Γράφει η Γιώτα ΧουλιάραSanta Claus ή αλλιώς Santa Nicholas, Saint Nick, Kris Kringle, Father Christmas ή père Noël ή απλώς Άγιος Βασίλης. Ο γνωστός σε όλους μας μύθος δεν είναι τίποτε άλλο από ένα συνονθύλευμα διαφορετικών μύθων από διαφορετικές εποχές και διαφορετικές περιοχές του κόσμου που εξελίχθηκε μέσα στον χρόνο σύμφωνα με τις ανάγκες κάθε εποχής.
Στη δυτική παράδοση είναι ντυμένος στα κόκκινα, έχει πυκνή λευκή γενειάδα, είναι στρουμπουλός και γελάει με την καρδιά του. Φέρνει δώρα στα παιδιά την παραμονή των Χριστουγέννων και όχι την Πρωτοχρονιά όπως ξέρουμε με βάση την ελληνική παράδοση. Αυτός είναι ο Santa Nicholas των Αμερικανών, ο Father Christmas των Άγγλων ο père Noël των Γάλλων, ο Weihnachtsmann των Γερμανών,ο Sinterklaas ή Saint Nicholas των Ολλανδών και ο Befana της Ιταλικής παράδοσης.
Αρκετοί αναλυτές πιστεύουν πως στη Βόρεια και Κεντρική Ευρώπη, ο μύθος του Άγιου Βασίλη είναι γεμάτος από στοιχεία της παγανιστικής γερμανικής και κελτικής μυθολογίας.
Σε παλαιότερη ανάρτησή μας είχαμε αναφέρει τον τρομερό και φοβερό Κράμπους της προ-χριστιανικής Ευρώπης. Το μόνο σίγουρο είναι πως ο μύθος στην Ευρώπη έχει επηρεαστεί από τον γερμανικό θεό Odin.
O γερμανικός θεός Odin περιπλανώμενος
του Georg von Rosen
Ο Όντιν συνδέεται με την παγανιστική τελετή στα μισά του χειμώνα η οποία ονομαζόταν Yule ή Yuletide. Πρόκειται για ένα φεστιβάλ των παγανιστικών γερμανικών φύλων που αργότερα, όταν εκχριστιανίστηκε η κεντρική και βόρεια Ευρώπη, μετονομάστηκε σε Christmastide. Κατά την περίοδο του Yule υπερφυσικά φαινόμενα συνέβαιναν όπως το Wild Hunt,ένας ευρωπαϊκός λαϊκό μύθος με κυνήγι φαντασμάτων.
Εορτασμός του Yule Χριστούγεννα του 1832
Mε το πέρασμα του χρόνου και καθώς οι ευρωπαϊκές αγροτικές κοινωνίες εκχριστιανίστηκαν, τα έθιμα προσαρμόστηκαν στα δεδομένα της εκκλησίας. Τη θέση των παγανιστών Θεών πήραν οι άγιοι της εκκλησίας. Ο Όντιν μάλιστα όπως και οι μύθοι γύρω απ΄αυτόν λέγεται ότι επηρέασαν τις χριστιανικές παραδόσεις και μεταλλάχθηκαν μέσα απ΄αυτές.
Ανάμεσά τους ο Άγιος Νικόλας, ιδιαίτερα δημοφιλής άγιος της Ανατολικής Ορθόδοξης, αλλά και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.Έζησε τον 4ο αιώνα μ.Χ. στα Μύρα της Λυκίας, γι' αυτό και αναφέρεται και ως Νικόλαος των Μύρων ή Νικόλαος του Μπάρι στη Δύση, καθώς στο Μπάρι βρίσκονται τα οστά του.
Στην ορθόδοξη παράδοση έγινε ο προστάτης άγιος των παιδιών και των ναυτικών. Αλλά χρειάστηκαν αιώνες για να μεταμορφωθεί η εικόνα του καλού επισκόπου στον Αϊ-Βασίλη με τα κόκκινα.
Η ιστορία του Αγίου Νικολάου ταξίδεψε και ρίζωσε σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ο Αγιος Νικόλαος έγινε προστάτης της Μόσχας και της γεωργίας στη Ρωσία και του Ναυτικού στο Αμστερνταμ της Ολλανδίας, όπου, παρά την απαγόρευση αναγνώρισης αγίων που επέβαλλε ο προτεσταντισμός, επέζησε με το όνομα Σίντερ Κλάας, ο οποίος την ημέρα της εορτής του, στις 6 Δεκεμβρίου, παριστάνεται με ιερατική στολή και επισκοπική ράβδο να μοιράζει δώρα στα παιδιά.
Αυτή είναι μάλλον η πιο καθαρή μορφή του Αγίου Νικολάου που απέμεινε σήμερα, αν και στην Ολλανδία παρουσιάζεται να έχει ως βοηθό του και ένα αγόρι από την Αιθιοπία, τον Μαύρο Πιτ, που η παράδοση θέλει να τον είχε απελευθερώσει ο Σίντερ Κλάας στα Μύρα και ο οποίος από ευγνωμοσύνη έμεινε για πάντα μαζί του ως βοηθός.
Ευρωπαίοι άποικοι, κυρίως Ολλανδοί, μετέφεραν μαζί τους τον μύθο στον Νέο Κόσμο.
Ο Άγιος Νικόλας με τον μαύρο υπηρέτη του (1850 )
Η συνέχεια γράφτηκε στη Νέα Υόρκη στις αρχές του 19ου αιώνα, όταν οι Αμερικανοί άρχισαν να ψάχνουν τρόπους για να δημιουργήσουν νοσταλγικές παραδόσεις και στράφηκαν προς τον Άγιο Νικόλαο, ο οποίος γιορτάζεται λίγες ημέρες πριν από τα Χριστούγεννα.
Το 1810, τη βραδιά της γιορτής του Αγίου Νικολάου στις 6 Δεκεμβρίου, παρουσιάστηκε από τον Ιστορικό Σύλλογο της Νέας Υόρκης η πρώτη αμερικανική εικόνα του Αγίου Νικολάου με έντονες τις αρχικές ορθόδοξες ρίζες της αλλά και με ένα τζάκι πλάι του με δώρα που υπονοεί την επίσκεψή του στα σπίτια. Αναγράφεται ρητά η εορτή του στις 6 Δεκεμβρίου και το πραγματικό ελληνικό όνομα του Αγίου Νικολάου.
Μερικά από τα πιο γνωστά δυτικά έθιμα των Χριστουγέννων, το έλατο και οι κάλτσες που κρεμιούνται στο τζάκι για να τις γεμίσει με δώρα ο Αϊ-Βασίλης, μεταφέρθηκαν από Γερμανούς στις ΗΠΑ, όπου εδραιώθηκαν σε συνδυασμό με τον Ολλανδό Sint-Nicolaas ή Sinter Klaas από όπου προέκυψε το Claus (Klaas και Claus από το Nicholas ή Nicholaus).
Bέβαια είχε προηγηθεί ο Father Christmas το 16ο αιώνα στην Αγγλία κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Henry VIII. Η φιγούρα του Πατέρα των Χριστουγέννων, που ταυτίστηκε με τα Χριστούγεννα και τον Άγιο Βασίλη ήταν το Πνεύμα της ευθυμίας και της χαράς των εορτασμών της Βικτωριανής εποχής και της αναβίωσης του νοήματος των Χριστουγέννων,όπως αυτή επιτεύχθηκε από τον Κάρολο Ντίκενς.
Χαρακτηριστική είναι η εικόνα του Φαντάσματος των φετινών Χριστουγέννων με την πράσινη γούνα και το χαμογελαστό πρόσωπο που εμφανίστηκε στον Σκρουτζ το βράδυ της παραμονής στο γνωστό χριστουγεννιάτικό διήγημα A Christmas Carol.
Στις μέρες μας πλέον σε αρκετές περιοχές της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης και κυρίως στην Γερμανία και την Ολλανδία, απόψε το βράδυ, την παραμονή του Αγίου Νικολάου, τα παιδιά κρεμούν στο τζάκι τις κόκκινες κάλτσες τους. Λέγεται ότι ο Άγιος Νικόλαος, όπως ο Όντιν φορώντας την κάπα του κάνει βόλτες μέσα στη νύχτα και ανταμοίβει τα καλά παιδιά με πορτοκάλια και ξηρούς καρπούς. Σε όσα παιδιά όμως δεν ήταν καλά,μέσα στην κάλτσα αφήνει κάρβουνο. Τότε είναι που έρχεται ο Κράμπους...... για το μεγάλο άγριο κυνήγι (Wild Hunt).
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΗΓΗ:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου