Απόσπασμα από το βιβλίο μου «ΟΔΥΣΣΕΥΣ ΛΑΕΡΤΙΑΔΗΣ – ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΩΝ ΣΕΙΡΗΝΩΝ ΣΤΑ ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ» Εκδόσεις «Φιλία» 1998.
«Ο Ερμής βοηθά καθοριστικά τον Οδυσσέα συμβουλεύοντάς τον για το πώς θα αντιμετωπίσει τα μάγια της θεάς:
«.. Μα έλα εγώ θα σε γλυτώσω από τη συμφορά και θα σε σώσω. Πάρε, και πήγαινε μ’ αυτό το σωτήριο φάρμακο στ’ ανάκτορα της Κίρκης, που αυτό μπορεί να διώξει από κοντά σου την ημέρα του χαμού. Θα σου τα πω όμως όλα της Κίρκης τα τεχνάσματα τα απατηλά. Θα σου κάμει ένα πιοτό, και θα ρίξει φάρμακα μέσα σ’ αυτό το ανακάτωμα. Ούτ έτσι όμως δε θα μπορέσει να σε μαγέψει. γιατί δε θ’ αφήσει το σωτήριο φάρμακο που θα σου δώσω. Θα σου πω τις λεπτομέρειες. Όταν η Κίρκη σε χτυπήσει με το μεγάλο της ραβδί, τότε ακριβώς εσύ να σύρεις απ’ το πλάι σου το μυτερό σου ξίφος και να ορμήσεις πάνω στην Κίρκη, σα να θέλεις να τη σκοτώσεις στη στιγμή. Εκείνη θα σε φοβηθεί και θα σε παρακινήσει να πλαγιάσετε μαζί. Εσύ τότε να μην αποκρούσεις το πλάγιασμα με τη θεά, για να σου ελευθερώσει και τους άλλους και σένα τον ίδιο να περιποιηθεί. Όμως να την βάλεις να σου ορκιστεί τον μεγάλο όρκο των θεών, ότι δεν θα σκεφτεί κανένα άλλο κακό πάθημα για σένα, μη τυχόν και σε κάμει ανίκανο και δειλό μόλις σου βγάλει τα όπλα..
«.. Μα έλα εγώ θα σε γλυτώσω από τη συμφορά και θα σε σώσω. Πάρε, και πήγαινε μ’ αυτό το σωτήριο φάρμακο στ’ ανάκτορα της Κίρκης, που αυτό μπορεί να διώξει από κοντά σου την ημέρα του χαμού. Θα σου τα πω όμως όλα της Κίρκης τα τεχνάσματα τα απατηλά. Θα σου κάμει ένα πιοτό, και θα ρίξει φάρμακα μέσα σ’ αυτό το ανακάτωμα. Ούτ έτσι όμως δε θα μπορέσει να σε μαγέψει. γιατί δε θ’ αφήσει το σωτήριο φάρμακο που θα σου δώσω. Θα σου πω τις λεπτομέρειες. Όταν η Κίρκη σε χτυπήσει με το μεγάλο της ραβδί, τότε ακριβώς εσύ να σύρεις απ’ το πλάι σου το μυτερό σου ξίφος και να ορμήσεις πάνω στην Κίρκη, σα να θέλεις να τη σκοτώσεις στη στιγμή. Εκείνη θα σε φοβηθεί και θα σε παρακινήσει να πλαγιάσετε μαζί. Εσύ τότε να μην αποκρούσεις το πλάγιασμα με τη θεά, για να σου ελευθερώσει και τους άλλους και σένα τον ίδιο να περιποιηθεί. Όμως να την βάλεις να σου ορκιστεί τον μεγάλο όρκο των θεών, ότι δεν θα σκεφτεί κανένα άλλο κακό πάθημα για σένα, μη τυχόν και σε κάμει ανίκανο και δειλό μόλις σου βγάλει τα όπλα..
Έτσι είπε ο Ερμής, ξερίζωσε ένα βοτάνι από την γη και μου το’ δωσε και μου έδειξε όλα του τα γνωρίσματα. Ήταν μαύρο στη ρίζα, ενώ τ’ άνθια του ήταν όμοια με γάλα. Μώλυ το ονομάζουν οι θεοί. Κι’ είναι δύσκολο στους θνητούς ανθρώπους να το βγάζουν από τη γη, μα για τους θεούς όλα είναι δυνατά».
(Ομήρου Οδύσσεια κ 286-306 απόδ. Γ. Ζευγώλη).
Τα φυτά που έχουν προταθεί από τους κατά καιρούς μελετητές της αρχαιότητας για τη ταύτιση τους με το μυθικό βότανο Μώλυ, είναι τα πιο κάτω, χωρίς όμως να μπορούμε με βεβαιότητα να υποστηρίξουμε ένα απ αυτά:
Ο Μανδραγόρας, το Κρόμμυον το μέλαν (allium nigrum), ο Ελλέβορος, το Ηρύγγιον, το Στρύχνον το υπνωτικόν, το Πήγανον και ο Γάλανθος.
Σύμφωνα με ένα άρθρο/μελέτη της Ε. Σκαλτσά (Επίκ. Καθ. Τομέας Φαρμακογνωσίας,Τμήμα Φαρμακευτικής) που έκανε πάνω στα φάρμακα στην αρχαία Ελλάδα γράφει:
«Το μώλυ (από το ρήμα μωλύω= αφανίζω, αδυνατίζω, παραλύω) ήταν το αντίδοτο των λυγρών φαρμάκων (που το έδωσε ο Ερμής στον Οδυσσέα για να αποφύγει την επίδρασή τους). Είχε μαύρη ρίζα και γαλακτόχροα άνθη, η δε εξόρυξή του ήταν δύσκολη. Πολλές απόψεις έχουν διατυπωθεί σχετικά με την ταυτότητα του φυτού. Κατά τον Θεόφραστο ένα ανάλογο φυτό με το μώλυ του Ομήρου εφύετο στην Κυλλήνη, αλλά η εκρίζωσή του ήταν εύκολη. Σύμφωνα με τον Sprengel, πρόκειται για το Allium nigrum (κρόμμυον το μέλαν), όμως αυτό έχει ρόδινα άνθη. Το μώλυ περιγράφεται και από τον Διοσκουρίδη, ο οποίος το αναφέρει ως αλεξιφάρμακον. Ο Πλίνιος εσφαλμένα θεώρησε το μώλυ ως μανδραγόρα. Κατά τον Matthiolus ήταν είδος κρομμύου. Άλλοι το θεώρησαν είδος σκόροδου (Λιναίος) ή το ταύτισαν με τον μέλανα ελλέβορο, ο οποίος έχει μαύρη ρίζα, άσπρα άνθη, εξορύσσεται δύσκολα και φύεται στα Ασιατικά παράλια. Κατά τον καθ. Εμμανουήλ τα μορφολογικά στοιχεία, που περιγράφει ο Όμηρος για το μώλυ προσομοιάζουν με αυτά της Frittilaria ή της Tulipa».
Ο φιλόσοφος Κλεάνθης επίσης, που ήταν μαθητής του Ζήνωνα και δάσκαλος του Χρυσίππου υποστήριξε ότι με το μώλυ, μωλύονται τα κατώτερα ένστικτα του ανθρώπου, δηλαδή αποδυναμώνονται. Μ αυτόν τον τρόπο έχουμε εισαγωγή στη Φιλοσοφία των όρων: Μώλυ και μωλύειν.
Ο Έλμουτ Μπάουμαν, στο βιβλίο του «Η Ελληνική Χλωρίδα» μας αναφέρει τμήμα της έρευνάς του για το αντίδοτο αυτό:
«Η απορία για το φυτό αυτό υπήρχε και στην αρχαιότητα. Σύμφωνα με τον Θεόφραστο, το βότανο φύτρωνε στο βουνό Κυλλήνη, αλλά αποφεύγει να το περιγράψει και απλώς αναφέρει πως μοιάζει με κείνο για το οποίο μιλά ο Όμηρος. Τρακόσια χρόνια αργότερα ο Πλίνιος προσθέτει πως το μώλυ φυτρώνει και στην Ιταλία και πως η ρίζα του έχει μάκρος τριάντα πόδια, μια σαφής μεγαλοποίηση με την οποία προφανώς ο Πλίνιος ήθελε να δώσει την «ομηρική» κλίμακα της μυθικής δύναμης του βοτάνου.
Το φυτό αναφέρεται συχνά και στα βοτανολόγια του Μεσαίωνα, όπου υπάρχουν και εικόνες, παρ όλο που δεν το είδε ποτέ ανθρώπινο μάτι». Επισημαίνει δε ότι το όνομα μώλυ προέρχεται απ τη γλώσσα των θεών.
Ο Μανδραγόρας, το Κρόμμυον το μέλαν (allium nigrum), ο Ελλέβορος, το Ηρύγγιον, το Στρύχνον το υπνωτικόν, το Πήγανον και ο Γάλανθος.
Σύμφωνα με ένα άρθρο/μελέτη της Ε. Σκαλτσά (Επίκ. Καθ. Τομέας Φαρμακογνωσίας,Τμήμα Φαρμακευτικής) που έκανε πάνω στα φάρμακα στην αρχαία Ελλάδα γράφει:
«Το μώλυ (από το ρήμα μωλύω= αφανίζω, αδυνατίζω, παραλύω) ήταν το αντίδοτο των λυγρών φαρμάκων (που το έδωσε ο Ερμής στον Οδυσσέα για να αποφύγει την επίδρασή τους). Είχε μαύρη ρίζα και γαλακτόχροα άνθη, η δε εξόρυξή του ήταν δύσκολη. Πολλές απόψεις έχουν διατυπωθεί σχετικά με την ταυτότητα του φυτού. Κατά τον Θεόφραστο ένα ανάλογο φυτό με το μώλυ του Ομήρου εφύετο στην Κυλλήνη, αλλά η εκρίζωσή του ήταν εύκολη. Σύμφωνα με τον Sprengel, πρόκειται για το Allium nigrum (κρόμμυον το μέλαν), όμως αυτό έχει ρόδινα άνθη. Το μώλυ περιγράφεται και από τον Διοσκουρίδη, ο οποίος το αναφέρει ως αλεξιφάρμακον. Ο Πλίνιος εσφαλμένα θεώρησε το μώλυ ως μανδραγόρα. Κατά τον Matthiolus ήταν είδος κρομμύου. Άλλοι το θεώρησαν είδος σκόροδου (Λιναίος) ή το ταύτισαν με τον μέλανα ελλέβορο, ο οποίος έχει μαύρη ρίζα, άσπρα άνθη, εξορύσσεται δύσκολα και φύεται στα Ασιατικά παράλια. Κατά τον καθ. Εμμανουήλ τα μορφολογικά στοιχεία, που περιγράφει ο Όμηρος για το μώλυ προσομοιάζουν με αυτά της Frittilaria ή της Tulipa».
Ο φιλόσοφος Κλεάνθης επίσης, που ήταν μαθητής του Ζήνωνα και δάσκαλος του Χρυσίππου υποστήριξε ότι με το μώλυ, μωλύονται τα κατώτερα ένστικτα του ανθρώπου, δηλαδή αποδυναμώνονται. Μ αυτόν τον τρόπο έχουμε εισαγωγή στη Φιλοσοφία των όρων: Μώλυ και μωλύειν.
Ο Έλμουτ Μπάουμαν, στο βιβλίο του «Η Ελληνική Χλωρίδα» μας αναφέρει τμήμα της έρευνάς του για το αντίδοτο αυτό:
«Η απορία για το φυτό αυτό υπήρχε και στην αρχαιότητα. Σύμφωνα με τον Θεόφραστο, το βότανο φύτρωνε στο βουνό Κυλλήνη, αλλά αποφεύγει να το περιγράψει και απλώς αναφέρει πως μοιάζει με κείνο για το οποίο μιλά ο Όμηρος. Τρακόσια χρόνια αργότερα ο Πλίνιος προσθέτει πως το μώλυ φυτρώνει και στην Ιταλία και πως η ρίζα του έχει μάκρος τριάντα πόδια, μια σαφής μεγαλοποίηση με την οποία προφανώς ο Πλίνιος ήθελε να δώσει την «ομηρική» κλίμακα της μυθικής δύναμης του βοτάνου.
Το φυτό αναφέρεται συχνά και στα βοτανολόγια του Μεσαίωνα, όπου υπάρχουν και εικόνες, παρ όλο που δεν το είδε ποτέ ανθρώπινο μάτι». Επισημαίνει δε ότι το όνομα μώλυ προέρχεται απ τη γλώσσα των θεών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου