ΜΙΑ ΑΚΟΜΗ ΜΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙΑ,,ΜΕ ΠΗΓΗ ΤΗΝ ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

Φραντσέσκο Πριματίτσιο: Οδυσσεύς και Πηνελόπη.

Αξιοσημείωτο είναι ότι αν και τα εξιστορούμενα γεγονότα του έπους καλύπτουν βάθος χρόνου μια δεκαετία ο ποιητής του έργου τα έχει εντάξει σε μόλις 41 ημέρες. Παρόμοιο συμβαίνει και στην Ιλιάδα όπου εκεί ο δεκαετής τρωικός πόλεμος εντάχθηκε σε 51 ημέρες

Η Οδύσσεια καταγράφηκε επίσημα στην αρχαία Αθήνα περί τον 6ο αιώνα π.Χ. κατ΄ εντολή του Πεισίστρατου ή του γιου του Ιππάρχου (560 - 510 π.Χ.), προκειμένου οι τότε ραψωδοί να απαγγέλουν αυτή στις γιορτές των Παναθηναίων χωρίς δικές τους παρεμβολές ή παραλλαγές. Ακολούθως χωρίστηκε από τους Αλεξανδρινούς Γραμματικούς σε 24 ραψωδίες, που αριθμήθηκαν με τα μικρά γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου. Κατά ομάδες οι ραψωδίες συναπαρτίζουν:
α) την "Τηλεμάχεια" (α-δ), όπου βλέπουμε το γιο του Οδυσσέα Τηλέμαχο να αναζητά τον πατέρα του,
β) τη "Φαιακίδα", ή "Νόστο" (ε-ν), όπου ακούμε τον ίδιο τον ήρωα να αφηγείται στους Φαίακες τις προηγούμενες περιπέτειές του και να φτάνει στην Ιθάκη, και
γ) τη "Μνηστηροφονία" (ξ-ω), την περιγραφή της τιμωρίας των μνηστήρων.

ΠΟΛΛΑ  ΣΧΟΛΙΑ,, ΑΝ ΚΑΙ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΑΝΑΓΚΑΙΟ,,ΕΓΙΝΑΝ  ΓΙΑ ΤΟΝ  ΑΓΚΑΙΟ

ΣΤΟ http://porosnews.blogspot.gr/2015/10/blog-post_17.html?showComment=1444153358452#c5037711975267204573

Άλλα πτυχές του Τρωικού πολέμου εξιστορήθηκαν στον Επικό κύκλο, γνωστό και ως Κύκλια έπη: Κύκλια έπη: «Κύπρια Έπη», «Αιθιοπίς», «Μικρή Ιλιάδα», «Ιλίου πέρσις», «Νόστοι» και «Τηλεγονεία». Τα έργα αυτά δεν έχουν διασωθεί αυτούσια, παρά μόνο κάποια αποσπάσματα, παρόλα αυτά τα γεγονότα στα οποία αναφέρονται σε γενικές γραμμές, μας είναι γνωστά από την αποδιδόμενη στον Πρόκλο Χρηστομάθεια. Δεν είμαστε βέβαιοι για την πατρότητα των επών αυτών αν και παραδίδονται τα ονόματα των ποιητών τους. Έχουν υποστηριχθεί μόνο απόψεις ότι δημιουργήθηκαν τον 7ο ή 6ο αιώνα π.Χ., μετά την δημιουργία των ομηρικών επών. Θεωρείται ότι όλα τα παραπάνω έπη προέρχονται από προφορικές παραδόσεις, που είχαν διασωθεί με την μορφή ποιημάτων μέσω των ραψωδών της γεωμετρικής και αρχαϊκής περιόδου ή και πεζών αφηγήσεων. Ένας άλλος παράγοντας που βοήθησε στην αποτύπωση των γεγονότων ήταν και οι τέχνες, ιδιαίτερα με την απεικόνιση σκηνών στα αγγεία της εποχής.

Κατά την κλασική αρχαιότητα πολλοί ιστορικοί, δραματουργοί και λογοτέχνες εμπνεύστηκαν από τον Τρωικό πόλεμο. Οι τρεις μεγάλοι τραγικοί της αρχαιότητας: Αισχύλος, Σοφοκλής καιΕυριπίδης συνέθεσαν πολλά έργα βασισμένα σε περιστατικά του Τρωικού κύκλου. Η Αινειάδα του Λατίνου ποιητή Βιργίλιου, έπος του τέλους του 1ου π.Χ. αιώνα, αφηγείται τις περιπέτειες του Τρώα ήρωα Αινεία, μυθολογικού ιδρυτή ή προγόνου των ιδρυτών της Ρώμης, μετά την πτώση της Τροίας. Στο βιβλίο ΙΙ, που θεωρείται ότι βασίστηκε στην «Ιλίου πέρσιν», αναφέρονται τα σχετικά με την άλωση της πόλης από τους Έλληνες.

Μετά το γάμο του Μενέλαου, ο Οδυσσέας εν τω μεταξύ παντρεύτηκε την Πηνελόπη και έκανε ένα γιο, τον Τηλέμαχο. Ο ίδιος, όταν κλήθηκε να πάρει μέρος στην εκστρατεία, προσποιήθηκε τον τρελό, σπέρνοντας αλάτι. Ο Παλαμήδης, όμως, έβαλε τον Τηλέμαχο, νεογέννητο γιο του Οδυσσέα σε σημείο που θα περνούσε το άροτρό του, ο Οδυσσέας όμως μόλις το είδε σταμάτησε και παραδέχτηκε την υποκρισία του. Τελικά υποχρεώθηκε να συμμετάσχει στον επικείμενο πόλεμο. Ο Οδυσσέας, ο γιος του Λαέρτη, ήταν ο βασιλιάς της Ιθάκης. Δεν είχε δεσμευτεί με όρκο στον Τυνδάρεο και είναι αλήθεια ότι προσπάθησε να αποφύγει τη συμμετοχή του στην εκστρατεία, γιατί υπήρχε χρησμός ότι θα γυρνούσε είκοσι χρόνια μετά ολομόναχος. Για το λόγο αυτόν προσποιήθηκε τον τρελό, το τέχνασμά του αποκαλύφτηκε από τον Παλαμήδη κι από εκείνη τη στιγμή αποφάσισε να συμβάλει με όλες του τις δυνάμεις στην επιτυχία της εκστρατείας. Ο Οδυσσέας έφερε μαζί του στην Τροία δώδεκα καράβια. Οι Αχαιοί όμως υπολόγιζαν πιο πολύ σ' αυτόν τον ίδιο και στην πολύπλευρη προσωπικότητά του και όχι στη στρατιωτική του δύναμη. Συγκέντρωνε στο πρόσωπό του τον άνθρωπο των λόγων και των έργων μαζί. Ο Όμηρος δεν κάνει οικονομία στους κολακευτικούς χαρακτηρισμούς για τον Οδυσσέα. Χρησιμοποιεί μάλιστα μερικά επίθετα αποκλειστικά για τον Οδυσσέα. Τον χαρακτηρίζει πολυμήχανο, καρτερικό, πολύβουλο, πολυπαινεμένο. Ο Οδυσσέας είναι ο άνθρωπος που δίνει τη σίγουρη λύση, κάθε φορά που οι Αχαιοί βρίσκονται σε αδιέξοδο ή αντιμετωπίζουν ένα δύσκολο πρόβλημα. Η εξαιρετική ευστροφία και εφευρετικότητα του Οδυσσέα ήταν γνωστή ήδη πριν ξεκινήσει ο πόλεμος. Ο Οδυσσέας έβγαλε τον Τυνδάρεο από τη δύσκολη θέση, όταν τον συμβούλεψε να δεσμευτούν οι αμέτρητοι μνηστήρες της Ελένης με όρκο ότι θα τιμωρούσαν όποιον επιχειρούσε να την αρπάξει από τον εκλεκτό της. Αυτός είναι που ξεσκέπασε τον Αχιλλέα, που κρυβόταν ντυμένος γυναικεία στην αυλή του Λυκομήδη στη Σκύρο. Και βέβαια, ο Οδυσσέας ερμήνευσε σωστά το χρησμό και γιάτρεψε τον Τήλεφο με σκουριά από το κοντάρι του Αχιλλέα.

Αλλά και στη διάρκεια του πολέμου ο Οδυσσέας είναι ο κατάλληλος άνθρωπος για λεπτές αποστολές.

Αυτός ανέλαβε να δώσει πίσω στον πατέρα της τη Χρυσηίδα και με τα κατάλληλα λόγια να εξευμενίσει την οργή του κατά των Αχαιών. Ο Οδυσσέας είναι που πηγαίνει στον οργισμένο Αχιλλέα μαζί με τον Φοίνικα και τον Αίαντα, για να μετριάσουν κάπως το θυμό του.

Και φυσικά ο Οδυσσέας πήγε μαζί με τον Διομήδη στο στρατόπεδο των Τρώων για κατασκοπία και πρόκληση δολιοφθορών. Η δυσκολότερη ίσως αποστολή όμως που ανέλαβε ο Οδυσσέας ήταν, όταν, προσπαθώντας να αποφύγουν τον πόλεμο πριν από την έναρξη των εχθροπραξιών, πήγε μαζί με τον Μενέλαο στην Τροία, ζητώντας να τους δώσουν πίσω την Ελένη και τους κλεμμένους θησαυρούς. Μόνο χάρη στην παρέμβαση του Αντήνορα έσωσαν τότε τις ζωές τους.

Σ' όλες του τις προσπάθειες είχε φύλακα και προστάτη τη θεά Αθηνά. Ακόμη και στους επιτύμβιους αγώνες για τον Πάτροκλο τον βοηθάει να νικήσει στον αγώνα δρόμου κάνοντας τον Αίαντα το Λοκρό να γλιστρήσει και να πέσει.

Ο Οδυσσέας είναι μεταξύ των άλλων και ένας από τους πιο αντρειωμένους πολεμιστές. Στις μάχες σκοτώνει αρκετούς Τρώες, ενώ κάποια στιγμή κινδύνεψε σοβαρά να χάσει τη ζωή του, όταν τον περικύκλωσαν έξι εχθροί. Ένας μάλιστα από αυτούς τον πλήγωσε στο πλευρό, χάρη στην παρέμβαση της Αθηνάς όμως όχι πολύ σοβαρά. Τελικά σώθηκε από τον Μενέλαο και τον Αίαντα. Παρά το τραύμα του παρέμεινε στο πεδίο της μάχης, για να εμψυχώσει μαζί με τους άλλους πληγωμένους αρχηγούς, τον Αγαμέμνονα και τον Διομήδη, τους συντρόφους που εξακολουθούσαν να πολεμούν.? Μόνο ο Δία?ς κατάφερε κάποτε να σπείρει τον τρόμο στην καρδιά του, με αποτέλεσμα να αγνοήσει τις φωνές του Διομήδη να τρέξουν να βοηθήσουν τον Νέστορα που κινδύνευε άμεσα να σκοτωθεί από τον Έκτορα.

Τέλος, ο Οδυσσέας ήταν αρκετά φιλότιμος και ψυχωμένος. Έτσι, δεν ανέχεται να αμφισβητεί κανείς τη γενναιότητά του. Ακόμη και τον ίδιο τον αρχιστράτηγο τον βάζει στη θέση του, όταν εκείνος τόλμησε να τον κατηγορήσει για δειλία, επειδή δεν πρόλαβε να παρατάξει εγκαίρως το στρατό του.

Εξάλλου ο Οδυσσέας είναι ο μοναδικός από τους Αχαιούς ηγεμόνες που τολμά να αντιμιλήσει στο λυσσασμένο για εκδίκηση Αχιλλέα, που μόλις έχει μάθει για το θάνατο του Πάτροκλου. Ενώ ο Αχιλλέας θέλει να βγει με άδειο στομάχι στο πεδίο της μάχης, ο Οδυσσέας του τονίζει πως η μοίρα του πολεμιστή είναι ακριβώς αυτή: Μόλις θάψει τους συντρόφους του και τους κλάψει, να φάει και να πιει για να στυλωθεί, για να έχει δυνάμεις να συνεχίσει τον αγώνα και να εκδικηθεί για τους νεκρούς συντρόφους.

ΕΠΙΣΗς  

Για τη μονάκριβη κόρη του, την Πηνελόπη, ο Ικάριος διοργάνωσε αγώνες δρόμου και την πάντρεψε με τον νικητή, τον Οδυσσέα. Το πιθανότερο όμως είναι ότι ο Οδυσσέας είχε πάει στη Σπάρτη ως μνηστήρας της Ωραίας Ελένης και, όταν είδε το πλήθος των άλλων μνηστήρων της, σκέφθηκε να διαλέξει κάποια άλλη για σύζυγο αντί να έχει να αναμετρηθεί με τόσους άλλους. Πήρε λοιπόν την υπόσχεση από τον Τυνδάρεω ότι θα μεσολαβούσε για την Πηνελόπη, ενώ ο Οδυσσέας με την εξυπνάδα του θα του έλεγε ποια λύση έπρεπε να δώσει στο ζήτημα των μνηστήρων της Ελένης. Μετά τον γάμο του Οδυσσέα και της Πηνελόπης, ο Ικάριος ζήτησε να μείνει κοντά τους. Ο Οδυσσέας αρνήθηκε και ο Ικάριος, επιμένοντας, άρχισε να τρέχει πίσω από το άρμα με το οποίο το ανδρόγυνο έφευγε για την Ιθάκη, παρακαλώντας την Πηνελόπη να κατεβεί και να γυρίσει πίσω. Τελικά ο Οδυσσέας χάνοντας την υπομονή του στάθηκε σε ένα σημείο που απείχε τριάντα στάδια από τη Σπάρτη και ζήτησε από την Πηνελόπη να επιλέξει ανάμεσα σε αυτόν και στον πατέρα της. Η Πηνελόπη αισθάνθηκε ντροπή και σε απάντηση σκέπασε με ένα πέπλο το πρόσωπό της, υπονοώντας με αυτό ότι ήθελε να ακολουθήσει τον σύζυγό της αλλά ντρεπόταν να το πει στον πατέρα της. Τότε ο Ικάριος κατάλαβε την επιθυμία της και υπεχώρησε. Αργότερα, στο μέρος όπου έγινε αυτό το περιστατικό, ο Ικάριος ανέγειρε ιερό ή άγαλμα της θεάς Αιδούς (= ντροπής), της τροφού της θεάς Αθηνάς.

Περιεχόμενο της Τηλεγονείας

 Σύμφωνα με την Χρηστομάθεια του Πρόκλου, η Τηλεγόνεια περιελάμβανε τις εξής ιστορίες:^[2]

Μετά την μνηστηροφονία και την ταφή των νεκρών, ο Οδυσσέας θυσίαζε στις Νύμφες και αναχωρούσε για την Ήλιδα. Εκεί τον φιλοξενούσε ο βασιλιά Πολύξενος, ένας από τους στρατηγούς των Επειών στο τρωικό πόλεμο, και του χάριζε έναν κρατήρα διακοσμημένο με παραστάσεις από τον μύθο του Τροφωνίου, του Αγαμήδη και του Αυγείου.

Μετά τον θάνατο της Καλλιδίκης, βασιλιάς των Θεσπρωτών γινόταν ο Πολυποίτης και ο Οδυσσέας ξαναγυρνούσε στην Ιθάκη, όπου έβλεπε για πρώτη φορά τον μικρότερο του γιο, τον Πολιπόρθη, που η Πηνελόπη είχε γεννήσει όσο αυτός έλειπε μακριά. Στην Ιθάκη όμως κατέφθανε και ο Τηλέγονος, ο άλλος του γιος από την Κίρκη που ταξίδευε αναζητώντας τον, και μη γνωρίζοντας που είναι άρχιζε να λεηλατεί το νησί. Ο Οδυσσέας προσπαθούσε τότε να τον σταματήσει, αλλά ο Τηλέγονος τον πλήγωνε θανάσιμα.Ο  Οδυσσέας επέστρεφε στην Ιθάκη, αλλά σύντομα ξαναέφευγε για την Θεσπρωτία. Τελούσε θυσίες για να εξευμενίσει τον Ποσειδώνα, παντρευόταν την βασίλισσα των Θεσπρωτών Καλλιδίκη και έκανε μαζί της ένα γιό, τον Πολυποίτη. Επικεφαλής των Θεσπρωτών ξεκινούσε πόλεμο ενάντια στουςΒρύγους, στον οποίο ανακατεύονταν και ο Άρης με την Αθηνά, ο πρώτος υπέρ των Βρυγών και η δεύτερη υπέρ των Θεσπρωτών. Τελικά με την διαμεσολάβηση του Απόλλωνος επερχόταν η ειρήνη.

Όταν καταλάβαινε ότι στην πραγματικότητα σκότωσε αυτόν που αναζητούσε, έπαιρνε το άψυχο σώμα του πατέρα του και μαζί με τον Τηλέμαχο και την Πηνελόπη κατέφευγαν στο μαγικό νησί της Κίρκης. Για τον νεκρό Οδυσσέα η Κίρκη βέβαια δεν μπορούσε να κάνει τίποτα πια, όμως τους υπόλοιπους τους έκανε αθάνατους. Στην συνέχεια ο Τηλέγονος παντρευόταν την Πηνελόπη, ο Τηλέμαχος την Κίρκη και η Τηλεγόνεια τελείωνε με τον ευφάνταστο αυτόν τρόπο.

Ορισμένοι μελετητές πιστεύουν ότι ένα μέρος της Τηλεγονείας, αυτό που μιλά για τις περιπέτειες του Οδυσσέα στην Θεσπρωτία, προερχόταν μάλλον από ένα παλαιότερο έπος, τηνΘεσπρωτίδα.^[3]

Από την Τηλεγόνεια διασώθηκαν ελάχιστα μόνον αποσπάσματα.^[4]