KATHIMERINI.GR
Βρισκόμαστε στο 1976. H κυβέρνηση Καραμανλή καλεί τον ωκεανογράφο Ζακ Ιβ Κουστό να καταγράψει τον ελληνικό βυθό με τελικό σκοπό τη δημιουργία ενός ντοκιμαντέρ. Ενας Ε...
αντιγραφη αρθρου από καθημερινη!(ανω πηγη)
και εν συνεχεια παλιες μου αναφορες
«Ο βυθός είναι ένας άλλος πλανήτης». Με αυτήν τη φράση περιγράφει ο Λάζαρος Κολώνας, ο δύτης-αρχαιολόγος, που βρέθηκε στο πλευρό του πλέον διάσημου εξερευνητή των βυθών Ζακ-Ιβ Κουστό, την εμπειρία του κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Το «ταξίδι» κράτησε για σχεδόν πέντε μήνες. Βρισκόμαστε στο 1976, όταν η τότε κυβέρνηση Καραμανλή, στην προσπάθεια «εξευρωπαϊσμού» και εξωστρέφειας της χώρας καλεί τον ωκεανογράφο να καταγράψει τον ελληνικό βυθό, με τελικό σκοπό τη δημιουργία ενός ντοκιμαντέρ.
Ο κ. Κολώνας καλείται από την υπηρεσία του υπουργείου να συμμετάσχει ως επόπτης-αρχαιολόγος και με αυτή την ιδιότητα να ακολουθήσει τον Κουστό. Τέσσερις δεκαετίες μετά τις καταδύσεις σε μερικά από τα πλέον σημαντικά ναυάγια του ελληνικού βυθού, ο κ. Κολώνας κάνει για την «Κ» μία «βουτιά» στο παρελθόν και μοιράζεται μερικές «σταγόνες» από όσα έζησε στο θρυλικό «Καλυψώ».
«Ο βυθός είναι ένας άλλος πλανήτης». Με αυτήν τη φράση περιγράφει ο Λάζαρος Κολώνας, ο δύτης-αρχαιολόγος, που βρέθηκε στο πλευρό του πλέον διάσημου εξερευνητή των βυθών Ζακ-Ιβ Κουστό, την εμπειρία του κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Το «ταξίδι» κράτησε για σχεδόν πέντε μήνες. Βρισκόμαστε στο 1976, όταν η τότε κυβέρνηση Καραμανλή, στην προσπάθεια «εξευρωπαϊσμού» και εξωστρέφειας της χώρας καλεί τον ωκεανογράφο να καταγράψει τον ελληνικό βυθό, με τελικό σκοπό τη δημιουργία ενός ντοκιμαντέρ.
Ο κ. Κολώνας καλείται από την υπηρεσία του υπουργείου να συμμετάσχει ως επόπτης-αρχαιολόγος και με αυτή την ιδιότητα να ακολουθήσει τον Κουστό. Τέσσερις δεκαετίες μετά τις καταδύσεις σε μερικά από τα πλέον σημαντικά ναυάγια του ελληνικού βυθού, ο κ. Κολώνας κάνει για την «Κ» μία «βουτιά» στο παρελθόν και μοιράζεται μερικές «σταγόνες» από όσα έζησε στο θρυλικό «Καλυψώ».
Mε ένα κανόνι από το ναυάγιο του «Λα Τερέζ».
«Κοντά στον θάνατο»
Στα 33 του χρόνια τότε, ο κ. Κολώνας καταδύθηκε συνολικά σε 6 βασικές «θέσεις» σημαντικών ναυαγίων. Το πρώτο τετ α τετ με την ομάδα Κουστό ήταν στη νήσο Δία, στην Κρήτη. Στον βυθό βρισκόταν για 19 αιώνες ένα ρωμαϊκό ναυάγιο που οδήγησε τον κ. Κολώνα σε βάθος 38 μέτρων. Οι καταδύσεις στην ευρύτερη περιοχή έγιναν σε συνολικά τρεις θέσεις, όπου υπήρχαν ναυάγια της μεσοβυζαντινής, υστεροβυζαντινής αλλά και οθωμανικής περιόδου. Με το «Καλυψώ», το υπερσύγχρονο πλωτό «καράβι» του Κουστό, αναζητήθηκαν τα ίχνη και του «Λα Τερέζ», του γαλλικού πλοίου του Λουδοβίκου ΙΔ΄, που ανατινάχθηκε κατά τη συμπλοκή με τους Τούρκους στον Χάνδακα το έτος 1668.
Ο κ. Κολώνας θυμάται την κατάδυση, ανοιχτά του Ηρακλείου, που «γινόταν με φιάλες οξυγόνου στα περίπου 20 μέτρα». Ενα αντικείμενο περίπου 20 πόντων, το οποίο έφερε το όνομα του ιστορικού πλοίου, επιβεβαίωνε την ταυτότητά του. Σε εκείνη την κατάδυση, από τις πρώτες με την ομάδα Κουστό, έφθασε πιο κοντά από ποτέ στον θάνατο. Επαναφέροντας στη μνήμη του τις στιγμές, τις περιγράφει με τρόμο. Κατεβαίνοντας με φιάλη που δεν ήταν τελείως γεμάτη, άρχισε έπειτα από λίγο να αναπνέει νερό. Ο Γάλλος δύτης Ρεϊμόν Κολ, με τον οποίο ήταν μαζί –«ποτέ δεν κατεβαίνει κάποιος μόνος» εξηγεί– αντιλήφθηκε εγκαίρως το πρόβλημα και μέσω μιας δύσκολής διαδικασίας, όπου ανέπνεαν και οι δύο με έναν αναπνευστήρα, ανέβηκαν στην επιφάνεια.
Το ημερολόγιο έγραφε 8 Νοεμβρίου 1976. Διαβάζοντας ο κ. Κολώνας τις σημειώσεις ανασύρει στη μνήμη του πως τότε βγήκε στην επιφάνεια, έπειτα από πολλούς αιώνες, ένα από τα πιο γνωστά αγαλματίδια που έχουν βρεθεί στον ελληνικό βυθό. «Ο μικρός έφηβος ανέβηκε στην επιφάνεια μέσω του μεγάλου αναρροφητήρα που τράβαγε άμμο από τον βυθό», θυμάται. Τρεις μέρες μετά, στις 11 του Νοέμβρη, θα βρισκόταν και «το αδελφάκι του», ο πυγμάχος.
Τα παραπάνω λαμβάνουν χώρα στα Αντικύθηρα, σε ένα από τα πιο διάσημα ναυάγια. Η κατάδυση εκεί λόγω μεγάλου βάθους, 76 μέτρα, γινόταν μόνο με βαθυσκάφος. Ο κ. Κολώνας κατά την εξιστόρηση περιστατικών θυμάται με μεγάλο θαυμασμό τον πιο στενό συνεργάτη του Κουστό, τον γνωστό δύτη Αλμπερτ Φαλκό. Στα Αντικύθηρα, μάλιστα, μαζί με τον Φαλκό, έμειναν για περίπου 4 ώρες στον βυθό, αναζητώντας ένα μαρμάρινο άλογο, με οδηγό μία μαρτυρία από τη σελίδα 10 της αρχαιολογικής εφημερίδας του 1902. Εκεί περιγράφεται πως όταν είχε πρωτοεντοπιστεί το διάσημο ναυάγιο από σφουγγαράδες, έγινε προσπάθεια ανέλκυσης του αλόγου με σκοινί, το οποίο έσπασε και το άλογο κατέληξε και πάλι στον βυθό. «Κατεβήκαμε σε βάθος 120 μέτρων για να το βρούμε», λέει ο κ. Κολώνας, προσθέτοντας πως «το άλογο μάλλον χάθηκε για πάντα στην άβυσσο».
Επανερχόμενος στην ανεύρεση των δύο διάσημων πλέον αγαλματιδίων, ο κ. Κολώνας περιγράφει ένα περιστατικό με πρωταγωνιστή τον Ζακ-Ιβ Κουστό. Ενθουσιασμένος ο Γάλλος εξερευνητής πήρε τον έφηβο στα χέρια του και κρατώντας ένα μαχαίρι επιχείρησε να τον καθαρίσει από τα θαλάσσια ιζήματα για να τον κινηματογραφήσει αμέσως. «Θυμάμαι πως αντέδρασα και του είπα ότι αυτό δεν είναι σωστό. Πρέπει να ακολουθηθεί η διαδικασία για την αφαλάτωσή του και να το παραλάβουν συντηρητές της υπηρεσίας», λέει και συνεχίζει: «Νομίζω δεν του άρεσε αυτό που του είπα, αλλά γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο ήμουν εκεί. Να προστατεύσω τυχόν ευρήματα». Ο κ. Κολώνας ανακαλώντας στη μνήμη του τον Κουστό μιλά για έναν «φιλέλληνα» που αγαπούσε πολύ την ελληνική αρχαιότητα και τις ιδιαιτερότητες των ελληνικών θαλασσών. Σημειώνει δε πως ποτέ «δεν οικειοποιήθηκε τίποτα» όπως έχουν πει πολλοί κατά καιρούς. «Είχε απόλυτο σεβασμό και ήταν ένας αυστηρός επαγγελματίας».
«Κοντά στον θάνατο»
Στα 33 του χρόνια τότε, ο κ. Κολώνας καταδύθηκε συνολικά σε 6 βασικές «θέσεις» σημαντικών ναυαγίων. Το πρώτο τετ α τετ με την ομάδα Κουστό ήταν στη νήσο Δία, στην Κρήτη. Στον βυθό βρισκόταν για 19 αιώνες ένα ρωμαϊκό ναυάγιο που οδήγησε τον κ. Κολώνα σε βάθος 38 μέτρων. Οι καταδύσεις στην ευρύτερη περιοχή έγιναν σε συνολικά τρεις θέσεις, όπου υπήρχαν ναυάγια της μεσοβυζαντινής, υστεροβυζαντινής αλλά και οθωμανικής περιόδου. Με το «Καλυψώ», το υπερσύγχρονο πλωτό «καράβι» του Κουστό, αναζητήθηκαν τα ίχνη και του «Λα Τερέζ», του γαλλικού πλοίου του Λουδοβίκου ΙΔ΄, που ανατινάχθηκε κατά τη συμπλοκή με τους Τούρκους στον Χάνδακα το έτος 1668.
Ο κ. Κολώνας θυμάται την κατάδυση, ανοιχτά του Ηρακλείου, που «γινόταν με φιάλες οξυγόνου στα περίπου 20 μέτρα». Ενα αντικείμενο περίπου 20 πόντων, το οποίο έφερε το όνομα του ιστορικού πλοίου, επιβεβαίωνε την ταυτότητά του. Σε εκείνη την κατάδυση, από τις πρώτες με την ομάδα Κουστό, έφθασε πιο κοντά από ποτέ στον θάνατο. Επαναφέροντας στη μνήμη του τις στιγμές, τις περιγράφει με τρόμο. Κατεβαίνοντας με φιάλη που δεν ήταν τελείως γεμάτη, άρχισε έπειτα από λίγο να αναπνέει νερό. Ο Γάλλος δύτης Ρεϊμόν Κολ, με τον οποίο ήταν μαζί –«ποτέ δεν κατεβαίνει κάποιος μόνος» εξηγεί– αντιλήφθηκε εγκαίρως το πρόβλημα και μέσω μιας δύσκολής διαδικασίας, όπου ανέπνεαν και οι δύο με έναν αναπνευστήρα, ανέβηκαν στην επιφάνεια.
Το ημερολόγιο έγραφε 8 Νοεμβρίου 1976. Διαβάζοντας ο κ. Κολώνας τις σημειώσεις ανασύρει στη μνήμη του πως τότε βγήκε στην επιφάνεια, έπειτα από πολλούς αιώνες, ένα από τα πιο γνωστά αγαλματίδια που έχουν βρεθεί στον ελληνικό βυθό. «Ο μικρός έφηβος ανέβηκε στην επιφάνεια μέσω του μεγάλου αναρροφητήρα που τράβαγε άμμο από τον βυθό», θυμάται. Τρεις μέρες μετά, στις 11 του Νοέμβρη, θα βρισκόταν και «το αδελφάκι του», ο πυγμάχος.
Τα παραπάνω λαμβάνουν χώρα στα Αντικύθηρα, σε ένα από τα πιο διάσημα ναυάγια. Η κατάδυση εκεί λόγω μεγάλου βάθους, 76 μέτρα, γινόταν μόνο με βαθυσκάφος. Ο κ. Κολώνας κατά την εξιστόρηση περιστατικών θυμάται με μεγάλο θαυμασμό τον πιο στενό συνεργάτη του Κουστό, τον γνωστό δύτη Αλμπερτ Φαλκό. Στα Αντικύθηρα, μάλιστα, μαζί με τον Φαλκό, έμειναν για περίπου 4 ώρες στον βυθό, αναζητώντας ένα μαρμάρινο άλογο, με οδηγό μία μαρτυρία από τη σελίδα 10 της αρχαιολογικής εφημερίδας του 1902. Εκεί περιγράφεται πως όταν είχε πρωτοεντοπιστεί το διάσημο ναυάγιο από σφουγγαράδες, έγινε προσπάθεια ανέλκυσης του αλόγου με σκοινί, το οποίο έσπασε και το άλογο κατέληξε και πάλι στον βυθό. «Κατεβήκαμε σε βάθος 120 μέτρων για να το βρούμε», λέει ο κ. Κολώνας, προσθέτοντας πως «το άλογο μάλλον χάθηκε για πάντα στην άβυσσο».
Επανερχόμενος στην ανεύρεση των δύο διάσημων πλέον αγαλματιδίων, ο κ. Κολώνας περιγράφει ένα περιστατικό με πρωταγωνιστή τον Ζακ-Ιβ Κουστό. Ενθουσιασμένος ο Γάλλος εξερευνητής πήρε τον έφηβο στα χέρια του και κρατώντας ένα μαχαίρι επιχείρησε να τον καθαρίσει από τα θαλάσσια ιζήματα για να τον κινηματογραφήσει αμέσως. «Θυμάμαι πως αντέδρασα και του είπα ότι αυτό δεν είναι σωστό. Πρέπει να ακολουθηθεί η διαδικασία για την αφαλάτωσή του και να το παραλάβουν συντηρητές της υπηρεσίας», λέει και συνεχίζει: «Νομίζω δεν του άρεσε αυτό που του είπα, αλλά γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο ήμουν εκεί. Να προστατεύσω τυχόν ευρήματα». Ο κ. Κολώνας ανακαλώντας στη μνήμη του τον Κουστό μιλά για έναν «φιλέλληνα» που αγαπούσε πολύ την ελληνική αρχαιότητα και τις ιδιαιτερότητες των ελληνικών θαλασσών. Σημειώνει δε πως ποτέ «δεν οικειοποιήθηκε τίποτα» όπως έχουν πει πολλοί κατά καιρούς. «Είχε απόλυτο σεβασμό και ήταν ένας αυστηρός επαγγελματίας».
Ο αρχαιολόγος Λάζαρος Κολώνας, ανεβαίνοντας στο «Καλυψώ», έπειτα από κατάδυση στον βυθό της ελληνικής θάλασσας.
Tο ρεκόρ του Φαλκό
Πηγαίνοντας στα Κύθηρα, στον όρμο του Αγ. Νικολάου, εδώ και περίπου δύο αιώνες βρίσκεται ο «Μέντωρ», το δικάταρτο μπρίκι του λόρδου Ελγιν, πάνω στο οποίο μεταφέρονταν τα γλυπτά του Παρθενώνα. Το ημερολόγιο έδειχνε 9 Νοεμβρίου 1976 –την ενδιάμεση δηλαδή μέρα από την εύρεση του εφήβου και του πυγμάχου– όταν η ομάδα Κουστό καταδύθηκε στο ναυάγιο. Ο Λάζαρος Κολώνας κατέβηκε στα περίπου 20 μέτρα. «Σώζονται μόνο μερικά σανίδια από το κάτω μέρος του πλοίου» μας λέει. «Από αρχαία ωστόσο δεν υπήρχε ίχνος», προσθέτει, καθώς είναι γνωστό πως ο Ελγιν με ομάδα δυτών ανέσυρε ό,τι βρέθηκε στον βυθό. Η εξιστόρηση του κ. Κολώνα έχει συνεχή ροή, ανακαλώντας συνεχώς γνωστά ή άγνωστα περιστατικά από τη συνύπαρξη με τον διάσημο ωκεανογράφο.
Χαρακτηριστικά, πηγαίνοντας πιο βορειοανατολικά, στην Κέα και στο διάσημο ναυάγιο του «Βρετανικού», μας περιγράφει ένα μάλλον… «παγκόσμιο ρεκόρ». Η κατάδυση στον δίδυμο αδερφό του «Τιτανικού» γινόταν με βαθυσκάφος, καθώς βρίσκεται στα 82 μέτρα. «Ο Αλμπερτ Φαλκό κατέβηκε χωρίς φιάλες», εξηγεί και περιγράφει με θαυμασμό τον «άνθρωπο-φαινόμενο» όπως τον αποκαλεί, ο οποίος «κατέβαινε σε μεγάλα βάθη με μία ανάσα». Προς απόδειξη της μεγάλης επιτυχίας του ο Φαλκό, όταν βγήκε στην επιφάνεια, έδειξε την φωτογραφία του ναυαγίου, ως αποδεικτικό στοιχείο ότι έφθασε στον βυθό. Ο κ. Κολώνας το 1999 έφθασε στην υψηλότερη διοικητική θέση που μπορεί να λάβει ένας αρχαιολόγος. Γενικός διευθυντής αρχαιοτήτων. Συνταξιοδοτήθηκε το 2006, επί κυβερνήσεως ενός άλλου Καραμανλή. Σήμερα, στα 75 του χρόνια, με μακρά αρχαιολογική καριέρα στην ξηρά, στη θάλασσα και στον αέρα, καθώς έχει κάνει πολλές αεροφωτογραφίσεις, θυμάται ως «φυλακτό» τους πέντε μήνες στον βυθό των ελληνικών θαλασσών. Εκεί όπου, όπως μας λέει, «βασιλεύει η αιώνια σιωπή».
παλιες αναφορες::
PRONOIKEFALONIAS.BLOGSPOT.COM
Tο ρεκόρ του Φαλκό
Πηγαίνοντας στα Κύθηρα, στον όρμο του Αγ. Νικολάου, εδώ και περίπου δύο αιώνες βρίσκεται ο «Μέντωρ», το δικάταρτο μπρίκι του λόρδου Ελγιν, πάνω στο οποίο μεταφέρονταν τα γλυπτά του Παρθενώνα. Το ημερολόγιο έδειχνε 9 Νοεμβρίου 1976 –την ενδιάμεση δηλαδή μέρα από την εύρεση του εφήβου και του πυγμάχου– όταν η ομάδα Κουστό καταδύθηκε στο ναυάγιο. Ο Λάζαρος Κολώνας κατέβηκε στα περίπου 20 μέτρα. «Σώζονται μόνο μερικά σανίδια από το κάτω μέρος του πλοίου» μας λέει. «Από αρχαία ωστόσο δεν υπήρχε ίχνος», προσθέτει, καθώς είναι γνωστό πως ο Ελγιν με ομάδα δυτών ανέσυρε ό,τι βρέθηκε στον βυθό. Η εξιστόρηση του κ. Κολώνα έχει συνεχή ροή, ανακαλώντας συνεχώς γνωστά ή άγνωστα περιστατικά από τη συνύπαρξη με τον διάσημο ωκεανογράφο.
Χαρακτηριστικά, πηγαίνοντας πιο βορειοανατολικά, στην Κέα και στο διάσημο ναυάγιο του «Βρετανικού», μας περιγράφει ένα μάλλον… «παγκόσμιο ρεκόρ». Η κατάδυση στον δίδυμο αδερφό του «Τιτανικού» γινόταν με βαθυσκάφος, καθώς βρίσκεται στα 82 μέτρα. «Ο Αλμπερτ Φαλκό κατέβηκε χωρίς φιάλες», εξηγεί και περιγράφει με θαυμασμό τον «άνθρωπο-φαινόμενο» όπως τον αποκαλεί, ο οποίος «κατέβαινε σε μεγάλα βάθη με μία ανάσα». Προς απόδειξη της μεγάλης επιτυχίας του ο Φαλκό, όταν βγήκε στην επιφάνεια, έδειξε την φωτογραφία του ναυαγίου, ως αποδεικτικό στοιχείο ότι έφθασε στον βυθό. Ο κ. Κολώνας το 1999 έφθασε στην υψηλότερη διοικητική θέση που μπορεί να λάβει ένας αρχαιολόγος. Γενικός διευθυντής αρχαιοτήτων. Συνταξιοδοτήθηκε το 2006, επί κυβερνήσεως ενός άλλου Καραμανλή. Σήμερα, στα 75 του χρόνια, με μακρά αρχαιολογική καριέρα στην ξηρά, στη θάλασσα και στον αέρα, καθώς έχει κάνει πολλές αεροφωτογραφίσεις, θυμάται ως «φυλακτό» τους πέντε μήνες στον βυθό των ελληνικών θαλασσών. Εκεί όπου, όπως μας λέει, «βασιλεύει η αιώνια σιωπή».
PRONOIKEFALONIAS.BLOGSPOT.COM
POROSVRESS.BLOGSPOT.COM
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου