και ένας σχετικός χάρτης από αρχαία Αχαϊα.
ΚΑΙ ΣΑΝ ΜΠΛΟΚΕΡ,,ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΦΙΛΟΥ ΑΣΙΩΤΗ ΣΠΥΡΟ,,ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΩ
ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ
Οι Φερές (Φεραί στην καθαρεύουσα) υπήρξαν αρχαία Θεσσαλική πόλη, που πήρε το όνομά της, σύμφωνα με την παράδοση[εκκρεμεί παραπομπή], από το Φέρητα, το γιο του Κρηθέα ή από τη Φερά, την κόρη του Άδολου.
Ήταν πάρα πολύ σπουδαία πόλη που ανήκε στην Πελασγιώτιδα τετραρχία και είχε ως επίνειο τις Παγασές. Αναφέρεται μάλιστα και από τον Όμηρο στον κατάλογο των πόλεων που πήραν μέρος στον τρωικό πόλεμο (Ιλ. Β,711 και εξής).
Γύρω στο 450 π.Χ. αναφέρεται η πόλη σε επιγραφή των Δελφών. Στις αρχές του πελοποννησιακού πολέμου η Θεσσαλική αυτή πόλη ήταν σύμμαχος των Αθηναίων. Μετά όμως από το τέλος του πολέμου εγκαθιδρύθηκε εκεί τυραννίδα με πρώτο τύραννο το Λυκόφρονα. Το 352 π.Χ. η πόλη καταλήφθηκε από τον Φίλιππο Β΄ και ελευθερώθηκε από τον Δημήτριο τον Πολιορκητή το 302 π.Χ.
Από το τέλος του 2ου π.Χ. αι. δεν γίνεται λόγος για τις Φερές. Το 191 π.Χ. η πόλη καταλήφθηκε από τον Ρωμαίο ύπατο Άκιο Γλαβρίωνα.
Στις Φερές λατρευόταν η Φεραία Άρτεμις. Έχουν ανακαλυφθεί πάρα πολλά νομίσματα των Φερών (η πόλη άρχισε να κόβει νομίσματα από το 480 π.Χ. μέχρι το 200 π.Χ.) από τα οποία τα παλιότερα ανάγονται στην εποχή των περσικών πολέμων.
Το σύγχρονο χωριό Βελεστίνο βρίσκεται στο χώρο των αρχαίων Φερών. Χτίστηκε κατά τον μεσαίωνα. Στο χωριό αυτό γεννήθηκε ο Ρήγας Φεραίος ή Βελεστινλής.
Η Φειά (Φειᾷ) ήταν πολίχνη, λιμάνι της αρχαίας Ηλείας στην χώρα των Πισατών. Ήταν κτισμένη σε φυσικό κόλπο πάνω σε μικρό νησί (δεν υπάρχει σήμερα) δίπλα στην ξηρά και καταστράφηκε τον 6ο αιώνα μ.Χ. [1]. Βρισκόταν κοντά στο σημερινό Κατάκολο, δίπλα στο ποταμό Ιάρδανο [2] [3] και ήταν σημαντικό λιμάνι της Ηλείας. Κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο οι Αθηναίοι κατέλαβαν την πολίχνη και χρησιμοποίησαν το λιμάνι της σαν βάση για τις πολεμικές επιχειρήσεις τους στην Ηλεία. Η Φειά καταστράφηκε τον 6ο αιώνα μ.χ. από σεισμό και καταβυθίστηκε. Στην θέση της ακρόπολης χτίστηκε από τους Φράγκους κάστρο το οποίο διασώζεται ακόμα και σήμερα, το γνωστό Ποντικόκαστρο ή Μπελβεντέρε. [4][5] [6]
Οι πρώτες ανασκαφικές έρευνες έγιναν το 1911 [1]. Το 1973 το Ινστιτούτο ενάλιων αρχαιολογικών ερευνών έκανε έρευνες στη θαλάσσια περιοχή του κόλπου Άγιος Ανδρέας κοντά στο Κατάκολο, όπου και βρισκόταν η πόλη. Ανελκύστηκαν πολλά αρχιτεκτονικά μέλη και κίονες. Η θέση της αρχαίας πολίχνης-Λιμένα έχει εντοπιστεί σε βάθος 5 μέτρων στον βυθό της θάλασσας. [7]
Αγαπητοί μου φίλοι δεν θα μπω στην διαδικασία να σχολιάσω την άποψη που διατυπώνεται από τον κύριο Σπύρο Ρόκκο οτι δηλαδή οι ομηρικές Φερές που καταγράφονται στον Ύμνο προς Απόλλωνα Πύθιο δεν είναι το Κατάκολο αλλά είναι μια πόλη στο εσωτερικό της Αχαΐας. Βεβαίως μπορεί να είναι ενδεχομένως ένα θέμα για κάποιους, (που για εμένα δεν είναι), αλλά άλλο είναι το κυρίαρχο ζητούμενο.Το ζητούμενο μελετώντας αυτό το κείμενο είναι να απαντήσουμε: είτε από την περιοχή της Κυλλήνης, είτε πόσο μάλλον από την περιοχή της Αχαϊκής γης, μετά το ακρωτήριο του Αράξου, (που εκτιμά οτι είναι οι Φερές κατά την άποψη του κυρίου Ρόκκου) ποιο μπορούσε να ήταν εκείνο το απότομο όρος της Ιθάκης που άξιζε να αναφερθεί και που φαινόταν ακόμη και μέσα από τα σύννεφα; Θα το πω μεταφορικά: όταν ο Ομηρικός ύμνος μας δείχνει το Φεγγάρι εμείς κοιτάμε το δάκτυλό του; Υπάρχει άλλο όρος τόσο υψηλό σε νησιωτική περιοχή που συγκρίνεται με την εντυπωσιακή θέα του Αίνου κοιτώντας προς τα νησιά του Ιονίου είτε από την πλευρά της Αχαΐας είτε από την περιοχή του Κατακόλου-Κυλλήνης; (βλέπε φωτογραφία Ιωάννη Μόσχου που δείχνει τον Αίνο η οποία είναι βγαλμένη από την ορεινή Αχαΐα, από αυτή την θέση μάλιστα ο Αίνος φαίνεται ακόμη ποιο εντυπωσιακός από οποιαδήποτε άλλη περιοχή!).
ΑπάντησηΔιαγραφήΑυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟι αρχαίες Φερές.
ΑπάντησηΔιαγραφή.
425
Συνέχισε γιά τούς Κρουνούς,,τή Χαλκίδα καί τή Δύμη
καί τήν ἱερή τήν ῎Ηλιδα,τῶν ̓Επειῶν τό κράτος.
Πηγαίνοντας γιά τίς Φερές οὔριο ἐχάρη ἄνεμο τοῦ Δία
καί κάτω ἀπ ̓ τά νέφη φάνηκαν τ’ ἀψύ ὅρος τῆς ̓Ιθάκης,
ἡ Σάμη, τό Δουλίχιο, ἡ Ζάκυνθος ἡ δασώδης.
430
Καί σάν τήν Πελλοπόνησο παρέπλευσαν ὁλωσδιόλου
καί φάνηκεν ἀπό μακρυά ὁ ἀπέραντος κόλπος τῆς Κρίσας
Κατά τα παραπάνω λόγια του ύμνου το πλοίο που κυβερνά ο Απόλλωνας παρακάμπτει τον Άραξο όπου συναντά την αρχαία Δύμη, στη συνέχεια τις Φερές (Φαρές προφανώς) και ευρισκόμενο στο κέντρο του Πατραϊκού κόλπου μας δίνει από αυτή τη θέση την οπτική του γωνία προς Ιόνιο.
Άλλωστε και η συνέχεια το λέει ξεκάθαρα: "Καί σάν τήν Πελλοπόνησο παρέπλευσαν ὁλωσδιόλου (δηλαδή πέρασαν το Ρίο – Αντίρριο) καί φάνηκεν ἀπό μακρυά ὁ ἀπέραντος κόλπος τῆς Κρίσας"... Επεξήγηση, όπου κόλπος της Κρίσσας ο σημερινός Κορινθιακός και η ίδια η Κρίσσα περίπου η σημερινή Ιτέα επίνειο τότε των Δελφών.
Οι Φερές λοιπόν ήταν σε άλλο μέρος όχι στο Κατάκολο αλλά μετά τη Δύμη προς την πλευρά του Πατραϊκού κόλπου όπως δείχνει και ο συγκεκριμένος χάρτης.
