ἀπ’ τόν πόλεμο ὁ Πτολεμαῖος σῶος
335. μέ λάφυρα καί νικητής μέσα στήν ἀγκαλιά της
336. καί πῆγαν πρῶτα στό ναό γιά νά προσευχηθοῦνε.
337. Ἡ κόμη της τό τάμα της εἰς τό βωμό δέν ἦταν
338. σέ λύπη πέσανε μαζί, κάποιος τήν εἶχε κλέψει.
339. Ἐθύμωσεν ὁ βασιλιάς γιά τήν κλοπή τῆς κόμης
340. φοβούμενος κάποιο κακό θά φέρει τούτη ἡ μπόρα.
341. Ὁ ἀστρονόμος Κόνωνας ρωτήθη γιά τήν κόμη
342. καί κατευνάζει τό θυμό λέγοντας, πώς τήν κόμη
343. τήν εἶδε χθές στόν οὐρανό ἀπ’ τή θεά βαλμένη
344. τήν ἔχει κάν’ ἀστερισμό πάν’ στή Μεγάλη Ἄρκτο.
345. Τόν πίστεψεν ὁ βασιλιάς, τό δέχθ’ ἡ Βερενίκη,
346. πως ἦταν θέλημα θεοῦ ἀθάνατη νά γίνει.
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Βοώτη
347. Ἐκεῖ κοντά ἀπ’ τήν οὐρά τῆς Ἄρκτου τῆς Μεγάλης
348. τριγωνικός ἀστερισμός ποζάρει ὁ Βοώτης,
349. ὁ φημισμένος κυνηγός μέ τά λυκόσκυλά του,
31
350. πού τήν αὐγή σάν φεύγει ἡ Ἰώ τά βγάζει γιά κυνήγι
351. καί κυνηγᾶ σχεδόν παντοῦ πάν’ στοῦ οὐρανοῦ τό φόντο.
352. Τό ἄστρο ’κεῖνο τό λαμπρό εἰς τήν οὐρά του πάνω
353. εἶν’ ὁ Ἀρκτοῦρος φύλακας γιά τή Μεγάλη Ἄρκτο,
354. καί ὁ Νεκάρ σάν ὁδηγός στήν κεφαλή του πάνω,
355. στίς δυό πλευρές του κάθονται Σεγίνος καί Ἰζάρης
356. κυνηγητό νά παίζουνε πάν’ στ’ οὐρανοῦ τό φόντο.
357. Σάν ὁ Θησέας σκότωσε τοῦ Μίνωα τόν ταῦρο
358. τήν Ἀριάδνη ἔκλεψε τήν ἔφερε στό πλοῖο
359. καί τά πανιά τ’ ἀνοίξανε στοῦ γυρισμοῦ ταξίδι.
360. Κοντά στή Νάξο πόδισαν καί στή στεριά ἐβγῆκαν,
361. τήν Ἀριάδνη ἄφησε στή Νάξο μοναχή της
362. κατ’ ἐντολή τῆς Ἀθηνᾶς μαζί καί τσ’ Ἀφροδίτης
363. γιατί ’θελαν τήν τύχη της στοῦ Διόνυσου τά χέρια.
364. Τό φωτεινό πού βλέπετε ἐκεῖνο τό στεφάνι
365. ὁ Διόνυσος τό χάρισε στήν Ἀριάδνη δῶρο,
366. ἀφοῦ τήν ἐγκατέλειψε στή Νάξο ὁ Θησέας
367. γυναίκα του ὁ Διόνυσος τήν πῆρε καί στεφάνι
368. ὁλόφωτο πάν’ στά μαλλιά της πέρασε νά λάμπει
369. κι ἀθάνατη τήν ἔκανε στοῦ οὐρανοῦ τό φόντο.
Ὁ ἀστερισμός τό στεφάνι τῆς Αριάδνης
32
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Δράκου
370. Ὁ Ἡρακλῆς σάν ἔφθασε στήν Ἑσπερία πέρα,
371. στό μῦθο λέν, γιά τά χρυσά τῶν Ἑσπερίδων μῆλα
372. τά φύλαγ’ ἕνας δράκοντας πού ’χε φιδίσιο σχῆμα,
373. π’ ὁ Ἡρακλῆς τόν σκότωσε τά μῆλα γιά νά πάρει
374. τά πρόσφερε τοῦ βασιλιά τοῦ Εὐρυσθέα δῶρο.
375. Ἡ Ἥρα τότε σήκωσε τό σκοτωμένο δράκο
376. κι ἀστερισμό τόν ἔκανε πάν’ στόν οὐράνιο θόλο
377. ν’ ἁπλώνεται ὁλόγυρα ἀπ’ τή μικρή τήν ἄρκτο.
378. Ἕν’ ἄλλος μῦθος λέγεται ὁ Δράκος ὅτι εἶναι
379. τῆς Κασσιόπης φύλακας καί τιμωρός αἰώνιος,
380. τσ’ Ὠκεανίδες πρόσβαλε μέ τήν ἀλαζονεία.
381. Τήν τιμωρία ἔβαλε ἡ Ἥρα στήν Κασσιόπη
382. νά στρέφεται αἰώνια στόν πολικό τριγύρω
383. χωρίς ποτέ ξεκουραστεῖ καί λίγο γιά νά δύσει
384. στήν ἀγκαλιά τ’ Ὠκεανοῦ καί τά σγουρά μαλλιά της
385. στοῦ φεγγαριοῦ τό φῶς ποτέ νά μή μπορεῖ νά λούσει.
386. Περίλυπος στό πλάι της βαδίζει ὁ Κηφέας
387. συντροφικά στήν φοβερή αἰώνια τιμωρία.
388. Οἱ Ἕλληνες, Ἀσσύριοι, Αἰγύπτιοι καί ἄλλοι
389. ἀστερισμῶν ἑρμήνευσαν τήν κίνηση καί θέση.
33
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Ἡρακλῆ
390. Στοῦ Δράκου ’κεῖ τήν κεφαλή κοιτάξετ’ ἕνα σχῆμα
391. ἀστερισμός τοῦ Ἡρακλῆ ἁπλώνεται ’κεῖ πέρα
392. σάν γίγαντας γονατιστός στό ’να του πόδι στέκει
393. καί μέ τό ἄλλο νά πατᾶ τήν κεφαλή τοῦ Δράκου.
394. Ὁ μῦθος λέει, μάνα του πώς ἦταν ἡ Ἀλκμήνη
395. τοῦ βασιλιᾶ τῶν Μυκηνῶν τ’ Ἠλεκτρυώνα κόρη
396. κι ἡ μάνα της τοῦ γένους τοῦ Περσέα ’γγόνα ἦταν.
397. Τόν Αμφιτρύωνα παντρεύτηκε ἀπό ἀγάπη
398. καί ὅταν τόν ἐξόρισαν, μαζί στή Θήβα πῆγε.
399. Ὁ ἄντρας της τό λόγο τ’ ἔδωσε στόν πατριό*11 της
400. νά ’κδικηθεῖ τούς πειρατές Ταφίους Τηλεβόες
401. πού πρόσφατα τοῦ εἴχανε τά βόδια ὅλα κλέψει.
402. Πιστός αὐτός στό λόγο του κατά Ταφίων πῆγε,
403. φεγγάρια δώδεκα εἰς τήν Κεφαλονιά, νά κάνει
404. τή νύχτα κλεφτοπόλεμο μέ τούς Ταφίους κλέφτες.
405. Ὁ Δίας ὅπου θαύμαζε τήν ὀμορφιά τσ’ Ἀλκμήνης,
406. τήν ἀρετή, τά κάλλη της, τ’ Ἀμφιτρυώνα πῆρε
407. τήν ἀνδρική του τή μορφή μιά νύχτα μέ φεγγάρι
34
408. στό σπίτι της στήν κάμαρη στό πλάι της ξαπλώνει
409. κι αὐτή τόν καλοδέχτηκε στό νυφικό κρεβάτι.
410. Στόν ἥλιο ἀπαγόρευσε ὁ Δίας, γιά τρεῖς μέρες
411. ν’ ἀνέβει πάν’ στόν οὐρανό καί νύχτα νά κρατήσει,
412. νά εὐφρανθεῖ τοῦ ἔρωτα τά ἄνθη καί τά ρόδα.
413. Σάν ἔμαθε ὁ ἄντρας της τά γεγονότα ὅλα,
414. τόν Τειρεσία ρώτησε νά μάθη τήν ἀλήθεια
415. κι ἐκεῖνος τοῦ μαρτύρησε ὁ Δίας πώς κοιμήθη
416. τήν εὐλογία τσ’ ἔδωσε μαζί της βράδια τρία,
417. γιά νά τικτεῖ ὁ Ἡρακλῆς πού ’θᾶναι γιός τοῦ Δία.
418. Θά γεννηθεῖ μαζί του γιός ὁ Ἰφικλῆς, δικός σου
419. καί θά πηγαίνουνε παντοῦ μαζί τά δυό ἀδέλφια.
420. Ἡ πρόγονος Ἡρακλειδῶν θά εἶναι ἡ Ἀλκμήνη.
421. Ὁ Ἡρακλῆς ἐπῆρε γιά γυναίκα του τήν κόρη
422. τοῦ βασιλέα τῶν Θηβῶν τήν ὄμορφη Μεγάρα,
423. παιδιά τρία τοῦ χάρισε λεβέντες ἕνα κι ἕνα.
