Η ΒΕΝΕΤΣΙΑΝΙΚΗ ΑΛΙΑΔΑ
H ετυμολογία από το λατινικό Allium (σκόρδο) στα ιταλικά agliata. και στη βενετική διάλεκτο agiada. Αναμφίβολα η λέξη πέρασε στο κεφαλονίτικο ιδίωμα την εποχή της βενετοκρατίας• αλλά η κεφαλονίτικη, και Όχι μόνο, σκορδαλιά δεν είναι η βενετσιάνικη αλιάδα. Αρχικά βέβαια η αλιάδα ήταν ένα είδος σάλτσας με βάση το σκόρδο. Οι Αρχαίοι Έλληνες την έφτιαχναν με σκόρδα, ελιές μαύρες, τυρί τριμμένο, αυγά. μέλι και λάδι και περίχυναν με αυτή πίτες και βραστά λαχανικά.
Οι Βυζαντινοί, κυρίως οι φτωχοί, χρησιμοποιούσαν τα βασικά συστατικά: σκόρδο, ελιές μαύρες και λάδι.
Στη Βενετία οι ναυτικοί έφτιαχναν ένα μίγμα σκόρδου κοπανισμένου, λαδιού, ξυδιού και πιπεριού και άλειφαν τα παξιμάδια που αποτελούσαν τη βασική διατροφή τους.
Η πραγματική βενετσιάνικη αλιάδα όμως, που συνόδευε το κρέας, αλλά και τα ζυμαρικά, σύμφωνα με μια μεσαιωνική συνταγή, απαιτούσε μεγαλύτερη προετοιμασία: έψηναν τα σκόρδα στα κάρβουνα, τα κοπάνιζαν, πρόσθεταν λάδι, ψίχα άσπρου ψωμιού, μπαχαρικά και ζουμί, έβραζαν το μίγμα και το σερβίριζαν ζεστό.
Αργότερα η συνταγή διαμορφώθηκε: στα κοπανισμένα σκόρδα πρόσθεταν ψίχα ψωμιού βρεγμένη σε κρεατόζουμο (ή σε μούστο ή χυμό κερασιών), κόκκους πιπεριού και τόσο ζουμί όσο χρειαζόταν για να μείνει το μίγμα αραιό και το σερβίριζαν χλιαρό. Στην Κεφαλονιά λοιπόν έμεινε η λέξη, αλλά ευτυχώς για τα γούστα μας. όχι και η συνταγή της βενετσιάνικης αλιάδας.
Από το βιβλίο του ΣΠ. Μπεκατώρου : Στα χρόνια τση «Παδέλας»
Αλιάδα Κεφαλονιάς
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑΣ
Κεφαλλονίτικη σκορδαλιά
Η διαφορά της κεφαλλονίτικης αλιάδας από τη σκορδαλιά που συναντάμε σε άλλες περιοχές της Ελλάδας είναι ότι γίνετε αποκλειστικά με σκόρδα και πατάτες, χωρίς ψωμί και χωρίς καρύδια. Μάλιστα η παραδοσιακή αλιάδα θέλει πολλά σκόρδα αλλά και πολύ λαδάκι για να γλυκάνει από την πολύ αψάδα. Εξάλλου το λαδάκι το έχουν δίπλα τους οι συνδαιτυμόνες για να το προσθέτουν στο πιάτο τους. Η παραδοσιακή αλιάδα θέλει γουδοχέρι και γερά μπράτσα για να γίνει το μείγμα αλοιφή ενώ απαραίτητο είναι και το ζουμί από βρασμένο μπακαλιάρο.
Μάλιστα οι σιόρες της Κεφαλονιάς αφού ξαλμυρίσουν τον μπακαλιάρο, τα μισά κομμάτια τα βράζουν και τα άλλα μισά τα τηγανίζουν. Το πρώτο κοπάνισμα στο γουδοχέρι γίνεται με τα πολλά-πολλά σκόρδα και το αλάτι. Στη συνέχεια μεταφέρουν το μείγμα σ’ ένα πιάτο και βάζουν στο γουδί τις βρασμένες πατάτες. Εδώ είναι που χρειάζονται τα γερά μπράτσα αφού οι πατάτες θέλουν πολύ κοπάνισμα για να γίνουν αλοιφή.
Εδώ πια έρχεται η σειρά του ζωμού από τον βρασμένο μπακαλιάρο ή από τα βρασμένα κόκαλα, πέτσες και ουρά, όπως στη συνταγή που σας δίνουμε. Μέσα στο γουδί βάζουμε το ζωμό μια κουταλιά από το μείγμα σκόρδο-αλάτι και 5 κουταλιές πολτό πατάτας. Καθώς κοπανάτε επαναλαμβάνεται τη διαδικασία μέχρι να τελειώσουν τα μείγματα και να ανακατωθούν όλα σε μία ομοιόμορφη και λεία αλιάδα.
Μαζί με τα κομμάτια του βρασμένου και τηγανισμένου μπακαλιάρου στην Κεφαλονιά σερβίρεται και το νοστιμότατο Κοφίσι με το ιδιαίτερο άρωμά του (στοκφις=σκληρό ψάρι), ψάρι συγγενικό με τον μπακαλιάρο σε ξερή κατάσταση, το οποίο μουσκεύεται επί μέρες για να μαλακώσει κι απαιτεί και πολύωρο βράσιμο.
Η αλιάδα εκτός από τον μπακαλιάρο και το κοφίσι συνοδεύει υπέροχα κι άλλα ψάρια, βραστά, ψητά και τηγανιτά. Εξάλλου αναλόγως την εποχή η αλιάδα συνοδεύεται από διάφορα βραστά χόρτα όπως: κοκκινογούλια (παντζάρια), βλήτρα, (βλήτα), αμπελοφάσουλα, κάβολε (κουνουπίδια), μορόπουλα (κολοκύθια) κ.α.
Αλλά και ο τρόπος σερβιρίσματος της αλιάδας έχει την παραδοσιακή του χροιά, που συνιστά ολόκληρη ιεροτελεστία. Κατ’ αρχήν χρειάζεται ένα μεγάλο και βαθύ πιάτο. Παλιά υπήρχαν τα λεγόμενα «πιάτα για την αλιάδα», ειδικά ξύλινα ή πήλινα πιάτα. Η πρώτη στρώση αποτελείται από μια ποσότητα βραστού και τηγανιτού μπακαλιάρου και κοφισιού, την οποία ραντίζει με χυμό λεμονιού. Από πάνω βάζουμε τα διάφορα χόρτα και τέλος όση αλιάδα θέλουμε.
Εδώ είναι που χρειάζεται και το λάδι που λέγαμε στην αρχή. Η επιτυχία της αλιάδας εξαρτάται από την αψάδα της, στην οποία δεν έχουν όλοι την ίδια αντοχή. Για να μη «σηκώσει καντήλες» λοιπόν η γλώσσα ρίχνουμε ελαιόλαδο στην αλιάδα προκειμένου να γλυκάνει λιγάκι.
Όποιος ξέρει να φάει κεφαλλονίτικη αλιάδα, για να μη το μετανιώσει κατόπιν εορτής πίνει ένα ποτήρι δροσερό νερό ενώ δεν πίνει καθόλου κρασί, παρά μόνο αφού έχει τελειώσει το φαγητό του.
Η αλιάδα καταναλώνεται σε κάθε κεφαλλονίτικο σπίτι την 25η Μαρτίου και την Κυριακή των Βαΐων
Παραλλαγή
Υλικά
1 φύλλο μπακαλιάρου παστού περίπου 1 κιλό
Για το κουρκούτι:
2 φλιτζάνια αλεύρι
1 φακελάκι μαγιά σε σκόνη
αλάτι, ζάχαρη και άσπρο πιπέρι
νερό όσο πάρει
1 φακελάκι μαγιά σε σκόνη
αλάτι, ζάχαρη και άσπρο πιπέρι
νερό όσο πάρει
Για την Αλιάδα
4 πατάτες βρασμένες και ξεφλουδισμένες
2-4 σκελίδες σκόρδο, ανάλογα με το πόσο δυνατή τη θέλετε
3-4 κουταλιές ξίδι
1/2 φλιτζάνι ελαιόλαδο
λίγο ζωμό από τον μπακαλιάρο
αλάτι πιπέρι
Εκτέλεση:
Κόβετε τον μπακαλιάρο σε φέτες και τον βάζετε να ξαλμυριστεί σε μια λεκάνη γεμάτη κρύο νερό για 12-14 ώρες, ενώ αλλάζετε το νερό 3-4 φορές. Στη συνέχεια αφαιρείτε την πέτσα, τα κόκαλα και την ουρά του μπακαλιάρου, τα οποία βράζετε για 15' σε μία κατσαρόλα με λίγο νερό. Σουρώνετε τον ζωμό και τον κρατάτε στην άκρη για τη σκορδαλιά.
Ετοιμάζετε το κουρκούτη. Μέσα σ’ ένα μπολ, διαλύετε τη μαγιά και τη ζάχαρη με λίγο χλιαρό νερό, και προσθέτετε λίγο από το αλεύρι. Ανακατεύετε με σύρμα, και αφήνετε το μίγμα να αφρίσει και να φουσκώσει. Ρίχνετε σε μία λεκανίτσα το υπόλοιπο αλεύρι, κάνετε μία λακκούβα στη μέση και ρίχνετε το προηγούμενο μείγμα. Προσθέτετε λίγο αλάτι, πιπέρι, ζάχαρη, και αρχίζετε να ρίχνετε σταδιακά τόσο νερό, όσο χρειάζεται ώστε να πάρετε έναν λείο και παχύρρευστο χυλό. Αφήνετε τον χυλό να φουσκώσει.
Ετοιμάστε την αλιάδα
Χτυπάτε στο γουδί το σκόρδο, με λίγο αλάτι, μέχρι να λιώσει. Προσθέτετε τις βρασμένες πατάτες και συνεχίζετε το χτύπημα, μέχρι να λιώσουν και να γίνουν κρέμα. Προσθέτετε σταδιακά το ξίδι και το ελαιόλαδο, έως ότου γίνουν λεία. Στη συνέχεια προσθέτετε και τον ζωμό του ψαριού λίγο-λίγο ανακατεύοντας, μέχρι να γίνει αλοιφή η αλιάδα. Δοκιμάζετε και διορθώνετε τη γεύση, αν είναι απαραίτητο, με αλατοπίπερο, ελαιόλαδο και ξίδι.
Κόβετε τον μπακαλιάρο σε μικρότερα κομμάτια, και βάζετε μπόλικο λάδι σε βαθύ τηγάνι για να ζεσταθεί. Τηγανίζετε τον μπακαλιάρο, αφού πρώτα βουτήξετε τα κομμάτια του στο κουρκούτι που ετοιμάσατε. Αφού ροδίσει ο μπακαλιάρος και από τις δύο πλευρές, τον βγάζετε από το λάδι πάνω σε χαρτί κουζίνας να στραγγίσει.
Tips
1.Σερβίρετε τον μπακαλιάρο ζεστό, συνοδεύοντας με την αλιάδα και με διάφορα χορταρικά, όπως παντζάρια, κολοκυθάκια και βλίτα.
2.Για μεγαλύτερη επιτυχία φτιάξτε την αλιάδα σας παραδοσιακά, δηλ. κοπανώντας τα μίγματα λίγα-λίγα και εναλλάξ.
2.Για μεγαλύτερη επιτυχία φτιάξτε την αλιάδα σας παραδοσιακά, δηλ. κοπανώντας τα μίγματα λίγα-λίγα και εναλλάξ.
ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ…
ΑΛΙΑΔΑ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑΣ
ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου