Παραμονή Χριστουγέννων άρχιζε το 12ήμερο μέχρι των Θεοφανίων 5 Ιανουαρίου κυκλοφορούσαν τα παγανά.

Γράφει η Διονυσία Μενεγάτου 

Ήρθαμε με ρόδα και με χαρά

Να σας ειπούμε Χρόνια πολλά! Χριστούγεννα 1950 στο Πυργί. Όταν οι άνθρωποι ανταμώνανε και ξεφαντώνανε . Οι παππούδες μας την ημέρα των Χριστουγέννων χόρευαν και γλεντούσαν. Διηγείται και γεμίζει με λάμψη το βλέμμα της ,φως και άρωμα Χριστουγέννων γύρω τσι: Παραμονή Χριστουγέννων άρχιζε το 12ήμερο μέχρι των Θεοφανίων 5 Ιανουαρίου κυκλοφορούσαν τα παγανά. Αναβαν την φωτιά στη γωνιά τους ή στο τζάκι και την άφεισαν να καίει όλο το 12ήμερο για να εμποδίζουν τα παγανά να μπουν στο σπίτι. Με δώδεκα διαφορετικά ξύλα: Περνάρι Κουμαριά Κουτσουπιά Ελιά Δάφνη Καρυδιά Κερασιά Αμυγδαλιά Βερικοκιά Ρουπάκι Έλατο Δαιμονάγκαθο είχε πολλά αγκάθια και ήταν ο φόβος και ο τρόμος των παγανών. Οι υπέροχες τηγανίτες με σπιτικό προζύμι,μέλι και κανέλα! Σκαφίδια ολάκερα, τηγανισμένες με νιο λάδι. Τα κάλαντα άρχιζαν μια ολόκληρη βδομάδα πριν για να προλάβουν όλα τα σπίτια, με ακορντεόν, βιολί και φυσαρμόνικα. Χριστούγεννα Πρωτούγεννα πρώτη γιορτή του χρόνου για βγάτε ιδέστε μάθετε το που ο Χριστός γεννιέται. Γεννιέται κι αναθρέφεται με μέλι και με γάλα το μέλι τρων οι άρχοντες το γάλα οι αφεντάδες και το μελισσοχόρταρο το λούζουντ’ οι κυράδες. Πρώτη κυρά είναι η Παναγιά στον τοίχο στολισμένη. Και στα πορτοπαραίθυρα που κάθονται οι κυράδες. Στην πόρτα που ακουμπήσαμε πέτρα να μη ραΐσει και ο νοικοκύρης του σπιτιού χρόνους πολλούς να ζήσει, χίλια βρακοπουκάμισα να ζήσει να χαλάσει. Δώστε μας και τον κόκορα δώστε μας και την κότα δώστε μας και πέντε - έξι αυγά να πάμε σ’ άλλη πόρτα. Εις έτη πολλά. Το ξημέρωμα των Χριστουγέννων χτυπούσαν την πόρτα των νοικοκυριών τα παιδιά μ'ενα σύδαυλο στο χέρι να ξεθάλουν την φόβολη και να πουν: Αυγά ,πουλιά όλα κιού και κανένα κλου. Δηλαδή οι κότες που θα καθίσουν να επωάσουν να μην κλουβιάνουν τα αυγά τους..... Το μεσημεριανό γεύμα ήταν με αγαθά από τον τίμιο μόχθο τους, κύριο πιάτο ερίφιο, πρέτζα, μυζήθρα χλωρή και ξερή, ξεροτύρι. Επιδόρπιο των Χριστουγέννων: Στο κατώι ήταν κρεμασμένα τα σταφύλια τα φιλέργια,τα κυδώνια που τα απολαύαναν ψητά στη φόβολι και στο μπαούλο υπέροχα ξυνόμηλα που μισκοβόαε το σπίτι από δαύτα. Γλύκισμα πρωτοστατούσε η καρυδόπιτα ή αμυγδαλόπιτα με 26 αυγά. Η μυζυθρόπιτα την έψιναν στο φούρνο ή στην τσερέπα και ήταν ιδιαίτερα απολαυστική. Το γλυκό του κουταλιού κυδώνι με ρουμπινί χρώμα, χρώμα χαράς και προσδοκίας. Όλα αυτά τα ετοίμαζαν οι κυράδες, οι μανάδες μας! Καταλαβαίνεις τι ομορφιά! Πω !Πω! Ήρθε και η ώρα για το χοροστάσι στο Τσακαρισιάνο. Το χοροστάσι ήταν αουπάνου από του Λο'ί'γκη το μαγαζί. Το βιολί του θείου Παύλου Παυλαύτου αγροικούσε μέχρι του Σοφού ,το Διγαλέτο, το Χαράκτι. Χορεύαμε μέχρι το δοξάρι να μείνει με δυό τρίχες. Καλαματιανό,Μπάλο,Διβαράτικο,Μέρμηγκα Πόρκα, Σαρτάτη,χορεύαμε και χαριεντιζόμαστε μέχρι το σούρπο,η γιαγιά Σαπφώ τραγουδούσε,τραγουδούσε και γλύκαινε η φτωχολογιά. Σ'αυτό το σπίτι πούρθαμε μας φάνηκε Ευρώπη γιατί μας υποδέχτηκαν ευγενείς άνθρωποι. Ήρθαμε με ρόδα και με χαρά Να σας ειπούμε Χρόνια πολλά!