424. Ἐκδίκηση ἐζήταγε ἡ Ἥρα γιά νά πάρει,
425. στοῦ Ἡρακλῆ τή γέννηση τόν ἔρωτα τοῦ Δία,
426. κι ἐτρέλανε τόν Ἡρακλῆ τό μίσος της νά βγάλει
427. τόν ἔβαλε καί σκότωσε παιδιά του καί γυναίκα.
428. Μά σάν τό ἐκατάλαβε ὁ δύστυχος πατέρας
429. τό ἔγκλημα πού ἔπραξε ἀσυνειδήτως ἔτσι,
430. τό Δελφικό ἐρώτησε Μαντεῖο γιά νά μάθει
431. πῶς θά ἐξαγνιζότανε ἀπ’ τό κακό ἐτοῦτο.
432. Μά ὁ χρησμός πολύ σκληρός, «δώδεκα χρόνους πρέπει
433. στῆς Τίρυνθας τό βασιλιά τοῦ Εὐρυσθέα δοῦλος
434. χωρίς μισθό, σέ ὅ,τι δή δουλειές σοῦ ἀναθέσει».
435. Σκληρή δουλειά κι ἀποστολές τοῦ ἔδωσε νά κάνει
436. ὁ Εὐρυσθέας, πού σκληρός σάν βασιλέας ἦταν.
437. Τόν λέοντα πού σκόρπιζε τό φόβο στή Νεμέα,
438. τῆς Ὕδρας Λέρνης τά νερά νά κόψει τό κεφάλι,
439. τῆς Κερυνείας ἔλαφο νά πάει καί νά φέρει,
440. τόν κάπρο τοῦ Ἐρύμανθου νά πάει νά σκοτώσει,
441. νά καθαρίσει ἔπειτα τούς στάβλους τοῦ Αὐγεία,
442. τίς Στυμφαλίδες Ὄρνιθες νά φέρει στό παλάτι,
443. τῆς Κρήτης τό Μινώταυρο νά πάει νά σκοτώσει,
444. τοῦ Διομήδη τ’ ἄλογα τ’ ἄγρια νά δαμάσει,
445. τῆς Ἀμαζόνας τή χρυσή τή ζώνη Ἱππολύτης
446. νά φέρει γιά νά τή φορᾶ ἡ κόρη του Ἀδμήτη.
35
447. Τοῦ Γηρυόνη τ’ ἄγριου τά βόδια νά τοῦ κλέψει,
448. καί νά τοῦ φέρει τά χρυσά τῶν Ἑσπερίδων μῆλα
449. καί τέλος τόν τρικέφαλο τόν Κέρβερο τοῦ Ἅδη
450. σκοτώσει, πού ἐλπίζοντας δε θά γυρίσει πίσω.
451. Τούς ἄθλους ὁλοκλήρωσε, και ξάγνισης ἐπῆλθε,
452. θαλλόν ἐλαίας ἔφερε ἀπ’ τούς Ὑπερβορείους
453. στήν Ὀλυμπία φύτεψε τήν πρώτ’ ἐλιά ἐκεῖνος,
454. νά ’χουν νά στεφανώνουνε τούς Ὀλυμπιονίκες
455. καί στούς βροτούς ἐδίδαξε τσ’ ἀνθρώπινες ἀξίες,
456. νά σταματοῦν τόν πόλεμο καί νά ’χουνε Εἰρήνη.
457. Ἀφότου ὁλοκλήρωσε στή γῆ τούς ἄθλους πάνω
458. τοῦ Αἰτωλοῦ τοῦ βασιλιᾶ Δηιάνειρα τήν κόρη
459. ἀπ’ ἔρωτα παντρεύτηκε γυναίκα τῆς ζωῆς του.
460. Ὁ Νέσσος κένταυρος τήν ἔκλεψε ἀπό τή ζήλια
461. καί στά βουνά τήν πήγαινε, ὁ Ἡρακλῆς ξωπίσω
462. φαρμακωμένα τοῦ ’ριξε δυό – τρία ἀπ’ τά βέλη
463. στόν Εὔηνο τόν ποταμό νεκρός κατρακυλάει.
464. Πρίν ξεψυχήσει φρόντισε καί στήν γυναίκα εἶπε
465. νά δώσει τόν μανδύα του στόν Ἡρακλῆ γιά δῶρο.
466. Σάν τόν μανδύα φόρεσε ’κόλλησε πάν’ στό σῶμα
467. καί τότες ἐκατάλαβε πώς ἦλθε καί τό τέλος.
468. Στήν Οἴτη πάνω ἄναψε φωτιά νά πέσει μέσα
469. στούς πόνους τούς φαρμακερούς νά δώσει ἕνα τέλος.
470. Ἡ Ἀθηνᾶ ἀπό ψηλά, τό σύννεφό της στέλνει
471. καί παίρνει πάν’ στόν Ὄλυμπο τόν Ἡρακλῆ μαζί της.
472. Ὁ Δίας τόν ἀγάπαγε καί τοῦ ’δωσε γιά νύμφη
473. τήν Ἥβη τήν πεντάμορφη πού’ν ἡ θεά τῆς νιότης
474. τιμητικά τόν ἔβαλε δεξιά του νά καθίσει.
475. Τούς ἄθλους του πάνω στή γῆ ἐκτίμησεν ὁ Δίας
476. κι ἀστερισμό τόν ἔκανε ἀθάνατος νά μένει.
477. Ὑπάρχει πάν’ στόν οὐρανό ἀπό αἰῶνες τώρα,
478. ἀστερισμός τοῦ Ἡρακλῆ καί ἐσαεί θ’ ὑπάρχει
479. ὁ Ἡρακλῆς ἡμίθεος, τοῦ Δία καί Ἀλκμήνης.
480. Ἐπάνω του φορᾶ Δορά*12 τοῦ λέοντα τῆς Νεμέας,
481. μέ τό δεξί γονατιστός στόν Κέρβερο τοῦ Ἅδη
482. μέ τ’ ἄλλο πόδι του πατᾶ πάν’ στή Λερναία Ὕδρα.
483. Στό χέρι πάνω τό δεξί, τό ρόπαλο κρατάει
484. καί στό ζερβί εἰρήνης σύμβολο, θαλλόν ἐλαίας,
485. γιά νά θυμίζει στούς βροτούς τσ’ ἀνθρώπινες ἀξίες.
36
486. Τή Λύρα τ’ ὁ θεός Ἑρμῆς, ὡσάν ὁ μῦθος λέει,
487. χελώνας κάποιας καύκαλο ἐπῆρε γιά τή βάση
488. κι ἐπάνω του ἐκόλλησε δυό κέρατ’ ἀντιλόπης
489. καί γιά χορδές τά ἔντερα ἀγρίου κάποιου ταύρου.
490. Εἰς τόν θεό τῆς μουσικῆς Ἀπόλλωνα χαρίζει
491. αὐτή τή Λύρα ὁ Ἑρμῆς κι αὐτός μέ τή σειρά του
492. εἰς τόν Ὀρφέα χάρισε στό μουσικό τό γιό του
493. στόν Ἅδη γιά νά κατεβεῖ τήν Εὐριδίκη πάρει.
494. Ὁ ἦχος ἀπ’ τά δάκτυλα πού ’φευγε τοῦ Ὀρφέα
495. ἐμάγευ’ ὅλους τούς βροτούς καί τούς θεούς ἀκόμη,
496. στ’ Ἀπόλλωνα ταυτίζεται τίς ἀρετές πού εἶναι
497. ἰσορροπία ψυχική κι εὐστροφία στό πνεῦμα.
498. Στό ἄκουσμα μαζεύονταν καί τ’ ἄγρια θηρία
499. ν’ ἀκούσουνε τούς ἤχους της νά εὐφρανθεῖ ψυχή τους.
500. Στή Λύρα του ἐλύγισε καί ὁ θεός τοῦ Ἅδη,
501. τήν Εὐρυδίκη ἄφησε μαζί του νά τήν πάρει,
502. μέ μιά μόνο ὑπόσχεση νά μή γυρίσει πίσω
503. νά δεῖ τήν Εὐρυδίκη του πρίν βγοῦν ἀπό τόν Ἅδη.
Οἰ ἀστερισμοί Κύκνου – Λύρας – Ἀετοῦ
37
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Δελφινιοῦ
531. Ὁ ρόμβος πού ’χει μιάν οὐρά στοῦ Ἀετοῦ τό πλάι
532. ἀστερισμό τοῦ Δελφινιοῦ ἀπό παλιά τόν λένε.
533. Ὁ μῦθος λέν, ὁ μουσικός Ἀρίων τῆς Κορίνθου,
534. στή Σικελία κέρδισε σέ μουσικούς ἀγῶνες
535. τό ἔπαθλο καί παίζοντας τή λύρα στό ταξίδι
536. ἐπέστρεφε μέ τό χρυσό ἀγγεῖο στήν πατρίδα.
537. Οἱ ναῦτες τόν ἐπέταξαν στή θάλασσα νά πάρουν
538. τό μουσικό τό ἔπαθλο χρυσό πού ἦταν ’κεῖνο.
504. Ἀθέτησε τό λόγο του ὁ μουσικός Ὀρφέας
505. κι ἡ Εὐρυδίκη γύρισε ξανά πίσω στόν Ἅδη.
