Σήμα Facebook

ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΚΙΑΦΗΣ | κινητο 6907471738


ΚΑΛΩΣ ΗΡΘΑΤΕ ΣΤΗΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΑΠΟ ΠΟΡΟ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑΣ

ΚΑΛΩΣ ΗΡΘΑΤΕ ΣΤΗΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΑΠΟ ΠΟΡΟ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑΣ
Συνεχή Ροή Ειδήσεων από το νησί

Τετάρτη 9 Δεκεμβρίου 2020

Το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου στα Βάτσα (ή Βάτζα) Παλικής.

 ΚΑΙ ΑΠΟ 

Orestis Kappatos

ΣΕ

Κομπόγιο ιστορίας Κεφαλονιάς & Ιθάκης

Άγνωστες πληροφορίες για το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου στα Βάτσα (ή Βάτζα) Παλικής.

Το τοπωνύμιο «Βάτζα» αναφέρεται στην παλαιότερη έγγραφη μαρτυρία που σώζεται για το νησί και συγκεκριμένα στο Πρακτικό της Λατινικής Επισκοπής Κεφαλληνίας έτους 1264, ενώ το ποτάμι αναγράφεται σε παλιές νοταριακές πράξεις, ως «το ποτάμι της Ποθού». Κοντά στο ποτάμι , που φθάνει στην ακτή ανάμεσα σε ελιές, κυπαρίσσια, σκίνα και χαμηλή βλάστηση, συμβάλλοντας με το δικό του τρόπο στην ευφορία της γης και δημιουργώντας μια ειδυλλιακή ατμόσφαιρα στην περιοχή «Βραχυνάρι», βρίσκεται το εκκλησάκι του Αι Νικόλα, σε απόσταση 400 μέτρων από τη θάλασσα και την αμμουδιά.
Ως «μονή Αγίου Νικολάου στα Βάτσα» αναφέρεται σε νοταριακή πράξη του νοτάριου Κομιτόπουλου Ιωάννη με ημερομηνία 14/2/1753. Γράφει χαρακτηριστικά ο νοτάριος : «οι πατέρες του Aγίου Νικολάου, ο κυρ Νικόστρατος Κομιτόπουλος και ο Ιάκωβος Μεσσάρης, εκάμανε μια αλλαξιά τση γης ….και εμοίρασαν την γη του σιορ Δελλαπόρτα». Σύμφωνα με τον νοτάριο Ευστάθιο Γράβαρη, το 1754 ήταν κοινοβιακή μονή. Επίσης, αναφέρεται σε νοταριακή πράξη του Ματζαβίνου Ιωάννη, με ημερομηνία 30/8/1799. Στα σύμμικτα του Τσιτσέλη διαβάζουμε ότι επί ενετοκρατίας, εκεί υπήρχε ναός, ο οποίος άνηκε στην παλιά Επισκοπή του νησιού.
Στους σεισμούς του 1867 υπέστη σοβαρές ζημιές. Σύμφωνα με αναφορές, ο παπα - Μπασιάς συχνά πήγαινε σε αυτήν την εκκλησία και λειτουργούσε. Από έγγραφες μαρτυρίες που υπάρχουν, στα τέλη του 1890 ήταν ένας ταπεινός ναός, χωρίς ψηλό και επιδεικτικό καμπαναριό και χωρίς θρόνο. Η φορητή εικόνα του Αγίου Νικολάου δέσποζε σε κεντρική θέση αμέσως μετά την είσοδο, όμως σύμφωνα με τον ιστορικό ερευνητή Γεράσιμο Γαλανό, εκτός από τον θαλασσινό μας άγιο, πρέπει να εορτάζετο και η Παναγίας της Νιας Τρίτης, όπου και υπήρχε ανάλογη εικόνα.
Μέχρι τις αρχές του 1900 το δάπεδο του ναού ήταν χωμάτινο, αλλά το 1911 με πρωτοβουλία του Διονύσιου Ρεμούντη , συγκεντρώθηκαν χρήματα και αγοράσθηκαν μαλτεζόπλακες από την Ανωγή, οι οποίες στρώθηκαν και δημιούργησαν το δάπεδο, όπως αναγράφεται στο βιβλίο «Ληξουριώτικα» του γιατρού Μπάμπη Κοντογιαννάτου. Τον Οκτώβριο του 1915 , στην διάρκεια μιας πολύ δυνατής κακοκαιρίας καταστράφηκε η στέγη του ναού. Η κακοκαιρία αυτή έπληξε και άλλα χωριά της Παλικής. Λίγους μήνες μετά, ο Σπύρος Γ. Αντωνέλλος, αγόρασε κεραμίδια από την Ζάκυνθο , τα οποία ήρθαν στο λιμανάκι με ένα καΐκι. «εικοσιδύο κιντινάρια που τα επλήρωσε ο Σπύρος , προς 4 δραχμές το κιντινάρι» , όπως διαβάζουμε χαρακτηριστικά.
Μεγάλη στιγμή για το σημείο και την περιοχή ήταν το 1926 , όταν ο Νικόλαος Σ. Αντωνέλλος σκάβοντας το χωράφι του, πλησίον της όχθης του ποταμού, βρήκε ένα τοίχο επί του οποίου ήταν μια πέτρινη πλάκα καλυμμένη με ψηφίδες. Ο γνωστός αρχαιολόγος Σπύρος Μαρινάτος , ο οποίος εκείνες τις μέρες ήταν στο νησί , ενημερώθηκε για το εύρημα, έσπευσε στην περιοχή με ένα καϊκι με παρέα τους Σπύρο & Φώτη Λαμπίρη και λίγο καιρό μετά, οργάνωσε την ανασκαφή. H ερευνά του, δημοσιεύθηκε στην Αρχαιολογική Εφημερίδα του 1932. Ο Μαρινάτος χρονολόγησε το ψηφιδωτό στον 2ο μ.Χ. αι. και απεφάνθη ότι ήταν τμήμα του ιερού του Ποσειδώνα. Σύμφωνα με ορισμένους νεώτερους μελετητές, δεν πρόκειται για ναό αλλά για έπαυλη, όπως αυτής της Σκάλας. Ο καθηγητής Γιώργος Μοσχόπουλος τονίζει ότι η πιθανή ύπαρξη ναού , αφιερωμένο στον θεό Ποσειδώνα, πρέπει να θεωρηθεί ως μια ένδειξη για τον τόπο εκκίνησης των πλοίων, προς την Σικελία.
Από τα παλιά χρόνια, μέχρι και τον Δεκέμβριο του 1940 είχε καθιερωθεί να γίνεται Εσπερινός της πανήγυρης του Αγίου Νικολάου, ενώ πολλές φορές, όταν οι καιρικές συνθήκες ήταν δύσκολες, ο ιερέας και οι πιστοί διανυκτέρευαν πλησίον ή εντός ναού , μέχρι να ξεκινήσει ο όρθρος.
Τον Αύγουστο του 1943 , ο Αντισυνταγματάρχης Hans Barge, διοικητής των 909 & 910 γερμανικών ταγμάτων της Wehrmacht, τα οποία εγκαταστάθηκαν στο Ληξούρι, μετέτρεψε τον ναό σε φυλάκιο. Στο ιερό δημιουργήθηκε αποθήκη ναρκών και στο καθολικό , θάλαμος με δυνατότητα ενδιαίτησης 24 στρατιωτών, ενώ κοντά στο ναό οργανώθηκε μικρό πολυβολείο. Πλησίον αυτού του ναού – φυλακίου επιχείρησαν στις 16 & 17 Σεπτεμβρίου 1943, απόβαση οι γερμανικές δυνάμεις της μεραρχίας «Edelweiss» , για να εμπλακούν στην Ιταλογερμανική σύρραξη εκείνων των τραγικών ημερών.
Στις 8 Σεπτεμβρίου 1944 , οι Γερμανοί αποχώρησαν από το φυλάκιο με τρία καϊκια , αφού πήραν μαζί τους φορητό και λοιπό οπλισμό καθώς και όλο το πολεμικό υλικό.
Από το 1944 , ξεκίνησε δειλά δειλά η παλιά πανήγυρη, όμως το ταπεινό εκκλησάκι δεν άντεξε στην μανία του Εγκέλαδου , «εκείνον» τον Αύγουστο του 1953 και ακολούθησε την μοίρα του νησιού. Ο μικρός ναός για πολλά χρόνια παρέμεινε στην λήθη, μισοερειπωμένος και με σκεπασμένο το ιερό για περίπου 20 χρόνια. Το 1972 τα ξαδέλφια Νικόλαος Σπύρου Αντωνέλλου & Νικόλαος Διονυσίου Αντωνέλλος ανέλαβαν την ανοικοδόμηση του μικρού ναού. Ο πρώτος, λόγω ηλικίας, βοήθησε οικονομικά ενώ ο δεύτερος και οικονομικά αλλά και με προσωπική εργασία , τόσο του ίδιου όσο και των δυο γιών του. Επίσης σημαντική ήταν η συνεισφορά του Κωνσταντή Νικολ. Αντωνέλλου και της Ελβίρας Μοσχοπούλου, η οποία προσπάθησε να βρει χρήματα για να ενισχύσει οικονομικά το φτιάξιμο του ναού. Όπως τονίζει ο γιατρός Μπάμπης Κοντογιαννάτος, οι κάτοικοι των χωριών Βουνί & Χαυριάτα στάθηκαν αρωγοί στην ανέγερση. Την εκτέλεση των εργασιών είχε ο μάστορας Γιώργος Ευαγ. Μοσχόπουλος. Ανέβηκε η επιφάνεια του εσωτερικού του ναού και μεγάλωσε ο αύλειος χώρος. Το δάπεδο του ναού στρώθηκε με μαρμάρινα πλακάκια, το τέμπλο εγκιβωτίσθηκε σε τσιμεντένιες κολώνες ενώ η παλιά Αγία Τράπεζα καλύφθηκε με ξύλινη κατασκευή που έγινε στο εργαστήρι του Διονυσίου Αντωνέλλου στην Αθήνα, μεταφέρθηκε στην Κεφαλονιά και μονταρίστηκε στα Βάτσα. Στο εσωτερικό του ναού τοποθετήθηκαν οκτώ στασίδια σε κάθε πλευρά και τέσσερα στον τοίχο απέναντι από το ιερό. Στο τέμπλο επανατοποθετήθηκαν οι παλαιές εικόνες, κρεμάσθηκαν τα παλιά καντήλια ενώ ο διάκοσμος συμπληρώθηκε με δωρεά ενός εικονίσματος και ενός πολυελαίου από τον Γεράσιμο Τζουγανάτο.
Μια ακόμα επιδιόρθωση έγινε το 2007. Τότε οι Αντώνιος Νικ. Αντωνέλλος, Κωνσταντής-Ευάγγελος Νικ. Αντωνέλλος, Διονύσης Νικ. Αντωνέλλος, με πολύ κόπο κατάφεραν να πραγματοποιήσουν μια καλή και στερεή επισκευή του ναού. Διόρθωσαν τους τοίχους και κεράμωσαν το ναό με αποτέλεσμα σήμερα να λειτουργείται και είναι διαθέσιμος για τελετουργικά μυστήρια.
Αυτό είναι το ξωκλήσι αφιερωμένο στο Άγιο Νικόλαο, στα Βάτσα της Παλικής. Ένας ταπεινός ναός, αλλά σε ένα σπουδαίο σημείο του νησιού. Εκεί συνεχίσθηκε στα νεώτερα χρόνια η επίκληση στον Χριστιανικό Θεό της θάλασσας, στον ίδιο τόπο, που αλλοτινά, βρισκόταν το τελευταίο λιμανάκι στο οποίο το πλήρωμα ενός καραβιού πλέοντας προς την Δύση, θα μπορούσε να αναπέμψει δεήσεις για καλό ταξίδι στον Ποσειδώνα, στον θεό της θάλασσας .
Οι πληροφορίες προέρχονται από την ακόλουθη βιβλιογραφία:
«Πρακτικό της Λατινικής Επισκοπής Κεφαλληνίας του 1264 και η επιτομή αυτού, υπό Θησέως Στ. Τζαννετάτου, Εν Αθήναις 1965»
«Νοταριακαί πράξεις Κεφαλληνίας της συλλογής Ε. Μπλέσσα των ετών 1701-1856», εκδιδόμενα υπό Γεωργίου Α. Πετροπούλου, Αθήναι 1962
«Ληξουριώτικα » του Μπ. Κοντογιαννάτου , από το αρχείο του
Yangos Metaxas
«Κεφαλληνιακά Σύμμικτα, τόμος Α» σελ 362 του Ηλία Τσιτσέλη
«Ιστορία της Κεφαλονιάς, τόμος Α» του Γ. Μοσχόπουλου
«Η γερμανοιταλική σύρραξη εν Κεφαλληνία» του Κ,Π. Φωκά Κοσμετάτου
Επίσης πολύ σημαντικές είναι οι πληροφορίες και από το αρχείο του Γεράσιμου Γαλανού.
Οι φωτογραφίες που συνοδεύουν την ανάρτηση είναι των μελών μας
Petros Pal
,
Spyros Matiatos
 &
Pasxalia Pal
 , καθώς και από το αρχείο του Γεράσιμου Γαλανού



Αναρτήθηκε από στις

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)