Πριν 190 χρόνια: Ο λόρδος Βύρων στο Αργοστόλι. Του Πάνου Τριγάζη

Οι  σκλάβοι ξεσηκώθηκαν
κι εγώ θα κάνω πίσω;
το στάχυ ξαναωρίμασε
κι εγώ δεν θα θερίσω;»
«Ημερολόγιο της Κεφαλλονιάς», 19 Ιουνίου 1823
(απόδοση Δημήτρης Βαβάνης-Ρεντής)

Λίγοι γνωρίζουν ότι ο Λόρδος Βύρων πριν φθάσει στο Μεσολόγγι (αρχές του 1824), όπου άφησε την τελευταία του πνοή για την ανεξαρτησία μιας πατρίδας που δεν ήταν η δική του, διέμεινε περίπου τέσσερις μήνες στην Κεφαλλονιά.

Πιο συγκεκριμένα, ο Μπάϊρον αποβιβάστηκε στο Αργοστόλι στις 3 Αυγούστου 1823, ακριβώς πριν 190 χρόνια, προερχόμενος από τη Γένοβα, με το πλοίο «Ηρακλής», έχοντας εξασφαλίσει την εκπροσώπηση του  Φιλελληνικού Κομιτάτου του Λονδίνου, το οποίο είχε ήδη πετύχει το πρώτο σημαντικό δάνειο προς την επαναστατημένη Ελλάδα.

Σε σύγκριση με την πρώτη επίσκεψή του στην Ελλάδα (1809-1811), την οποία άρχισε σε ηλικία 21 ετών, ο Λόρδος Βύρων ήταν το 1823 διάσημος ποιητής και κατασταλαγμένος πολιτικά υπέρ των ιδεών του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης.

Στην Ιταλία είχε δράσει, επισκεπτόμενος διάφορες πόλεις επί έξι χρόνια, μέσα από το επαναστατικό κίνημα των Καρμπονάρων, δημιουργώντας με τη δράση του ισχυρούς «πονοκεφάλους» στις υπηρεσίες του Μέτερνιχ, που είχαν τον «επικίνδυνο» Λόρδο Βύρωνα υπό συνεχή παρακολούθηση.

Στη Γένοβα είχε χάσει, από πνιγμό στον Κόλπο Λερίτσι, τον στενό του φίλο, ομοϊδεάτη και ομότεχνό του Πέρσυ Σέλλεϊ, ο οποίος τον είχε μυήσει στην υπόθεση της ελληνικής ανεξαρτησίας και στο κίνημα των Φιλελλήνων, που ήδη αναπτυσσόταν στην Ευρώπη.

Στην Κεφαλλονιά, ο Μπάϊρον έμεινε τον περισσότερο χρόνο στα Μεταξάτα, ενδιάμεσα ενημερωνόταν για την πορεία της Επανάστασης και για τα προβλήματα που είχαν προκύψει από τις διαμάχες ανάμεσα στους ηγέτες της. Κι ένας από τους στόχους του ήταν να συμβάλλει στη συμφιλίωση των αντιμαχόμενων πλευρών. Αυτό προκύπτει και από επιστολές που είχε στείλει από την Κεφαλλονιά στους οικείους του και σε φίλους του στο Λονδίνο.

Στην Κεφαλλονιά έλαβε επιστολή-πρόσκληση του Μάρκου Μπότσαρη, την οποία ο ηρωικός Μάρκος  είχε υπογράψει μια μέρα πριν σκοτωθεί σε μάχη.

Την ίδια περίοδο, έγραψε στο ημερολόγιο του: «Καθώς ήρθα εδώ για να υποστηρίξω όχι μια φατρία, αλλά ένα έθνος και για να συνεργαστώ με τίμιους ανθρώπους και όχι με κερδοσκόπους ή καταχραστές (κατηγορίες που ανταλλάσσονται καθημερινά ανάμεσα στους Έλληνες) θα χρειαστεί πολύ περίσκεψη για ν΄ αποφύγω τη μομφή ότι μεροληπτώ και αντιλαμβάνομαι ότι αυτό θα είναι πολύ δύσκολο, γιατί έχω ήδη λάβει προσκλήσεις από περισσότερα του ενός από τα αλληλοσπαρασσόμενα κόμματα, πάντα με τη δικαιολογία ότι αυτοί είναι οι γνήσιοι εκπρόσωποι του έθνους».

Στις 11 Σεπτεμβρίου 1823 έγραψε από τα Μεταξάτα στον πολύ έμπιστο φίλο του Τζον Καμ Χομπχάουζ ότι «Οι Έλληνες φαίνεται να κινδυνεύουν περισσότερο από τη διχόνοια τους παρά από τις επιθέσεις του εχθρού».

Στον ίδιο, έγραψε από τα Μεταξάτα στις 27 Σεπτεμβρίου 1823: «Απ΄όλες τις πλευρές προσπαθούν (όπως αντιλαμβάνεσαι) να με προσεταιριστούν, αλλά δήλωνα ως τώρα ότι αναγνωρίζω μόνο την ελληνική κυβέρνηση, χωρίς αναφορά στα πρόσωπα που τη συνθέτουν και ότι ως αλλοδαπός δεν έχω καμία σχέση με κλίκες και προσωπικές προτιμήσεις για άτομα». Και πιο κάτω: «Δεν πήγα ακόμα στην ηπειρωτική χώρα, γιατί για να σου πω την αλήθεια δεν νομίζω ότι θα απέφευγα να δώσω την εντύπωση ότι ευνοώ το ένα ή το άλλο κόμμα, αλλά τη στιγμή που θα μπορώ να τους προσφέρω οποιαδήποτε πραγματική υπηρεσία είμαι πρόθυμος να πάω κοντά τους».

* Ο Πάνος Τριγάζης είναι Πρόεδρος του Συνδέσμου «Μπάϊρον» για τον Φιλελληνισμό και τον Πολιτισμό.