Τώρα κατά πόσον αυτό που λέω δεν ισχύει ας μας διαφωτίσουν αυτοί που έκαμαν εκτίμηση για Κατάκολο γιατί χωρίς απάντηση δεν υπάρχει συγγραφική ευγένεια μια και το κείμενο δημοσιεύετε στο ευρύ κοινό και όχι σε συνέδριο εξειδικευμένων.
Τώρα προσωπικά (αφού με αναφέρετε) δεν με ενδιαφέρει οποιαδήποτε φωτό αλλά τι βλέπω πίσω από το δάκτυλό μου όταν ταξιδεύω προς Σάμη και βρίσκομαι στο συγκεκριμένο σημείο του Πατραϊκού.
Αρχικά δε βλέπω τη Λευκάδα βασικό στοιχείο της έρευνας νομίζω, έπειτα βλέπω και άλλα «αψιά» βουνά και στη Κεφαλονιά όπως της Ερίσσου μα και στη σημερινή Ιθάκη.
Το βουνό της Ιθάκης πιθανολογώ ότι αναφέρεται επειδή η Ιθάκη ήταν πασίγνωστη την εποχή εκείνη και όχι γιατί ήταν το ψηλότερο.
Άλλωστε ο Αίνος λεγόταν Αίνος πριν τα Ομηρικά έπη και αν αμφιβάλετε σας παραπέμπω στον Αινήσιο Δία και στις Άρπυιες.
Φιλικότατα
Σπύρος Ρόκκος.
Σε απάντηση του αιτήματος του κυρίου Σπύρου Ρόκκου να δώσω περισσότερες πληροφορίες γιατί το τοπωνύμιο Φεές και Φερές θεωρώ οτι είναι ο ίδιος τόπος και βρίσκεται στις δυτικές ακτές της Πελοποννήσου πολύ σύντομα έχω να πω τα εξής.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ συγκεκριμένοι στερεότυποι στίχοι που καταγράφουν το τοπωνύμιο «Φερές» είναι δάνειο από το παλαιότερο χρονικά έπος της Οδύσσειας και συγκεκριμένα από την περιγραφή του ταξιδιού του Τηλέμαχου προς την Ιθάκη ελαφρώς παραλλαγμένοι που καταγράφουν το τοπωνύμιο ως «Φεές». Θα μπορούσαμε να πούμε πολλά και για την παλινδρόμηση των στίχων, αλλά δεν είναι της παρούσης.
Και στις δύο περιπτώσεις το πλοίο τόσο του Τηλέμαχου όσο και των ιερέων του Απόλλωνα παραπλέει τις δυτικές ακτές της Πελοποννήσου ευρισκόμενο στην περιοχή της Ήλιδας και στην μεν περίπτωση της Οδύσσειας το τοπωνύμιο καταγράφεται ως «Φεές» στο δε Ύμνο προς Απόλλωνα Πύθιο ως «Φερές».
Στον Ύμνο προς Απόλλωνα Πύθιο οι στίχοι είναι :
ἠδὲ παρ' Ἤλιδα δῖαν, ὅθι κρατέουσιν Ἐπειοί.
εὖτε Φερὰς ἐπέβαλλεν, ἀγαλλομένη Διὸς οὔρῳ,
στην δε Οδύσσεια είναι:
ἡ δὲ Φεὰς ἐπέβαλλεν ἐπειγομένη Διὸς οὔρῳ,
ἠδὲ παρ' Ἤλιδα δῖαν, ὅθι κρατέουσιν Ἐπειοί. (οδ.ο,297-298)
Συνεπώς έχουμε στην συγκεκριμένη περίπτωση ένα τοπωνύμιο που η αρχαιότερη ονομασία του είναι «Φεές», δηλαδή ένα τοπωνύμιο που το βρίσκουμε στις δυτικές ακτές της Πελοποννήσου κατά την φορά και την διεύθυνση του πλοίου του Τηλέμαχου προς την Ιθάκη. Συνεπώς δεν προκύπτει από πουθενά ότι είναι ένα τοπωνύμιο εντός του Πατραϊκού κόλπου.
Επειδή λοιπόν οι στίχοι της Οδύσσειας είναι οι μητρικοί στίχοι καταλήγουμε στο λογικό συμπέρασμα ότι οι Φεές και Φερές είναι ο ίδιος τόπος. Υπάρχουν βεβαίως και άλλοι λόγοι που το αποδεικνύουν αλλά δεν είναι της παρούσης να αναφερθούν.