506. Στῆς Λύρας πάνω τήν κορφή τό λαμπερό τ’ ἀστέρι
507. ὁ Βέγκας καί κοντά του λαμπερά ἀστέρια δύο,
508. στόν Κύκνο εἶναι ὁ Ντενέμπ, στόν Ἀετό ὁ Ἀλτάιρ,
509. πού φτιάχνουνε τό τρίγωνο τ’ οὐράνιου βόρειου θόλου.
510. Χιλιάδες δέκα πέντε χρόνους πρίν, ὁ Βέγκας ἦταν
511. ἐκεῖ πού εἶναι σήμερα ὁ Πολικός Ἀστέρας.
512. Ἀκκάδιοι*13 κι Ἀσσύριοι στούς μύθους ἀναφέρουν
513. τό Βέγκα λέγαν Δικαστή τῶν Οὐρανῶν πώς εἶναι
514. κι ἀφοῦ περάσουνε χιλιάδες χρόνοι δέκα πέντε
515. ἐκεῖ πού εἶν’ ὁ Πολικός θέ νά γυρίσει πάλι.
516. Ὁ φίλος τοῦ Φαέθοντα ὁ ἀηδώς ὁ Κύκνος,
517. τοῦ βασιλιά Σθενέλα*14 γιός τῆς τότε Λιγουρίας,
518. πού συνεχίζει νά βουτᾶ στοῦ ποταμού τά βάθη
519. ἀναζητᾶ τό φίλο του πού ’πεσε στό ποτάμι
520. μέ κεραυνό τοῦ Δία, κι οἱ ἀδελφές ὠρύονται
521. στίς ὄχθες τοῦ Ἠριδανοῦ θρηνοῦν τόν ἀδελφό τους.
522. Τόν Κύκν’ Ἀπόλλων ἔφερε στόν οὐρανό ἐπάνω
523. κι ἀστερισμό τόν ἔκανε μέ τόν Ντενέμπ*15 στή μύτη.
524. Στοῦ Κύκνου πλάι ἔβαλε τή Λύρα γιά νά παίζει
525. καί μ’ ἕν’ ἀστέρι λαμπερό τό Βέγα στό δοξάρι.
526. Σέ τρίγωνο ἰσοσκελές βρίσκεται ὁ Ἀλτάιρ
527. στή μύτη τοῦ ἀστερισμοῦ, πού Ἀετό*16 τόν λένε.
528. Ὁ μῦθος λέν, ὁ ἀετός στά νύχια του κρατάει
529. τόν οἰνοχόο τοῦ Διός τό Γανυμήδη*17 καί λένε
530. πώς κουβαλᾶ στόν Ὄλυμπο τόν κεραυνό τοῦ Δία.
38
539. Μιά χάρη τούς ἐζήτησε νά παίξει μέ τή λύρα
540. γιά τελευταία μιά φορά τίς νότες π’ ἀγαποῦσε.
541. Τόν πέταξαν στή θάλασσα μά ’κεῖνος συνεχίζει
542. νά παίζει μέ τή λύρα του τίς νότες πού μαγεύαν
543. κι ἑνώθηκαν μέ μουσική ἀπ’ τό θαλάσσιο κῦμα.
544. Στό ἄκουσμα τῆς μουσικῆς μαγεύτηκαν τά κήτη
545. καί τά δελφίνια ἔτρεξαν τόν μουσικό νά σώσουν.
546. Δελφίνι ἕνα ἔτρεξε τόν πῆρε πάν’ στήν πλάτη
547. καί παίζοντας τή λύρα του ἐβγῆκαν στήν Ἱτέα.
548. Σέ ἄλλο μῦθο λέγεται ὁ Δέλφινος Ἀπόλλων
549. σάν ἀστραπή πετάχτηκε στοῦ καραβιοῦ τήν πλώρη
550. ἀφ’ ἔστριψε τσ’ ἀγέρηδες κι ἀλλάζει τήν πορεία
551. τό ἔφερε καί τ’ ἄραξε στή θάλασσα τσ’ Ἰτέας.
552. Σάν ὁ Ἀπόλλων στή σπηλιά στοῦ Παρνασσοῦ τά πλάγια
553. ἐξόντωσε τόν Πύθωνα πού κρύβοταν στή βρύση
554. τοῦ ἔριξε μιά σαϊτιά μ’ ἕν’ ἀσημένιο βέλος
555. μαντεῖο ἔχτισεν ἐκεῖ κατ’ ἐντολήν τοῦ Δία.
556. Οἱ ναῦτες πρωτοστάτησαν νά κτίσουν τό ναό του
557. καί ’κεῖνος τούς ἐμύησε καί ἱερεῖς ἐγίναν,
558. τόν Δέλφιον Ἀπόλλωνα στ ̓ ἑξῆς ὑπηρετοῦσαν.
39
559. Τό σύμπλεγμα τῶν δυό ψαριῶν μ’ ἕνα σχοινί δεμένα
560. ἀπ’ τήν οὐρά τους, φαίνονται στοῦ οὐρανοῦ τό φόντο
561. γνωστός ἁστερισμός μέ τ’ ὄνομα Ἰχθύων εἶναι.
562. Σταυρώνεται ἐπάνω τους ἡ τροχιά τοῦ ἥλιου
563. στ’ ἰσημερία τσ’ Ἄνοιξης τοῦ Βυσιών *18 τό μῆνα.
564. Στό μῦθο λέγεται, ἀπό τόν Ὄλυμπο σάν φύγαν
565. θεοί κι ἡμίθεοι στήν Γιγαντομαχία τότε,
566. τόν γιό της Ἔρωτα ἐπῆρ’ ἡ Ἀφροδίτη, φύγαν
567. στήν Αἴγυπτο νά μή τούς βρεῖ ὁ Γίγαντας Τυφώνας,
568. πού ἦταν γιός τοῦ Τάρταρου καί τῆς μητέρας Γαίας.
569. Ἐπῆγαν καί κρυφτήκανε μέσ’ τά νερά τοῦ Νείλου,
570. δυό ψάρια τούς ὁδήγησαν σέ ἀσφαλεῖς κρυψῶνες.
571. Αὐτά τά ψάρια οἱ θεοί ἀστερισμό τά ’κάναν.
Ὁ ἀστερισμός τῶν Ἰχθύων
572. Κοντά τσ’ ἀστερισμούς Κριοῦ, τοῦ Ταύρου καί Περσέα
573. τό σύμπλεγμα πού φαίνεται μέ τά ἑφτά ἀστέρια
574. οἱ ὄμορφες τοῦ Ἄτλαντα καί τῆς Πλειόνης κόρες
575. κατοπινές θεῶν κι ἡρώων μάνες βλογηθήκαν
576. γνωστός ἐπάν’ στόν οὐρανό ἀστερισμός τῆς Πούλιας.*19
577. Νεράϊδες ἦταν ὅλες τους κι ὡραῖες Ἀτλαντίδες
Ὁ ἀστερισμός τῶν Πλειάδων
40
578. π’ ὁ κυνηγός Ὠρίωνας ρωτεύθηκ’ ὄχι μία,
579. μά κυνηγοῦσε ὅλες τους γυναῖκες νά τίς κάνει.
580. Ὁ Δίας τίς λυπήθηκε καί ὄμορφες ὡς ἦταν
581. τίς ἔφερε στόν οὐρανό κι ἀστερισμό τίς κάνει.
582. Στήν κορυφή τῆς κεφαλῆς τ’ ἀστερισμοῦ τοῦ Ταύρου
583. πού ὁδηγεῖ ὁ Λαμπαδιάς τ’ ἀστερισμοῦ Ὑάδων,
584. τῆς Αἴθρας καί τοῦ Ὕαντα γνωστές κι ὡς Δωδονίδες,
585. πού φρόντιζαν τόν Διόνυσο σάν ἤτανε παιδάκι,
586. αὐτές τόν ἐπροσέχανε καί ἦταν οἱ τροφοί του.
Ὁ ἀστερισμός τῶν Ὑάδων*20
41
Τό Οὐράνιο Τόξο
592. Ὁ Θαύμας, γιός τῆς Γαίας μάνας, τήν Ὠκεανίδα
593. τή σγουρομάλλα κόρη καί πεντάμορφη Ἠλέκτρα
594. τῆς θάλασσας τά κύματα ἔχοντας γιά κρεβάτι
595. γυναίκα του τήν ἔκανε, μιά νύχτα μέ τό σέλας.
596. Τοῦ δειλινοῦ τά χρώματα κι ἀπ’ τόν ἀφρό θαλάσσης
597. ἡ ἕνωσή τους ἔφερε μιά ὄμορφη κοπέλα
598. τήν Ἴριδα, πού φαίνεται στόν οὐρανό σάν τόξο.
599. Γεννήθηκε μέ τά φτερά στά πόδια καί στά χέρια
600. ἀέρινη πετάει π’ ἄλλοτε βροχή μᾶς στέλνει
601. καί ἄλλοτε χαλάζ’ ἡ μάνα γῆ γιά νά καρπίσει
602. καί τούς βροτούς νά θρέψει μέ τήν τῶν θεῶν ἀγάπη.
587. Σάν ὀρφανέψαν ἄδικα, νωρίς ἀπό μητέρα
588. ὁ Δίας τίς λυπήθηκε καί ὄμορφες ὡς ἦταν
589. στό οὐρανό τσ’ ἀνέβασε κοντά του νά τίς ἔχει
590. θεότητες τίς ἔκανε πάν’ στόν οὐράνιο θόλο
591. μ’ ἀποστολή νά φέρνουνε βροχή τό φθινωπόρι.
Τό Βόρειο Σέλλας
603. Ὁ γέροντας πού ἄκουγε τούς μύθους γιά τ’ ἀστέρια,
604. μάς εἶπε πώς ἐκεῖ, πρός τ’ οὐρανοῦ τή δύση πάνω,
42
Ἡ Σελήνη
610. Ἀπόψε πού ’χουμε ὁλόγιομη σελήνη, φεύγουν
611. τ’ ἀστέρια ὅλα τ’ οὐρανοῦ, ἀπ’ τή λαμπρότητά της.
612. Ὁ Ἥλιος εἶν’ Ἀπόλλωνας κι Ἄρτεμις ἡ Σελήνη
613. πού ταξιδεύ’ ὁλονυχτίς στό ἅρμα της τ’ ὡραῖο,
614. στά δίχτυα της μαγεύονται οἱ νέοι κι ἀγαπιοῦνται.
615. Τοῦ «σέλας» πῆρε τ’ ὄνομα ὁπού τό «φῶς» δηλώνει
616. κι ἀλλάζει φάσεις, γι’ ἄγνωστους μέσα στό μῆνα λόγους.
617. Στό μύθο λέν, παρθένος ὄμορφη μ’ ἀνταύγειες ἦταν,
618. στή λάμψη της θά σβήσουνε καί τ’ οὐρανοῦ τ’ ἀστέρια.
619. Στό δρόμο της τόν κάθε νιό ἀκούει καί μαγεύει,
620. τούς ψίθυρους ὁπού δονοῦν μές στήν καρδιά τοῦ νέου
621. καί μέ τά βέλη της κτυπᾶ τήν νιά ὁπού λατρεύει.
605. μιά δέσμη φῶς μᾶς ἔρχεται καί μένει νύχτα μέρα
606. ἀφοῦ ὁ ἥλιος δέν γυρνᾶ στ’ ὁρίζου τό στεφάνι.
607. Ἡ δέσμ’ αὐτή στόν οὐρανό πού ’ναι τ’ Οὐράνιο Σέλας
608. εἶν’ οἱ ψυχές ὁπού γιά μᾶς χορό ἀπόψε στήνουν
609. κι ἀναζητοῦνε γιά νά δοῦν τούς συγγενεῖς καί φίλους.
43
Παραπομπές:
1*. Επεκτείνοντας την πλευρά του τραπεζίου της Μ. Άρκτου
πέντε φορές πάνω στη διακεκομένη γραμμή συναντά τον Πολικό
αστέρα.
2*. Στην αγκαλιά του: Να μη χαμηλώνουν κάτω από τον
ορίζοντα
3*. Αλγγόλ*: Είναι ένα λαμπρό άστρο στον αστερισμό του
Περσέα, το κεφάλι της Γοργώς ή Μέδουσας, που σκότωσε ο
Περσέας και στόλιζε την ασπίδα τής Αθηνάς, επειδή, ακόμη και
νεκρό, πέτρωνε όποιον το κοιτάζει.
4*. Αίγα: Το αστέρι Capella
5*. Λαμπαδιά: το αστέρι Aldebaran
6*. Δία νόμους: «τῇσι δ ̓ ἐνὶ Κνωσός, μεγάλη πόλις, ἔνθα τε
Μίνως 178 ἐννέωρος βασίλευε Διὸς μεγάλου ὀαριστής,»
7*. βουστροφηδόν γραφή:
Η γνωστότερη, σπουδαιότερη και μεγαλύτερη από τις μέχρι
σήμερα ευρεθείσες επιγραφές, είναι εκείνη της Γόρτυνος της
Κρήτης, χαραγμένη σε 12 στήλες λίθινες από πελεκητούς
πωρόλιθους, γραμμένη σε δωρική ιδιωματική γλώσσα
Βουστροφηδόν, χρονολογούμενη από τον 6ο αιώνα π.Χ. που
κατά τους ειδικούς περιλαμβάνει στοιχεία δικαίου πολύ
προγενεστέρων χρόνων.
8*. Κόρες του Άτλαντα και της Πλειόνης: Πλειάδες, το
σύμπλεγμα των αστέρων των Πλειάδων είναι πάνω από 500,
αλλά ορατά με γυμνό μάτι είναι μόνο επτά: Η Μαία, η πρώτη και
ομορφότερη, μητέρα του Ερμή από τον Δία
Η Ταϋγέτη, μητέρα του πρώτου βασιλιά της Σπάρτης Λακεδαίμονα
από τον Δία
44
Η Ηλέκτρα, μητέρα του Δαρδάνου, γενάρχη των Τρώων και του
Ιασίονος από τον Δία
Η Στερόπη, σύζυγος (ή μητέρα) του ήρωα Οινόμαου από τον Άρη
Η Κελαινώ, μητέρα του ήρωα Λύκου και του Ευρύπυλου βασιλιά
της Κυρήνης από τον Ποσειδώνα
Η Αλκυόνη, μητέρα του Υριέα και της Αιθούσης από τον
Ποσειδώνα
Η Μερόπη, σύζυγος του Σίσυφου και μητέρα του Γλαύκου.
9*. γιοί του Διός: Διός – κούροι
10*. Μάγια: βασιλιάς της Κυρήνης
11*. έδωσε στον πατριό : Ηλεκτρύωνα
12*. Δορά: Μανδύας
13*. Οι Ακκάδιοι ήταν αρχαίος βιβλικός λαός. Ήταν οι βόρειοι
γείτονες των Σουμερίων στη Μεσοποταμία κατά την 3η χιλιετία
π.Χ. Θεωρείται από σύγχρονους γλωσσολόγους ότι από τη
γλώσσα αυτού του αρχαίου λαού, την «Ακκαδική», προήλθε η
βαβυλωνιακή, καθώς και η ασσυριακή γλώσσα. Ως γεωγραφικός
τόπος η Ακκάδα αναφέρεται μόνο στην Παλαιά Διαθήκη (Γένεση
Κεφ: 10, 10.)
14*. Σθενέλα : Σθενέλαου
15*. Ντενέμπ (Δενέβ): Deneb
16*. Αετό: Aquila
17*. Γανυμήδη: Τρώας νέος οινοχόος του Δία
18*. Βυσιών ή Ελαφηβιλίων ή Γεράστιος: Μάρτιος
19*. Πούλια
20*. Υάδων*: αρχαίο ρήμα υώ = βρέχω. Οι Υάδες ήσαν
Δωδονίδες: Η Φάολα, Αμβροσία, Ευδώρα,Κορωνίς, Πολυξώ,
Θυώνη και Προδίκη
45
Ο Νότιος Ουράνιος Θόλος
46
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Μεγάλου Κυνός (Σείριος)
628. Ἀπάν’ στό θόλο τ’ οὐρανοῦ τό πιό λαμπρό ἀστέρι
629. ὁ Σείριος, πανάρχαιο γιά τούς σοφούς τούς τότε,
630. στήν κεφαλή τ’ ἀστερισμοῦ στό Μέγα Κύων στέκει.
631. Τόν Κέφαλο εθαύμαζεν ἡ Ηώ, ὁ μῦθος λέει,
632. σάν κυνηγό περίτρανο κι ἑλκυστηκόνε ἄντρα.
633. Λαγωνικό τοῦ δώρισε μέ φήμη γιά σβελτάδα
634. τ’ ἀνέμου τήν ταχύτητα τ’ ἀγρίμια γιά νά πιάνει.
635. Σάν ἔκλεισε τόν κύκλο τῆς ἐδῶ ζωῆς ὁ Κύων,
636. ὁ Δίας πάν’ στόν οὐρανό γι’ ἀστερισμό τόν πῆρε
637. γιά δῶρο στόν Ὠρίωνα εἰς τά κυνήγια νά ’χει,
638. ἐπάν’ στό θόλο τ’ οὐρανοῦ ἀπό βορρᾶ σέ νότο.
639. Σέ μύθο ἄλλον λέν πώς ὁ Απόλλωνας σάν κάπως
640. νά ζήλεψε τ’ Ὠρίωνα καί Ἄρτεμης ἀγάπη.
641. Ἀγῶνες διοργάνωσε τοξευτικῆς καί τέχνης
642. μ’ ἀστόχησε ἡ Ἄρτεμις τόν σύντροφο σκοτώνει
643. τό βέλος τόν Ὠρίωνα τόν βρίσκει στήν καρδιά του.
644. Τόν κυνηγό Ὠρίωνα στόν οὐρανό σηκώνει
645. καί τόν νε κάνει ἀστερισμό σέ τέτοιο ’να σημεῖο
646. νά εἶναι εὐδιάκριτος ἀπό βορρᾶ καί νότο.
647. Μαζί του τοποθέτησε καί τόν πιστό του σκύλο
622. Στό νότιο θόλο τ’ οὐρανοῦ πού ’ναι γιά μᾶς κρυμμένος
623. ἀστερισμοί στολίζουνε τόν οὐρανό ἐκεῖ κάτω,
624. πού ὑπακοῦν στήν ἄγραφη τάξη καί ἁρμονία.
625. Ἄς ταξιδέψουμε λοιπόν στά νότια τά πλάτη
626. νά βλέπουμε τόν Πολικό νά πέφτει μέσ’ στό κῦμα
627. δειλά – δειλά ν’ ὑψώνεται καί ὁ Σταυρός τοῦ Νότου
Αστερισμοί γύρω στην ελειπτική
47
648. τό Σείριο γιά συντροφιά στά οὐράνια κυνήγια,
649. μ’ ὁ Σείριος ἀπαίτησε νά ἔχει καί τό κουτάβι*1
.
650. Ὁ Σείριος λατρεύτηκε ὡσάν θεός στόν κόσμο,
651. Αἰγύπτιοι καί Ἕλληνες ναούς κατασκεύασαν
652. μ’ ἀρχιτεκτονική τό φῶς τοῦ Σείριου γιά πάντα
653. νά ρίχνει μιάν ἀχτίδα του ὡς τοῦ βωμοῦ τά βάθη.
654. Τῆς Ἴσιδος ἕνας ναός στό Σείριο ἐδόθη
655. καί κτίσαν τοῦ Ἀπόλλωνα ναό στή Φιγαλία*2
.
656. Ὁ Σείριος στόν ἄνθρωπο πάντ’ ἀντιπροσωπεύει
657. τό πνεῦμα τῆς σοφίας τοῦ θεοῦ καί τό ζητάει.
658. Αἰγύπτιοι ταυτίζανε τοῦ Σείριου τ’ ἀστέρι
659. μέ τή θεά τήν Ἴσιδα τοῦ Ὄσιρι γυναίκα
660. καί πρόσεχε τόν ἄνθρωπο, μητέρα ἦταν τ’ Ὥρου.
661. Οἱ Ἕλληνες τήν Ἴσιδα, Δήμητρα ὀνομάζουν,
662. μά ἄλλοι συσχετίζουνε μέ Ἥρα, Ἀφροδίτη
663. καί ἄλλοι πού μαγεύονται τή βλέπουν γιά σελήνη.
664. Καθώς ἐδιηγήθηκε ὁ Ἄβαρις τοῦ Πυθέα
665. τό Σείριο ἀκολουθοῦν καί δυό μικρά ἀστέρια
666. ὁπού κινοῦντ’ ἐλλειπτικά καί ἔρχονται πλησίον
667. πολύ κοντά στό Σείριο κάθε πενῆντα χρόνους
668. ἐπηρεάζοντας τή γῆ μαζί κι ἄλλους πλανῆτες.
669. Ὁ Βαβυλώνιος - Σουμέριος θεός Ὠάννης
670. κατῆλθεν ἀπ’ τό Σείριο τούς ἀπωτάτους χρόνους
671. γιά νά διδάξει τούς ἐκεῖ ἐπιλεγμένους μύστες
672. τά μαθηματικά, γραφή καί τήν ἀστρονομία.
48
673. Μαζί του ἤλθανε στή γῆ καί δυό ἀκόμη μύστες
674. Δαγών καί ἡ Ἀρτάγατις θεοί ἐθεωροῦντο.
675. «Τό θερινό ἀστέρι Σείριος, ἀστράφτει κι εἶναι
676. λαμπρότερο ἀπ’ ὅλα τ’ ἄλλ’ ἀφοῦ λουστεῖ στό κῦμα*3
».
677. Ὁ μῦθος λέει πώς στούς μῆνες τοῦ καλοκαιριοῦ πού
678. ὁ Σείριος μέ τό θεό τόν ἥλιο ἀνατέλλουν
679. τά καυστικά τά κύματα πάν’ στό Αἰγαῖο*4
στέλνουν.
680. Οἱ κάτοικοι, στ’ Ἀπόλλωνα τό Δελφικό Μαντεῖο
681. κατέφυγαν καί ζήτησαν βοήθεια καί ’κεῖνος
682. τούς ἔστειλε τόν ἥρωα, τό γιό του Ἀρισταῖο
683. π’ ἀνάθρεψαν οἱ Κένταυροι, οἱ Μοῦσες καί οἱ Νύμφες
684. στῆς Θεσσαλίας τά βουνά μέ τίς πηγές καί δέντρα.
685. Μαζί του πῆρε μιά φυλή τῶν Παρασσίων π’ ἦταν
686. ἀπόγονοι Λυκάωνα ἀπό τήν Ἀρκαδία.
687. Στήν Κέα φθάσαν κτίσανε βωμό τ’ Ἰκμαίου Δία*5
688. ἐκεῖ ὁπού θυσίασαν στό Σείριο καί Δία
689. τά σφάγια πού ’χαν στό νησί καί τή βροχή νά στείλουν.
690. Ὁ Δίας τότ’ ἀπέστειλε ἐτησίους ἀνέμους,
691. μελτέμια τούς δροσίζουνε ἐκεῖ σαράντα μέρες,
692. πού κόβεται ὁ καύσωνας τῶν καυστικῶν κυμάτων.
693. Ἀπ’ τά σκυλιά τ’ Ἀκταίωνα του γιοῦ τοῦ Ἀρισταία
694. ἀποτελεῖ ἀστερισμό τόν τοῦ Μικροῦ τοῦ Κύνα.*6
695. Ἐπάν’ στή πλάτη τοῦ σκορπιοῦ βρίσκεται ὁ Ἀντάρης
696. ἀστέρι λαμπερό στοῦ νότου τόν οὐράνιο θόλο.
697. Θεός πολέμου ἤτανε γιά τούς Βαβυλωνίους.
698. Ὠρίωνας σάν κυνηγός, ὁ μῦθος λέει ὅτι,
699. καυχότανε, πώς ἤτανε καλλίτερος κι ἀκόμη
700. ἀπ’ τήν θεά τήν Ἄρτεμη, στό βέλος καί μποροῦσε
701. τά πλάσματα πάνω στή γῆ, ὅλα νά τά σκοτώσει.
702. Ἀκούγοντάς τον σείστηκε ἡ Γῆ ἀπ’ τήν ὀργή της
703. ἀπό τή γῆ βγῆκ’ ὁ Σκορπιός καί τόν τσιμπᾶ στό πόδι
704. καί ἔτσι πέθαν’ ἄδοξα ὁ κυνηγός Ὠρίων,
705. γιά τήν ὑπεροψία του καί τόν ἐγωϊσμό του.
706. Ἐπῆραν τότε οἱ θεοί τ’ Ὠρίωνα τό σῶμα
707. κι ἀστερισμό τό ἔκαναν πάνω στόν βόρειο θόλο
Ὀ ἀστερισμός τοῦ Σκορπιοῦ
49
708. ἡ Ἄρτεμις ἐπῆρε τό σκορπιό στό νότιο θόλο,
709. νά μήν ποτέ καί βλέπονται οὔτε νά συναντιοῦνται.
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Αἰγόκερω
710. Ὁ Πάνας τραγοπόδαρος θεός τῆς ἄγριας φύσης
711. περιπλανιόταν στά βουνά παίζοντας τόν αὐλό του.
50
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Ὑδροχόου
Αστερισμοί Υδροχόου & Αιγόκερω
726. Ἀπό ἀστέρια μιά σειρά στ’ Αἰγόκερω τό πλάι
727. ὁ Ὑδροχόος εἶν’ αὐτός πού συνεχῶς ἀδειάζει
728. μέ στάμνα τό νερό πάν’ στόν ἀστερισμό τ’ Ἰχθύος.
729. Ὁ μῦθος λέει, γιός τοῦ Τρώα καί τῆς Καλλιρρόης,
730. πώς ἦταν ὄμορφος πολύ μέ τά ξανθά μαλλιά του,
731. τό πρόσωπο ἐστόλιζαν πράσιν’ ὡραῖα μάτια
732. ποτέ – ποτέ δέν γέννησε ἄλλον ἡ μάνα Φύση.
733. Ὁ Δίας ζήλεψε τήν ὀμορφιά καί τότε στέλνει
712. Τίς νύμφες εἶχε συντροφιά πού χόρευαν στά δάση
713. τή Σύριγγα*7 ’ρωτεύθηκε γιά τά σγουρά μαλλιά της,
714. μ’ αὐτή μεταμορφώθηκε σέ καλαμιά στό ρέμα.
715. Ὁ Πάνας τήν ἐγνώρισε, πλησίασε μέ χάρη
716. προσεκτικά τήν ἔκοψε καί σέ αὐλό τήν κάνει
717. νά τήν κρατᾶ στά χέρια του μερόνυχτα νά παίζει.
718. Στό μῦθο λέν, σάν οἱ θεοί τόν Ὄλυμπο ἀφῆσαν
719. στή φοβερή πού ἔγινε τή Γιγαντομαχία,
720. ὁ Πάνας ἄλλαξε μορφή κι ἔγινε ἕνας τράγος
721. μέ τήν οὐρά ἑνός ψαριού, θαλάσσιους δρόμους πῆρε
722. στήν Αἴγυπτο κατέφυγε μέσ’ τά νερά τοῦ Νείλου.
723. Ὁ Δίας τόν ἀνέβασε στοῦ οὐρανοῦ τό φόντο
724. κι ἀστερισμό τόν ἔκανε νά παίζει τόν αὐλό του
725. νά ’φραίνονται ἀστερισμοί καί οἱ θεοί συνάμα.
51
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Κριοῦ
746. Στα σύνορα τοῦ νότου καί βορρᾶ οὐράνιου θόλου,
747. περήφανα τ’ ἀστερισμοῦ Κριοῦ πετοῦν τ’ ἀστέρια
748. πού κόβει τόν ἀστερισμό ἡ ἐλλειπτική στή μέση.
749. Εἶν’ ὁ κριός πού ἅρπαξε ἀπ’ τό βωμό ἐπάνω
750. τόν Φρίξο καί τήν Ἕλλη, τ’ ὀρφανά παιδιά ἐκεῖνα
751. τ’ Ἀθάμανα μέ μάνα τους τήν ὄμορφη Νεφέλη.
752. Ὁ βασιλιάς Ἀθάμας, γιός λέν’ τῆς Κίρκης ἦταν
753. τοῦ Αἴολου καί ἐγγονός τοῦ Ἕλληνα, πού εἶχε
754. τόν Δευκαλίωνα, ἀπ’ τόν κατακλυσμό πατέρα.
755. Στό μῦθο λέν, πώς δυό παιδιά Ὠκεανίς Νεφέλη
756. ἐχάρισε σ’ Ἀθάμαντα τό Φρίξο καί τήν Ἕλλη.
757. Ἡ δεύτερη γυναίκα του Ἰνώ, τοῦ Κάδμου κόρη,
758. τοῦ γέννησε παιδιά τούς Λέαρχο καί Μελικέρτη.
759. Μά πάντα ζήλευε ἡ Ἰνώ τά δυό ’ρφανά πού ἦταν
760. καί ἀμανάτι ἔβαλε πῶς νά τά κάνει πέρα.
761. Πώς τίς γυναίκες ἔπεισε τό σπόρο γιά νά ψήσουν
762. κρυφά ἀπό τούς ἄντρες τους, νά μή φυτρώσει στάρι,
763. τῆς Δήμητρας δῆθεν θυμός, ἀγρός μήν πρασινίσει.
764. Ἀναρωτιόνταν ὅλοι τους σάν πῶς τί νά ’χει φταίξει,
765. ἡ Δήμητρα ἐθύμωσε καρπός νά μή φυτρώσει;
766. Ἀθάμας τότε ἔστειλε τούς τρεῖς πιστούς του φίλους
767. εἰς τό Μαντεῖο τῶν Δελφῶν μέ δῶρα γιά νά μάθουν
734. τόν ἀετό, τόν ἅρπαξε στόν Ὄλυμπο τόν φέρνει
735. γιά νά κερνάει τούς θεούς τό νέκταρ καί τόν οἶνο.
736. Τό δῶρο τῆς παρηγοριᾶς εἰς τόν πατέρα στέλνει
737. δυό γοργοπόδαρ’ ἄλογα κατάλευκα σάν χιόνι.
738. Μέ τή σειρά τους θύμωσαν ἡ μάνα*8
καί ἡ κόρη
739. νά διώξει πάραυτα τόν νιό ζητώντας ἀπ’ τό Δία
740. τήν Ἥβη ξαν’ ἀπαίτησαν νά πάρει Ὑδροχόο.
741. Ὁ Δίας ὑποχώρησε γιά τό καλό τ’ Ὀλύμπου
742. τόν νέον ὅμως κράτησε πάν’ στόν οὐράνιο θόλο
743. νά συμβολίζει τά νερά καί τίς πηγές τοῦ Νείλου,
744. ν’ ἀδειάζει συνεχῶς νερό στά σύννεφα, στά νέφη
745. καί τή βροχή νά φέρνουνε γιά νά καρπίζει μάννα*9
52
768. γιατί τή φετεινή χρονιά νά μή φυτρώσει σπόρος.
769. Πανοῦργα ὡς ἦταν ἡ Ἰνώ ἐπλήρωσε τούς φίλους
770. νά φέρουν τέτοιο ’να χρησμό θυσία πρός τόν Δία
771. νά θυσιάσ’ ὁ βασιλιάς τόν Φρίξο καί τήν Ἕλλη
772. νά ’ξευμενίσουν τή θεά νά πάψει ἡ σιτοδεία.
773. Μά ἡ Νεφέλη θέλοντας νά σώσει τά παιδιά της,
774. τούς στέλνει τό χρυσόμαλλο βαρβάτο ’να κριάρι,
775. πού ἅρπαξε τά δυό παιδιά ἀπ’ τό θυσιαστήρι
776. ψηλά – ψηλά τά σήκωσε φεύγοντας στόν ἀέρα
777. καί πέταξε στόν οὐρανό καί χάθηκε στό χάος.
778. Πετώντας πάν’ στή θάλασσα πάν’ στά στενά τοῦ Πόντου
779. ἡ κόρη ἐζαλίστηκε καί στά πελάγη πέφτει,
780. πού τώρα ’κεῖ τή θάλασσα Ἑλλήσποντο τή λένε.
781. Ὁ Φρίξος, ἐσυνέχισε καβάλα στό κριάρι
782. πετᾶ πάν’ ἀπ’ τίς θάλασσες καί φθάνει στήν Κολχίδα
783. στή χώρα ’κεῖ ὁποῦ ὁ γιός τού Ἥλιου κυβερνάει
784. ὁ βασιλιάς Αἰήτης, π’ ἦταν κι ἀδελφός τῆς Κίρκης.
785. Για τό παλάτι λέγεται πως ἔλαμπε σάν ἥλιος
786. ὑπῆρχαν βρύσες τέσσαρες πού στόλιζαν τόν κῆπο
787. ἀπό τή μιά τρέχει κρασί κι ἀπό τήν ἄλλη γάλα,
788. νερό νά τρέχει γάργαρο ἀπό τήν τρίτη βρύση
53
789. καί μέλι γλυκοστάλακτο ἀπό τήν τελευταία.
790. Ἀκούγοντας ἕνα χρησμό πού γνώριζ’ ὁ Αἰήτης,
791. τόν χρυσομάλλη τόν κριό θυσίασεν ὁ Φρίξος
792. στόν Φύξιο τόν Δία, μά χαρίζοντας τό δέρας
793. στόν βασιλιά Αιήτη καί ἐκεῖνος τοῦ δωρίζει
794. τή Χαλκιόπη κόρη του γυναίκα του νά κάνει.
795. Τό δέρμα τοῦτ’ ὁ βασιλιάς τό χάρισε στόν Ἄρη,
796. τό πῆραν καί τό κρέμασαν στό ἱερό τό ἄλσος
797. ἐπάνω σέ βελανιδιά στοῦ Θερμαδών*10 τήν ὄχθη
798. πού νύχτα μέρα ὁληχρονίς ἐφύλαγ’ ἕνας δράκος.
799. Ὁ Ποσειδών λιμπίστηκε τῆς Θεοφάνης κάλλη,
800. πού κόρη ἦταν λέγεται, τοῦ βασιλιᾶ Βισάλτη
801. στή Θράκη πάνω π’ ἔθρεφαν τ’ ἄλογα τοῦ πολέμου,
802. τήν ἔκλεψε σάν μόνη της νά κολυμποῦσε βρῆκε
803. μές στά γαλάζια τά νερά τῆς θάλασσας τ’ Αἰγαίου.
804. Τήν ἔκρυψε σ’ ἕνα νησί*11 πού ζοῦσαν προβατίνες
805. νά μή τή βροῦν οἱ πρίγκιπες μνηστῆρες ἐρωμένοι
806. πού ’ψαχναν μέσα σέ σπηλιές πάν’ στά ψηλά τά ὄρη.
807. Ὁ ἴδιος ἔγινε κριός γυναίκα του τήν κάνει.
808. Ἡ Θεοφάνη γέννησε χρυσόμαλλο κριάρι,
809. παιδί τοῦ Ποσειδῶνα ὁ κριός ἐκεῖνος ἦταν,
810. πού ὁ Ἑρμῆς τό βλόγησε σάν τό πουλί νά σχίζει
811. αἰθέρες, οὐρανούς καί ἄτρωτο νά ’ναι στό χρόνο.
812. Οἱ Ἕλληνες πού ἔχουνε τήν πλούσια φαντασία
813. ἐπιμελώς ἐκρύψανε μέ τό χρυσό τό δέρας,
814. γιά ποιό σκοπό ξεκίνησαν Ἀργώ καί Ἀργοναῦτες
815. μέ τόν Ἰάσον’ ἀρχηγό καί Ἀθηνᾶ στήν πλώρη
816. παντοῦ νά ταξιδέψουνε στῆς γῆς ὅλα τά πλάτη.
817. Στά πόδια του Ὠρίωνα Λαγός καί Κύων τρέχουν
818. κι ἐνῶ τό ἄστρο Σείριος τούς φέγγει γιά νά παίζουν
819. ὁ Κύων ψάχνει τό Λαγό κι αὐτός λαχανιασμένος
820. σέ θάμνους τρέχει νά κρυφτεῖ στ’ Ἠριδανοῦ τίς ὄχθες.
821. Ἡ Περιστέρα ’πό ψηλά τήν ἀγωνία βλέπει
822. τοῦ ἔρμου τοῦ Λαγοῦ, τά βέλη ’κεῖνα νά ξεφύγει
823. τοῦ κυνηγοῦ Ὠρίωνα κι ἀπ’ τόν Μεγάλο Κύων.
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Λαγοῦ & Περιστέρας
54
Ὁ ἀστερισμός τῆς Ἀργούς
824. Κοντά στό Σείριο, ποζάρει ἡ Ἀργώ τό πλοῖο,
825. δεμένη στούς ἀστερισμούς Ἱστία, Τρόπις, Πρύμνη.
826. Στοῦ Κύωνα τό τέλος της οὐρᾶς ἡ Πρύμνη στέκει
827. σάν ἕνα σκάφος μοιάζει κι ἡ τριγωνική ἡ Τρόπις
828. χαρταετός μέ μιά οὐρά πετᾶ στό θόλο πάνω
829. τοῦ οὐρανοῦ, δεμένη στόν ἀστερισμό Ἱστία,
830. μέ τήν Πυξίδα ’νάμεσα σέ Πρύμνη καί Ἱστία
831. καί τήν Ἀντλία κάτωθεν στή βάση τῶν Ἱστίων.
Αστερισμός Αργώ: Είναι χωρισμένος σε τρεις επιμέρους
αστερισμούς, τα Ιστία, την Τρόπιδα και την Πρύμνη, Πανιά ,
Καρίνα και Πρύμνη. Ο Κάνωπος ο λαμπρότερος αστερισμός μετά
τον Σείριο ή αλλιώς Πηδάλιο ανήκει στην Τρόπιδα (λέγεται ότι
ήταν ο ναύαρχος του στόλου τού Μενελάου).
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Ὄφη
832. Στό πόδι κάτω τ’ Ἡρακλῆ καί στοῦ Σκορπιοῦ τό πλάι
833. τοῦ Ὄφη ὁ ἀστερισμός στούς δυό ’ρανούς πατάει,
834. ἀφοῦ σ’ ἀστερισμούς στοῦ Ὄφη κι Ὀφιούχου στέκει.
835. Γιά ἄλλους, τοῦ Ἀσκληπιοῦ τό Φίδι νά ’ναι βλέπουν,
55
Ὁ ἀστερισμός τοῦ Κένταυρου
839. Κοντά στό κέντρο τ’ οὐρανοῦ καί τό σταυρό τοῦ Νότου
840. ὁ Κένταυρος ἁπλώνεται περήφανος μ’ ἀστέρια.
841. Στό μῦθο λέν, τοῦ γιοῦ τοῦ Πάν’ ἀπόγονος ὁ Χείρων,
842. τοῦ τοξοβόλ’ ἀθλήματος ὁ ἐμπνευσθείς πως εἶναι
843. καί μέ τό βέλος του σημάδι τόν Ἀντάρη βάζει
844. τό ἄστρο πού ’ναι τοῦ Σκορπιοῦ ἡ φωτεινή καρδιά του
845. γιά τό χαμό τ’ Ὠρίωνα ἐκδίκηση νά πάρει
846. μέ τοῦ Σκορπιοῦ τό τσίμπημα στόν ἄλλο κόσμο πῆγε.
847. Οἱ Κένταυροι πού ζούσανε πάνω στή Θεσσαλία
848. σέ κόντρα μέ τούς Λάπιθες ἤλθανε σ’ ἕνα γάμο,
849. ἐμέθυσαν οἱ Κένταυροι ἀπ’ τό κρασί πού ἤπιαν
850. καί σέ καυγᾶ κατέληξε τό γλέντ’ αὐτοῦ τοῦ γάμου.
851. Τό γλέντι τοῦτο σκάλισε στό μάρμαρ’ ὁ Φειδίας
852. στοῦ Παρθενών’ τ’ ἀέτωμα ὡς κονταρομαχία.
853. Σάν σύμβολα τῆς ἔξαρσης οἱ Κένταυροι λογιοῦνται
854. νικήθηκαν καί φύγανε ἐκτός ἀπό τόν Χείρον
855. τ’ Ἀσκληπιοῦ ὁ δάσκαλος καί τ’ Ἀχιλλέα ἦταν.
836. καί σ’ ἄλλους, Ὄφις τ’ Ἡρακλῆ καί ἡ Λερναία Ὕδρα.
837. Τόν Λαοκόοντα τῆς Τροίας πού τά φίδια ζῶσαν
838. σάν τό χρησμό ’ποκάλυψε τοῦ Δούρειου τοῦ ἵππου.
56
856. Ἐδίδασκε τῆς μουσικῆς κι ἰατρικῆς τίς τέχνες
857. καί τ’ Ἀχιλλέα δίδαξε τήν τέχνη τοῦ πολέμου.
858. Τούς Κένταυρους ἐσκάλισε στό μάρμαρ’ ὁ Φειδίας
859. στήν πρόσοψη, στοῦ Δία τό ναό στήν Ὀλυμπία.
860. Σέ ἄλλο μῦθο πως καρπός παρανομίας ἦταν
861. τοῦ Κρόνου πού ἐξάπλωσε μέ τή Φιλύρα Νύμφη.
862. Ἡ Ρέα, ὅταν ἔπιασε τόν Κρόνο καί Φιλύρα,
863. ὁ Κρόνος ἔγιν’ άλογο μέ καλπασμό καί φεύγει.
864. Τή Νύμφη ἐπαράτησε μονάχη νά γεννήσει
865. σέ μιά σπηλιά στά πράνια ’κείνου τοῦ βουνοῦ ἐπάνω
866. μέ τίς μηλιές, τίς καρυδιές καί τίς πηγές γεμᾶτο.
867. Ὁ μῦθος λέει, οἱ Κένταυροι σέ διαμάχη ἦλθαν
868. μέ τούς ἐκ φήμης γυμναστές ἀλόγων Λαπαθιῶτες.
869. Ὁ Ἅδραστος τοῦ Ἄργους βασιλιάς τήν κόρη του
870. ἐπάντρευε καί τούς Κενταύρους κάλεσε στό γλέντι,
871. καί τό μαντάτο ἔστειλε μέ ’ναν γοργόν ἱππέα:
872. «ν’ ἀφήσουμε τόν πόλεμο καί νά γινοῦμε φίλοι».
873. Στό γλέντ’ αὐτό, οἱ Κένταυροι μεθύσαν’ ὅπως πάντα
874. κι ἀψιμαχίες ἄρχισαν νά πάρουν τίς γυναῖκες.
875. Μά ὁ Θησέας κι Ἡρακλῆς πού ἦταν καλεσμένοι
876. ἀπώθησαν τούς Κένταυρους, σκοτώσαν ἀπό δαύτους
877. καί ἄλλους τούς ἐξόρισαν στῶν Σειρηνῶν τή νῆσο.
57
878. Μονάχα ἕνας ξέφυγε στόν Χείρωνα ἐπῆγε
879. νά τ’ ἀναγγείλει τό κακό, πού βρῆκε τούς Κενταύρους.
880. Ξωπίσω τρέχ’ ὁ Ἡρακλῆς τόν Κένταυρο νά φθάσει
881. καί τοῦ ’ριξε δυό σαϊτιές φαρμακερά δυό βέλη,
882. μ’ ἀστόχησε τό βέλος καί καρφώθηκε στό γόνα
883. τοῦ ἰατροῦ τ’ ἀθάνατου τοῦ Χείρωνα Κενταύρου.
884. Ἀπό τούς πόνους τούς φρικτούς τό Δία ἱκετεύει
885. νά πάψει ναν’ ἀθάνατος κοντά του νά τόν πάρει
886. καί τήν ἀθανασία του στόν Προμηθέα δώσει.
887. Ὁ Δίας τόν ἀγάπαγε στόν οὐρανό τόν πῆρε
888. ἀστερισμό τόν κάνει γι’ ὅσα πρόσφερε ὁ Χείρων
889. στόν πόνο τόν ἀνθρώπινο γιατριά, διδασκαλία.
890. Συμβολικά, οἱ τέσσαρες τοῦ Χείρωνα ὁπλές του,
891. γερά πατοῦν ἀπαν’ στή γῆ, ἀπ’ ὅπ’ ἀντλοῦν δυνάμεις.
892. Τ’ ἀνθρώπινο τοῦ Κένταυρου ὑψώνεται τό μέρος
893. στόν οὐρανό τοῦ πνεύματος κι εἶν’ ἕτοιμος νά ρίξει
894. τό βέλος του, πού ἄλλο δέν θά εἶν’ ἀπ’ τήν καθάρια,
895. τήν ὑψηλή καί ζωντανή του σκέψη, στούς ἀνθρώπους.
58
Παραπομπές:
1*. Κουτάβι: Δορυφόρος του Σείριου
2*. Φιγαλία: ο ναός του Επικούρειου Απόλλωνα στη Φιγαλία
3*. « .... κύμα» : στίχος του Ομήρου
4*. Αιγαίο: Στα έργα συγγραφέων όπως ο Απολλώνιος ο
Ρόδιος, ο Διόδωρος ο Σικελιώτης και ο Νόννος αναφέρεται η
ταυτόχρονη ανατολή Ηλίου και του Σείριου αυτή την περίοδο
καθώς και τα καυτικά κύματα.
5*. τ’ Ικμαίου Δία: ο Δίας της βροχής–υγρασίας σύμφωνα με
τον Θεόφραστο στο έργο του «Περί Ανέμων»
6*. Μικρού του Κύνα: αστερισμός του Μικρού Κύνα (Canis-
Minor).
7*. Σύριγγα: Μία από τις νύμφες των δασών
8*. Μάνα και κόρη: Ήρα και Ήβη
9*. Μάνα: μάνα γη
10*. Θερμαδών: Αμαζόνιος
11*. την έκρυψε σ’ ένα νησί: Crumissa
59
Κριτική του καπετά Βαρθολομαίου Λάζαρη
«Η Μυθολογία των Αστερισμών»
Πολύ αγαπητέ μου καπτα-Γιώργη σε χαιρετώ και
εύχομαι τα κάλλιστα για όλους σας.
Έλαβα με μεγάλη χαρά το νέο σου πνευματικό
τέκνο, και όντως σε θαυμάζω για την αδιάκοπη
δραστηριότητά σου, για τις πρωτότυπες εμπνεύσεις
σου, το λογοτεχνικό και ποιητικό σου ταλέντο, καθώς
και για την αέναη επιμονή και υπομονή σου. Όλ’
αυτά θα με άφηναν βουβό από κατάπληξη, αν δεν σε
γνώριζα από παλαιότερα.
Πέσαμε σε χαλεπούς χρόνους, που ο Ελληνισμός
ευρίσκεται υπό απηνή διωγμό από όλους τους
αχάριστους ευεργετηθέντες εχθρούς του, αλλοδαπούς
και ημεδαπούς εντολοδόχους τους. Αυτές οι
πνευματικές δημιουργίες σε ένα πατριωτικό-εθνικό
κράτος, θα ετύγχαναν προστασίας, προβολής,
προωθήσεως, παιδείας και ενισχύσεως του καλώς
εννοουμένου εθνικού φρονήματος και υπερηφανείας
και αξιοπρεπείας ενός λαού που τα δικαιούται
περισσότερο από όποιονδήποτε άλλο λαό και για τον
οποίον παραλόγως καταβάλλεται μεθοδικά κάθε
δυνατή προσπάθεια σε όλους τους τομείς να αφανισθή
και να εξοντωθή.
Όντως δεν ξέρω τι θα μπορούσα να γράψω για την
νέα σου δημιουργία, εκτός από τον θαυμασμό μου.
Σου παραθέτω όμως κάποιες σκέψεις μου.
Οι ασυναγώνιστοι πρωτοπόροι πρόγονοί μας, από
την προϊστορική εποχή εξερεύνησαν την υδρόγειο,
την οριοθέτησαν και ονομάτισαν τις Ηπείρους της,
τους ωκεανούς της, τα όρη της, τους ποταμούς της.
Μάρτυρες οι χάρτες και τα χιλιάδες ελληνικά και
ελληνογενή τοπωνύμια διάσπαρτα σε όλη τη Γη.
60
Ερεύνησαν τον ουρανό πριν από όλους τους άλλους
(που χιλιετίες μετά, διέθεταν και τέλια τηλεσκόπια)
και έδωσαν επίσης την παγκοσμίως ανεγνωρισμένη
ονομασία στους αστέρες του, τους αστερισμούς του,
στους πλανήτες του, στους δορυφόρους των.... με
πάντα αδιάψευστους επίσης μάρτυρες του χάρτες του
Ουρανίου θόλου.
Ανεκάλυψαν και ονομάτισαν τον Γαλαξία και τον
Κόσμο, όταν οι άλλοι δεν γνώριζαν τι υπήρχε έξω από
τα στενά γεωγραφικά όρια των χώρων που ζούσαν..
Όλη αυτή η διαχρονική γνώσις, έφθασε πρώτα σ’
εμάς δια κληρονομικού δικαιώματος και μέσω ημών
σ’ ολόκληρη την ανθρωπότητα, δια της δικής μας
Ελληνικής μυθολογίας (ιστορικού αφηγήματος της
προϊστορίας για τους αρχαίους προγόνους μας, και
«πρωτότοκης αδελφής της Ιστορίας» κατά τον Βολταίρο)
Την απολύτως δικαιολογημένη δική μας εθνική
υπερηφάνεια, αλλά αποδοχή και ηθική αναγνώριση
εκ μέρους της πολιτισμένης ανθρωπότητας, την είχε
η Ελλάδα πάντοτε.
Το αποκορύφωμα όμως όλων, ήταν η τιμητική
και μοναδική ύψωσης της ελληνικής σημαίας στον
διεθνή διαστημικό σταθμό ISS την 28ην Οκτωβρίου
2018. Της πρώτης σημαίας που έχει αναρτηθεί ποτέ
στο διάστημα!
Δηλαδή η πράξης αυτή, ούτε λίγο ούτε πολύ
επικυρώνει το ποίημά σου
«Η ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΩΝ»
Βαρθολομαίος Χ. Λάζαρης
Απόμαχος Πλοίαρχος Ε.Ν.
61
Ο Γιώργος Σπηλιώτης γεννήθηκε στο Ρατζακλί της
Κεφαλονιάς, λίγο μετά την λήξη του Β ́ παγκοσμίου
πολέμου. Οι παιδικές του αναμνήσεις σφραγίστηκαν
από τον καταστρεπτικό σεισμό του 1953 και χωρίς
αμφιβολία τού επηρέασαν την ρότα στην μετέπειτα
ζωή του.
Τα γυμνασιακά του χρόνια τα πέρασε στο
ανεγειρόμενο Αργοστόλι, όπου οι δάσκαλοί του
σφυρηλάτησαν τον ατίθασο χαραχτήρα και το
πνεύμα του νέου με επιμέλεια. Υπήρξε αθλητής
στίβου των 800 μέτρων από το 1957. Από το έτος 1963
κρατά το ρεκόρ με χρόνο 2.00 στην Κεφαλονιά, όπου
του έδωσε το εισιτήριο για τους Πανελληνίους αγώνες
στο καλλιμάρμαρο στάδιο τα έτη 1963, 1964.
Παρασυρόμενος από τον ενθουσιασμό της
νεότητας, πήρε όπως οι περισσότεροι Κεφαλονίτες το
δρόμο των πλατιών οριζόντων. Μπαρκάρησε αρχικά
σαν μούτσος και πολύ νωρίς βρέθηκε στη γέφυρα του
πλοίου.
Ο Γιώργος Σπηλιώτης, αθεράπευτα Ιόνιος, πέρασε
ένα μεγάλο μέρος της ναυτικής του καριέρας στο πλοίο
με το όνομα Κεφαλονιά, του Κεφαλονίτη Βεργωτή,
που εκτός των άλλων ήταν από τα λίγα πλοία που
διέθεταν βιβλιοθήκη για το πλήρωμα.
Από τη γέφυρα τώρα του πλοίου ο είκοσι-
τετράχρονος υποπλοίαρχος ατενίζει και χαίρεται
τους ορίζοντες με τα χρώματα του λυκαυγούς και
τα ρομαντικά δειλινά, που μόνο η θάλασσα ξέρει να
χαρίζει απλόχερα στους εραστές της.
Οι ανησυχίες του όμως τον έκαναν να δει τη
στενότητα «της γραμμής των οριζόντων» του Νίκου
Καββαδία.
Λοξοδρομική Ρότα
62
Ο καπετά - Γιώργος Σπηλιώτης 1969
63
Θαυμάζοντας το πλοίο σαν κατασκευή, τα λιμάνια
και τις διώρυγες που φάνταζαν φωταγωγημένα τη
νύχτα, γοητευμένος από τις κρεμαστές γέφυρες και
την αρχιτεκτονική των κτιρίων ανά τον κόσμο,
ερωτεύθηκε την επιστήμη Structural of Engineering.
Έτσι μετά από επτά ολόκληρα χρόνια κοντά στη
μεγάλη του αγάπη, αποχαιρέτησε για πάντα τη
θαλασσινή ζωή. Της υποσχέθηκε όμως ότι θα γυρίσει
για ένα υπερπόντιο ταξίδι.
Υπηρέτησε στο Λιμενικό Σώμα κοντά στον
ποιητή Κώστα Σταμάτη, τα ποιήματα του οποίου
τον συγκίνησαν και έδρασαν καταλυτικά ώστε οι
ευαίσθητες χορδές του να αρχίσουν να πάλλονται
εμπρός στον ποιητικό λόγο.
Εκπληρώνοντας τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις
βρέθηκε στα θρανία του Πολυτεχνείου R.P.I. στην
πόλη Troy της Νέας Υόρκης. Επτά χρόνια αργότερα
αποφοίτησε με το πτυχίο Doctor of Philosophy in
Structural Engineering. Εργάστηκε ως μηχανικός
στην κατασκευή λιμένων στις Η.Π.Α. Στο διάστημα
αυτό σπούδαζε στη σχολή μουσικών οργάνων στην
Ουάσινγκτον την κατασκευή βιολιού, πλάι στον
μουσικό και δάσκαλό του Willy Gault.
Μετά από τριάντα χρόνια στην ξενιτιά επαναπατρί-
σθηκε με την οικογένειά του πού αλλού από την
αγαπημένη του γενέτειρα, όπου εργάζεται ως Struc-
tural Engineer. Είναι μέλος της Εταιρείας Ελλήνων
Λογοτεχνών και του Κύκλου Ποιητών Ελλάδας.
Έγραφε ποίηση από τα γυμνασιακά του χρόνια,
αλλά στο ποιητικό προσκήνιο παρουσιάζεται το 1980.
Τα ποιήματά του, εμπνευσμένα από την θάλασσα,
είναι γεμάτα αρμύρα, μιλούν για τη θαλασσινή ζωή,
τα τερτίπια της θάλασσας, τους καημούς της ξενιτιάς
και το νόστο. Μία άλλη ομάδα ποιημάτων είναι
εμπνευσμένα από τη μυθολογία, την ιστορία, τη
φιλοσοφία και μιλούν για τον άνθρωπο.
*Η επιλογή του μικρότερου τόξου πλεύσης των ποντοπόρων πλοίων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου