αναδημοσίευση από το Ποντίκι - http://www.topontiki.gr/
Παρουσιάζονται σε ειδική έκδοση 212 σπάνια αρχιτεκτονικά και πολεοδομικά σχέδια της Κεφαλονιάς των αρχών του 18ου αιώνα
Την Τετάρτη 7 Αυγούστου 2013 και ώρα 8.15 μ.μ. στο Δημοτικό Θέατρο Αργοστολίου στην Κεφαλονιά, λίγες μέρες πριν συμπληρωθούν ακριβώς 60 χρόνια από την αρχή της μεγάλης καταστροφής του νησιού από τους σεισμούς του Αυγούστου του 1953, γίνεται μια σημαντική εκδήλωση, που είναι βέβαιο ότι θα προσελκύσει το ενδιαφέρον όχι μόνο επιστημόνων και μελετητών, αλλά και του απλού κόσμου, που ονειρεύεται, αποζητά τα κτήρια εκείνης της εποχής που δημιούργησαν έναν αρχιτεκτονικό πλούτο που εξαφανίστηκε μέσα σε λίγα λεπτά – όσο δηλαδή διήρκεσαν εκείνοι οι τρεις καταστρεπτικοί σεισμοί που δεν άφησαν τίποτε όρθιο.
Πρόκειται για την παρουσίαση της έκδοσης του Κέντρου Μελετών Ιονίου και του Ιδρύματος Κεφαλονιάς και Ιθάκης με τον τίτλο «Αρχιτεκτονικά - πολεοδομικά σχέδια Κεφαλονιάς στην περίοδο του Ιονίου Κράτους», του οποίου συγγραφείς είναι ο ιστορικός Νίκος Μοσχονάς, ομότιμος διευθυντής Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, η αρχιτέκτονας, ομότιμη καθηγήτρια του ΕΜΠ Μάρω Καρδαμίτση - Αδάμη και ο πολεοδόμος - χωροτάκτης Ηλίας Μπεριάτος, καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Στις 518 σελίδες της έκδοσης αυτής ξεδιπλώνονται αρχιτεκτονικά και πολεοδομικά σχέδια, σχέδια κτηρίων που έχουν επιλεγεί έπειτα από μία πολυετή συστηματική ταξινόμηση, επεξεργασία και μελέτη του αρχειακού υλικού που βρισκόταν διαλυμένο και σε μεγάλο ποσοστό κατεστραμμένο από τους σεισμούς του 1953 στο Ιστορικό Αρχείο της Κεφαλονιάς.
Μέσα στους άμορφους σωρούς του Αρχείου, ξεχώρισαν πολλά έγγραφα και σχέδια που αφορούσαν την οικοδομική δραστηριότητα στο νησί, κυρίως κατά το πρώτο μισό του 19ου αιώνα, και ήταν η αφορμή για τη συστηματική μελέτη και επεξεργασία, ώστε να αναδειχθεί όλη η διαμόρφωση του αστικού τοπίου και των λοιπών οικισμών καθώς και η τοπική αρχιτεκτονική, οι επιρροές της και γενικότερα η ελληνική πολεοδομική και αρχιτεκτονική Ιστορία.
Όπως σημειώνει στον πρόλογό του ο ιστορικός Νίκος Μοσχονάς, με σημαντική συμβολή στην προσπάθεια αυτή, «η θέα των σχεδίων, με τις κατόψεις και τις όψεις κεφαλονίτικων οικοδομημάτων του 19ου αιώνα, ήταν γοητευτική και η σπουδαιότητά τους μοναδική.
Αυτά τα σχέδια και τα έγγραφα αποτελούσαν νίκη της Ιστορίας απέναντι στις δυνάμεις που εξουσιάζουν τη φύση του νησιού».
Τα περισσότερα σχέδια ήταν έργα σπουδασμένων επαγγελματιών μηχανικών που η δραστηριότητά τους αναδεικνυόταν για πρώτη φορά, αλλά παράλληλα διαπιστωνόταν η ύπαρξη πολλών σκαριφημάτων και «αφελών» σχεδίων εμπειρικών μαστόρων και άλλων τοπικών κατασκευαστών.
Από το σύνολο των σχεδίων που έχουν εντοπιστεί και καταγραφεί, επιλέχθηκαν 212 σχέδια, τα οποία δημοσιεύονται στην έκδοση αυτή με επεξηγηματικά σχόλια και πίνακες προσώπων (ιδιοκτητών, ομόρων, ελεγκτών, αρχιτεκτόνων, πρωτομαστόρων) και τόπων (πόλεις, χωριά, τοποθεσίες, γειτονιές).
