ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΧΩΡΙΩΝ ΠΕΣΣΑΔΑΣ ΚΑΙ ΚΟΥΝΤΟΥΡΑΤΩΝ

Spyros Matiatos

ΠΕΣΣΑΔΑ

Η Πεσσάδα είναι ένα από τα παλαιότερα χωριά της Κεφαλονιάς. Η παλιά ονομασία του, κατά το έτος 1262, σύμφωνα με έγγραφο που κατείχε ο Αντώνιος Κουντούρης, ήταν Πεσνάδα και Πεονάδα. Με αυτή την ονομασία συναντάται, το ίδιο έτος, σε χάρτη της Γεωγραφίας «Κεφαλληνίας και Ιθάκης» του Δρος Ιωσήφ Πάρτς. Κατά την απογραφή του έτους 1583 η σημερινή Πεσδάδα απαντάται ως Κάτω Πεσσάδα (Cato Passadha).

Για τη σημερινή της ονομασία, Πεσσάδα ή Πεσσάδες, υπάρχουν δύο εκδοχές. Η μία ότι στο χωριό έπαιζαν Πεσσούς , Αρχαίο Ελληνικό παιχνίδι που παιζόταν από δύο παίκτες, πάνω σε τάβλα με κυκλικές ή άλλες πέτρες, με απομίμηση στρατιωτικών κινήσεων και συνδυασμών, κάτι ανάλογο με τη σημερινή ντάμα ή το σκάκι. Στο χωριό παλιότερα, μέχρι και πριν μερικές δεκαετίες, παιζόταν οι Αμάδες, ένα παιχνίδι με πλακουτσές πέτρες. Το παιχνίδι όμως εσυνηθίζετο να παίζεται σε όλη την Κεφαλονιά. Η άλλη εκδοχή είναι ότι, η ονομασία Πεσσάδα ή Πεσσάδες, προήλθε από το ρήμα «πίπτω», επειδή το χωριό είναι κτισμένο πάνω σε επικλινές έδαφος.
Στην Πεσσάδα και συγκεκριμένα στην Κάτω Πεσσάδα, που χωροταξικά περιελάμβανε τη σημερινή θέση του χωριού, κατοίκισε η παλαιοτάτης φραγκικής καταγωγής, οικογένεια Βαλσαμάκη. Το 1428 επί Καρόλου Τόκου, η οικογένεια Βαλσαμάκη, πήρε στο νησί τιμάρια και ήταν βαρωνική. Σύμφωνα με τις παραδόσεις, δύο αδέλφια έφυγαν από την Κρήτη και ο μεν ένας μετανάστευσε στην Σικελία και ό άλλος στην Κεφαλονιά όπου περιελήφθει στους προνομιούχους (privilegiati) του νησιού. Μεταξύ των ετών 1593 – 1604, η οικογένεια συμπεριελήφθει στη Χρυσή Βίβλο (Libro d’Oro) και το 1763, επί Ενετών απέκτησε τον τίτλο του κόμητος. Αξίζει να σημειώσουμε ότι, στους μη γνήσιους απογόνους, δεν επετρέπετο να κατοικίσουν αν παντρευόταν στην Κάτω Πεσσάδα, αλλά στην είσοδο του χωριού Σκαλιά και Νιοχώρι.
Το 1490, η οικογένεια Βαλσαμάκη, περιέθαλψε τον Άγγλο περιηγητή, William Inglis, από την Γλασκόβη της Σκωτίας, που ναυάγησε στην περιοχή μεταξύ Κεφαλονιάς και Γλαρέντζας (αρχαία Κυλλήνη), και βγήκε στη γιαλό της Πεσσάδας. Ο William Inglis παντρεύτηκε στο νησί και έγινε ο γενάρχης των Ιγγλέση (English).

Σύμφωνα με το βιβλίο, «Γεωγραφία Πολιτική νέα και αρχαία του Νομού Κεφαλληνίας», του αυτοδίδακτου γεωγράφου και ιστορικού του 19ου αιώνα, Αντώνιου Μηλιαράκη, (1841-1905) ονομάζει την Πεσσάδα, (Άνω και Κάτω) «Μέγα χωρίον αρχαίον, πρωτεύουσα του Δήμου Άνω Λειβαθούς με διακοσίας τριάκοντα (230) υψηλάς και ευρύχωρους οικίας». Στην απογραφή του 1889 είχε 532 κατοίκους.

ΚΟΥΝΤΟΥΡΑΤΑ

Τα Κουντουράτα συναντώνται και αυτά το έτος 1262, σύμφωνα με το έγγραφο, που όπως προαναφέραμε διέσωζε ο Αντώνιος Κουντούρης και πιθανόν να αποτελούσαν μαζί με την σημερινή Πεσσάδα, την Πεονάδα ή Πεσνάδα ένα χωριό. Σύμφωνα με το ίδιο πάντα έγγραφο, κατά την απογραφή του έτους 1583, συναντώνται με την ονομασία «Απάνω Πεσσάδα» (Apano Pessadha).
Μαζί με την Κάτω Πεσσάδα, αποτελούσαν ένα χωριό και ήταν η πρωτεύουσα της Άνω Λειβαθούς. Την ονομασία Κουντουράτα την πήρε μετέπειτα, από οικογένεια τιμαριούχων που ήλθαν και κατοίκισαν με το όνομα Κουντούρη.
Στα Κουντουράτα το 1791, ο Ευάγγελος Κουντούρης, ήταν ο πρώτος που καλλιέργησε στην Κεφαλονιά την πατάτα και το Αιγυπτιακό σιτάρι. Την εισαγωγή τους στο νησί την είχε πραγματοποιήσει η νεοσυσταθείσα ,τότε, Αγροτική Ακαδημία, την οποία ίδρυσε ο προνοητής Μ. Ζώρζης (1790-1792), μαζί με άλλους πολίτες. Επίσης η συγκεκριμένη Ακαδημία είχε εισάγει την Αμερικανική Αγάβη, κοινός Αθάνατος, που την χρησιμοποιούσαν ως φράχτη στα χωράφια. Στην περιοχή μας υπάρχει πληθώρα ακόμη και τώρα.

Το 1867, ο Δήμαρχος της Άνω Λειβαθούς ήταν από τα Κουντουράτα, ο γιατρός, και ιατροφιλόσοφος, Δημήτριος Σπ. Κουντούρης Πανίνος.

Φωτογραφία: Πεσσάδα 1931. 

Makis Stratiotis Σπύρο μου Πεοναδα ηταν η πρώτη ονομασία της Πεσάδας γιατί ηταν πολλές γυναίκες! Σύμφωνα με ιστορικό ακαδημαικό λαογράφο, στη περιοχή εξελειπαν οι άνδρες λόγω ναυτιλίας και πολέμων γιαυτό από τα ελληνικά και τα ισπανικά που ηταν τότε γλωσσα της ναυτιλίας ονομάσθηκε η περιοχή πέο(σ)-νάδα(μηδέν)αργότερα, ομως εμφανίσθηκαν απο τους πειρατές άντρες με πυγμή και τσαμπουκά και επέβαλαν στις γυναίκες τον σκασμό, Πες-νάδα! Πολυ αργότερα ομως απο τη βιασύνη τους γιατί ειχαν καιρό να μιλήσουν οι κυρίες έλεγαν την Πεσνάδα,Πεσάδα, εξού και μακαρονάδα! Ξέρω οτι δεν θα με πιστέψεις αλλά η ιστορια ειναι στο ιστορικό αρχείο Λειβαθούς εκει που ειναι καταχωρημένη και η μελέτη του βιολογικού της Λειβαθούς!

 

Spyros Matiatos Τι να σου πω Μάκη μου όλα είναι πιθανά. Η βιβλιογραφία μου όμως δεν αναφέρει κάπου αυτό που λες, ίσως είναι η σκωπτική πλευρά της ονομασίας, που κάποιος σκέφτηκε.

 

Mikaela Staveri Spyros Matiatos - peon, από τα λίγα ισπανικά που ξέρω σημάινει "εργάτης". Ίσως να σημάινει "κανένας εργάτης", αν έλειπαν οι άντρες, όπως λέγεται.