Η έκδοση, που είναι αποτέλεσμα μακροχρόνιων προσπαθειών πολλών συντελεστών, περιέχει πρόλογο του ιστορικού Ν.Γ. Μοσχονά, προέδρου του Κέντρου Μελετών Ιονίου, ενώ ακολουθούν:
Το πρώτο κεφάλαιο, «Τα έγγραφα και τα σχέδια», έχει συνταχθεί από τον Ν.Γ. Μοσχονά. Αναφέρεται στο νομικό πλαίσιο της οικοδομικής δραστηριότητας που ίσχυε στο Ιόνιο Κράτος, αιτία παραγωγής του αρχειακού υλικού με τα αρχιτεκτονικά σχέδια, περιγράφει αναλυτικά το υλικό και τις συντεταγμένες που το ορίζουν και αναφέρεται τόσο στα εσωτερικά και εξωτερικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν τα οικοδομήματα όσο και στους λαϊκούς δημιουργούς, τους πρωτομάστορες και τους αρχιτέκτονες που τα παρήγαγαν.
Στο δεύτερο κεφάλαιο, «Αρχιτεκτονική προσέγγιση», που έχει γράψει η Μάρω Καρδαμίτση - Αδάμη, εξετάζεται το θεσμικό πλαίσιο, αναλύεται ο τρόπος σχεδίασης των αστικών, των αγροτικών και των εκκλησιαστικών κτισμάτων, προβάλλονται τα δομικά και μορφολογικά στοιχεία των οικοδομικών έργων και επισημαίνονται τα ιδιαίτερα ζητήματα Ιστορίας της αρχιτεκτονικής που προκύπτουν.
Το τρίτο κεφάλαιο, «Χωροταξική και οικιστική διάρθρωση της Κεφαλονιάς», που έγραψε ο Ηλίας Μπεριάτος, αναφέρεται στη γενικότερη εξέλιξη, στη γεωγραφική δομή και την οικιστική - διοικητική διάρθρωση της Κεφαλονιάς, στα μεγάλα δημόσια έργα τεχνικής υποδομής, στη δημιουργία του οδικού δικτύου και, τέλος, στη διαμόρφωση της δομής των πόλεων και των οικισμών του νησιού.
Τέλος, ακολουθεί η παρουσίαση των 212 επιλεγμένων σχεδίων αστικών και αγροτικών κτηρίων (οικιών, ναών, αποθηκών, μύλων κ.ά.) καθώς και επεμβάσεων στον χώρο της υπαίθρου (εγγειοβελτιωτικά έργα, διαμόρφωση παράλιας ζώνης οικισμών, διάνοιξη δρόμων κ.ά.).
Το βιβλίο συμπληρώνουν δύο χάρτες σχεδιασμένοι από την αρχιτέκτονα Μάνια Μπεριάτου με τη γεωγραφική κατανομή των κατασκευών που εμφανίζονται στα σχέδια, λεξιλόγιο ελληνικών και ιταλικών όρων, καθώς και αναλυτικά ευρετήρια τόπων, προσώπων (ιδιοκτητών και ομόρων, αρχιτεκτόνων και πρωτομαστόρων και δημόσιων ελεγκτών), συνταγμένα από τη Μάνια Μπεριάτου και τον ιστορικό Σέργιο Μοσχονά.
Πρόκειται για την παρουσίαση της έκδοσης του Κέντρου Μελετών Ιονίου και του Ιδρύματος Κεφαλονιάς και Ιθάκης με τον τίτλο «Αρχιτεκτονικά - πολεοδομικά σχέδια Κεφαλονιάς στην περίοδο του Ιονίου Κράτους», του οποίου συγγραφείς είναι ο ιστορικός Νίκος Μοσχονάς, ομότιμος διευθυντής Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, η αρχιτέκτονας, ομότιμη καθηγήτρια του ΕΜΠ Μάρω Καρδαμίτση - Αδάμη και ο πολεοδόμος - χωροτάκτης Ηλίας Μπεριάτος, καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Στις 518 σελίδες της έκδοσης αυτής ξεδιπλώνονται αρχιτεκτονικά και πολεοδομικά σχέδια, σχέδια κτηρίων που έχουν επιλεγεί έπειτα από μία πολυετή συστηματική ταξινόμηση, επεξεργασία και μελέτη του αρχειακού υλικού που βρισκόταν διαλυμένο και σε μεγάλο ποσοστό κατεστραμμένο από τους σεισμούς του 1953 στο Ιστορικό Αρχείο της Κεφαλονιάς.
Μέσα στους άμορφους σωρούς του Αρχείου, ξεχώρισαν πολλά έγγραφα και σχέδια που αφορούσαν την οικοδομική δραστηριότητα στο νησί, κυρίως κατά το πρώτο μισό του 19ου αιώνα, και ήταν η αφορμή για τη συστηματική μελέτη και επεξεργασία, ώστε να αναδειχθεί όλη η διαμόρφωση του αστικού τοπίου και των λοιπών οικισμών καθώς και η τοπική αρχιτεκτονική, οι επιρροές της και γενικότερα η ελληνική πολεοδομική και αρχιτεκτονική Ιστορία.
Όπως σημειώνει στον πρόλογό του ο ιστορικός Νίκος Μοσχονάς, με σημαντική συμβολή στην προσπάθεια αυτή, «η θέα των σχεδίων, με τις κατόψεις και τις όψεις κεφαλονίτικων οικοδομημάτων του 19ου αιώνα, ήταν γοητευτική και η σπουδαιότητά τους μοναδική.
Αυτά τα σχέδια και τα έγγραφα αποτελούσαν νίκη της Ιστορίας απέναντι στις δυνάμεις που εξουσιάζουν τη φύση του νησιού».
Τα περισσότερα σχέδια ήταν έργα σπουδασμένων επαγγελματιών μηχανικών που η δραστηριότητά τους αναδεικνυόταν για πρώτη φορά, αλλά παράλληλα διαπιστωνόταν η ύπαρξη πολλών σκαριφημάτων και «αφελών» σχεδίων εμπειρικών μαστόρων και άλλων τοπικών κατασκευαστών.
Από το σύνολο των σχεδίων που έχουν εντοπιστεί και καταγραφεί, επιλέχθηκαν 212 σχέδια, τα οποία δημοσιεύονται στην έκδοση αυτή με επεξηγηματικά σχόλια και πίνακες προσώπων (ιδιοκτητών, ομόρων, ελεγκτών, αρχιτεκτόνων, πρωτομαστόρων) και τόπων (πόλεις, χωριά, τοποθεσίες, γειτονιές).
Η έκδοση, που είναι αποτέλεσμα μακροχρόνιων προσπαθειών πολλών συντελεστών, περιέχει πρόλογο του ιστορικού Ν.Γ. Μοσχονά, προέδρου του Κέντρου Μελετών Ιονίου, ενώ ακολουθούν:
Το πρώτο κεφάλαιο, «Τα έγγραφα και τα σχέδια», έχει συνταχθεί από τον Ν.Γ. Μοσχονά. Αναφέρεται στο νομικό πλαίσιο της οικοδομικής δραστηριότητας που ίσχυε στο Ιόνιο Κράτος, αιτία παραγωγής του αρχειακού υλικού με τα αρχιτεκτονικά σχέδια, περιγράφει αναλυτικά το υλικό και τις συντεταγμένες που το ορίζουν και αναφέρεται τόσο στα εσωτερικά και εξωτερικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν τα οικοδομήματα όσο και στους λαϊκούς δημιουργούς, τους πρωτομάστορες και τους αρχιτέκτονες που τα παρήγαγαν.
Στο δεύτερο κεφάλαιο, «Αρχιτεκτονική προσέγγιση», που έχει γράψει η Μάρω Καρδαμίτση - Αδάμη, εξετάζεται το θεσμικό πλαίσιο, αναλύεται ο τρόπος σχεδίασης των αστικών, των αγροτικών και των εκκλησιαστικών κτισμάτων, προβάλλονται τα δομικά και μορφολογικά στοιχεία των οικοδομικών έργων και επισημαίνονται τα ιδιαίτερα ζητήματα Ιστορίας της αρχιτεκτονικής που προκύπτουν.
Το τρίτο κεφάλαιο, «Χωροταξική και οικιστική διάρθρωση της Κεφαλονιάς», που έγραψε ο Ηλίας Μπεριάτος, αναφέρεται στη γενικότερη εξέλιξη, στη γεωγραφική δομή και την οικιστική - διοικητική διάρθρωση της Κεφαλονιάς, στα μεγάλα δημόσια έργα τεχνικής υποδομής, στη δημιουργία του οδικού δικτύου και, τέλος, στη διαμόρφωση της δομής των πόλεων και των οικισμών του νησιού.
Τέλος, ακολουθεί η παρουσίαση των 212 επιλεγμένων σχεδίων αστικών και αγροτικών κτηρίων (οικιών, ναών, αποθηκών, μύλων κ.ά.) καθώς και επεμβάσεων στον χώρο της υπαίθρου (εγγειοβελτιωτικά έργα, διαμόρφωση παράλιας ζώνης οικισμών, διάνοιξη δρόμων κ.ά.).
Το βιβλίο συμπληρώνουν δύο χάρτες σχεδιασμένοι από την αρχιτέκτονα Μάνια Μπεριάτου με τη γεωγραφική κατανομή των κατασκευών που εμφανίζονται στα σχέδια, λεξιλόγιο ελληνικών και ιταλικών όρων, καθώς και αναλυτικά ευρετήρια τόπων, προσώπων (ιδιοκτητών και ομόρων, αρχιτεκτόνων και πρωτομαστόρων και δημόσιων ελεγκτών), συνταγμένα από τη Μάνια Μπεριάτου και τον ιστορικό Σέργιο Μοσχονά.
Tags
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου